КОЛӦ ЛӦСЬӦДНЫ КӦЙДЫС ЗАПАС

Медбӧръя воясас кутісны вайны кӧйдысъяс бокысь. Эм-абу эськӧ бурыс сыысь да позьӧ оз вайӧм кӧйдыстӧг овны? Позьӧ. Позьӧ дай колӧ лӧсьӧдны сідзи, мед эськӧ весиг ӧти пуд кӧйдыс абу вӧлі вайӧма бокысь, бурмӧдан рӧд кӧйдыс (сортовые семена) кындзи. Мыйла нӧ сідзи?

Бокысь вайӧм кӧйдыс вӧсна кӧдза сёрмӧ, сэсся унаысь вайӧм кӧйдыс миян местаын оз лӧсяв, овлӧ висьмӧм (головня) да мукӧдтор. Сы вӧсна урожай миян чиніс 20 прӧчент мында, вес вылӧ кӧ, 200 сюрс пуд, гашкӧ, унджык на да.

Колӧ чорыда тӧдны: ас кӧйдыс бурджык вайӧм кӧйдыс дорысь. Быд во кӧ ас кӧйдыстӧ весавны, сійӧ лоӧ ещӧ на бур, нянь кутас унджык воны.

Кыдзи ас кӧйдыс ставнымлы заптыны позьӧ? Колӧ восьтавны быд сельскӧй обществоын кӧйдыс магазея (ас кӧйдыс запас).

Чукӧртӧм кӧйдыс (запаснӧй фонд) отсалас: кыпӧдны миянлысь му-видз уджалӧм, вермасьны омӧля нянь воӧмысь, отсалас паськӧдны кӧдза муяс да мукӧдтор.

1922 во декабр 21 лунся декрет серти, оз позь чукӧртӧм запас кӧйдыс реквизируйтны, конфискуйтны, сідзжӧ босьтны некутшӧм уджйӧз вештӧм вылӧ. Чукӧртӧм кӧйдыс запас лыддьыссьӧ вӧрзьӧдтӧмторйӧн (неприкосновенный), вермӧ сӧмын мунны кӧдзӧм вылӧ, сы вылӧ сетсьӧ Видз-му уджалан юкӧдсянь видзан (охранный) гижӧд. Тайӧ гижӧдыс сетсьӧ, кор кӧйдыс запас организуйтчӧ, 1922 во декабр 21 лунся декрет серти. Организуйтны колӧ кӧйдыс запас тадзи: чукӧртӧны сельскӧй скод, сэні вӧчӧны сэсся приговор — вӧчны кӧйдыс запас. Приговорас шуӧны, кутшӧм ногӧн вӧчсьӧ тайӧ запасыс: кӧйдыс чукӧртӧмӧн, общественнӧй му кӧдзӧмӧн (общественные запашки) кӧйдыс запас вӧчӧм вылӧ, либӧ кыкнан ногнас. Сы бӧрын приговор вӧлӧсьтувса исполком пыр ыстыссьӧ уездувса Видз-му уджалан управленньӧӧ. Унджык йӧзыс кӧ скод вылад оз окотитны вӧчны кӧйдыс запастӧ, сэки мукӧдыслы сетсьӧ права клопочитны вӧлӧсьтувса съезд водзын. Сійӧ вермас обяжитны обществолы кӧйдыс запас вӧчны.

Мед регыдджык лоӧ организуйтӧма кӧйдыс запасъяс, ӧні жӧ колӧ волисполкомъяслы чукӧртны сельсӧветса председательясӧс собранньӧ вылӧ, сёрнитны кӧйдыс запас лӧсьӧдӧм йылысь, тӧдмӧдны лючки декретӧн, артавны, кыдзи лӧсьыдджыка да кокньыдджыка вӧчны запас кӧйдыс, сэсся сідзи жӧ вӧчны деревняын скодъяс вылын.

Государстволӧн быдӧнлы сетны кӧйдыс дзик тырмымӧн, дерт, оз судзсьы, сійӧ колӧ чорыда тӧдны; сідзжӧ колӧ тӧдны: крестьяна некор оз мынны уджйӧзысь, оз кӧ вӧчны аслыныс кӧйдыс запас.

Сэсся колӧ тӧдны со мый: бокысь вайӧм кӧйдыс оз быд во овлы бур, дай ёна сёрмӧ, оз удит воны кӧдзӧм кад кежлӧ.

Вӧлӧсьтувса исполкомын уджалысьяс, эн вунӧдӧй пыр тайӧ кутны асланыд юраныд, медым локтан арын быд сельскӧй обществоын лоӧ лӧсьӧдӧма аслас кӧйдыс запас!