Пуӧм-пӧжалӧм Пуӧм-пӧжалӧм
Колӧ тӧдны быд сёянторйысь пӧтӧссӧ, ковтӧмторсӧ, сэсся найӧс торйӧдны, мед пӧтӧсыс сӧмын сёянас коляс, ковтӧмторйыс шыбитчас пуигас. Сэтшӧм шыбитассьыс сӧмын морт омӧльтчас ёнмӧм пыдди. Сійӧн быд пуктасысь сёян лӧсьӧдігӧн колӧ ёна пуны, жаритны. Сӧмын ёна пуӧм, жаритӧм сёян бур, пӧтӧса, чӧскыд лоӧ. Колӧ тӧԁны быԁ ԍојан торјыԍ пӧтӧссӧ, ковтӧм торсӧ, сеԍԍа најӧс торјӧԁны, меԁ пӧтӧсыс сӧмын ԍојанас коԉас, ковтӧм торјыс шыбытчас пуігас. Сещӧм шыбытасԍыс сӧмын морт омӧԉтчас јонмӧм-пыԃԃі. Сіјӧн быԁ пуктасыԍ ԍојан лӧԍӧԁігӧн колӧ јона пуны, жарітны. Сӧмын јона пуӧм, жарітӧм ԍојан бур, пӧтӧса, чӧскыԁ лоӧ.
Чери-яй нӧшта на ёна колӧ пуны-жаритны, мед ӧтилаті оз коль уль пытшкӧсыс. Чери-яй зэв пӧтӧса, сӧмын ёна пуӧм-жаритӧмӧн. Уль яйясысь вермас вуджны уна пӧлӧс висьӧм мортлы (скӧтыд ӧд висьӧ жӧ): ковъяс, чакотка, порсь яйысь трихина. Ёна пуӧмысь-жаритӧмысь быд висьӧм паськӧдысьяс бырӧны. Сэсся пӧтӧс кындзи на мед эськӧ и чӧскыд сёяныд. Быдӧн тӧданныд: чӧскыд сёянысь сьӧлӧм бурмӧ. Кужысь пуысь-пӧжалысь нинӧм абуысь лӧсьӧдас вывті чӧскыд сёян, кужтӧм — эмсьыс оз вӧч чӧскыдтӧ. Кужысьыд сёянад содтас перечсӧ, лаврӧвӧй кортӧ, луктӧ и мукӧдтор, сёяныдлӧн дзикӧдз вежсяс кӧрыс. Сэсся пуан-пӧжасянінтӧ колӧ зэв пелька, гажаа видзны. Дозмукыд, тасьті-паньыд, гырничьясыд мед пыр сӧстӧмӧсь, мыськалӧмаӧсь, дзим-дзурк. Чері-јај нӧшта-на јона колӧ пуны-жарітны, меԁ ӧԏілаті оз коԉ уԉ пыщкӧсыс. Чері-јај зев пӧтӧса, сӧмын јона пуӧм-жарітӧмӧн. Уԉ јајјасыԍ вермас вуҗны уна пӧлӧс віԍӧм мортлы (скӧтыԁ-ӧԁ віԍӧ-жӧ): ковјас, чакотка, порԍ јајыԍ трікіна. Јона пуӧмыԍ-жарітӧмыԍ быԁ віԍӧм паԍкӧԁыԍјас бырӧны. Сеԍԍа пӧтӧс кынԇі-на меԁ еԍкӧ і чӧскыԁ ԍојаныԁ. Быԁӧн тӧԁанныԁ: чӧскыԁ ԍојаныԍ ԍӧлӧм бурмӧ. Кужыԍ пуыԍ-пӧжалыԍ ԋінӧм абуыԍ лӧԍӧԁас вывті чӧскыԁ ԍојан, кужтӧм — емԍыс оз вӧч чӧскыԁтӧ. Кужыԍыԁ ԍојанаԁ соԁтас перечсӧ, лаврӧвӧј кортӧ, луктӧ і мукӧԁ тор, ԍојаныԁлӧн ԇікӧԇ вежԍас кӧрыс. Сеԍԍа пуан пӧжаԍан інтӧ колӧ зев пеԉка, гажаа віԇны. Ԁозмукыԁ, таԍті-паԋыԁ, гырԋічјасыԁ меԁ пыр сӧстӧмӧԍ, мыԍкалӧмаӧԍ, ԇім-ԇурк.
Шыдъяс пуӧм. Шыԁјас пуӧм.
Мӧска йӧзлы позьӧ пыр чӧскыдджыка сёянтӧ лӧсьӧдны, сӧмын оз ков дышӧдчыны. Этшаник йӧлысь, нӧкйысь позьӧ пӧтӧс чӧскыд сёян лӧсьӧдны. Тулысын, гожӧмын, йӧрса пуктас быдмытӧдз том петшӧрысь, шомкорйысь, рӧсада колясъясысь зэв чӧскыд шыд позьӧ пуны. Со кыдзи пусьӧ. Мӧска јӧзлы поԅӧ пыр чӧскыԁҗыка ԍојантӧ лӧԍӧԁны, сӧмын оз ков ԁышӧԁчыны. Ещаԋік јӧлыԍ, нӧкјыԍ поԅӧ пӧтӧс чӧскыԁ ԍојан лӧԍӧԁны. Тулысын, гожӧмын, јӧрса пуктас быԁмытӧԇ том пещӧрыԍ, шома корјыԍ, рӧсаԁа коԉасјасыԍ зев чӧскыԁ шыԁ поԅӧ пуны. Со кыԇі пуԍӧ.
Быд морт вылӧ фунт джын петшӧр или мукӧдтор босьтӧны (мед дзик свежӧй). Мыськӧны мичаа, сэсся пуан ва пытшкӧ лэдзӧны. Небзьӧм бӧрын пож вылӧ сӧдзӧдны-кисьтӧны. Сӧдзалӧм мысти шырӧны, эштан кӧ, бурджык пож пыр лэдзны. Сы бӧрын кутшӧмкӧ дозйӧ пуктӧны, позьӧ сэтчӧ пуктыны яй, гос, тшак, позьӧ и дзик асьсӧ. Дзик ассьыс кӧ пуны, сэки колӧ пуктыны — пызь, вый, нӧк, мед пӧтӧсджык и чӧскыдджык лоӧ. Яй кӧ либӧ гос пуктан, сэки позьӧ содтыны пызь, йӧв или нӧк. Тшак дінӧ содтысьӧ вый да пызь. Татшӧм шыдтӧ став пӧлӧссӧ лӧсьӧдӧны жаритӧм лукӧн да пызьӧн. Зэв чӧскыд кӧра лоӧ, нӧшта кӧ пызан вылад вайигӧн киськыштан укропӧн. Быԁ морт вылӧ пунтҗын пещӧр іԉі мукӧԁ тор боԍтӧны (меԁ ԇік ԍвежеј). Мыԍкӧны мічаа, сеԍԍа пуан ва пыщкӧ леԇӧны. Ԋебԅӧм бӧрын пож вылӧ сӧԇӧԁны кіԍтӧны. Сӧԇалӧм-мыԍԏі шырӧны, ештан-кӧ бурҗык пож пыр леԇны. Сы бӧрын кущӧмкӧ ԁозјӧ пуктӧны, поԅӧ сетчӧ пуктыны јај, гос, щак, поԅӧ і ԇік аԍсӧ. Ԇік асԍыс-кӧ пуны, секі колӧ пуктыны — пыԅ, выј, нӧк, меԁ пӧтӧсҗык і чӧскыԁҗык лоӧ. Јај-кӧ ԉібӧ гос пуктан, секі поԅӧ соԁтыны пыԅ, јӧв іԉі нӧк. Щак ԁінӧ соԁтыԍӧ выј ԁа пыԅ. Тащӧм шыԁтӧ став пӧлӧссӧ лӧԍӧԁӧны жарітӧм лукӧн ԁа пыԅӧн. Зев чӧскыԁ кӧра лоӧ, нӧшта-кӧ пызан вылаԁ вајігӧн кіԍкыштан укропӧн.
Мый колӧ быд шыд пытшкӧ пуктыны. Мыј колӧ быԁ шыԁ пыщкӧ пуктыны.
Быд пӧлӧс шыдӧ колӧ пуктыны пызь. (Дерт еджыд пызь бурджык, позьӧ и сю пызь.) Кымын уна шыдӧ пуктан вый да нӧк, сымын дерт чӧскыд, пӧтӧса лоӧ. Позьӧ шыд лӧсьӧдны пызьӧн да йӧлӧн, йӧв кӧ оз ло, позьӧ ваӧн. Дерт ванад оз ло нин пӧтӧс ни сэтшӧм чӧскыд эськӧ да, куш шыд дорысь чӧскыдджык жӧ на. Быԁ пӧлӧс шыԁӧ колӧ пуктыны пыԅ. (Ԃерт јеҗыԁ пыԅ бурҗык, поԅӧ і ԍу пыԅ.) Кымын уна шыԁӧ пуктан выј ԁа нӧк, сымын ԃерт чӧскыԁ, пӧтӧса лоӧ. Поԅӧ шыԁ лӧԍӧԁны пыԅӧн ԁа јӧлӧн, јӧв-кӧ оз ло, поԅӧ ваӧн. Ԃерт ванаԁ оз ло-ԋін пӧтӧс ԋі сещӧм чӧскыԁ еԍкӧ-ԁа, куш шыԁ-ԁорыԍ чӧскыԁҗык-жӧ-на.
Выйӧн да пызьӧн шыд лӧсьӧдӧм. Выјӧн ԁа пыԅӧн шыԁ лӧԍӧԁӧм.
Ӧти паньтыр вый паньтыр пызькӧд гудрассьӧ, сэсся пӧсь шыднас кизьӧртчӧ, мед сук сливки кодь суксьыс лоӧ. Сійӧ ставыс шыд пытшкӧ кисьтсьӧ и пусьӧ. Пызан вылад вайигӧн пуктыссьӧ паньтыр нӧк. (Та мындаыс босьтсьӧ нёль мортлы.) Ӧԏі паԋтыр выј паԋтыр пыԅкӧԁ гуԁраԍԍӧ, сеԍԍа пӧԍ шыԁнас кіԅертчӧ, меԁ сук шԉівкі-коԃ сукԍыс лоӧ. Сіјӧ ставыс шыԁ пыщкӧ кіԍтԍӧ і пуԍӧ. Пызан вылаԁ вајігӧн пуктыԍԍӧ паԋтыр нӧк. (Та мынԁаыс боԍтԍӧ ԋоԉ мортлы.)
Нӧкйӧн да пызьӧн шыд лӧсьӧдӧм. Нӧкјӧн ԁа пыԅӧн шыԁ лӧԍӧԁӧм.
Ӧти паньтыр пызьӧ пуктыссьӧ 2 пань нӧк, зэв ёна гудрассьӧ, сэсся пӧсь шыднас бара кизьӧртсьӧ, сы бӧрын пуктыссьӧ шыдӧ и пусьӧ. Ӧԏі паԋтыр пыԅӧ пуктыԍԍӧ 2 паԋ нӧк, зев јона гуԁраԍԍӧ, сеԍԍа пӧԍ шыԁнас бара кіԅертԍӧ, сы бӧрын пуктыԍԍӧ шыԁӧ і пуԍӧ.
Пызьӧн да ваӧн. Пыԅӧн ԁа ваӧн.
Дзик жӧ сідзи пань пызьӧ пуктыссьӧ кык пань кӧдзыд ва. Ԇік-жӧ сіԇі паԋ пыԅӧ пуктыԍԍӧ кык паԋ кӧԇыԁ ва.
Кослунъя шыд лӧсьӧдӧм. Кослунја шыԁ лӧԍӧԁӧм.
Дзик жӧ сідзи, сӧмын вый нӧк, йӧв пыддиыс босьтсьӧ кослунъя вый. Ԇік-жӧ сіԇі, сӧмын выј нӧк, јӧв-пыԃԃіыс боԍтԍӧ кослунја выј.
Коми аньяс, ми сёяннымӧс огӧ кужӧ вежлӧдлыны, уна пӧлӧсӧс лӧсьӧдны. Сёям ӧти пӧлӧс азя шыд, кушман, куш сьӧд тшак ва, паренча. Комі аԋјас, мі ԍојаннымӧс огӧ кужӧ вежлӧԁлыны, уна пӧлӧсӧс лӧԍӧԁны. Ԍојам ӧԏі пӧлӧс аԅа шыԁ, кушман, куш ԍӧԁ щак ва, пареԋча.
Яя шыд кӧ пуам, немтор жӧ огӧ пуктӧй: куш яй да ва. Юкваыд сідзи жӧ. Абу ми велалӧмаӧсь чӧсмасьныс, сёян лӧсьӧдӧмсӧ огӧ удж пыдди пуктӧй. Чӧскыд пӧтӧса сёян помын дзоньвидзалунным эськӧ асланым вӧлӧма. Кынӧм висьӧмъясыд лёк сёянсьыд и овлӧ. Быд нывбабалы колӧ велӧдчыны чӧскыд, пӧтӧс сёян пуны пӧжавны. Мукӧд государствоясын эмӧсь наросьнӧ пуны пӧжавны велӧдан школаяс. Быд школаын эм пуны-пӧжавны велӧдны торъя урокъяс. Прӧста ӧд сэтшӧм государствоясас йӧзыс абу гырысьӧсь, ёнӧсь, дзоньвидзаӧсь. Ми кӧ огӧ тӧждысьӧй чӧскыд сёян-юан вӧснаыд, асьным жӧ вывті жебӧсь, посниӧсь, омӧльӧсь, висьлӧсӧсь. Јаја шыԁ-кӧ пуам, ԋемтор-жӧ огӧ пуктӧј: куш јај ԁа ва. Јукваыԁ сіԇі-жӧ. Абу мі велалӧмаӧԍ чӧсмаԍныс, ԍојан лӧԍӧԁӧмсӧ огӧ уҗ пыԃԃі пуктӧј. Чӧскыԁ-пӧтӧса ԍојан-помын ԇоԋвіԇалунным еԍкӧ асланым вӧлӧма. Кынӧм віԍӧмјасыԁ ԉок ԍојанԍыԁ і овлӧ. Быԁ нывбабалы колӧ велӧԁчыны чӧскыԁ, пӧтӧс ԍојан пуны-пӧжавны. Мукӧԁ госуԁарствојасын емӧԍ нароԍнӧ пуны-пӧжавны велӧԁан школајас. Быԁ школаын ем пуны-пӧжавны велӧԁны торја урӧкјас. Прӧста-ӧԁ сещӧм госуԁарствојасас јӧзыс абу гырыԍӧԍ, јонӧԍ, ԇоԋвіԇаӧԍ. Мі-кӧ огӧ тӧжԁыԍӧј чӧскыԁ ԍојан-јуан-вӧснаыԁ, аԍным-жӧ вывті жебӧԍ, посԋіӧԍ, омӧԉӧԍ, віԍлӧсӧԍ.
Ӧнӧдз миян коми крестьяна омӧля пуктас вӧдитӧны, сӧмын пуктыласны картупель, лук, кушман. Быдӧнлы колӧ йӧрад нӧшта на пуктавны — морков, свеклӧ, ӧгурчи, капуста, галан, сёркни, укроп (зэв чӧскыд турун, пуктысьӧ капустаӧ, шыдӧ). Йӧрса пуктасыд кӧ эм, сэсся позьӧ нин мӧска йӧзлы сёянтӧ быд лун вежлӧдлыны чӧскыдысь чӧскыдӧ. Ӧнӧԇ міјан комі креԍԏана омӧԉа пуктас вӧԃітӧны, сӧмын пуктыласны картупеԉ, лук, кушман. Быԁӧнлы колӧ јӧраԁ нӧшта-на пуктавны — морков, ԍвекла, огуртсы, капуста, галан, ԍоркԋі, укроп (зев чӧскыԁ турун, пуктыԍӧ капустаӧ, шыԁӧ). Јӧрса пуктасыԁ-кӧ ем, сеԍԍа поԅӧ-ԋін мӧска јӧзлы ԍојантӧ быԁлун вежлӧԁлыны чӧскыԁыԍ чӧскыԁӧ.
Свеклӧа-моркова шыд. Ԍвекла-моркова шыԁ.
5–6 морта дозйӧ колӧ босьтны ӧти ыджыд свеклӧ, ичӧт кӧ — кыкӧс, нёль кымын морков, вит кымын шӧркоддьӧм картупель. Морков чӧлавны вӧсньыдика, свеклӧ, картупель вундавны кузьмӧсӧн посньыдика. 4–5 лук шырны, паньтыр выйӧн жаритны гоз-мӧд лаврӧвӧй кор да ӧтлаавны. Сэсся пуктыны пуны. Босьтны китыр кык пызь, кӧдзыд ва пиӧ гудравны, мед сливки кодь суксьыс лоӧ, пуӧм шыд пытшкас лэдзны пызьсӧ гудралігмоз. Позьӧ пызь пыдди пуктыны зӧр шыдӧс, сійӧ дерт озджык сэтшӧм чӧскыд ло. Пызан вылӧ вайигӧн тасьтіӧ пуктыны кык-куим пань нӧк. 5–6 морта ԁозјӧ колӧ боԍтны ӧԏі ыҗыԁ ԍвекла, ічӧт-кӧ — кыкӧс, ԋоԉ кымын морков, віт кымын шӧркоԃԃӧм картупеԉ. Морков чӧлавны вӧсԋіԃіка, ԍвекла, картупеԉ вунԁавны куԅмӧсӧн посԋіԃіка. 4–5 лук шырны, паԋтыр выјӧн жарітны гоз-мӧԁ лаврӧвӧј кор ԁа ӧтлаавны. Сеԍԍа пуктыны пуны. Боԍтны кітыр кык пыԅ, кӧԇыԁ ва піӧ гуԁравны меԁ шԉівкі-коԃ сукԍыс лоӧ, пуӧм шыԁ пыщкас леԇны пыԅсӧ гуԁраліг-моз. Поԅӧ пыԅ-пыԃԃі пуктыны зӧр шыԁӧс, сіјӧ ԃерт озҗык сещӧм чӧскыԁ ло. Пызан вылӧ вајігӧн таԍтіӧ пуктыны кык-кујім паԋ нӧк.
Тайӧ жӧ шыдӧ позьӧ пуктыны нӧшта яй, позьӧ пуктыны тшак. Тајӧ-жӧ шыԁӧ поԅӧ пуктыны нӧшта јај, поԅӧ пуктыны щак.
Капуста шыд. Капуста шыԁ.
Шыд гырнич джынйыс шырны свежӧй капуста. Сэтчӧ пуктыны йӧв, позьӧ сливкиув йӧв. Кык-куим лук шырӧмӧн вый пытшкын жаритыштны да сэтчӧ жӧ ӧтлаавны, сэсся пуны. Кык китыр мында пызь ва пиын гудравны да пуан шыд пытшкас лэдзны, позьӧ сёйигас нӧкйыштны, позьӧ и сідз. Шыԁ гырԋіч җынјыс шырны ԍвежеј капуста. Сетчӧ пуктыны јӧв, поԅӧ шԉівкіув јӧв. Кык кујім лук шырӧмӧн выј пыщкын жарітыштны ԁа сетчӧ-жӧ ӧтлаавны, сеԍԍа пуны. Кык кітыр мынԁа пыԅ ва піын гуԁравны ԁа пуан шыԁ пыщкас леԇны, поԅӧ ԍојігас нӧкјыштны, поԅӧ і сіԇ.
Сола капуста шыд (кослунъя). Сола капуста шыԁ (кослунја).
Сы мында жӧ шырны капуста, китыр кык-куим зӧр шыдӧс, куим-нёль кын картупель вундавны, тырыс ва пуктыны и пуны. Позьӧ сола чери тор содтыштны кӧр вылӧ. Сы-мынԁа-жӧ шырны капуста, кітыр кык-кујім зӧр шыԁӧс, кујім ԋоԉ кын картупеԉ вунԁавны, тырыс ва пуктыны і пуны. Поԅӧ сола чері тор соԁтыштны кӧр вылӧ.
Свеклӧа-моркова рок. Ԍвекла-моркова рок.
Ворйын шырны свеклӧ, морков, картупель, — ставсӧ ӧтмындаӧн, мед пуан доз тырыс дзик лоӧ, тшӧтш лук кык-куим шырны, солыштны. Пань кык-куим вый пуктыны, зэв топыда вевтавны и пачӧ пӧжны сюйны пӧжасьӧм бӧрын. Ворјын шырны ԍвекла, морков, картупеԉ, — ставсӧ ӧтмынԁаӧн, меԁ пуан ԁоз тырыс ԇік лоӧ, щӧщ лук кык-кујім шырны, солыштны. Паԋ кык-кујім выј пуктыны, зев топыԁа вевтавны і пачӧ пӧжны ԍујны пӧжаԍӧм бӧрын.
Галан рок. Галан рок.
Сечкаӧн шырны галан, солыштны ичӧтика, дозйӧ пуктыны тырыс, сэтчӧ позьӧ пуктыны пань-мӧд нӧк, позьӧ йӧв, позьӧ йӧв да кольк, сэсся топыда вевтавны да пачын пӧжны. Сёйигӧн позьӧ выявны. Ԍечкаӧн шырны галан, солыштны ічӧԏіка, ԁозјӧ пуктыны тырыс, сетчӧ поԅӧ пуктыны паԋ мӧԁ нӧк, поԅӧ јӧв, поԅӧ јӧв ԁа коԉк, сеԍԍа топыԁа вевтавны ԁа пачын пӧжны. Ԍојігӧн поԅӧ выјавны.
Кӧдзыд сёян. Кӧԇыԁ ԍојан.
Пуӧм картупель, свеклӧ вундавны, сэтчӧ свежӧй ӧгурчи вундавны, лук, сэсся нӧкъявны и сёйны. Позьӧ ӧгурчи пыддиыс сола тшак пуктыны, позьӧ нӧк пыдди кослунъя вый. Пуӧм картупеԉ, ԍвекла вунԁавны, сетчӧ ԍвежеј ӧгурчі вунԁавны, лук, сеԍԍа нӧкјавны і ԍојны. Поԅӧ ӧгурчі-пыԃԃіыс сола щак пуктыны, поԅӧ нӧк-пыԃԃі кослунја выј.
Студень. Стуԃен.
Тасьті вылльӧв (шомйӧв). Сэтчӧ кык-куим пуӧм кольк да тӧрытся кольӧм яйтӧ шырны, лук вундавны, улльӧлӧн кизьӧртыштны и сёйны. Шомйӧлыс ырӧш пыдди пуктыссьӧ. Таԍті выԉԉӧв (шомјӧв). Сетчӧ кык-кујім пуӧм коԉк ԁа тӧрытԍа коԉӧм јајтӧ шырны, лук вунԁавны, уԉԉӧлӧн кіԅертыштны і ԍојны. Шомјӧлыс ырӧш-пыԃԃі пуктыԍԍӧ.
Пӧжӧм яй. Пӧжӧм јај.
Сечкаӧн яй да лук шырӧны, пуктӧны переч. Сэсся яйсьыс посньыдик ёкмыльяс вӧчавны пызь пытшкын тупльӧдлӧмӧн (дерт эськӧ бурджык, еджыд пызь кӧ). Кашник пытшкӧ вольсалӧны капуста кор, сы вылӧ яй ёкмыльяс лӧдны ӧти пӧвстӧн, сэсся бара вольсалӧны капуста кор, лӧдӧны яй ёкмыльяс и сідз тырӧдз. Медбӧръя капуста кор вылас кисьтӧны куим-нёль пань нӧк, вевттьӧны топыда, сюйӧны пачӧ пӧжны. Зэв чӧскыд пӧтӧса жаркӧй лоӧ. Ԍечкаӧн јај ԁа лук шырӧны, пуктӧны переч. Сеԍԍа јајԍыс посԋіԃік јокмыԉјас вӧчавны пыԅ пыщкын тупԉӧԁлӧмӧн (ԃерт еԍкӧ бурҗык јеҗыԁ пыԅ-кӧ). Кашԋік пыщкӧ воԉсалӧны капуста кор, сы вылӧ јај јокмыԉјас лӧԁны ӧԏі пӧвсӧн, сеԍԍа бара воԉсалӧны капуста кор, лӧԁӧны јај јокмыԉјас і сіԇ тырӧԇ. Меԁ бӧрја капуста кор вылас кіԍтӧны кујім-ԋоԉ паԋ нӧк, вевԏԏӧны топыԁа, ԍујӧны пачӧ пӧжны. Зев чӧскыԁ пӧтӧса жаркӧј лоӧ.
Саламат. Саламат.
Сипожйӧн пожналӧм сю пызь колӧ скӧвӧрда вылын жаритны паньӧн гудралігтырйи, мед оз сотчы. Сэсся пӧсь пызьтӧ пуктӧны кутшӧмкӧ дозйӧ, сэтчӧ пуан ва кисьтны гудралігтырйи. Скӧвӧрдаӧн вевттьӧмӧн видзыштны. Донӧдӧм скӧвӧрда вылӧ пуктыны вый, сэсся кӧтӧдӧм паньӧн дозйысь заваритӧм пызьтӧ (тестасӧ) чунь кызаӧн пуктавны, разӧдны мавтӧм скӧвӧрда вылӧ жӧ дай жаритны банйытӧдз, сэсся бергӧдны да мӧдарсӧ сідз жӧ банйӧдны косӧдз. Пӧсьвывсьыс сёйны нӧкйӧн мавтӧмӧн или нырӧм рысьӧн. Дерт кымын уна вый пытшкын жаритны, сымын чӧскыд и пӧтӧса лоӧ. Ԍіпожјӧн пожналӧм ԍу пыԅ колӧ скӧвӧрԁа вылын жарітны паԋӧн гуԁраліг-тырјі, меԁ оз сотчы. Сеԍԍа пӧԍ пыԅтӧ пуктӧны кущӧмкӧ ԁозјӧ, сетчӧ пуан ва кіԍтны гуԁраліг-тырјі. Скӧвӧрԁаӧн вевԏԏӧмӧн віԇыштны. Ԁонӧԁӧм скӧвӧрԁа вылӧ пуктыны выј, сеԍԍа кӧтӧԁӧм паԋӧн ԁозјыԍ заварітӧм пыԅтӧ (ԏестасӧ) чуԋкызаӧн пуктавны, разӧԁны мавтӧм скӧвӧрԁа вылӧ-жӧ ԁај жарітны банјытӧԇ, сеԍԍа бергӧԁны ԁа мӧԁарсӧ сіԇ-жӧ банјӧԁны косӧԇ. Пӧԍвывԍыс ԍојны нӧкјӧн мавтӧмӧн іԉі нырӧм рыԍӧн. Ԃерт кымын уна выј пыщкын жарітны, сымын чӧскыԁ і пӧтӧса лоӧ.
Комиӧн
Важ коми гижӧд