МОРТ

Ичӧтысянь ми кылам тайӧ кывсӧ, сійӧ ёна бергалӧ миян быдлунъя сёрниын, и некыдз огӧ вермӧй думыштны, мый морт — абу ас кыв, а локтӧма комиӧ бокӧвӧй йӧзкӧд. Но тайӧ — збыльысь миян сёрниӧ бокысь воӧм кыв. Дерт, воис сійӧ зэв нин важӧн — кык да джын сюрс во сайын нин. И босьтлісны сійӧс миян пӧльяс да пӧчьяс лунвывса суседъяссянь — скифъяссянь, кодъяс овлӧмаӧсь лунвыв роч степъясын миян эраӧдз витӧд нэм гӧгӧр.

Скифъяс вӧлӧмаӧсь ыджыд культураа йӧзӧн, найӧ вӧдитлӧмаӧсь гортса пемӧсъясӧс, вузасьлӧмаӧсь. Нянь, мӧс, ыж, порсь, курӧг, вурун, турун, вӧра, сюр, нямӧд да мукӧд кывъяс комиӧ пырисны насянь. Скифъяссянь и воис миянӧ морт кыв.

Важ иранскӧй кывйын, кытысь чужис скифъяслӧн сёрниыс, мортас кывйӧн вӧлі пасйӧны кулысьӧс. Тайӧн важъя йӧз тӧдчӧдлӧмаӧсь, мый морт абу ен, абу сійӧ кувтӧм олысь.

Тайӧ кывйыслӧн вужйыс паныдасьлӧ латинскӧй натюрморт (ланьтӧм вӧр-ва), роч мор, мёртвый кывъясын.

Скифъяскӧд коми войтыр волысисны финно-угръяскӧд (удмурт, мари, мордва войтыркӧд) Волга да Кама вожъясын орччӧн олігӧн на.

Мукӧд финн-угор йӧз сёрниӧ морт кывйыс сэки веськалӧма жӧ: мордвалӧн эм «верӧс, мужичӧй» вежӧртаса мирдэ кыв. Ачыс мордва кывйыс артмӧма морт кыв вужйысь жӧ. Мариечьяс мортӧс, мужичӧйӧс нимтӧны мариӧн, удмуртъяс мортӧс шуӧны муртӧн. Коми о-лы удмурт кывйын лӧсялӧ у, шуам:

Скифъяскӧд волысьтӧдз финно-угръяс мортӧс нимтылӧмаӧсь ком кывйӧн (та йылысь лыддьӧй воддза статьясӧ). Ком кывйысь артмис миянлысь йӧзӧс ыдждӧдлан ним — коми, кӧні -и — кыв артмӧдан суффикс. Важъя кыв — коми — кутіс пасйыны торъя йӧз чукӧр — нацияӧс, а скифъяссянь воӧм кыв — морт — торйӧдӧ йӧз пиысь сӧмын ӧтиӧс.