К. Ф. ЖАКОВ

Г. С. Лыткин гижис нигаяс коми школалы. Но коми школаын нинӧм эз вежсьы, важ ногыс велӧдісны рочӧн. Абу тай вӧлӧм сэки коми нига сайын комиӧн велӧдӧмыд. Г. С. Лыткинлӧн нигаясыс унджыкыс печатайтанінас и куйлан колины. Коді воліс коми школаӧдз, сідз жӧ туплясис, оз вӧлі кужны коминас лыддьыныс да. Велӧдны жӧ комиӧн эз некод и думайтлы, роч шовинистъясла. Колӧ вӧлі косясьны, пессьыны русификаторъяскӧд, колӧ вӧлі коми йӧзлы правосӧ корсьысь мортъяс. Вот сэтшӧм мортыс вӧлі К. Ф. Жаков.

Сійӧ чужӧма Сыктывдін карувса Выльгорт грездын 1868 воын. Вӧлӧма прӧстӧй крестьянинлӧн пи. Быдтор сылы вӧлӧм окота тӧдны, сійӧс тӧдны колӧмыс пыр водзӧ кыскӧма велӧдчыны. Важӧн гӧль йӧзлы сьӧкыд вӧлі велӧдчыны. Жаковлӧн велӧдчӧмыс быдса поэма. Сыктывдін карысь сійӧ велӧдчыны мунас пыжӧн 700 верст сайӧ (паракодъяс абу на вӧлӧмаӧсь). Гӧль йӧзлы университетӧ туйыс вӧлі тупкӧса. Ёна лои Жаковлы пессьыны туйсӧ восьтігӧн, да содтӧд сійӧ сюри ещӧ политикаысь. Попъяс да полиция нарӧсьнӧ сійӧс эз лэдзны водзӧ велӧдчыны. Попъяс экзамен вылын провалиталісны, полиция эз лэдз сійӧс мӧд карӧ мунны (сэки сійӧ вӧлі Вӧлӧгдаын).

Комын арӧсӧн сӧмын сійӧ вермис пырны Университетӧ. Кончитіс сійӧ зэв бура Питерса университетысь (Ист.-фил. фак.). Бура велӧдчӧмысла кольӧдісны лекция лыддьыны университетас. Сэсянь сійӧ 10 во чӧж ветлывлӧ велӧдны посни йӧзъясӧс (вотяк, черемис, коми), гижӧ нигаяс. Медбӧръя воясын сійӧ вӧлі Психоневрол. институтын профессорӧн. Ӧні Жаков Эстонияын лечитчӧ.

К. Ф. Жаков медводдза коми профессор, учёнӧй-этнограф, коми поэт. Кӧть сійӧ и гижис рочӧн, но сылӧн гижӧдыс коми олӧм йылысь («В хвойных лесах», «Под шум северного ветра», «Очерки из жизни рабочих и крестьян»). Коми йӧз сылӧн дум вывсьыс эз вунлы. Быд сёрниын, быд гижӧдын сійӧ дӧжналіс: коми школалы пӧ колӧ коми кыв, колӧ пӧ кыпӧдны коми культура. Некод эз вӧв сыысь кындзи коми йӧз вӧсна сьӧлӧмсяньыс тӧждысьысь мортыс. 1908 воын Коми муӧ кӧсйисны вайны (переселитны) Россияысь мукӧд пӧлӧс йӧзӧс, кӧсйисны мырддьыны коми йӧзлысь пармаяссӧ. Сувтіс паныд К. Ф. Жаков, ӧтнас сійӧ сувтіс став «учёнӧй» кырнышъяслы воча; гижаліс статьяяс, докладъяс лыддис мувыв гырысьяс водзын: оз пӧ позь сэтшӧма коми йӧзӧс кедзовтны, сійӧ пӧ ачыс тшыг нисьӧ пӧт олӧ Коми муын, непӧштӧ пӧ сэтчӧ ещӧ йӧзӧс вайны.