МЫЙ КОЛӦ ГИЖАВНЫ КОМИ ОЛӦМ ЙЫЛЫСЬ
Медым кужны уджавны коми йӧз костын, кужны накӧд сёрнитны, колӧ тӧдмавны коми йӧзсӧ, налысь олӧмсӧ. Коми йӧз олӧм йылысь важӧн омӧля тӧдмавлісны, да и ӧні на унаӧн шуӧны, нинӧм пӧ сыысь, коми морт пӧ сідз нин тӧдӧ коми йӧзыдлысь олӧмсӧ. Татшӧм кывъяссӧ, тӧдӧмысь, думышттӧг шуӧны. Коді думыштлӧ олӧм йылысь, аддзӧ: быд ю вожын коми йӧзлӧн олӧмныс, олан ногыс, весиг сёрниныс абу ӧткодь. Изьваса да Пермакъяс, Эжвайывса да Удораса оз ӧтмоз овны, абу ӧткодь сёрниныс. Ӧтилаын кӧр видзӧны, мӧдлаын кыйсьӧмӧн да кер лэдзӧмӧн нажӧвитчӧны, коймӧдлаын ёна нянь уджалӧны, нёльӧдлаын заводӧ ветлӧны. Олӧм мозыс йӧзыс абу жӧ ӧткодьӧсь лоӧмаӧсь: кыйсьысь йӧз (Эжвайывса, Удораса) радейтӧны вӧля, сюсьӧсь, повтӧмӧсь, веськыдӧсь. Пермакъяслӧн ёна тӧдчӧ невӧляын, помещик улын олӧм, найӧ абу збойӧсь. Туйӧ ветлысьяс ёсьӧсь, тӧждысьтӧмӧсь. Сёрниныс мукӧдлаас кольӧма чиг коми, мукӧдлаас уна роч кыв пырӧма. Сійӧ ставсӧ колӧ тӧдмавны, гижны.
Тӧдмавны верман сӧмын кор кутасны быдӧн отсавны, кор кутасны унджык гижавны ас гӧгӧрса олӧм йылысь.
Отсавлӧй жӧ быдӧн тайӧ уджсӧ вӧчны. Велӧдысьяс, гижалӧй асьныд, тшӧктӧй велӧдчысьястӧ гижавны! Велӧдчысьяс, став велӧдчӧм коми йӧз, энӧ дышӧдчӧй, тӧдмалӧй олӧмсӧ, сёрнисӧ. Гижалӧй ставсӧ да ыстӧй Сыктывкарӧ, коми нига лэдзанінӧ. (
Медся ёна гижны коланторъяс:
1) Бӧрдӧдчан кывъяс. Колӧ юасьны бӧрдӧдчысьяслысь да гижны дзик найӧ висьталӧм ногӧн, кывъяссӧ весиг оз ков вежлавны. Колӧ тшӧтш гижавны гӧтрасьӧм, ныв сетӧм модаяссӧ корасьӧмсянь. Быдсӧн колӧ гижны мый шуӧны, мый керӧны.
2) Кулысьӧс коллигӧн бӧрданкывъяс. Кыдзи кулысьӧс колльӧны, быдтор мый вӧчӧны, шуалӧны висьмӧмсянь казьтывлытӧдз.
Мойдъяс, висьтъяс, кыйсьӧмъяс йылысь, керсьӧм йылысь, омӧльяс йылысь, багатыръяс йылысь. Мойдъяс гижигӧн колӧ тшӧтш гижны: коді мойдіс, коді сылы мойдӧма, кытысь сійӧ, кымын арӧса, мый керлывлӧ, эз-ӧ кытчӧкӧ ылі муӧ (заводъясӧ ли, кытчӧ ли) ветлы.
4) Коми сьыланкывъяс. Коді кужӧ — нота вылӧ гижалӧй. Роч сьыланкывъяслысь, велӧдчан кывлысь, ӧвйӧдлӧмлысь тшӧтш гижалӧй нотаяссӧ.
5) Абуӧсь-ӧ тіян гӧгӧрын чудь гуяс, чудь каръяс, кытӧнӧсьджык, ёна-ӧ ӧні тӧдчӧны, мый висьтавлӧны сійӧ гуяс йылысь, кодікӧ велӧдчӧм морт видлывліс эз сійӧясӧс, оз-ӧ мыйсюрӧ сюрлы на дорысь.
6) Кутшӧмъяс тіян гӧгӧрын эмӧсь аслыспӧлӧс кывъяс.
7) Рисуйталӧй, кыдзиджык баситӧны (серӧдӧны) печканъяс, ӧшинь юр ув пӧвъяс, ен джаджъяс, мукӧдтор.
8) Гижалӧй из нимъяс, турун нимъяс, звер нимъяс, гаг нимъяс. Коми нимсӧ гижӧй тшӧтш рочӧн, юалӧй роч нимсӧ кодлыськӧ — учительыдлысь ли, кодлысь ли. Онӧ кӧ кужӧй рочнас шуныс, гижӧй кутшӧмджык сійӧ, кодлысь нимсӧ гижад.
9) Гижӧй матыс керӧслысь, юяслысь, ягъяслысь, шоръяслысь и мукӧдторлысь нимъяссӧ.
