| МЫЙСЮРӦ ВЕЛӦДӦМ | МЫЈ-ԌУРӦ ВЕЛӦԀӦМ |
| I. Кыдз видзны кокъясӧс кынтӧмысь. | I. Кыԇ віԇны кокјасӧс кынтӧмыԍ. |
| Кокъястӧ пӧкйӧдзыс колӧ гартны прӧстӧй кабалаӧн, сэсся чувкиасьны, вӧлисти и сапӧгасьны. Кык пӧвста кабалаӧн кӧ гартыштан — ещӧ лоӧ шоныд кокыдлы. | Кокјастӧ пӧкјӧԇыс колӧ гартны прӧстӧј кабалаӧн, сеԍԍа чувкіаԍны, вӧԉіԍԏі і сапӧгаԍны. Кык пӧвса кабалаӧн-кӧ гартыштан — јешщӧ лоӧ шоныԁ кокыԁлы. |
| Кабалаӧн гартігӧн кокыд мед вӧлі кос; колӧ косӧдз чышкыны. | Кабалаӧн гартігӧн кокыԁ меԁ вӧлі кос; колӧ косӧԇ чышкыны. |
| 2. Кыдзи шонтысьны вӧрын кӧдзыд аръясын. | 2. Кыԇі шонтыԍны вӧрын кӧԇыԁ арјасын. |
| Кузя кӧ лоӧ ветлӧдлыны вӧрӧд, истӧг биасьны абу, шонтысьны некыдз — колӧ пазӧдны кодзувкот кар да час джын кымын пукавны сэн. Сійӧн ёна шоналан. | Куԅа-кӧ лоӧ ветлӧԁлыны вӧрӧԁ, ізтӧг біаԍны абу, шонтыԍны ԋекыԇ — колӧ пазӧԁны коԇувкот кар ԁа часҗын-кымын пукавны сен. Сіјӧн јона шоналан. |
| 3. Ревматизм. | 3. Ревмаԏізм. |
| Ревматизмысь отсалӧ петшӧр. Висьысьлы колӧ гожӧмбыд, быд асыв швачӧдны висянінъяссӧ петшӧрӧн. Кымын ёна петшӧралан, сымын бур. | Ревмаԏізмыԍ отсалӧ пещӧр. Віԍыԍлы колӧ гожӧмбыԁ, быԁ асыв швачӧԁны віԍан інјассӧ пещӧрӧн. Кымын јона пещӧралан, сымын бур. |
| 4. Насмука. | 4. Насмука. |
| Насмукаысь бур кыскыны нырӧ унаысь лун кежлӧ содаа сола ва (румка ва пытшкӧ гудравны кык чепӧльӧн содасӧ да совсӧ). | Насмукаыԍ бур кыскыны нырӧ унаыԍ лун кежлӧ соԁаа сола ва (румка ва пыщкӧ гуԁравны кык чепӧԉӧн соԁасӧ ԁа совсӧ). |
| 5. Кок видзӧм йылысь. | 5. Кок віԇӧм-јылыԍ. |
| 1) Вӧралігӧн новлыны сӧмын мичӧдтӧм вурун носки, 2) пӧсялысь кокъясӧс быд лун, керкаӧ воӧм мысти, мыськыны кӧдзыд ваӧн, 3) вывті кӧ ёна кокъяс пӧсялысьӧсь, — киськавлыны порошокӧн: 2 юкӧн салицилӧвӧй кислота да 98 юкӧн тальк, 4) нёльзьӧ кӧ кок чуньяс костыд, сэтчӧ пуктыны сӧстӧм дӧратор, киськавны порошокӧн: 2 юкӧн салицилӧвӧй кислота да 1 юкӧн окись цинка, 5) зӧр (мозоль) кокысь оз ков вундыны, колӧ пурт дорыш кӧтӧдны шоныд майтӧг быгъя ваын да сійӧн вуштыны зӧрсӧ, 6) кок зыртӧмысь кӧ ичӧтик гадь лоӧ — оз ков розьӧдны, вой кежӧ сӧмын мавтыштны сійӧс тшыктӧм госӧн; ыджыда кӧ гаддялас — ӧтарсяньыс бытшкыны (вундыны оз ков), 7) ёна кӧ зыртас коктӧ, чувки пыдди бурдтӧдзыс дӧра нямӧд колӧ новлыны. | 1) Вӧралігӧн новлыны сӧмын мічӧԁтӧм вурун носкі, 2) пӧԍалыԍ кокјасӧс быԁ лун, керкаӧ воӧм-мыԍԏі, мыԍкыны кӧԇыԁ ваӧн, 3) вывті-кӧ јона кокјас пӧԍалыԍӧԍ, — кіԍкавлыны порошокӧн: 2 јукӧн саԉітсіловӧј кіслота ԁа 98 јукӧн таԉк, 4) ԋоԉԅӧ-кӧ кок чуԋјас костыԁ, сетчӧ пуктыны сӧстӧм ԁӧратор, кіԍкавны порошокӧн: 2 јукӧн саԉітсіловӧј кіслота ԁа 1 јукӧн окіԍ тсінка, 5) зӧр (мозоԉ) кокыԍ оз ков вунԁыны, колӧ пурт ԁорыш кӧтӧԁны шоныԁ мајтӧг быгја ваын ԁа сіјӧн вуштыны зӧрсӧ, 6) кок зыртӧмыԍ-кӧ ічӧԏік гаԃ лоӧ — оз ков роԅӧԁны, вој кежӧ сӧмын мавтыштны сіјӧс щыктӧм госӧн; ыҗыԁа-кӧ гаԃԃалас — ӧтарԍаԋыс быщкыны (вунԁыны оз ков), 7) јона-кӧ зыртас коктӧ, чувкі-пыԃԃі бурԁтӧԇыс ԁӧра ԋамӧԁ колӧ новлыны. |
| 6. Кок пӧсялӧм. | 6. Кок пӧԍалӧм. |
| Кодлӧн кокыд оз ёна пӧсяв, бур новлыны сӧмын вурун чувки. Кодлӧн кокъясыс пыр кӧдзыдӧсь, колӧ кӧмкот пытшкас пуктыны марля пытшкӧ гартӧмӧн чернила косьтан кабала. Сійӧ кабалаыс пӧсьсӧ пондас кыскыны ас пытшкас, чувки пыр лоӧ кос, кок пыдӧс оз кут кынмыны. Вывті ёна пӧсялысь кокъясӧ пуктыссьӧ кык пӧвста кабала. Зэв кӧ нин ёна кокъясыд ньылӧдӧны, колӧ кабала улас кыза пуктыны вӧв бурысь (гӧн). Кабаласӧ быд кӧтасьӧм бӧрын вежлавны. | Коԁлӧн кокыԁ оз јона пӧԍав, бур новлыны сӧмын вурун чувкі. Коԁлӧн кокјасыс пыр кӧԇыԁӧԍ, колӧ кӧмкот пыщкас пуктыны марԉа пыщкӧ гартӧмӧн черԋіла коԍтан кабала. Сіјӧ кабалаыс пӧԍсӧ понԁас кыскыны ас пыщкас, чувкі пыр лоӧ кос, кок пыԁӧс оз кут кынмыны. Вывті јона пӧԍалыԍ кокјасӧ пуктыԍԍӧ кык пӧвса кабала. Зев-кӧ-ԋін јона кокјасыԁ ԋылӧԁӧны, колӧ кабала улас кыза пуктыны вӧв бурыԍ (гӧн). Кабаласӧ быԁ кӧтаԍӧм бӧрын вежлавны. |
| 7. Номйысь видзан. | 7. Номјыԍ віԇан. |
| Босьтны вӧсни кисея либӧ юрси пож аршын кымын кузя да 10–12 вершӧк пасьта, вурны воча дор — туис кодь лоӧ, — сэсся пом быгӧртасъясас сюйны шӧрт. Пасьталӧм мысти ӧтар помсӧ зэлӧдан паськыд режъя шляпа гӧгӧрыд, а мӧдарсӧ сьылі гӧгӧрыд. | Боԍтны вӧсԋі кіԍеја ԉібӧ јурԍі пож аршын кымын куԅа ԁа 10–12 вершӧк паԍта, вурны воча ԁор — туіс-коԃ лоӧ, — сеԍԍа пом быгӧртасјасас ԍујны шӧрт. Паԍталӧм-мыԍԏі ӧтар помсӧ зелӧԁан паԍкыԁ режја шԉапа гӧгӧрыԁ, а мӧԁарсӧ ԍылі гӧгӧрыԁ. |
| 8. Номъясысь лекарство. | 8. Номјасыԍ ԉекарство. |
| Кизьӧр вазелин пытшкӧ пуктыссьӧ сук нафталин. Сійӧ сорлалӧм торнас кык-куим войтӧн ниртны чужӧмтӧ, киястӧ. Мед сёйыштас кӧ, эн полӧй. Сійӧ регыд помасяс. Сэсся ӧд час 2–3 номйыд оз жӧ курччы тэнӧ. Сы бӧрын вылысь мавтчыны. Ывлаын нафталин дукыд оз ёна кыв, регыд велалан сэтчӧ. | Кіԅер ваԅеԉін пыщкӧ пуктыԍԍӧ сук наптаԉін. Сіјӧ сорлалӧм торнас кык-кујім војтӧн ԋіртны чужӧмтӧ, кіјастӧ. Меԁ ԍојыштаскӧ, ен полӧј. Сіјӧ регыԁ помаԍас. Сеԍԍа-ӧԁ час 2–3 номјыԁ оз жӧ куртчы тенӧ. Сы бӧрын вылыԍ мавтчыны. Ывлаын наптаԉін ԁукыԁ оз јона кыв, регыԁ велалан сетчӧ. |
| 9. Пытшъясысь мездысьны. | 9. Пыщјасыԍ мезԁыԍны. |
| Пытш оланінъясӧ пуктыны дзоридз — иванов чвет и пуповка, — став пытшыд кулӧ. Сэсся позьӧ бырӧдны сэтшӧм дзоридз пуӧм ваӧн. | Пыщ олан інјасӧ пуктыны ԇоріԇ — іванов чвет і пуповка, — став пыщыԁ кулӧ. Сеԍԍа поԅӧ бырӧԁны сещӧм ԇоріԇ пуӧм ваӧн. |
| 10. Кодзувкотъясысь мездысьны. | 10. Коԇувкотјасыԍ мезԁыԍны. |
| Кодзувкот ветланінъяс киськавны сакар сора бураӧн, пыран щельяссӧ тшӧтш. | Коԇувкот ветлан інјас кіԍкавны сакар сора бураӧн, пыран шщеԉјассӧ щӧщ. |
| 11. Ва сӧстӧммӧдӧм. | 11. Ва сӧстӧммӧԁӧм. |
| Ва сӧстӧммӧдны позьӧ со кыдзи: мешӧкӧ тэчны кыдз шом да вадорса лыа, сэсся на пыр вийӧдны васӧ. Позьӧ ва пытшкӧ пуктыны тойӧм шома из (стӧкан ва вылӧ чепӧль), васӧ ёна гудравны либӧ солькйӧдлыны, сэсся неуна сулӧдны: выліас сӧстӧм ва лоӧ. | Ва сӧстӧммӧԁны поԅӧ со кыԇі: мешӧкӧ течны кыԇ шом ԁа ваԁорса лыа, сеԍԍа на пыр віјӧԁны васӧ. Поԅӧ ва пыщкӧ пуктыны тојӧм шомаіз (стӧкан ва вылӧ чепӧԉ), васӧ јона гуԁравны ԉібӧ соԉкјӧԁлыны, сеԍԍа ԋеуна сулӧԁны: выліас сӧстӧм ва лоӧ. |
| 12. Гымалӧм, чардалӧм. | 12. Гымалӧм, чарԁалӧм. |
| Гымалігӧн, чардалігӧн оз ков сувтны кос пуяс улӧ. Гымньӧв медъёна лыйӧ козйӧ, сэсся баддьӧ, гежӧдджыка ньыв пуӧ; ньыв пу улӧ гымалігъясӧн бурджык сайӧдчыны коз улӧ дорысь. | Гымалігӧн, чарԁалігӧн оз ков сувтны кос пујас улӧ. Гымԋӧв меԁ јона лыјӧ козјӧ, сеԍԍа баԃԃӧ, гежӧԁҗыка ԋыв пуӧ; ԋыв пу улӧ гымалігјасӧн бурҗык сајӧԁчыны коз улӧ ԁорыԍ. |
| 13. Кыдзи перйыны сімӧм винт? | 13. Кыԇі перјыны сімӧм віԋт? |
| Колӧ гӧрдӧдз донӧдны кӧрттор, сэсся сійӧс инмӧдны винт шляпа бердӧ да видзны 2–3 минут, медым винтыс шоналас. Сы бӧрын винтыд кокньыда бергӧдчас. | Колӧ гӧрԁӧԇ ԁонӧԁны кӧрт тор, сеԍԍа сіјӧс інмӧԁны віԋт шԉапа берԁӧ ԁа віԇны 2–3 мінут, меԁым вінтыс шоналас. Сы бӧрын віԋтыԁ кокԋіԁа бергӧԁчас. |
| 14. Кыдзи бергӧдны сімӧм гайка? | 14. Кыԇі бергӧԁны сімӧм гајка? |
| Мукӧддырйи гайка прӧстмывлӧ бокъяссяньыс да вылісяньыс котшкӧдӧмӧн. Котшкӧдӧм борас кӧ оз бергӧдчы, колӧ киськавны карасинӧн ли скипидарӧн, сэсся ӧзтыны. Та бӧрын гайкаыд зэв кокньыда шедас. | Мукӧԁ-ԁырјі гајка прӧстмывлӧ бокјасԍаԋыс ԁа вылыԍаԋыс кощкӧԁӧмӧн. Кощкӧԁӧм борас-кӧ оз бергӧԁчы, колӧ кіԍкавны караԍінӧн ԉі скіпіԁарӧн, сеԍԍа ӧзтыны. Та бӧрын гајкаыԁ зев кокԋіԁа шеԁас. |
| 15. Яй видзӧм тшыкӧмысь. | 15. Јај віԇӧм щыкӧмыԍ. |
| 1) Яй шулялӧны вершӧк кыза кымын торъясӧн, сэсся сюйлӧны минут вит кежлӧ пуан ва пиӧ. Сы бӧрын ӧшлӧны лун 3–5 кежлӧ ывлаӧ шонді водзӧ. Косьтӧм бӧрын тэчӧны сӧстӧм мешӧкӧ да ӧшӧдӧмӧн видзӧны. 2) Чиг яй перъяласны лы помысь, вундалӧны 3–4 тувъя (пунта) торъясӧ. Сэсся быд яй тор кык чунь кыза кымын гӧгӧрыс киськаласны зэв посньыдик чирйӧм шомӧн. Вежон кыкӧдз тадзи позьӧ видзны яйтӧ 3) Вӧсньыдика шулявны яй, сэсся солавны ёна, ывлаӧ шонді водзӧ ӧшлыны лун 4–5 кежлӧ. Косьмӧм бӧрын видзны ӧшӧдӧмӧн мешӧкъясын. | 1) Јај шуԉалӧны вершӧк кыза кымын торјасӧн, сеԍԍа ԍујлӧны мінут віт кежлӧ пуан ва піӧ. Сы бӧрын ӧшлӧны лун 3–5 кежлӧ ывлаӧ шонԁі воԇӧ. Коԍтӧм бӧрын течӧны сӧстӧм мешӧкӧ ԁа ӧшӧԁӧмӧн віԇӧны. 2) Чіг јај перјаласны лы помыԍ, вунԁалӧны 3–4 тувја (пунта) торјасӧ. Сеԍԍа быԁ јај тор кык чуԋ кыза кымын гӧгӧрыс кіԍкаласны зев посԋіԃік чірјӧм шомӧн. Вежон кыкӧԇ таԇі поԅӧ віԇны јајтӧ 3) Вӧсԋіԃіка шуԉавны јај, сеԍԍа солавны јона, ывлаӧ шонԁі воԇӧ ӧшлыны лун 4–5 кежлӧ. Коԍмӧм бӧрын віԇны ӧшӧԁӧмӧн мешӧкјасын. |
| 16. Пӧтка яй видзӧм. | 16. Пӧтка јај віԇӧм. |
| 1) Гожӧмын пӧткаӧс колӧ куштыны, весавны, сэсся пытшкӧссӧ тыртны шомӧн. | 1) Гожӧмын пӧткаӧс колӧ куштыны, весавны, сеԍԍа пыщкӧссӧ тыртны шомӧн. |
| 2) Куштӧм, весалӧм бӧрын пӧткаӧс шомйӧв пытшкӧ сюйӧны. Дозсӧ вевттьӧны гаддьӧн, топыда кӧрталӧны, мед весиг ортсы воздукыс оз пыр. Лун 5–7 позьӧ видзны — оз тшык. | 2) Куштӧм, весалӧм бӧрын пӧткаӧс шомјӧв пыщкӧ ԍујӧны. Ԁозсӧ вевԏԏӧны гаԃԃӧн, топыԁа кӧрталӧны, меԁ веԍіг ортсы возԁукыс оз пыр. Лун 5–7 поԅӧ віԇны — оз щык. |
| 3) Вӧрса пӧткалысь кыйӧм бӧрас пырысь-пыр крука увъясӧн бӧрладорсяньыс весавны сювъяссӧ, гырк пытшкӧссӧ. Сэсся тыртӧм пытшкас да голяас сюявны пожӧм лысъяс. Вӧр керкаӧ воӧм бӧрын ӧшлыны пӧткаяссӧ (оз ков муӧ пуктыны) ыркыд тӧв ветланінӧ, гутъястӧминӧ, мӧда-мӧд бердас мед оз инмавны. | 3) Вӧрса пӧткалыԍ кыјӧм бӧрас пырыԍ-пыр крука увјасӧн бӧрла ԁорԍаԋыс весавны ԍувјассӧ, гырк пыщкӧссӧ. Сеԍԍа тыртӧм пыщкас ԁа гоԉаас ԍујавны пожӧм лысјас. Вӧр керкаӧ воӧм бӧрын ӧшлыны пӧткајассӧ (оз ков муӧ пуктыны) ыркыԁ тӧв ветлан інӧ, гутјастӧм інӧ, мӧԁа-мӧԁ берԁас меԁ оз інмавны. |
| Нюрвывса пӧткаяс. | Ԋур вывса пӧткајас. |
| Нюрвывса пӧткаясӧс лыйлӧм бӧрын весавтӧг ӧшӧдны час кык кежлӧ тӧв йылӧ. Сэсся доз пыдӧсӧ вольсалӧны петшӧр, тэчӧны пӧткасӧ петшӧр костъясӧ. Ыркыдінын видзӧны. Вӧрса пӧткатӧ сідзи жӧ позьӧ вайны, вежон гӧгӧр олас, оз тшык. Петшӧр кӧ оз сюр, позьӧ лысъясӧн. | Ԋур вывса пӧткајасӧс лыјлӧм бӧрын весавтӧг ӧшӧԁны час кык кежлӧ тӧв јылӧ. Сеԍԍа ԁоз пыԁӧсӧ воԉсалӧны пещӧр, течӧны пӧткасӧ пещӧр костјасӧ. Ыркыԁ інын віԇӧны. Вӧрса пӧткатӧ сіԇі-жӧ поԅӧ вајны, вежон гӧгӧр олас, оз щык. Пещӧр-кӧ оз ԍур, поԅӧ лысјасӧн. |
| 17. Кыбӧм. | 17. Кыбӧм. |
| Кыбигӧн кӧза би сирӧд пу пыдди бурджык кирпичысь лӧсьӧдны. Ӧжигайтӧм кирпич (ӧтикӧс ли, кыкӧс ли) колӧ зэв ёна суликӧдз кӧтӧдны карасинӧн, час кык видзны кык фунт карасин пиын. Сэтшӧм кирпич зэв югыда ломтысяс час-мӧд. | Кыбігӧн кӧза бі ԍірӧԁ пу-пыԃԃі бурҗык кірпічыԍ лӧԍӧԁны. Ӧжігајтӧм кірпіч (ӧԏікӧс-ԉі, кыкӧс-ԉі) колӧ зев јона суԉікӧԇ кӧтӧԁны караԍінӧн, час кык віԇны кык пунт караԍін піын. Сещӧм кірпіч зев југыԁа ломтыԍас час-мӧԁ. |
| 18. Пыж дзоньтӧм. | 18. Пыж ԇоԋтӧм. |
| Босьтӧны зэв бур сотӧм известка. Сэсся ваӧ лэдзлӧм бӧрын кос известкасӧ тойӧны пызьӧдз, пожналӧны сипож пыр. Сэсся чери вый пиын гудралӧны, мед ӧшинь замазка кодь лоӧ. Сійӧн сэсся став костсӧ, тшельсӧ мавтӧны. Лун мысти чорзяс мавтасыс. Сэсся ва пиын сійӧ оз небзьы, оз лэдз васӧ пырны. | Боԍтӧны зев бур сотӧм іԅвеска. Сеԍԍа ваӧ леԇлӧм бӧрын кос іԅвескасӧ тојӧны пыԅӧԇ, пожналӧны ԍіпож пыр. Сеԍԍа чері выј піын гуԁралӧны, меԁ ӧшіԋ замаска-коԃ лоӧ. Сіјӧн сеԍԍа став костсӧ, щеԉсӧ мавтӧны. Лун-мыԍԏі чорԅас мавтасыс. Сеԍԍа ва піын сіјӧ оз ԋебԅы, оз леԇ васӧ пырны. |
| 19. Чери кыян тыв сісьмӧмысь видзӧм. | 19. Чері кыјан тыв сіԍмӧмыԍ віԇӧм. |
| Тывйӧс колӧ видзыштны майтӧга ва пытшкын (быг пытшкас). Сэтысь лэптыны да пыдзравны. Сы бӧрын шома из сывдӧм ва пытшкӧ сюйлыны тывсӧ. Сэтшӧм тывйыс дыр оз сісьмы да кокниджыка локтӧ тӧня кыскигӧн. | Тывјӧс колӧ віԇыштны мајтӧга ва пыщкын (быг пыщкас). Сетыԍ лептыны ԁа пыԇравны. Сы-бӧрын шомаіз сывԁӧм ва пыщкӧ ԍујлыны тывсӧ. Сещӧм тывјыс ԁыр оз сіԍмы ԁа кокԋіҗыка локтӧ тӧԋа кыскігӧн. |
| 20. Тывъяс, гезъяс, кӧлуяс сісьмӧмысь-рыжмӧмысь видзӧм. | 20. Тывјас, гезјас, кӧлујас сіԍмӧмыԍ рыжмӧмыԍ віԇӧм. |
| Сісьмӧмысь, рыжмӧмысь колӧ лун 4–5 видзны ыргӧн купороса ва пытшкын (¾ тув купорос ведра ва вылӧ), сэсся косьтыны да майтӧга ва пиын пожъявны. | Сіԍмӧмыԍ, рыжмӧмыԍ колӧ лун 4–5 віԇны ыргӧн купороса ва пыщкын (¾ тув купорос веԁра ва вылӧ), сеԍԍа коԍтыны ԁа мајтӧга ва піын пожјавны. |
| 21. Сов ульсалӧм. | 21. Сов уԉсалӧм. |
| Сов ульсалӧмысь колӧ пуктыны сы пытшкӧ картупель пызь (крахмал) 10 юкӧнсӧ. Сэсся некутшӧм уль поводдя дырйи оз нин ульсав сэтшӧм солыд. | Сов уԉсалӧмыԍ колӧ пуктыны сы пыщкӧ картупеԉ пыԅ (крахмал) 10 јукӧнсӧ. Сеԍԍа ԋекущӧм уԉ повоԃԃа-ԁырјі оз ԋін уԉсав сещӧм солыԁ. |
| 22. Йӧв шоммӧм гожӧмын. | 22. Јӧв шоммӧм гожӧмын. |
| Кӧкъямыс стӧкан йӧв тӧриг криньчаӧ кӧ пуктан зӧлӧтник джын борнӧй кислота, весиг зэв жар дырйи лун кыкӧдз оз шоммы йӧлыд. Сэтысь йӧвлӧн кӧр оз вежсьы, немтор он ло ни. | Кӧкјамыс стӧкан јӧв тӧріг кріԋчаӧ-кӧ пуктан зӧлӧтԋікҗын борнӧј кіслота, веԍіг зев жар-ԁырјі лун кыкӧԇ оз шоммы јӧлыԁ. Сетыԍ јӧвлӧн кӧр оз вежԍы, ԋемтор он ло ԋі. |
| Позьӧ нӧшта йӧлӧс мӧд ног шоммӧмысь видзны. Лун-мӧд кренлысь коръяссӧ сӧмын видзны йӧв пиад. | Поԅӧ нӧшта јӧлӧс мӧԁ-ног шоммӧмыԍ віԇны. Лун-мӧԁ кренлыԍ корјассӧ сӧмын віԇны јӧв піаԁ. |
| 23. Пӧтка, звер ку видзӧм гагъяс сёйӧмысь, тшыкӧмысь новлӧдлігӧн. | 23. Пӧтка, ԅвер ку віԇӧм гагјас ԍојӧмыԍ, щыкӧмыԍ новлӧԁлігӧн. |
| Колӧ босьтны ¼ тув сотӧм шома из, 2 лот истӧг пызь, 1 лот пуртӧса гормӧг, 1 лот тойӧм табак пызь, 1 лот посниа чирйӧм косьтӧм пу коръяс, 2 лот кампара. Ставсӧ пызьӧдз тойны да нӧшта содтыны 1 лот нафталин. Сэсся сійӧн киськавны кучикъястӧ. | Колӧ боԍтны ¼ тув сотӧм шомаіз, 2 лот ізтӧг пыԅ, 1 лот пуртӧса гормӧг, 1 лот тојӧм табак пыԅ, 1 лот посԋіа чірјӧм коԍтӧм пу корјас, 2 лот кампара. Ставсӧ пыԅӧԇ тојны ԁа нӧшта соԁтыны 1 лот наптаԉін. Сеԍԍа сіјӧн кіԍкавны кучікјастӧ. |
| 24. Кучик ёнмӧдӧм ва йиджӧмысь. | 24. Кучік јонмӧԁӧм ва јіҗӧмыԍ. |
| Колӧ би водзын яйладорсӧ шонтыны, сэсся кӧч кокӧн пӧсь дьӧгӧдьӧн мавтны. Мыйӧн косьмас — йиджас, сэсся мӧдысь, коймӧдысь, нёльӧдысь мавтны. Мед мӧдарӧдзыс йиджас дьӧгӧдьыс. Ёнджык вылӧ медбӧръя мавтӧм бӧрас кӧрт пильнӧй пызьӧн киськавлӧны. | Колӧ бі воԇын јајла ԁорсӧ шонтыны, сеԍԍа кӧч кокӧн пӧԍ ԃӧгӧԃӧн мавтны. Мыјӧн коԍмас — јіҗас, сеԍԍа мӧԁыԍ, којмӧԁыԍ, ԋоԉӧԁыԍ мавтны. Меԁ мӧԁарӧԇыс јіҗас ԃӧгӧԃыс. Јонҗык вылӧ меԁ бӧрја мавтӧм бӧрас кӧрт піԉнӧј пыԅӧн кіԍкавлӧны. |
| 25. Йиджтӧм дӧра, парусина лӧсьӧдӧм. | 25. Јіҗтӧм ԁӧра, паруԍіна лӧԍӧԁӧм. |
| Ӧтмында шома из да свинеч сакар (уксусно-кислый свинец) сывдыны пӧсь ваын, гудравны шоныд ва содталігтырйи, сэтчӧ сюйны дӧратӧ сутки кежлӧ, сэсся косьтыны. | Ӧтмынԁа шомаіз ԁа ԍвіԋеч сакар (уксусно-кислый свинец) сывԁыны пӧԍ ваын, гуԁравны шоныԁ ва соԁталіг-тырјі, сетчӧ ԍујны ԁӧратӧ суткі-кежлӧ, сеԍԍа коԍтыны. |
| 26. Донӧдлытӧг кӧрт йитӧм. | 26. Ԁонӧԁлытӧг кӧрт јітӧм. |
| Босьтӧны истӧг пызь, сымында жӧ свинеча белила, 1 пай бура, ставсӧ лэдзӧны изтӧг пызь пиӧ да гудралӧны, мед уль нянь сьӧмӧс кодь лоӧ. Сійӧ мазьнас мавтӧны кӧрт йитӧдъяссӧ да зэв ёна топӧдӧны, видзӧны лун-мӧд. Йитчӧ зэв ёна, весиг мӧлӧтӧн кучкӧмӧн оз чег йитӧдыс. | Боԍтӧны ізтӧг пыԅ, сымынԁа-жӧ ԍвіԋеча беԉіла, 1 пај бура, ставсӧ леԇӧны ізтӧг пыԅ піӧ ԁа гуԁралӧны, меԁ уԉ ԋаԋ сьӧмӧс-коԃ лоӧ. Сіјӧ маԅнас мавтӧны кӧрт јітӧԁјассӧ ԁа зев јона топӧԁӧны, віԇӧны лун-мӧԁ. Јітчӧ зев јона, веԍіг мӧлӧтӧн кучкӧмӧн оз чег јітӧԁыс. |
| Сола рысь (сыр). | Сола рыԍ (сыр). |
| (Китыр кукань рушку торпыриг, 4 кринча йӧв да сов). Кукань начкигӧн рушкусӧ (желудок) торйӧдны, мичаа мыськыны, косьтыны тӧв йылын. Косьтӧм рушкусӧ шырны яйӧс моз, босьтны китыр, пуктыны тшайнӧй чашка ва пышкӧ, сувтӧдны шоныдінӧ. Час кык мысти кымын сулалӧм васӧ сӧдзӧдны нёль кринча свежӧй шоныд йӧв пытшкӧ (позьӧ рытъя да асъя йӧв ӧтлаавны, рытъясӧ сӧмын кӧдзыдінын узьтӧдны мед оз войнас шузьы), гудравны сійӧс ёнджыка, кӧртавны мыйӧнкӧ дай сувтӧдны шоныдінӧ. Час нёль мысти лоас сук шомйӧв кодь (вылльӧв кодь). Сійӧс кисьтны сӧстӧм дӧра (тряпка) пытшкӧ да мыйӧнкӧ ёна личкыны: лӧсьыд рысь (паска) вӧчан дозйӧ. Рудзалӧм мыстиыс перйывны сійӧс, разьлыны, гӧгӧрбок солавны да бара личкыны. Быд лун сідз солавны 6–7 кымын, кытчӧдз доргӧгӧрыс оз чорзьы. Чорзьӧм мысти лун куим-нёль видзны, мед шоммыштас. Сэсся позьӧ чӧлӧсӧн вундалӧмӧн пуктавны нянь вылӧ дай сёйны. | (Кітыр кукаԋ рушку тор-пыріг, 4 кріԋча јӧв ԁа сов). Кукаԋ начкігӧн рушкусӧ (желуԁок) торјӧԁны, мічаа мыԍкыны, коԍтыны тӧв-јылын. Коԍтӧм рушкусӧ шырны јајӧс-моз, боԍтны кітыр, пуктыны щајнӧј чашка ва пышкӧ, сувтӧԁны шоныԁ інӧ. Час кык-мыԍԏі кымын сулалӧм васӧ сӧԇӧԁны ԋоԉ кріԋча ԍвежеј шоныԁ јӧв пыщкӧ (поԅӧ рытја ԁа асја јӧв ӧтлаавны, рытјасӧ сӧмын кӧԇыԁ інын уԅтӧԁны меԁ оз војнас шуԅы), гуԁравны сіјӧс јонҗыка, кӧртавны мыјӧнкӧ ԁај сувтӧԁны шоныԁ інӧ. Час ԋоԉ-мыԍԏі лоас сук шомјӧв-коԃ (выԉԉӧв-коԃ). Сіјӧс кіԍтны сӧстӧм ԁӧра (тряпка) пыщкӧ ԁа мыјӧнкӧ јона ԉічкыны: лӧԍыԁ рыԍ (паска) вӧчан ԁозјӧ. Руԇалӧм-мыԍԏіыс перјывны сіјӧс, раԅлыны, гӧгӧр бок солавны ԁа бара ԉічкыны. Быԁ лун сіԇ солавны 6–7 кымын, кытчӧԇ ԁор гӧгӧрыс оз чорԅы. Чорԅӧм-мыԍԏі лун кујім-ԋоԉ віԇны меԁ шоммыштас. Сеԍԍа поԅӧ чӧлӧсӧн вунԁалӧмӧн пуктавны ԋаԋ вылӧ ԁај ԍојны. |
| Кыдз колӧ гожӧм кежлӧ яй солавны рӧсовтӧг. | Кыԇ колӧ гожӧм кежлӧ јај солавны рӧсовтӧг. |
| Яй солавны колӧ босьтны сӧстӧм пельса, мед некутшӧм кӧр оз пет. Яй керавны 1–2 фунта торъясӧн. Кӧдзыд дырйи кӧ, колӧ регыдик керкаын видзыштны, мед йӧжыштас ичӧтика, шоныд дырйи кӧ, веськыда ывлаын и солавны. Яй торъяс топыда пуктавны пельса пыдӧсӧ, быд яй тор гӧгӧрыс солавны пуктытӧдзыс на, еджыдӧдз. Пукталӧм бӧрас визьсӧ на ёна совнас киськавны колӧ, сэсся кымынкӧ лаврӧвӧй лист, переч тусь сявкнитны быд визьӧ (позьӧ и сытӧг). Сідзи сэсся став яйсӧ визьӧн-визьӧн солавны. Пельса лӧсьыда вевттьыны, зэв чорыда сьӧкыд торъясӧн личкыны, лэдзны кӧзӧд вылӧ. Рӧсовыс яйсьыс ачыс лоӧ. Ёна солалӧмысь оз ков повны, сэки яй оз нин тшык. Рӧсовтӧг солалӧм яй гожӧмбыд свежӧй кӧра лоӧ, сӧмын путӧдзыс сутки кымын ва пытшкын видзыштны. | Јај солавны колӧ боԍтны сӧстӧм пеԉса, меԁ ԋекущӧм кӧр оз пет. Јај керавны 1–2 пунта торјасӧн. Кӧԇыԁ-ԁырјі-кӧ, колӧ регыԃік керкаын віԇыштны, меԁ јӧжыштас ічӧԏіка, шоныԁ-ԁырјі-кӧ, веԍкыԁа ывлаын і солавны. Јај торјас топыԁа пуктавны пеԉса пыԁӧсӧ, быԁ јај тор гӧгӧрыс солавны пуктытӧԇыс-на, јеҗыԁӧԇ. Пукталӧм бӧрас віԅсӧ-на јона совнас кіԍкавны колӧ, сеԍԍа кымын-кӧ лаврӧвӧј ԉіст, переч туԍ ԍавкԋітны быԁ віԅӧ (поԅӧ і сытӧг). Сіԇі сеԍԍа став јајсӧ віԅӧн, віԅӧн солавны. Пеԉса лӧԍыԁа вевԏԏыны, зев чорыԁа ԍӧкыԁ торјасӧн ԉічкыны, леԇны кӧзӧԁ вылӧ. Рӧсовыс јајԍыс ачыс лоӧ. Јона солалӧмыԍ оз ков повны, секі јај оз-ԋін щык. Рӧсовтӧг солалӧм јај гожӧм быԁ ԍвежеј кӧра лоӧ, сӧмын путӧԇыс суткі кымын ва пыщкын віԇыштны. |
Комиӧн
Важ коми гижӧд
