ТУВСОВ ВОЙЫН
Рӧмыд. Тувсов шонді саяліс вӧртас сайӧ. Ме пукала лыс чомйын да юа чай. Друг ме весьтын кутіс шувгыны. Думышті: уткаяс лэбӧны. Видзӧдлі: сідзи и эм. Сыктыв весьті уліті лэбӧ утка кельӧб. Со сійӧ кежис Кузь тыӧ да пуксис сэтчӧ шойччыны. На пиысь, гашкӧ, кодъяскӧ кольччисны татчӧ, кодъяскӧ лэбасны водзӧ. Сыктыв век на туӧ, ю шӧр визулас корсюрӧ петкӧдчылӧны на йи пластъяс. Ме кӧсйи нин водны, но бара кылі енэжсьыс шувгӧм шы. Видзӧдлі: тайӧ пӧрйӧ лэбисны дзодзӧгъяс. Ме чайті, мися миянын дзодзӧгъяс бырисны нин, а найӧ, вӧлӧмкӧ, эмӧсь на. Ме видзӧді на бӧрся. Налӧн кельӧбыс мыйлакӧ торъялі кык пельӧ: ӧти чукӧр лэбис водзӧ, войвывлань, а мӧдыс, дзодзӧг кызь кымын, пуксис менам чомсянь неылӧ лыа бӧжӧ. Кӧнкӧ, видзьяс вылын, горзісны куликъяс, берег дорас чивзісны каляяс. Но вочасӧн ставыс лӧнис, сӧмын шувгис Сыктыв, ворсӧдчис бӧръя йиторъясӧн.
Колис, гашкӧ, час-мӧд. Кадыс матыстчис вой шӧр кадлань. Дзодзӧгъяс спокойнӧя шойччисны кӧдзыд лыа вылын. Сӧмын ӧти, буракӧ, вожакыс эз узь. Сійӧ сулаліс то ӧти кок пӧв йылас, то мӧд вылас, нюжӧдлывліс сьылісӧ, видзӧдлывліс гӧгӧр, да бара заводитіс вугравны.
Югыдлӧз енэжас сярвидзисны уна-уна кодзувъяс. Петі чомйысь, видзӧдлі гӧгӧр. Друг ме казялі: берег дорас кустъяс пиын кодкӧ вӧрӧ. Кутшӧмкӧ пемӧс, кӧнкӧ, узьмӧдчӧ, думышті. Друг сэтысянь ещӧ дзирдыштіс быттьӧ кык кодзув, и бӧр вошины. Пӧрысь дзодзӧг, буракӧ, казяліс жӧ сійӧс, да синсӧ вештывтӧг видзӧдіс сылань. Сылӧн унмыс быттьӧ абу и вӧлӧма. Но кустъяс пиын ӧні некод эз тыдав. Дзодзӧг такалыштіс да бӧр заводитіс вугравны.
Кык виж кодзув бара мыччысисны, но матынджык нин. Ӧні, тыдалӧ, и дзодзӧг гӧгӧрвоис, мый кык виж чутыс абу енэжса кодь кодзувъяс.
— Га-га-га-га! — горӧдіс дзодзӧг-вожак. Сійӧ жӧ здукас ставӧн садьмисны да кутісны кыпӧдчыны.
— Га-га-га-га! — гораа юрӧбтіс тувсов рӧмыдас дзодзӧглӧн повзьӧм гӧлӧсыс, кор кык виж чут уськӧдчис на вылӧ.
Дзодзӧгъяс удитісны кыпӧдчыны сынӧдӧ. А сэні, кӧні найӧ вӧліны, исасигтыр гӧграліс руч. Дзодзӧгъяслӧн гӧлӧсыс пыр ылысмис и ылысмис, сэсся эз кут кывны.
Асывнас ме ветлі сэтчӧ. Руч, дерт, эз нин вӧв, но туйыс кольӧма. Кустъяс дорсянь сійӧ кыссьӧма; а кор матысмӧма дзодзӧгъяс дорӧ, кузя чеччалӧма, но... абу судзӧма.
...Асыввылын пӧртмасис кыа.
