ЯСЛИЯС ЙЫЛЫСЬ ЈАԌԈІЈАС-ЈЫЛЫԌ
Деревняясын, сиктъясын страда дырйи став гырысь дзоньвидза йӧзыс мунӧны видз-му вылӧ. Гортӧ кольӧны сӧмын посни челядь, пӧрысь, уджавны вермытӧм пӧльяскӧд да пӧчьяскӧд. Кага видзысьясыд сэн асьныс кагаяс. Ар 6–7 мортыд тыр горт олысьӧн нин лыддьысьӧ. Сэтшӧм видзысьяснад дерт сэсся кагаясыдлы омӧль. Мам нёнь пыдди ӧтарӧ вомас няйт шома нёнь тувъялӧны найӧ кагаыдлы. Сы вӧсна кагалӧн кынӧмыс дундӧ, босьтӧ мыт. Сюрсӧн-сюрсӧн найӧ кулалӧны. Унаысь челядь усьлывлӧны лабичсянь, зыбкасянь, пӧлатьсянь, ӧшиньӧд. Ёна доймалӧмысь усьласьӧмла уна кага тшыклӧ, уналӧн гӧрб быдмылӧ. Мукӧддырйи усьӧны лӧканьӧ дай пӧдӧны. Ԃеревԋајасын, ԍіктјасын страԁна-ԁырјі став гырыԍ ԇоԋвіԇа јӧзыс мунӧны віԇ-му вылӧ. Гортӧ коԉӧны сӧмын посԋі чеԉаԃ, пӧрыԍ, уҗавны вермытӧм пӧԉјаскӧԁ ԁа пӧчјаскӧԁ. Кага віԇыԍјасыԁ сен аԍныс кагајас. Ар 6–7 мортыԁ тыр гортолыԍӧн-ԋін лыԃԃыԍӧ. Сещӧм віԇыԍјаснаԁ ԃерт сеԍԍа кагајасыԁлы омӧԉ. Мам ԋоԋ-пыԃԃі ӧтарӧ вомас ԋајт шома ԋоԋ тувјалӧны најӧ кагаыԁлы. Сы-вӧсна кагалӧн кынӧмыс ԁунԁӧ, боԍтӧ мыт. Ԍурсӧн-ԍурсӧн најӧ кулалӧны. Унаыԍ чеԉаԃ уԍлывлӧны лабічԍаԋ, зыбкаԍаԋ, пӧлаԏԍаԋ, ӧшіԋӧԁ. Јона ԁојмалӧмыԍ уԍлаԍӧмла уна кага щыклӧ, уналӧн гӧрб быԁмылӧ. Мукӧԁ-ԁырјі уԍӧны лӧкаԋӧ ԁај пӧԁӧны.
Овлывлӧ, кагаясӧс порсьяс сёйлӧны. Котравны верман челядь бӧрся кӧ он видзӧд — мый сюрӧ найӧ вӧчӧны: ышмӧны, юкмӧс (струба) дорӧ кайӧны, юкмӧсӧ видзӧдчӧны, ваӧ пырӧны, биасьӧны горт гӧгӧрӧ. Кымын деревня сотчылӧ челядь ворсӧм помысь. Асьныс нӧшта кымынӧн сотчылӧны. Овлывлӧ, кагајасӧс порԍјас ԍојлӧны. Котравны верман чеԉаԃ бӧрԍа-кӧ он віԇӧԁ — мыј-ԍурӧ најӧ вӧчӧны: ышмӧны, јукмӧс (струба) ԁорӧ кајӧны, јукмӧсӧ віԇӧԁчӧны, ваӧ пырӧны, біјаԍӧны горт гӧгӧрӧ. Кымын ԃеревԋа сотчылӧ чеԉаԃ ворсӧм-помыԍ. Аԍныс нӧшта кымынӧн сотчылӧны.
Гырысь шогъясысь видзчысьӧм кузя да мамъяслы челядьӧн вӧдитчыны отсалӧм кузя уналаын начальство да бур йӧз деревняясӧ и каръясӧ страдна кежлӧ восьталӧны челядьяслы оланін, приют либӧ ясли. Мамъяс удж вылӧ мунігӧн нуӧны ассьыныс челядьнысӧ приютӧ либӧ яслиӧ лунтыр кежлӧ. Сэн найӧс видзӧны нарошнӧ медалӧм бур нывбабаяс — нянькаяс. Лунтыр найӧ дӧзьӧритасны челядьӧс: вердасны, юкталасны, тӧбасны, мыськасны, ковмас кӧ. Дерт эськӧ медбур — нёнясян кагаясӧс кӧ мамъясныс аскӧдныс тшӧтш босьтасны му вылӧ либӧ видз вылӧ. Найӧс ӧд со унаысь колӧ нёньӧдлыны: ёна ичӧтъясӧс быд кык час мысти. Гырысьджыкъясӧс шочджыка нёньӧдлывлӧны, мамъяс вермасны волывлыны вердны найӧс му вывсянь. Мукӧд сикас сёян, тӧбӧдъяс и ставсӧ, мый колӧ, мамъяс вайӧны приютӧ гортысь. Вой кежлӧ челядьӧс найӧ бӧр босьтӧны гортӧ. Ясли восьталӧны торъя керкаясӧ либӧ тыртӧм сарайясӧ. Жар дырйиыд сэн ыркыдджык дай абу гутӧсь. Гырысьджык челядьлы вӧчалӧны качайяс и мукӧд ворсанторъяс. Уна сикас чача лӧсьӧдӧны. Видзысьяс мойдӧны либӧ лыддьӧны налы мыйкӧ. Гырыԍ шогјасыԍ віԁчыԍӧм-куԅа ԁа мамјаслы чеԉаԃӧн вӧԃітчыны отсалӧм-куԅа уналаын начаԉство ԁа бур јӧз ԃеревԋајасӧ і карјасӧ страԁна кежлӧ воԍталӧны чеԉаԃјаслы олан ін, пріјут ԉібӧ јаԍԉі. Мамјас уҗ-вылӧ мунігӧн нуӧны асԍыныс чеԉаԃнысӧ пріјутӧ ԉібӧ јаԍԉіӧ лунтыр кежлӧ. Сен најӧс віԇӧны нарошнӧ меԁалӧм бур ныв-бабајас — ԋаԋкајас. Лунтыр најӧ ԁӧԅӧрітасны чеԉаԃӧс: верԁасны, јукталасны, тӧбасны, мыԍкасны коммас-кӧ. Ԃерт еԍкӧ меԁ бур — ԋоԋаԍан кагајасӧс-кӧ мамјасныс аскӧԁныс щӧщ боԍтасны мувылӧ ԉібӧ віԇвылӧ. Најӧс-ӧԁ со унаыԍ колӧ ԋоԋӧԁлыны: јона ічӧтјасӧс быԁ кык час-мыԍԏі. Гырыԍҗыкјасӧс шочҗыка ԋоԋӧԁлывлӧны, мамјас вермасны волывлыны верԁны најӧс мувывԍаԋ. Мукӧԁ ԍікас ԍојан, тӧбӧԁјас і ставсӧ мыј колӧ, мамјас вајӧны пріјутӧ гортыԍ. Вој кежлӧ чеԉаԃӧс најӧ бӧр боԍтӧны гортӧ. Јаԍԉі воԍталӧны торја керкајасӧ ԉібӧ тыртӧм сарајјасӧ. Жар-ԁырјіыԁ сен ыркыԁҗык ԁај абу гутӧԍ. Гырыԍҗык чеԉаԃлы вӧчалӧны качајјас і мукӧԁ ворсан торјас. Уна ԍікас чачӧ лӧԍӧԁӧны. Віԇыԍјас мојԁӧны, ԉібӧ лыԃԃӧны налы мыјкӧ.
Яслиястӧ видлалӧны докторъяс. Видзӧны челядьӧс висьмӧмысь, вуджан висьӧм яслиӧ вайӧмысь. Јаԍԉіјастӧ віԁлалӧны ԁокторјас. Віԇӧны чеԉаԃӧс віԍмӧмыԍ, вуҗан віԍӧм јаԍԉіӧ вајӧмыԍ.
Ясли бур поснияслы и мамъяслы. Поснияс бура видзӧмла долыдӧсьджык, дзоньвидзаӧсь, шы ни тӧв оласаӧсь. Мамъяслӧн уджалігӧн сьӧлӧм местаын: оз ков быд здук кага понда тӧждысьны. Тӧдӧны найӧ: челядьӧн вӧдитчӧны гырысь йӧз, — усьӧмысь, доймӧмысь видзасны. Гырысь каръясын яслияс ӧні во гӧгӧр чӧж уджалӧны. Фабрикаса, заводса уджалысь нывбабаяс сэн и видзӧны ассьыныс кагаяснысӧ. Јаԍԉі бур посԋіјаслы і мамјаслы. Посԋіјас бура віԇӧмла ԁолыԁӧԍҗык, ԇоԋвіԇаӧԍ, шыԋітӧв оласаӧԍ. Мамјаслӧн уҗалігӧн ԍӧлӧм местаын: оз ков быԁ зԁук кага-понԁа тӧжԁыԍны. Тӧԁӧны најӧ: чеԉаԃӧн вӧԃітчӧны гырыԍ јӧз, — уԍӧмыԍ, ԁојмӧмыԍ віԇасны. Гырыԍ карјасын јасԉіјас ӧні во гӧгӧрчӧж уҗалӧны. Пабрікаса, завоԁса уҗалыԍ ныв-бабајас сен і віԇӧны асԍыныс кагајаснысӧ.
Комиӧн
Важ коми гижӧд