Кыдз колӧ арӧс тыртӧдз кагаӧс вердны Кыԇ колӧ арӧс тыртӧԇ кагаӧс верԁны
Кагалӧн кынӧм пытшкӧс аслыссяма, абу ыджыд мортлӧн кодь. Сійӧ сӧмын вермӧ дзоньвидзаӧн быдмыны мам йӧлысь. Мукӧд сёянысь кагалӧн висьмӧ кынӧмыс, кынӧмсяньыс и ачыс. Велӧдчытӧм мамъяс чужӧмсяньыс каганысӧ вердӧны нюшӧн (аклялӧм няньысь нёнь сюйӧны воманыс), рокӧн. Сідзи вердӧмысь кага дзикӧдз вермӧ висьмыны. Гашкӧ пырысь-пыр и он казяв висьӧмсӧ. Дыр мысти мыт босьтӧ либӧ омӧльтчыны кутас, зывгыны рушку, юр ыдждӧ, кок вӧснялӧ, чукляммӧ. Кагалӧн кынӧм пыщкӧс аслыс ԍама, абу ыҗыԁ мортлӧн-коԃ. Сіјӧ сӧмын вермӧ ԇоԋвіԇаӧн быԁмыны мам јӧлыԍ. Мукӧԁ ԍојаныԍ кагалӧн віԍмӧ кынӧмыс, кынӧмԍаԋыс і ачыс. Велӧԁчытӧм мамјас чужӧмԍаԋыс каганысӧ верԁӧны ԋушӧн (акԉалӧм ԋаԋыԍ ԋоԋ ԍујӧны воманыс), рокӧн. Сіԇі верԁӧмыԍ кага ԇікӧԇ вермӧ віԍмыны. Гашкӧ пырыԍ пыр і он каԅав віԍӧмсӧ. Ԁыр-мыԍԏі мыт боԍтӧ ԉібӧ омӧԉтчыны кутас, зывгыны рушку, јур ыҗԁӧ, кок вӧсԋалӧ, чукԉаммӧ.
Мӧс йӧлыд эськӧ дерт абу сэтшӧм омӧль да, оз жӧ ков кагатӧ вердны, мамлӧн кӧ эм морӧсас йӧлыс. Кодлы колӧ дзоньвидза ён кага, 6 тӧлысьӧдз вердӧй куш мам йӧлӧн, мукӧдторйӧн весиг энӧ вердӧ. Мам йӧв вылын быдмысьяс озджык висьлыны, висьӧны кокньыдджыка, 6 мындаӧн этшаджык кулӧны мӧс йӧлӧн вердӧм кагаяс дорысь. Мӧс јӧлыԁ еԍкӧ ԃерт абу сещӧм омӧԉ-ԁа, оз-жӧ ков кагатӧ верԁны мамлӧн-кӧ ем морӧсас јӧлыс. Коԁлы колӧ ԇоԋвіԇа јон кага, 6 тӧлыԍӧԇ верԁӧј куш мам јӧлӧн, мукӧԁ торјӧн веԍіг енӧ верԁӧ. Мам јӧв вылын быԁмыԍјас озҗык віԍлыны, віԍӧны кокԋіԁҗыка, 6 мынԁаӧн ещаҗык кулӧны мӧс јӧлӧн верԁӧм кагајас-ԁорыԍ.
Колӧ быд мамлы велӧдчыны кагатӧ вердны. Оз ков быд бӧрддзӧм помысь морӧсӧн вердны (нёньӧдны, някӧдны). Колӧ тӧдны кад (пӧра). Оз ӧд кагаыд пыр бӧрд кынӧм сюмалӧм вӧсна. Гашкӧ ва вылын куйлӧ, гашкӧ мудзис ӧти ног куйлӧмысь, гашкӧ кодкӧ курччалӧ. Колӧ мамлы либӧ видзысьлы ставсӧ видлавны, лӧсьӧдны, бӧрдӧ кӧ сійӧ. Гашкӧ горшыс косьмӧ, позьӧ кык-куим ичӧт паньӧн пузьӧдӧм ва лэдзыштны вомас. Куим тӧлысся кагаяс зэв бӧрдысьӧсь овлӧны, сэки налӧн дундавлӧ кынӧмныс. Шонтан кӧ кынӧмсӧ небыд шоныд торйӧн, зыралан небыда, либӧ шоныд ваын мыськалан, — кага ланьтас. Сёян кынӧм пытшкын олӧ 2 час, 2 да ½, сы бӧрын вӧлись сёян петӧ сювйӧ. Быд сёйӧм бӧрын колӧ мед кынӧм пытш рекмылас, оз кӧ удит рекмывны да выльысь кӧ сэтчӧ сёянтӧ важ пытшкас сюйны-тыртны, сэки со кынӧмыд и висьмас. Тайӧ тӧдтӧгыд мамъясыд быд кага бӧрддзӧмысь морӧссӧ сетӧны, чайтӧны тшыгла пӧ бӧрдӧ. Кагаыд кымын сёйӧ, сымын бӧрдӧ: сылӧн зэлалӧма кынӧмыс, висьӧ. Колӧ быԁ мамлы велӧԁчыны кагатӧ верԁны. Оз ков быԁ бӧрԁԇӧм-помыԍ морӧсӧн верԁны (ԋоԋӧԁны, ԋакӧԁны). Колӧ тӧԁны каԁ (пӧра). Оз-ӧԁ кагаыԁ пыр бӧрԁ кынӧм ԍумалӧм-вӧсна. Гашкӧ ва вылын кујлӧ, гашкӧ муԇіс ӧԏі ног кујлӧмыԍ, гашкӧ коԁкӧ куртчалӧ. Колӧ мамлы ԉібӧ віԇыԍлы ставсӧ віԁлавны, лӧԍӧԁны бӧрԁӧ-кӧ сіјӧ. Гашкӧ горшыс коԍмӧ, поԅӧ кык-кујім ічӧт паԋӧн пуԅӧԁӧм ва леԇыштны вомас. Кујім тӧлыԍԍа кагајас зев бӧрԁыԍӧԍ овлӧны, секі налӧн ԁунԁавлӧ кынӧмныс. Шонтан-кӧ кынӧмсӧ ԋебыԁ шоныԁ торјӧн, зыралан ԋебыԁа, ԉібӧ шоныԁ ваын мыԍкалан, — кага лаԋтас. Ԍојан кынӧм пыщкын олӧ 2 час, 2 ԁа ½, сы бӧрын вӧԉіԍ ԍојан петӧ ԍувјӧ. Быԁ ԍојӧм бӧрын колӧ меԁ кынӧм пыщ рекмылас, оз-кӧ уԃіт рекмывны ԁа выԉыԍ-кӧ сетчӧ ԍојантӧ важ пыщкас ԍујны-тыртны, секі со кынӧмыԁ і віԍмас. Тајӧ тӧԁтӧгыԁ мамјасыԁ быԁ кага бӧрԁԇӧмыԍ морӧссӧ ԍетӧны, чајтӧны щыгла-пӧ бӧрԁӧ. Кагаыԁ кымын ԍојӧ, сымын бӧрԁӧ: сылӧн зелалӧма кынӧмыс, віԍӧ.
Куим тӧлысьысь ичӧт кагаӧс колӧ вердны быд лун сизимысь, быд 3 час бӧрын: 6 час асылын, 9 ч., 12 часын, 3 ч., 6 ч., 9 ч., 12 час войын. Вой шӧр кадсянь 6 час асылӧдз оз ков вердны. Куим тӧлысь бӧрын 5 тӧлысьӧдз 3½ час сёйӧм костъяс колӧ вӧчны, войын 7 час нин оз ков вердны. Лунтырйӧн вердны сӧмын квайтысь. Витӧд тӧлысь бӧрын вердӧм костъяс вӧчавны 4 час нин, войын 8 час оз ков вердны, лунтырӧн сӧмын вердны витысь. Кујім тӧлыԍыԍ ічӧт кагаӧс колӧ верԁны быԁ лун ԍіԅімыԍ, быԁ 3 час бӧрын: 6 час асылын, 9 ч., 12 часын, 3 ч., 6 ч., 9 ч., 12 час војын. Војшӧркаԁԍаԋ 6 час асылӧԇ оз ков верԁны. Кујім тӧлыԍ бӧрын 5 тӧлыԍӧԇ 3½ час ԍојӧм костјас колӧ вӧчны, војын 7 час-ԋін оз ков верԁны. Лунтырјӧн верԁны сӧмын квајтыԍ. Вітӧԁ тӧлыԍ бӧрын верԁӧм костјас вӧчавны 4 час-ԋін, војын 8 час оз ков верԁны, лунтырӧн сӧмын верԁны вітыԍ.
Кага кӧ чужӧ омӧльджык, омӧля кӧ нёнясьӧ, либӧ мамлӧн этша йӧв, сэки позьӧ 2–2½ час мысти вердны, кытчӧдз оз ёнмы. Кага-кӧ чужӧ омӧԉҗык, омӧԉа-кӧ ԋоԋаԍӧ, ԉібӧ мамлӧн еща јӧв, секі поԅӧ 2–2½ час-мыԍԏі верԁны, кытчӧԇ оз јонмы.
Быд кага вердӧм водзвылын колӧ нёньяс шоныд пузьӧдӧм ваӧн мыськавны, косӧдны. Оз ков кыкнан морӧснас тшӧтш ӧтпырйӧн вердны. Йӧв кӧ лӧсьыда кокньыда петӧ, 15–20 минутӧн кага пӧтӧ. Пӧтӧм бӧрын оз ков кагаӧс морӧс бердын кутны. Омӧльджык кагаяс нёнясигкостаныс унмовсьӧны, сэтшӧм кагаясӧс колӧ садьмӧдны. Слаб кага вердан кадас кӧ узьӧ, садьмӧдны жӧ колӧ. Ён кагаӧс оз ков садьмӧдны, сійӧ ачыс садьмас кынӧмыс кӧ сюмалӧ. Быԁ кага верԁӧм воԇвылын колӧ ԋоԋјас шоныԁ пуԅӧԁӧм ваӧн мыԍкавны, косӧԁны. Оз ков кыкнан морӧснас щӧщ ӧтпырјӧн верԁны. Јӧв-кӧ лӧԍыԁа кокԋіԁа петӧ, 15–20 мінутӧн кага пӧтӧ. Пӧтӧм бӧрын оз ков кагаӧс морӧс берԁын кутны. Омӧԉҗык кагајас ԋоԋаԍіг костаныс унмовԍӧны, сещӧм кагајасӧс колӧ саԃмӧԁны. Слаб кага верԁан каԁас-кӧ уԅӧ, саԃмӧԁны-жӧ колӧ. Јон кагаӧс оз ков саԃмӧԁны, сіјӧ ачыс саԃмас кынӧмыс-кӧ ԍумалӧ.
Квайт тӧлысь бӧрын кагаӧс мам йӧлӧн кындзи колӧ заводитны мукӧдторйӧн вердны. Ӧти нёньӧдӧм пыдди сетны кизьӧриник, йӧв вылын пуӧм маннӧй рок либӧ еджыд няньысь пӧсь йӧв пиын вӧчӧм рок, позьӧ пузьӧдӧм мӧс йӧв. Картупельысь, морковысь, свеклӧысь, сёркниысь, галанысь йӧлӧн пуны рок, выявны и вердны. Кизьӧриника посни шыдӧсысь либӧ пуктасысь пуны шыд. Вотӧсъясысь, йӧлысь пуны позьӧ уна пӧлӧс кисель, бур яя шыд яйтӧгыс. Морӧсысь дугӧдны оз ков друг, надзӧникӧн колӧ шочмӧдны. 10 тӧлысь бӧрын мед луннад ӧтчыд сӧмын морӧстӧ сетлыны. 11 тӧлысь бӧрын позьӧ дзикӧдз дугӧдны. Гожӧмын оз ков морӧсысь дзикӧдз дугӧдны, ёна жаръяс усьтӧдз. Гожӧмын медлёк кад челядьлы, медъёна кынӧмӧн висьӧны, мам йӧв медбур лекарство быд висьӧмысь. Квајт тӧлыԍ бӧрын кагаӧс мам јӧлӧн-кынԇі колӧ завоԃітны мукӧԁ торјӧн верԁны. Ӧԏі ԋоԋӧԁӧм-пыԃԃі ԍетны кіԅӧріԋік, јӧв вылын пуӧм маннӧј рок, ԉібӧ јеҗыԁ ԋаԋыԍ пӧԍ јӧв піын вӧчӧм рок, поԅӧ пуԅӧԁӧм мӧс јӧв. Картупеԉыԍ, морковыԍ, ԍвеклаыԍ, ԍоркԋіыԍ, галаныԍ јӧлӧн пуны рок, выјавны і верԁны. Кіԅӧріԋіка посԋі шыԁӧсыԍ ԉібӧ пуктасыԍ пуны шыԁ. Вотӧсјасыԍ, јӧлыԍ пуны поԅӧ уна пӧлӧс кіԍеԉ, бур јаја шыԁ јајтӧгыс. Морӧсыԍ ԁугӧԁны оз ков ԁруг, наԇӧԋікӧн колӧ шочмӧԁны. 10 тӧлыԍ бӧрын меԁ луннаԁ ӧтчыԁ сӧмын морӧстӧ ԍетлыны. 11 тӧлыԍ бӧрын поԅӧ ԇікӧԇ ԁугӧԁны. Гожӧмын оз ков морӧсыԍ ԇікӧԇ ԁугӧԁны, јона жарјас уԍтӧԇ. Гожӧмын меԁ ԉок каԁ чеԉаԃлы, меԁ јона кынӧмӧн віԍӧны, мам јӧв меԁ бур ԉекарство быԁ віԍӧмыԍ.
Комиӧн гижис
Ӧньӧ Агни
Важ коми гижӧд