МЫЙ КОЛӦ ГИЖАВНЫ КОМИ ОЛӦМ ЙЫЛЫСЬ МЫЈ КОЛӦ ГІЖАВНЫ КОМІ ОЛӦМ-ЈЫЛЫԌ
Медым кужны уджавны коми йӧз костын, кужны накӧд сёрнитны, колӧ тӧдмавны коми йӧзсӧ, налысь олӧмсӧ. Коми йӧз олӧм йылысь важӧн омӧля тӧдмавлісны, да и ӧні на унаӧн шуӧны, нинӧм пӧ сыысь, коми морт пӧ сідз нин тӧдӧ коми йӧзыдлысь олӧмсӧ. Татшӧм кывъяссӧ, тӧдӧмысь, думышттӧг шуӧны. Коді думыштлӧ олӧм йылысь, аддзӧ: быд ю вожын коми йӧзлӧн олӧмныс, олан ногыс, весиг сёрниныс абу ӧткодь. Изьваса да Пермакъяс, Эжвайывса да Удораса оз ӧтмоз овны, абу ӧткодь сёрниныс. Ӧтилаын кӧр видзӧны, мӧдлаын кыйсьӧмӧн да кер лэдзӧмӧн нажӧвитчӧны, коймӧдлаын ёна нянь уджалӧны, нёльӧдлаын заводӧ ветлӧны. Олӧм мозыс йӧзыс абу жӧ ӧткодьӧсь лоӧмаӧсь: кыйсьысь йӧз (Эжвайывса, Удораса) радейтӧны вӧля, сюсьӧсь, повтӧмӧсь, веськыдӧсь. Пермакъяслӧн ёна тӧдчӧ невӧляын, помещик улын олӧм, найӧ абу збойӧсь. Туйӧ ветлысьяс ёсьӧсь, тӧждысьтӧмӧсь. Сёрниныс мукӧдлаас кольӧма чиг коми, мукӧдлаас уна роч кыв пырӧма. Сійӧ ставсӧ колӧ тӧдмавны, гижны. Меԁым кужны уҗавны комі јӧз костын, кужны накӧԁ ԍорԋітны, колӧ тӧԁмавны комі јӧзсӧ, налыԍ олӧмсӧ. Комі јӧз олӧм-јылыԍ важӧн омӧԉа тӧԁмавлісны, ԁа і ӧні на унаӧн шуӧны, ԋінӧм-пӧ сыыԍ, комі морт-пӧ сіԇ-ԋін тӧԁӧ комі јӧзыԁлыԍ олӧмсӧ. Тащӧм кывјассӧ, тӧԁӧмыԍ, ԁумышттӧг шуӧны. Коԁі ԁумышлӧ олӧм-јылыԍ, аԁԇӧ: быԁ ју вожын комі јӧзлӧн олӧмныс, олан-ногыс, веԍіг ԍорԋіныс абу ӧткоԃ. Іԅваса ԁа Пермакјас, Ежва-јывса ԁа Уԁорса оз ӧтмоз овны, абу ӧткоԃ ԍорԋіныс. Ӧԏілаын кӧр віԇӧны, мӧԁлаын кыјԍӧмӧн ԁа кер леԇӧмӧн нажӧвітчӧны, којмӧԁлаын јона ԋаԋ уҗалӧны, ԋоԉӧԁлаын завоԁӧ ветлӧны. Олӧм-мозыс јӧзыс абу-жӧ ӧткоԃӧԍ лоӧмаӧԍ: кыјԍіԍ јӧз (Ежвајывса, Уԁорса) раԃејтӧны вӧԉа, ԍуԍӧԍ, повтӧмӧԍ, веԍкыԁӧԍ. Пермакјаслӧн јона тӧԁчӧ ԋевӧԉаын, помешщік улын олӧм, најӧ абу збојӧԍ. Тујӧ ветлыԍјас јоԍӧԍ, тӧжԁыԍтӧмӧԍ. Ԍорԋіныс мукӧԁлаас коԉӧма чіг комі, мукӧԁлаас уна роч кыв пырӧма. Сіјӧ ставсӧ колӧ тӧԁмавны, гіжны.
Тӧдмавны верман сӧмын кор кутасны быдӧн отсавны, кор кутасны унджык гижавны ас гӧгӧрса олӧм йылысь. Тӧԁмавны верман сӧмын кор кутасны быԁсӧн отсавны, кор кутасны унҗык гіжавны ас гӧгӧрса олӧм-јылыԍ.
Отсавлӧй жӧ быдӧн тайӧ уджсӧ вӧчны. Велӧдысьяс, гижалӧй асьныд, тшӧктӧй велӧдчысьястӧ гижавны! Велӧдчысьяс, став велӧдчӧм коми йӧз, энӧ дышӧдчӧй, тӧдмалӧй олӧмсӧ, сёрнисӧ. Гижалӧй ставсӧ да ыстӧй Сыктывкарӧ, коми нига лэдзанінӧ. (Устьсысольск, Автономная Область, Обкомпрос, коми издательство). Гижалӧмысь ми сетам тіянлы сьӧмтор, гижавны ыстам кабала. Отсавлӧј-жӧ быԁсӧн тајӧ уҗсӧ вӧчны. Велӧԁыԍјас, гіжалӧј аԍныԁ, щӧктӧј велӧԁчыԍјастӧ гіжавны! Велӧԁчыԍјас, став велӧԁчӧм комі јӧз, енӧ ԁышӧԁчӧј, тӧԁмалӧј олӧмсӧ, ԍорԋісӧ. Гіжалӧј ставсӧ ԁа ыстӧј Сыктыв карӧ, комі ԋіга леԇан інӧ. (Устьсысольск, Автономная Область, Обкомпрос, комі издательство). Гіжалӧмыԍ мі ԍетам тіјанлы ԍӧмтор, гіжавны ыстам кабала.
Медся ёна гижны коланторъяс: Меԁԍа јона гіжны колан торјас:
1) Бӧрдӧдчан кывъяс. Колӧ юасьны бӧрдӧдчысьяслысь да гижны дзик найӧ висьталӧм ногӧн, кывъяссӧ весиг оз ков вежлавны. Колӧ тшӧтш гижавны гӧтрасьӧм, ныв сетӧм модаяссӧ корасьӧмсянь. Быдсӧн колӧ гижны мый шуӧны, мый керӧны. 1) Бӧрԁӧԁчан кывјас. Колӧ јуаԍны бӧрԁӧԁчыԍјаслыԍ ԁа гіжны ԇік најӧ віԍталӧм ногӧн, кывјассӧ веԍіг оз ков вежлавны. Колӧ щӧщ гіжавны гӧтраԍӧм, ныв ԍетӧм моԁајассӧ кораԍӧмԍаԋ. Быԁсӧн колӧ гіжны мыј шуӧны, мыј керӧны.
2) Кулысьӧс коллигӧн бӧрданкывъяс. Кыдзи кулысьӧс колльӧны, быдтор мый вӧчӧны, шуалӧны висьмӧмсянь казьтывлытӧдз. 2) Кулыԍӧс коԉԉігӧн бӧрԁан кывјас. Кыԇі кулыԍӧс коԉԉӧны, быԁтор мыј вӧчӧны, шуалӧны віԍмӧмԍаԋ каԅтывлытӧԇ.
Мойдъяс, висьтъяс, кыйсьӧмъяс йылысь, керсьӧм йылысь, омӧльяс йылысь, багатыръяс йылысь. Мойдъяс гижигӧн колӧ тшӧтш гижны: коді мойдіс, коді сылы мойдӧма, кытысь сійӧ, кымын арӧса, мый керлывлӧ, эз-ӧ кытчӧкӧ ылі муӧ (заводъясӧ ли, кытчӧ ли) ветлы. Мојԁјас, віԍтјас, кыјԍӧмјас-јылыԍ, керԍӧм-јылыԍ, омӧԉјас-јылыԍ, багатырјас-јылыԍ. Мојԁјас гіжігӧн колӧ щӧщ гіжны: коԁі мојԁіс, коԁі сылы мојԁӧма, кытыԍ сіјӧ, кымын арӧса, мыј керлывлӧ, езӧ кытчӧ-кӧ ылӧ-муӧ (завоԁјасӧ-ԉі, кытчӧ-ԉі) ветлы.
4) Коми сьыланкывъяс. Коді кужӧ — нота вылӧ гижалӧй. Роч сьыланкывъяслысь, велӧдчан кывлысь, ӧвйӧдлӧмлысь тшӧтш гижалӧй нотаяссӧ. 4) Комі ԍылан кывјас. Коԁі кужӧ — ноты вылӧ гіжалӧј. Роч ԍылан кывјаслыԍ, велӧԁчан кывлыԍ, ӧвјӧԁлӧмлыԍ щӧщ гіжалӧј нотіјассӧ.
5) Абуӧсь-ӧ тіян гӧгӧрын чудь гуяс, чудь каръяс, кытӧнӧсьджык, ёна-ӧ ӧні тӧдчӧны, мый висьтавлӧны сійӧ гуяс йылысь, кодікӧ велӧдчӧм морт видлывліс эз сійӧясӧс, оз-ӧ мыйсюрӧ сюрлы на дорысь. 5) Абуӧԍӧ тіјан гӧгӧрын чуԃ гујас, чуԃ карјас, кытӧнӧсьҗык, јонаӧ ӧні тӧԁчӧны, мыј віԍтавлӧны сіјӧ гујас-јылыԍ, коԁі-кӧ велӧԁчӧм морт віԁлывліс-ез сіјӧјасӧс, оз-ӧ мыј-ԍурӧ ԍурлы на ԁорыԍ.
6) Кутшӧмъяс тіян гӧгӧрын эмӧсь аслыспӧлӧс кывъяс. 6) Кущӧмјас тіјан гӧгӧрын емӧԍ аслас пӧлӧс кывјас.
7) Рисуйталӧй, кыдзиджык баситӧны (серӧдӧны) печканъяс, ӧшинь юр ув пӧвъяс, ен джаджъяс, мукӧдтор. 7) Рісујталӧј кыԇіҗык баԍітӧны (ԍерӧԁӧны) печканјас, ӧшіԋ јурув пӧвјас, јенҗаҗјас, мукӧԁ-тор.
8) Гижалӧй из нимъяс, турун нимъяс, звер нимъяс, гаг нимъяс. Коми нимсӧ гижӧй тшӧтш рочӧн, юалӧй роч нимсӧ кодлыськӧ — учительыдлысь ли, кодлысь ли. Онӧ кӧ кужӧй рочнас шуныс, гижӧй кутшӧмджык сійӧ, кодлысь нимсӧ гижад. 8) Гіжалӧј із ԋімјас, турун ԋімјас, ԅвер ԋімјас, гаг ԋімјас. Комі ԋімсӧ гіжӧј щӧщ рочӧн, јуалӧј роч ԋімсӧ коԁлыԍ-кӧ ущіԏеԉыԁлыԍ-ԉі коԁлыԍ-ԉі. Онӧ-кӧ кужӧј рочнас шуныс, гіжӧј кущӧмҗык сіјӧ, коԁлыԍ ԋімсӧ гіжаԁ.
9) Гижӧй матыс керӧслысь, юяслысь, ягъяслысь, шоръяслысь и мукӧдторлысь нимъяссӧ. 9) Гіжӧј матыс керӧслыԍ, јујаслыԍ, јагјаслыԍ, шорјаслыԍ і мукӧԁторлыԍ ԋімјассӧ.
Комиӧн
Важ коми гижӧд