ЧАСУВСА ВӦЛӦСЬТЫН

Омӧль во.

Омӧлик олӧм вӧвлі миян вӧлӧсьтын важӧн. Таво нӧшта на омӧль лои. Нянь воис зэв этша, зэрӧн да шерӧн жугалі. Уна крестьяналӧн нин няньыс абу. Омӧль таво тшӧтш туруныс лои: коді сісьмис, коді ва улӧ пыраліс да тшыки, коді дзикӧдз эз шед пуктыны: ва увсьыс эз петав.

Гортдорса нажӧткаяс оз нимавны. Унаӧн нин зэв арнас мунісны заводӧ пес керавны. Вывті унаӧн мунісны дзоля Слудаысь, весиг мунісны дас кык арӧса ныв-зонъяс. Мукӧдъясыс, коді кольччис гортас, зэв ёна шогсьӧны: «Тшыгла пӧ таво лоӧ кувны; тавося кодь омӧль во пӧ эз на вӧвлы».

Йӧзӧс велӧдӧм

Став вӧлӧсьтас миян кык посни школа. Некутшӧм клуб ни народнӧй дом ни сэсся абу. Спектакъяс оз овлыны. Выль олӧм вӧсна некод оз висьтавлы — некодлы.

Коммунист партияын

ставыс нёль морт, дай найӧ ставныс велӧдчытӧмӧсь, некутшӧм удж оз вермыны нуӧдны. Том йӧзлӧн ӧтувтчӧм (союз молодёжи) абу. Куим кымын морт эськӧ и вӧлі, да найӧ быдсӧн кытчӧкӧ мунісны, коді заводӧ, коді велӧдчыны.

Нывбабаяслӧн ӧтувтчӧм сідзжӧ оз мун, бур туй вылас найӧс петкӧдысьыс абу.

Исполкомӧ ӧні неважӧн на бӧрйисны выль йӧзӧс: юралысьыс Опонь Микол Ивӧ, отсалысьыс Конӧ Митит Мишӧ, гижысь Ӧльӧш Митьӧ Мишӧ Ивӧ. Выль исполком, позьӧ шуны, лои дельнӧйкодь, сӧмын зэвсӧ ӧні водз на ошкыны, уджнысӧ ещӧ огӧ на тӧдӧй.

Налогъяс

таво, позьӧ шуны, эз вӧв зэв сьӧкыд. Крестьяналы ёна сюри нажӧвитны, вӧр весалӧмысь сетісны нянь облигацияяс, сійӧ облигацияяснас зэв лӧсьыда мынтысисны.

Самӧкуръяс

ӧні дзикӧдз оз пуавны — нинӧмысь пуныныс. Сідзжӧ кодалӧмъяс бырласис.

Кооператив

эськӧ ӧтик и эм, да тӧварыс сэні век зэв этша. Сэсся ачыс зэв омӧля уджалӧ. Колӧ эськӧ кодлыкӧ, бур мортлы, висьтыштны крестьянаыслы, кутшӧм пӧльза вайӧ кооперацияыд, мед быдсӧн сэтчӧ гижсясны. Сэки, гашкӧ, вӧлись вӧрзьӧдчас кооперативыс ас туй вывтіыс мунны.

Му-видз юкӧм

абу нин вӧвлӧма дас ӧкмыс во. Ӧні му-видз уджалӧмын некутшӧм лад абу. Кодлӧн видз-муыс зэв бур, кодлӧн некытчӧ шогмытӧм. Видз-му юклӧм вӧсна крестьяна зэв ёна тӧждысьӧны, некыдз сӧмын тӧлкныс оз босьт. Кыкысь кымын нин эськӧ заводитлісны юксьыны — да кыдзкӧ оз ладмыны.

Муяс уджалӧны быдсӧн на важ ногӧн: разі-пелиӧн (чересполосица). Колӧ эськӧ агрономъяслы заводитны волывлыны да бур выль нога уджалӧм йывсьыс висьтыштны, мед крестьянаыс босьтчисны сэтчӧ, шыбитісны нин важногса уджалӧмнысӧ, мучитчан-тілян уджнысӧ.

Со кутшӧм оланногыс миян вӧлӧсьтын.

Слудаса Степӧ.