«КОЕ-КАК» НЁЛЬӦДЫСЬ

(Карувса сӧвет бӧрйӧм)

Миян Сыктывдінкарса олысьяс (важ «мещана»), позьӧ шуны, ёна кольччӧмаӧсь весиг вӧлӧсьтъясысь. Вӧлӧсьтъясын кӧ юӧртасны сӧвет бӧрйыны — локтасны унджык йӧзыс ӧти корӧмӧн, оз ков мӧдысь корӧм. Карувса (городскӧй) сӧветӧ бӧрйӧм мунӧ нин тӧлысь кык ли куим. Куимысь нин карса йӧзӧс (избирательясӧс) корлісны собранньӧ вылӧ. Ӧтчыд воліс 36 морт, мӧдысь — 7 морт, коймӧдысь — толькӧ 4. Карса служащӧйяс костын бурджыка муніс неуна бӧрйӧмыс. А «мещана» кыдзкӧ петитчӧны аслыныс сӧветсӧ лӧсьӧдӧмысь. Буракӧ, ёна на важ мозыс думайтӧны: «Мый нӧ мунан, кодӧскӧ ӧд бӧръясны миянтӧг»...

Колян вӧскресенньӧӧ (октябр 4-ӧд лунӧ) вӧлі чукӧртӧма нардомӧ (торъя пӧвесткаӧн нин) нёльӧд собранньӧ вылӧ карса йӧзӧс (2, 3 да 4-ӧд десятаясысь). Став бӧрйысьысь йӧзыс воис «кое-как» 200 морт гӧгӧр (700 морт пиысь), ӧдва-ӧдва матысмис бӧрйысян нормаӧдзыс.

Восьтісны собранньӧ. Колӧ бӧрйыны президиум. Сэтчӧ веськаліны кандидатъясӧн кымынкӧ служащӧйяс, кодъяс эз на вӧвлыны воддза бӧрйысигас. Кодсюрӧ «мещана» костысь кутісны шуасьны: оз пӧ ков служакъясӧс бӧрйыны, колӧ пӧ президиумас сюйны куш карса йӧзсӧ. Пӧжалуй, не проч вӧліны эськӧ дзикӧдз лишитны служащӧйясӧс бӧрйысян правасьыс, вермисны кӧ... Но, ладнӧ, президиум бӧрйисны (ставныс карса йӧз лоины сэні).

Маегов ёрт вӧчис доклад важ Горсӧветса уджалӧм йылысь. Ёна сёрнитісны сы бӧрын. Видісны ёнджыка Горсӧветӧс — пыр ӧд сідзи овлӧ: видны быдӧн кужам, а лючки висьтавны, кыдзи уджсӧ бурджыка лӧсьӧдны колӧ — некодлы быттьӧ абу мог. Сідз жӧ и тані лои — некод практическӧй удж кузя нинӧм эз висьтав. Вӧліны весиг сэтшӧмъяс (Матюшовӧс кӧть босьтам), кодъяс воддза Горсӧветсӧ нимтісны «незаконнорожденнӧйӧн», «незаметнорожденнӧйӧн» да мукӧдторйӧн.

Доклад сертиыс тыдалӧ (дай йӧзыс мыйсюрӧ ачыс аддзӧ), этшаник сьӧмӧн Горсӧвет вермӧма бура унатор вӧчны, шуам кӧть: каршӧрса уличаяс галькиӧн вольсаліс, дренажъяс (мупытшса канава) лӧсьӧдіс, эштӧдіс выль каменнӧй керка Обисполком улӧ, пӧжарнӧй делӧ бурджыка сувтӧдны босьтчис, электрическӧй станция паськӧдны шуис, медым бисӧ вермис сетны тшӧтш десятаясас. Сэсся кыз уджсӧ нуӧдіс Коммунальнӧй (городскӧй) Банк восьтӧм кузя.

Став сёрнитӧм бӧрас собранньӧ примитіс резолюция, кӧні шуис: карса йӧз пӧ (избирательяс) омӧля видзӧдісны Горсӧвет вылӧ (пассивное отношение); воддза Горсӧветлысь уджсӧ шуис удовлетворительнӧйӧн; водзӧ кежлӧ шуис заводитӧм уджъяссӧ нуӧдны помӧдз.

Сы бӧрын сэсся бӧрйисны шленъясӧс выль Горсӧветӧ — 18 мортӧс да 7 кандидатӧс. Ме ногӧн, тайӧ бӧрйысьӧм уджас йӧзыс эз жӧ дзик сьӧлӧмсьыныс видзӧдны — кодсюрӧ веськаліны сэтчӧ сэтшӧмъяс, кодъяс оз бура видзӧдны сӧвет власьт вылӧ (весиг неважӧн на мунлісны сылы прӧтив).

Ставыс тайӧ висьталӧ: карса йӧз омӧля видзӧдӧны сӧветъяс бӧрйӧм вылӧ; омӧля (этшаӧн) волӧны собранньӧ вылӧ — веськалӧны сы понда сэсся кутшӧмсюрӧ йӧз; кодӧс бӧрйӧны сӧветас шленӧн — сы йылысь водзвыв некод оз думыштлы, кутшӧма сійӧ уджалӧ ӧні, кутшӧма уджавліс войдӧр (неважӧн на кӧть). Абу лӧсьыд тадзитӧ.

Горсӧветӧ шленъясӧс бӧрйӧм мысти вӧлі доклад Коковкин ёртлӧн карув места (му) паськӧдӧм йылысь — 1, 2 да 3-ӧд десятаясӧ карулӧ сюйӧм йылысь. Коковкин висьталіс, кыдзи бурджык карса крестьяналы пырны «городскӧй чертаӧ». Позьӧ кык ногӧн: 1) сӧмын карулас сюйны сы мында му, уна-ӧ ковмас стрӧйбаяс улӧ, а видз-мусӧ торйӧн (земельнӧй обществоын моз) уджавны, либӧ 2) став видз-мунас пырны карӧ. Кар миян воысь воӧ пыр паськалӧ. Кымын кӧзяйство кутас кыптыны-бурмыны, сымын ӧдйӧджыка да ёнджыка пондас карыд паськавны. Проект (водзвыв артыштӧм) лӧсьӧдӧма 25 во кежлӧ. Карувса овмӧслы ковмас 1000 десятина гӧгӧр муыс; сы пиысь удобнӧйыс — 500 десятина (джынйыс), мӧд 500-ыс неудобнӧй. Дзик карса муыс (удобнӧй) ковмас 200 десятина гӧгӧр, мукӧдыс сэтшӧминысь, кӧні ӧні некутшӧм пӧльзуйтчӧм йӧзыслӧн абу.

Тайӧ доклад сертиыс этша лои сёрнитӧмыс — нардомсӧ кутісны тшӧктыны ӧдйӧджык ректыны (весавны), «кино» вӧчӧны да. Шуисны: та йылысь бура сёрнитны войдӧр десятаясын да вӧлисти мыйкӧ ӧтвылысь вӧчны.

Бӧрйысьысь.