РАКАПИЯН

Миян сиктса учитель Николай Петровичлӧн керка ӧшинь улас сулалӧ кык пашкыр тополь. Найӧс коркӧ батьыс на садитлӧма. Пуясыс вӧліны джуджыдӧсь, пашкырӧсь. Таво тулыснас поздысисны сэтчӧ сьӧд рака пара, кӧть найӧ сиктӧ некор на эз вӧчлыны позъяссӧ. Сьӧд ракаяс лун-лун ноксьӧны сикт гӧгӧрын, муяс да градъяс вылын, но ӧнӧдз век на быдтысьлісны матысса вӧрын. Тайӧ параыс сиктӧ овмӧдчисны первойӧн. Позйыс налӧн вӧлі ыджыд, кыӧма посни увъясысь, а пытшкас — гӧн, небыдик кос турун, ветьӧк. Коркӧ гожӧмнас нин кутісны чирзыны пияныс. Регыд мысти поз дорышас мыччысис нёль юр. Вомнысӧ паськӧдӧмӧн найӧ виччысисны бать-мамсяньыс сёян. Колӧ шуны, найӧ горшӧсь, сёйӧны уна. Батьыслы да мамыслы, медым вердны тайӧ аравасӧ, ковмас чорыда мырсьыны, кыдз шуласны, «бордъяссӧ личӧдлытӧг». Но ӧтчыд найӧс суис ускӧттьӧ, — рытнас эз лок на дінӧ ӧти рака, то ли мамыс, то ли батьыс. Эз лок сійӧ ни аски асывнас, ни аскомысь. Тыдалӧ, век жӧ мыйкӧ лои сыкӧд. Пияныслӧн, тыдалӧ, ёна сюмаліс кынӧмыс, найӧ гораа горзісны-горзісны, корисны сёян. А ракалы, ӧтнаслы, вердны найӧс вӧлі сьӧкыд.

Коркӧ ӧтчыд ракапиян, буракӧ, думыштісны, мый найӧ асьныс нин вермасны лэбзьыны сёян корсьны. И уськӧдчисны лэбны. Но слабиник, нэриник бордъясыс эз кутны, и куимӧн шлёпкысисны муас. Ӧти пыр жӧ кулі, а кыксӧ гортас пыртіс Василёк, учительлӧн пиыс. Найӧ вӧліны тшыгӧсь, эз вермыны сулавны кокъяс йылас. Василёк первойсӧ вердіс найӧс рокӧн, юктӧдіс йӧлӧн. Ракапиян эз яндысьны, эз повны — мыйӧн вердіс Василёк, сійӧ и сёйисны. Лун дас мысти найӧ котралісны нин керкаас, вӧтлысисны Василёк бӧрся да корисны сёйны. Сэсся Василёк другъясыскӧд кутіс ваявны налы нидзувъяс, лёльӧяс, гагъяс, — нинӧмысь эз ӧткажитчыны.

Воис кад, и Василёк лэдзис найӧс вӧля вылӧ. Но лэбачпиян эз вунӧдны гортсӧ, волывлісны быд лун видлыны нёльӧд воксӧ.

И дзик на неважӧн ӧти ыджыд да куим томиник сьӧд ракаяс вӧчисны Василёк керка весьтӧд прӧщайтчан кытш да лэбисны асланыс кельӧбӧ, медым чукӧрӧн лэбны шоныд муӧ, а тулыснас бӧр локны гортас, вайны шоныд.