| ГАЗЕТНӦЙ ЛИСТ | GAⱫETNƏJ ĻIST |
| ЭЛЕКТРИЧЕСКӦЙ ОПЫТЪЯС | EĻEKTRIÇESKƏJ OPЬTJAS |
| І. МЫЙ СІЙӦ ЛОӦ ВИДЗӦДНЫ ЮРӦН? — СЬӦКЫД ГАЗЕТ. | I. MЬJ SIJƏ LOƏ VIƷƏDNЬ JURƏN? — ŞƏKЬD GAⱫET. |
| — Вӧчам! — шуис меным ыджыд вок, ломтылӧм пач бок кузя кинас тапкӧдігмоз. — Вӧчам: рытнас тэкӧд ми вӧчам электрическӧй опытъяс. | — Vəçam! — ꞩuis menьm ьзьd vok, lomtьləm paç вok kuⱬa kinas tapkədig moz. — Vəçam: rьtnas tekəd mi vəçam eļektriçeskəj opьtjas. |
| — Опытъяс? Выль опытъяс! — Нимкодьпырысь шуи ме. — Кор? Ӧні? Ме эськӧ кӧсйи ӧні. | — Opьtjas? Vьļ opьtjas! — Ꞑimkoḑ pьrьş ꞩui me. — Kor? Əni? Me eşkə kəsji əni. |
| — Быд кӧсйӧм вылӧ колӧ терпенньӧ. Опытъяс лоасны рытнас. Ӧні меным колӧ мунны. | — Вьd kəsjəm vьlə kolə ţerpeꞑꞑə. Opьtjas loasnь rьtnas. Əni menьm kolə munnь. |
| — Машинала? | — Maꞩinala? |
| — Кутшӧм машинала? | — Kuєəm maꞩinala? |
| — Электрическӧйла. Ӧд опытъястӧ вӧчны ковмас машина. | — Eļektriçeskəjla. Əd opьtjastə vəçnь kovmas maꞩina. |
| — Машина, коді миянлы колӧ, сійӧ эм нин, куйлӧ менам портфельын... Сӧмын тэ метӧг лукйыны сэн эн кӧсйы. — Казяліс вок менсьым мӧвпъяссӧ. — Немтор он аддзы, сӧмын ставсӧ дзуган, — содтіс сійӧ пальтосӧ пасьталігмоз. | — Maꞩina kodi mijanlь kolə, sijə em-ꞑin, kujlə menam portfeļьn... Səmьn te metəg lukjьnь sen en kəsji. — Kaⱬalis vok menşьm məvpjassə. — Ꞑemtor on adʒь, səmьn stavsə ʒugan, — sodtis sijə paļtosə paştalig moz. |
| — А машинаыс сэні? | — A maꞩinaьs seni. |
| — Сэні, эн тӧждысь. | — Seni, en təƶdьş. |
| Вок петіс керкаысь, а машина тыра портфельтӧ колис коридорӧ, дзоля пызан вылӧ. | Vok petis kerkaьş, a maꞩina tьra portfeļtə koļis koridorə, ʒoļa pьzan vьlə. |
| Кӧрт кӧ эськӧ вӧлі кужӧ чувствуйтны, сійӧ эськӧ магнит дорын чувствуйтіс сійӧс жӧ, мый ме портфель дорын сулалігӧн. | Kərt-kə eşkə vəli kuƶə çuvstvujtnь, sijə eşkə magꞑit dorьn çuvstvujtis sijəs-ƶə, mьj me portfeļ dorьn sulaligən. |
| Портфель менӧ кыскис ас дінас, кыскис менсьым став мӧвпъясӧс. Ме ог вермы вӧлі мӧдтор йылысь мӧвпыштны: некутшӧм пӧльза эз вӧв видзӧдны бокӧ... | Portfeļ menə kьskis as dinas, kьskis menşьm stav məvpjasəs. Me og vermь vəli məd tor jьlьş məvpьꞩtnь: ꞑekuєəm pəļza ez vəv viʒədnь вokə... |
| Тешкодь, мый портфельӧ вермӧ тӧрны электрическӧй машина, ме эг чайтлыв сійӧс татшӧм вӧсньыдикӧн. | Ţeꞩkoḑ, mьj portfeļə vermə tərnь eļektriçeskəj maꞩina, me eg çajtlьv sijəs taєəm vəsꞑiḑikən. |
| Портфельыс томаннас абу игналӧма, видзӧдлан кӧ пытшкӧссӧ надзӧник... | Portfeļьs tomannas aвu ignaləma, viʒədlan-kə pьєkəssə naʒəꞑik... |
| Мый кӧ газетӧн тӧбӧма. Ящик? Абу, нигаяс. | Mьj-kə gaⱬetən təвəma. Jaєьk? Aвu, ꞑigajas. |
| Нигаяс да нигаяс, мукӧдтор портфельын нинӧм абу. | Ꞑigajas da ꞑigajas, mukəd tor portfeļьn ꞑinəm aвu. |
| Но кыдзи нӧ ме эг гӧгӧрво, мый вок шмонитіс: электрическӧй машинасӧ позьӧ мӧй портфеляд дзебны. | No kьʒi-nə me eg gəgərvo, mьj vok ꞩmoꞑitis: eļektriçeskəj maꞩinasə poⱬə məj portfeļad ʒeвnь. |
| Вок локтіс и нинӧм эз вай, сійӧ пырысь-пыр и казяліс менам чужӧм серті дзугыльтчан помкатӧ. | Vok loktis i ꞑinəm ez vaj, sija pьrьş-pьr i kaⱬalis menam çuƶəm şerti ʒugьļtçan pomkatə. |
| — Тэ буракӧ портфеляд корсьысин — юаліс сійӧ. | — Te вurakə portfeļad korşьşin — jualis sijə. |
| — Кӧн нӧ машинаыд? — Ӧтвет видзи ме юалӧмӧн. | — Kən-nə maꞩinaьd? — Ətvet viʒi me jualəmən. |
| — Портфельын. Эн аддзыв? | — Portfeļьn. En adʒьv? |
| — Сэні куш нигаяс да. | — Seni kuꞩ ꞑigajas da. |
| — Машинаыс и. Омӧля видзӧдӧмыд. Мыйӧн нӧ тэ видзӧдін? | — Maꞩinaьs-i. Oməļa viʒədəmьd. Mьjən nə te viʒədin? |
| — Мыйӧн видзӧді? Синъясӧн. | — Mьjən viʒədi? Şinjasən. |
| — Сійӧ ӧд и эм, мый сӧмын синъяснад. А колӧ вӧлі став юрнад видзӧдны. Куш видзӧдӧмыд этша, колӧ гӧгӧрвоны, мый аддзан. Сійӧ шусьӧ «видзӧдны юрнад». | — Sijə-əd i em, mьj səmьn şinjasnad. A kolə vəli stav jurnad viʒədnь. Kuꞩ viʒədəmьd eєa, kolə gəgərvonь, mьj adʒan. Sijə ꞩuşə „viʒədnь jurnad“. |
| — Кыдзи нӧ юрнас видзӧдӧны? | — Kьʒi-nə jurnas viʒədənь? |
| — Кӧсъян, петкӧдла тэныд, кыдзи торъялӧны сӧмын синъясӧн видзӧдӧм да став юрӧн видзӧдӧм. | — Kəsjan, petkədla tenьd, kьʒi torjalənь səmьn şinjasən viʒədəm da stav jurən viʒədəm. |
| Вок зептысь кыскис карандаш да бумага вылӧ гижтіс татшӧм фигура: [... ]. | Vok ⱬeptьş kьskis karandaꞩ da вumaga vьlə giƶtis taєəm figura: [... ]. |
| — Тані кыка визьясыс — кӧрт туйяс, а ӧткаясыс — шоссе. Видзӧдлы да висьтав: код кӧрт туйыс кузьджык — 1-сянь 2-ӧдз али 1-сянь 3-ӧдз? | — Tani kьka viⱬjasьs — kərt tujjas, a ətkajasьs — ꞩoşşe. Viʒədlь da viştav: kod kərt tujьs kuⱬзьk — 1-şaꞑ 2-əʒ, aļi 1-şaꞑ 3-əʒ? |
| — 1-сянь 3-ӧдз дерт кузьджык. | — 1-şaꞑ 3-əʒ ḑert kuⱬзьk. |
| — Сійӧ тэ синъяснад аддзан. А ӧні фигура вылӧ видзӧдлы став юрнад. | — Sijə te şinjasnad adʒan. A əni figura vьlə viʒədlь stav jurnad. |
| — Но кыдзи? Ме ог куж. | — No kьʒi? Me og kuƶ. |
| — Став юрӧн тайӧ фигура вылӧ видзӧдны колӧ тадз. Мӧвпышт сідз, мый 1-сянь нуӧдӧма веськыд визь, коді артмӧдӧ веськыд пельӧсъяс 2–3 шоссе линия дорӧ. Аслас чертеж вылын нуӧдіс чутъясӧн визь. | — Stav jurən tajə figura vьlə viʒədnь kolə taʒ. Məvpьꞩt siʒ, mьj 1-şaꞑ nuədəma veşkьd viⱬ kodi artmədə veşkьd peļəsjas 2-3 ꞩoşşе ļiꞑija dorə. Aslas çerţeƶ vьlьn nuədis çutjasən viⱬ. |
| — Кыдзи юкис менам визьӧй тайӧ шоссесӧ? Кутшӧм юкӧдъяс вылӧ? | — Kьʒi jukis menam viⱬəj tajə ꞩoşşesə? Kuєəm jukədjas vьlə? |
| — Шӧри. | — Ꞩəri. |
| — Шӧри, шуан. Сідз кӧ, тайӧ чута визьыслӧн став точкаыс 2-ӧд да 3-ӧд помъяссянь сулалӧны ӧтылнаын. Мый жӧ тэ ӧні шуан 1-а точка йылысь? Кытчӧ сійӧ матынджык: 2-ӧд али 3-ӧд дінӧ? | — Ꞩəri, ꞩuan. Siʒ-kə, tajə çuta viⱬьslən stav toçkaьs 2-əd da 3-əd pomjasşaꞑ sulalənь ətьllaьn. Mьj-ƶə te əni ꞩuan 1-toçka jьlьş? Kьtçə sijə matьnзьk: 2-əd aļi 3-əd dinə? |
| — Ӧні лӧсьыда аддза, мый сійӧ ӧтылнаын сулалӧ 2-сянь и 3-сянь. А войдӧрсӧ кажитчис, мый веськыд кӧрт туйыс шуйга дорсьыс кузьджык. | — Əni ləşьda adʒa, mьj sijə ətьllaьn sulalə 2-şaꞑ i 3-şaꞑ. A vojdərsə kaƶitçis, mьj veşkьd kərt tujьs ꞩujga dorşьs kuⱬзьk. |
| — Водзджык тэ сӧмын видзӧдін синнад, а ӧні видзӧдлін став юрнад. Гӧгӧрвоин торъялӧмсӧ? | — Voʒзьk te səmьn viʒədin şinnad, a əni viʒədlin stav jurnad. Gəgərvoin torjaləmsə? |
| — Гӧгӧрвои. Кӧн нӧ эськӧ машинаыд? | — Gəgərvoi. Kən-nə eşkə maꞩinaьd? |
| — Кутшӧм машина? | — Kuєəm maꞩina? |
| — Но, электрическӧйыд. | — No, eļektriçeskəjьd. |
| — Портфельын. Куйлӧ, кӧн куйліс. Тэ эн аддзыв сы понда, мый эн куж видзӧдлыны юрнад. | — Portfeļьn. Kujlə, kən kujlis. Te en adʒьv sь ponda, mьj en kuƶ viʒədlьnь jurnad. |
| Вок портфельысь кыскис пакет, надзӧник разис сійӧс, мездіс зэв ыджыд газетнӧй лист да сетіс меным. | Vok portfeļьş kьskis paket, naʒəꞑik raⱬis sijəs, mezdis zev ьзьd gaⱬetnəj ļist da şetis menьm. |
| — Со миян электрическӧй машина. | — So mijan eļektriçeskəj maꞩina. |
| Ме чуймӧмӧн видзӧді газет вылӧ. | Me çujməmən viʒədi gaⱬet vьlə. |
| — Чайтан, куш бумага, сэсся и нинӧм? — шуис вок. — Синмыдлы — да. А коді кужӧ видзӧдлыны став юрнас, сійӧ газетсьыд аддзӧ физическӧй прибор. | — Çajtan, kuꞩ вumaga, seşşa i ꞑinəm? — ꞩuis vok. — Şinmьdlь — da. A kodi kuƶə viʒədlьnь stav jurnas, sijə gaⱬetşьd adʒə fiⱬiçeskəj priвor. |
| — Физическӧй прибор? Медым опытъяс вӧчавны? | — Fiⱬiçeskəj priвor? Medьm opьtjas vəçavnь? |
| — Да. Босьтлы жӧ газетсӧ киад: зэв кокни, збыль ӧд? Тэ чайтан ӧд, мый сійӧс верман кыпӧдны быд кадӧ, кӧть ӧти чуньӧн. А со ӧні жӧ аддзан, мый сійӧ жӧ газет мукӧддырйи вермӧ лоны вывті сьӧкыдӧн. Вайлы менсьым эсйӧ чертёжнӧй линейкасӧ. | — Da. Вoştlь-ƶə gaⱬetsə kiad: zev kokꞑi, zвьļ-əd. Te çajtan-əd, mьj sijəs verman kьpədnь вьd kadə, kəţ əţi çuꞑən. A so əni-ƶə adʒan, mьj sijə-ƶə gaⱬet mukəd dьrji vermə lonь vьvti şəkьdən. Vajlь menşьm esjə çerţeƶnəj ļeꞑejkasə. |
| — Сійӧ некытчӧ оз туй. | — Sijə ꞑekьtçə oz tuj. |
| — Бурджык. Оз ло жаль, чегас кӧ. | — Вurзьk. Oz lo ƶaļ çegas-kə. |
| Вок пуктіс линейкасӧ пызан вылӧ сідз, мый сылӧн помыс пызан дорсянь чургӧдчис ортсӧ. | Vok puktis ļeꞑejkasə pьzan vьlə siʒ, mьj sьlən pomьs pьzan dorşaꞑ çurgədçis ortsə. |
| — Вӧрзьӧд чурвидзан помӧдыс. Кокньыда катовтчӧ. Збыль ӧд? Но, а видлы сійӧ катовтны сэк, кор ме мӧд джынсӧ вевття газетӧн. | — Vərⱬəd çurviʒan pomədьs. Kokꞑida katovtçə. Zвьļ-əd? No, a vidlь sijə katovtnь sek, kor me məd зьnsə vevţţa gaⱬetən. |
| Пызан вылӧ сійӧ шлапкис газет, шыльӧдіс сылысь чукыръяссӧ да вевттис сійӧн линейкатӧ. | Pьzan vьlə sijə ꞩlapkis gaⱬet, ꞩьļədis sьlьş çukьrjassə da vevţţis sijən ļeꞑejkatə. |
| — Босьт бедь да чорыда кучкы чурвидзан линейка помӧ. Лӧсышт мый вынсьыд! | — Вoşt вeḑ da çorьda kuçkь çurviʒan ļeꞑejka pomə. Ləsьꞩt mьj vьnşьd! |
| — Сэтшӧма ме кучка, мый линейкаыд газеттӧ орӧдас да лэбас йиркӧдзыд, — шуи ме. | — Seєəma me kuçka, mьj ļeꞑejkaьd gaⱬettə orədas da leвas jirkəʒьd, — ꞩuji me. |
| — Вынтӧ сӧмын эн жалит. | — Vьntə səmьn en ƶaļit. |
| Вок линейкасӧ пуктіс пызан вылӧ... | Vok ļeꞑejkasə puktis pьzan vьlə... |
| Кучкӧмысь лои виччысьтӧмтор, кыліс трачнитӧм, линейка чегис, а газет важ мозыс коли пызан вылӧ, сійӧ линейка пом вылас, кодӧс вӧлі вевттьӧма аснас. | Kuçkəmьş loi vidçьştəm tor, kьlis traçꞑitəm, ļeꞑejka çegis, a gaⱬet vaƶ mozьs koļi pьzan vьlə, sijə ļeꞑejka pom vьlas, kodəs vəli vevţema asnas. |
| — Газетыд сьӧкыдджык тай вӧлӧма, тэнад чайтӧм дорысь? — Вильшалігмоз юаліс вок. | — Gaⱬetьd şəkьdзьk taj vələma, tenad çajtəm dorьş? — Viļꞩalig moz jualis vok. |
| Ме дивуйтчӧмӧн видзӧді линейка тор вылӧ да газет вылӧ. | Me ḑivujtçəmən viʒədi ļiꞑejka tor vьlə da gaⱬet vьlə. |
| — Тайӧ опыт электрическӧй? | — Tajə opьt eļektriçeskəj? |
| — Опыт, сӧмын абу электрическӧй. Электрическӧйясыс — водзынӧсь, тайӧ ме тэныд кӧсйи петкӧдлыны, мый газет збыльысь вермӧ лоны приборӧн физическӧй опытъяс вӧчӧм вылӧ. | — Opьt, səmьn aвu eļektriçeskəj. Eļektriçeskəjjasьs — voʒьnəş, tajə me tenьd kəsji petkədlьnь, mьj gaⱬet zвьļьş vermə lonь priвorən fiⱬiçeskəj opьtjas vəçəm vьlə. |
| — Мыйла нӧ эськӧ сійӧ эз лэдз линейкасӧ качнысӧ? Ме ӧд со кокньыда кыпӧда сійӧс пызан вылысь? | — Mьjla-nə eşkə sijə ez leʒ ļeꞑejkasə kaçnьsə? Me-əd so kokꞑida kьpəda sijəs pьzan vьlьş? |
| — Сэн ӧд и опытыс, газет вылӧ личкӧ сынӧд да оз ичӧт вынӧн: быд квадратнӧй сантиметр вылӧ газета листысь сійӧ личкӧ дзонь килограмм сьӧктаӧн. Кор кучкӧны чурвидзан линейка помӧ, сійӧ аслас мӧдар помӧн мыджсьӧ газетнӧй листӧ увсяньыс: газетлы колӧ эськӧ кыпавны. Сійӧ кӧ вӧчсьӧ надзӧн, сэк кыптыштан газет улӧ удитӧ пырны ортсыса сынӧдыс да аслас йӧткӧмӧн кокньӧдӧ газет вылӧ вылысса сынӧдлысь личкӧмсӧ. Но тэнад кучкӧмыс лои сэтшӧм ӧдйӧ, мый сынӧдыс газет улад пырныс эз удит: кор газет шӧрыс кыптіс нин вывлань, доръясыс нӧшта инмисны на пызан бердӧ. | — Sen-əd i opьtьs, gaⱬet vьlə ļiçkə sьnəd da oz içət vьnən: вьd kvadratnəj sanţimetr vьlə gaⱬeta ļistьş sijə ļiçkə ʒoꞑ kilogram şəktaən. Kor kuçkənь çurviʒan ļeꞑejka pomə, sijə aslas mədar pomən mьзşə gaⱬetnəj ļistə uvşaꞑьs: gaⱬetlь kolə eşkə kьpavnь. Sijə-kə vəçşə naʒen, sek kьptьꞩtan gaⱬet ulə uḑitə pьrnь ortsьsa sьnədьs da aslas jətkəmən kokꞑədə gaⱬet vьlə vьlьssa sьnədlьş ļiçkəmsə. No tenad kuçkəmьs loi seєəm ədjə, mьj sьnədьs gaⱬet ulad pьrnьs ez uḑit: kor gaⱬet ꞩərьs kьptis-ꞑin vьvlaꞑ, dorjasьs nəꞩta inmisnь-na pьzan вerdə. |
| Сы понда тэныд лои кыпӧдны эз ӧти газет, газет кындзи сыкӧд тшӧтш сы вылӧ личкысь сынӧдсӧ. Дженьыдджыка шуны: тэныд линейканад грузтӧ колӧ вӧлі кыпӧдны сымында килограмм, кымын квадратнӧй сантиметр пасьта вӧлі кыпӧдан газетыд, бумага пасьтаыс кӧ вӧлі сӧмын 16 квадратнӧй сантиметр, — 4 сантиметр пасьта и кузьта квадратик, — сэк сы вылӧ сынӧдыслӧн личкӧмыс эськӧ вӧлі 16 килограмм сьӧкта. | Sь ponda tenьd loi kьpədnь ez əţi gaⱬet; gaⱬet kьnʒi sьkəd єəє sь vьlə ļiçkьş sьnədsə. Зeꞑьdзьka ꞩunь: tenьd ļeꞑejkanad gruztə kolə vəli kьpədnь sьmьnda kilogram, kьmьn kvadratnəj sanţimetr paşta vəli kьpədan gaⱬetьd, вumaga paştaьs-kə vəli səmьn 16 kvadratnəj sanţimetr, — 4 sanţimetr paşta i kuⱬta kvadraţik, — sek sь vьlə sьnədьslən ļiçkəmьs eşkə vəli 16 kilogram şəkta. |
| Но кыпӧдан бумагаыслӧн пасьтаыс и кузьтаыс тӧдчымӧн ыджыд, сідзкӧ колӧ вӧлі кыпӧдны ыджыд сьӧкта, гашкӧ ветымын килограмм мында. Ленейка татшӧм грузтӧ лэптыны эз вермы да чеги. | No kьpədan вumagaьslən paştaьs i kuⱬtaьs tədçьmən ьзьd, siʒ-kə kolə vəli kьpədnь ьзьd şəkta, gaꞩkə vetьmьn kilogram mьnda. Ļeꞑejka taєəm gruztə leptьnь ez vermь da çegi. |
| Ӧні тэ аддзан, мый газет отсӧгӧн позьӧ вӧчны опытъяс? Кор пемдас, пондам вӧчны электрическӧй опытъяс. | Əni te adʒan, mьj gaⱬet otsəgən poⱬe vəçnь opьtjas? Kor pemdas, pondam vəçnь eļektriçeskəj opьtjas. |
| ІІ. ЧУНЬЯСЫСЬ БИ КИНЬ — КЫВЗЫСЬ БЕДЬ — ГӦРАЯСЫН ЭЛЕКТРИЧЕСТВО. | II. ÇUꞐJASЬŞ ВI KIꞐ — KЬVZЬŞ ВEḐ — GƏRAJASЬN EĻEKTRIÇESTVO. |
| Вок ӧти киас босьтіс паськӧм весалан тшӧтка, а мӧд кинас пӧсь пач бердӧ ляскис газет да пондіс сійӧс тшӧткаӧн ниртны, быттьӧкӧ шпалеритчис, медым лӧсьыдджыка ляскысис стен вылас шпалерыс. | Vok əţi kias вoştis paşkəm vesalan єətka, a məd kinas pəş paç вerdə ļaskis gaⱬet da pondis sijəs єətkaən ꞑirtnь, вьţţekə ꞩpaļeritçis, medьm ləşьdзьka ļaskьşis şţen vьlas ꞩpaļerьs. |
| — Видзӧд! — шуис вок да кыкнан кисӧ босьтіс газет бердысь. | — Viʒəd! — ꞩuis vok da kьknan kisə вoştis gaⱬet вerdьş. |
| Ме виччыси бумагалысь водзӧ исковтӧм. Сійӧ эз ло: газет кутчысис шыльыд пач вылын, быттьӧкӧ сійӧс клеялӧмӧн ляскӧмаӧсь. | Me vidçьşi вumagalьş voʒə iskovtəm. Sijə ez lo: gaⱬet kutçişis ꞩьļьd paç vьlьn, вьţţəkə sijəs kļejaləmən ļaskəmaəş. |
| — Кыдз нӧ кутчысьӧ? — юалі ме. — Сійӧ ӧд клейнас абу мавтӧма. | — Kьʒ nə kutçişə? juali me. Sijə-əd kļejnas aвu mavtəma. |
| — Газет кутчысьӧ электричествоӧн. Сійӧ ӧні электризируйтӧма да пач бердас кыскыссьӧ. | — Gaⱬet kutçişə eļektriçestvoən. Sijə əni eļektriⱬirujtəma da paç вerdas kьskьşşə. |
| — Мыйла тэ эн висьтав меным, мый газетыд портфеляд вӧлі электризируйтӧма. | — Mьjla te en viştav menьm, mьj gaⱬetьd portfeļad vəli eļektriⱬirujtəma. |
| — Водзджыксӧ сійӧ эз вӧв электризируйтӧма. Электризируйті сійӧс ме ӧні, тэ дырйи, тшӧткаӧн нирлӧмӧн. Ниртчӧмсьыс сійӧ и электризируйтчис. | — Voʒзьksə sijə ez vəv eļektriⱬirujtəma. Eļektriⱬirujti sijəs me əni, te dьrji, єətkaən ꞑirləmən. Ꞑirtçemşьs sijə-i eļektriⱬirujtçis. |
| — Сідз кӧ, тайӧ прамӧй электрическӧй опыт нин? | — Siʒ-kə, tajə praməj eļektriçeskəj opьt-ꞑin? |
| — Да. Ми сӧмын на заводитам. Вай, кусӧд би. | — Da. Mi səmьn-na zavoḑitam. Vaj, kusəd вi. |
| Пемыдын вуджрасис воклӧн сьӧд фигура да еджыд пач местаын руд пласт. | Pemьdьn vuзraşis voklən şəd figura da jeзьd paç mestaьn rud plast. |
| — Ӧні видзӧд менам ки бӧрся. | — Əni viʒəd menam ki вərşa. |
| Ме унджыкысьсӧ казявлі, мый вӧчис вок, но эг аддзы. Сійӧ газетсӧ кульыштіс пач бердысь, ӧти кинас кутіс сійӧс ӧшалӧмӧн, а мӧд киыслысь чуньяссӧ паськӧдӧмӧн матыстіс найӧс сы бердӧ. | Me unзьkьşsə kaⱬavli, mьj vəçis vok, no eg adʒь. Sijə gaⱬetsə kuļьꞩtis paç вerdьş, əţi kinas kutis sijəs əꞩaləmən, a məd kiьslьş çuꞑjassə paşkədəmən matьştis najəs sь вerdə. |
| Сэки, ме омӧля эски аслам синъяслы, чуньясысь лэбисны электрическӧй киньяс, голубӧй, еджыд кузь киньяс! | Seki — me oməļa eski aslam şinjaslь — çuꞑjasьş leвisnь eļektriçeskəj kiꞑjas, goluвəj, jeзьd kuⱬ kiꞑjas! |
| — Тайӧ вот электрическӧй киньяс, кӧсъян ачыд видлыны? | — Tajə vot eļektriçeskəj kiꞑjas, kəsjan açьd vidlьnь? |
| Ме зэв ӧдйӧ дзеби киясӧс мышку сайӧ. Нинӧм вылӧ! | Me zev ədjə ʒeвi kijasəs mьꞩku sajə. Ꞑinəm vьlə! |
| Вок выльысь ляскис газетсӧ пач бердӧ, ниртыштіс тшӧткаӧн, да бара сійӧ чуньясысь сявкнитісны кузь электрическӧй киньяс, дзонь кольтаясӧн. Ме сэки удиті казявны, мый сійӧ чуньяснад оз дзикӧдз инмӧдчыв газет бердад, а кутіс найӧс сысянь сантиметр дас сайын. | Vok vьļьş ļaskis gaⱬetsə paç вerdə, ꞑirtьꞩtis єətkaən da вara sijə çuꞑjasьş şavkꞑitisnь kuⱬ eļektriçeskəj kiꞑjas, ʒoꞑ koļtajasən. Me seki uḑiti kaⱬavnь, mьj sijə çuꞑjasnad oz ʒikəʒ inmədçьv gaⱬet вerdad, a kutis najəs sьşaꞑ saꞑţimetr das sajьn. |
| — Видлы, эн пов, ньӧти ӧд оз доймы. Вайлы китӧ. — Сійӧ кутіс менсьым киӧс да кыскис менӧ пач бердӧ. | — Vidlь, en pov, ꞑəţi-əd oz dojmь. Vajlь kitə. — Sijə kutis menşьm kiəs da kьskis menə paç вerdə. |
| — Паськӧд чуньястӧ. Сідз! Мый, доймӧ? | — Paşkəd çuꞑjastə. Siʒ! Mьj, dojmə? |
| Ме эг и тӧдлы, кыдзи менам чуньясысь чеччыштісны голубӧй электрическӧй киньяс. Найӧ югнитлігӧн ме аддзылі, мый вок пач бердсьыс газеттӧ кульыштӧма сӧмын джынйӧдзыс, улысса джынйыс газетлӧн воддза мозыс на лясвидзис, быттьӧкӧ клеитӧма пач бердын. Электрическӧй киньяс петігӧн ӧттшӧтш ме кылі небыдик чуткыштӧм, но доймӧмыс муртса кылыштӧ, збыльысь повнысӧ нинӧмысь вӧлӧма. | Me eg i tədlь, kьʒi menam çuꞑjasьş çetçьꞩtisnь goluвəj eļektriçeskəj kiꞑjas. Najə jugꞑitligən me adʒьli, mьj vok paç вerdşьs gaⱬettə kuļьꞩtəma səmьn зьnjəʒьs, ulьssa зьnjьs gaⱬetlən voʒʒa mozьs-na ļasviʒis, вьţţəkə kļejitəma paç вerdьn. Eļektriçeskəj kiꞑjas petigən ətєəє me kьli ꞑeвьḑik çutkьꞩtəm, no dojməmьs murtsa kьlьꞩtə, zвьļьş povnьsə ꞑinəmьş vələma. |
| — Нӧшта! — ӧні ме ачым нин кора. | — Nəꞩta! — əni me açьm-ꞑin kora. |
| Вок ляскис газеттӧ пач бердад да кутіс ниртны куш кинас. | Vok ļaskis gaⱬettə paç вerdad da kutis ꞑirtnь kuꞩ kinas. |
| — Мый нӧ тэ керан? Тшӧткатӧ вунӧдін! | — Mьj-nə te keran? Єətkatə vunədin! |
| — Веськодь. Но лӧсьӧдчы! | — Veşkoḑ. No ləşədçь! |
| — Нинӧм оз артмы: тэ куш кинад ниртін, тшӧткатӧг. | — Ꞑinəm oz artmь: te kuꞩ kinad ꞑirtin, єətkatəg. |
| — Позьӧ и тшӧткатӧг, киясыд кӧ косӧсь медтыкӧ зыртны-а. | — Poⱬə i єətkatəg, kijasьd-kə kosəş medtьkə zьrtnь-a. |
| Збыльысь ӧд менам чуньясысь и сэки сявкнитісны киньясыд, сэтшӧмӧсь жӧ, кутшӧм и водзын. | Zвьļьş-əd menam çuꞑjasьş i seki şavkꞑitisnь kiꞑjasьd, seєəməş-ƶə, kuєəm i voʒьn. |
| Кор ме видзӧді пӧттӧдз, вок меным шуис: | Kor me viʒədi pəttəʒ, vok menьm ꞩuis: |
| — Но, тырмас. Ӧні ме тэныд петкӧдла электрическӧй бияс, кутшӧмъясӧс Колумб да Магеллан аддзывлісны асланыс караб мачтаяс йылысь. Вайлы ножич. | — No, tьrmas. Əni me tenьd petkədla eļektriçeskəj вijas, kuєəmjasəs Kolumв da Magellan adʒьvlisnь aslanьs karaв maçtajas jьlьş. Vajlь noƶiç. |
| Вок ножичлысь ёсь помъяссӧ паськӧдӧмӧн матыстіс джынвыйӧ кульыштӧм газет бердӧ. | Vok noƶiçlьş joş pomjassə paşkedəmən matьstis зьnvьjə kuļьꞩtəm gaⱬet вerdə. |
| Ме видчыси электрическӧй киньяс, но аддзи мыйкӧ мӧдтор: ножичлӧн ёсь йывъясыс кытшовтчисны югъялан дженьыдик лӧз-гӧрд сіясӧн, кӧть ножичсянь бумагаӧдз вӧлі бура ылын на. Сыкӧд ӧттшӧтш кыліс небыдика, кузя дзизгӧм. | Me vidçьşi eļektriçeskəj kiꞑjas, no adʒi mьjkə məd tor: noƶiçlən joş jьvjasьs kьєovtçisnь jugjalan зeꞑьḑik ləz-gərd sijasən, kəţ noƶiçşaꞑ вumagaəʒ vəli вura ьlьn-na. Sьkəd ətєəє kьlьs ꞑeвьḑika, kuⱬa ʒizgəm. |
| — Со татшӧм жӧ тугъяс, сӧмын гырысьджыкӧсь, моракъяслы унаысь удайтчывлӧ аддзывны мачта йывъясысь. Найӧ шусьӧны эльмовӧй биясӧн. | — So taєəm ƶə tugjas, səmьn gьrьşзьkəş, morakjaslь unaьş udajtçьvlə adʒьvnь maçta jьvjasьş. Najə ꞩuşənь Eļmovəj Вijasən. |
| — Кытысь нӧ найӧ сэтчӧ лоӧны? | — Kьtьş-nə najə setçə loənь? |
| — Мый тэ кӧсъян юавны, коді мачтаяс вылын кутӧ электризируйтӧм газетсӧ? Дерт, газет сэні абу, сы пыдди эм улӧдз ӧшйӧм электризируйтчӧм кымӧр, сійӧ газет кодь жӧ. Эн чайт, мый электричестволӧн татшӧм югъялӧмыс, би тугъяссӧ лэдзӧмыс ёсь йывъясыс лоӧ сӧмын море вылын. Казявлывлӧны сійӧс и му вылын, торъя нин гӧраяс йылын. | — Mьj te kəsjan juavnь, kodi maçtajas vьlьn kutə eļektriⱬirujtəm gaⱬetsə? Ḑert, gaⱬet seni aвu, sь pьḑḑi em uləʒ əꞩjəm eļektriⱬirujtçəm kьmər, sijə gaⱬet koḑ-ƶə. En çajt, mьj eļektriçestvolən taєəm jugjaləmьs, вi tugjassə leʒəmьs joş jьvjasьs lovə səmьn morə vьlьn. Kaⱬavlьvlənь sijəs i mu vьlьn, torja-ꞑin gərajas jьlьn. |
| Нӧшта Юлий Цезар на гижліс, кыдз ӧтчыд кымӧра войӧ сійӧ салдатъяс копьё йывъясын югъялісны татшӧм жӧ биясыд. Моракъяс да салдатъяс электрическӧй биясысь оз повны, — мӧдарӧ, найӧ лыддьӧны бур приметаӧн, дерт, некутшӧм тӧлка помкатӧг. Гӧраясын овлывлӧ, мый электрическӧй югъялӧмыс чужлывлӧ весиг йӧз вылӧ — найӧ юрсиясӧ, шапкаясӧ, пельясӧ и с. в. | Nəꞩta Juļij Cezar-na giƶlis, kьʒ ətçьd kьməra vojə sijə saldatjas kopjə jьvjasьn jugjalisnь taєəm-ƶə вijasьd. Morakjas da saldatjas eļektriçeskəj вijasьş oz povnь, — mədarə, najə lьdḑənь вur primetaən, ḑert, ꞑekuєəm təlka pomkatəg. Gərajasьn ovlьvlə, mьj eļektriçeskəj jugjalemьs çuƶlьvlə veşig jəz vьlə — najə jurşijasə, ꞩapkajasə, peļjasə i s. v. |
| Сэки унаысь кывлывлӧ дзужгӧм, сэтшӧм жӧ, кутшӧм кывліс миян ножичысь ӧні. | Seki unaьş kьvlьvlə ʒuƶgəm, seєəm-ƶə, kuєəm kьvlis mijan noƶiçьş əni. |
| — Тайӧ биыс ёна сотӧ? | — Tajə вiьs jona sotə? |
| — Ниӧти оз сот. Ӧд сійӧ абу би, а югъялӧм, кӧдзыд. Кӧдзыд югъялӧм некутшӧм вред вайны оз вермы, весиг сыысь истӧг оз ӧзйы. Со видзӧдлы: ножич пыдди босьта истӧг. Со — аддзан — сылӧн юрыс кытшовтӧдӧма электрическӧй югъялӧмӧн, сӧмын сійӧ оз сотчы. | — Ꞑiəţi oz sot. Əd sijə aвu вi, a jugjaləm, kəʒьd. Kəʒьd jugjaləm ꞑekuєəm vred vajnь oz vermь, veşig sььş iztəg oz əzjь. So, viʒədlь: noƶiç pьḑḑi вoşta iztəg. So — adʒan — sьlən jurьs kьєovtədəma eļektriçeskəj jugjaləmən, səmьn sijə oz sotçь. |
| — А ме ногӧн, сотчӧ: би кывъяс веськыда юрсяньыс мунӧны. | — A me nogən, sotçə: вi kьvjas veşkьda jurşaꞑьs munənь. |
| — Вай биасьлы, видзӧдлы истӧг вылас биӧн. | — Vaj вijaşlь, viʒədlь iztəg vьlas вijən. |
| Ме аддзи, мый истӧг эз шомась, весиг юрыс сылӧн эз ӧзйыв. | Me adʒi, mьj iztəg ez ꞩomaş, veşig jurьs sьlən ez əzjьv. |
| Сідзкӧ, сійӧ збыль вӧлі кытшовтӧдӧма кӧдзыд югӧръясӧн, а абу биӧн. | Siʒ-kə, sijə zвьļ vəli kьєovtədəma kəʒьd jugərjasən, a aвu вijən. |
| — Эн кусӧд бисӧ: водзӧ опыт вӧчам югыдӧн. | — En kusəd вisə: voʒə opьt vəçam jugьdən. |
| Вок джодж шӧрӧ кыскис улӧс да сійӧ мыш вылӧ вомлалаӧн пуктіс бедь. Некымын видлӧмъяс бӧрын сылы удайтчис вӧчны, мый бедь улӧс мыш вылын куйліс некодарӧ катовтчытӧг. | Vok зoз ꞩərə kьskis uləs da sijə mьꞩ vьlə vomlalaən puktis вeḑ. Ꞑekьmьn vidləmjas вərьn sьlь udajtçis vəçnь, mьj вeḑ uləs mьꞩ vьlьn kujlis ꞑekodarə katovtçitəg. |
| — Ме эг тӧд, мый бедь вермас тадзи куйлыны — шуи ме. — Ӧд сійӧ зэв кузь! | — Me eg təd, mьj вeḑ vermas taʒi kujlьnь — ꞩuji me. — Əd sijə zev kuⱬ! |
| — Сы вӧсна и кутчысьӧ мый кузь. Дженьыд кӧ эськӧ эз ӧшйи. Карандаш пом ӧшйӧдны он вермы. | — Sь vəsna i kutçьşə mьj kuⱬ. Зeꞑьd-kə eşkə ez əꞩji. Karandaꞩ pom əꞩjədnь on vermь. |
| — Карандаш помтӧ дерт тадзтӧ не пуктыны — шуи тшӧтш ме. | — Karandaꞩ pomtə ḑert taʒtə ꞑe puktьnь — ꞩui єəє me. |
| — Ӧні со мый. Гашкӧ тэ бедь дорас инмӧдчывтӧг тшӧктан сійӧс асланьыд бергӧдчыны? | — Əni so mьj. Gaꞩkə te вeḑ doras inmədçьvtəg єəktan sijəs aslaꞑьd вergədçьnь? |
| Ме понді думайтны. | Me pondi dumajtnь. |
| — Ӧти помас кӧ эськӧ кӧвйысь пекля чӧвтан... — заводиті ме. | — Əţi pomas-kə eşkə kəvjьş pekļa çəvtan... — zavoḑiti me. |
| — Некутшӧм кӧвтӧг, ни инмӧдчывтӧг. Верман? | — Ꞑekuєəm kəvtəg, ꞑi inmədçьvtəg. Verman? |
| — Тӧда, тӧда! — Ме матыстчи чужӧмӧн бедь дорӧ да вомӧн заводиті кыскыны сынӧдсӧ аслань, медым сійӧс тшӧтш кыскыны. Сӧмын тай беддьыд эз вӧрзьыв. | — Təda, təda! — Me matьstçi çuƶəmən вeḑ dorə da vomən zavoḑiti kьskьnь sьnədsə aslaꞑ, medьm sijəs єəє kьskьnь. Səmьn taj вeḑḑьd ez vərⱬьv. |
| — Но, мый? | — No, mьj? |
| — Нинӧм оз артмы. Оз позь. | — Ꞑinəm oz artmь. Oz poⱬ. |
| — Оз, шуан, позь? Видзӧдлам. | — Oz, ꞩuan, poⱬ? Viʒədlam. |
| Вок кульыштіс пач бердысь газет, коді сійӧ каднас пыр на ӧшаліс сэні, быттьӧкӧ клеялӧма, надзӧник пондіс боксянь матыстны бедь дінӧ. Неуна эз вӧв метра джын, кор беддьыд кыліс нин электризируйтӧм газетлысь кыскӧмсӧ да сюся бергӧдчис сылань. | Vok kuļьꞩtis paç вerdьş gaⱬet, kodi sijə kadnas pьr-na əꞩalis seni, вьţţəkə kļejaləma, naʒeꞑik pondis вokşaꞑ matьstnь вeḑ dinə. Ꞑeuna ez vəv metra зьn, kor вeḑḑьd kьlis-ꞑin eļektriⱬirujtəm gaⱬetlьş kьskəmsə da şuşa вergədçis sьlaꞑ. |
| Газетнӧй листтӧ новлӧдлӧмӧн, вок беддьӧс кытшовтӧдіс улӧс мыш юр гӧгӧр, первой ӧтарӧ, сэсся мӧдарӧ. | Gaⱬetnəj ļisttə novlədləmən, vok вeḑḑəs kьєovtədis uləs mьꞩ jur gəgər, pervoj ətarə, seşşa mədarə. |
| — Тэ аддзан, электризируйтӧм газетыд бедьсӧ кыскӧ сэтшӧм чорыда, мый вӧтчӧ дай кутас вӧтчыны бумага бӧрся, кытчӧдз газетысь электричествоыс кушӧдз сынӧдӧ оз пет. | — Te adʒan, eļektriⱬirujtəm gaⱬetьd вeḑsə kьskə seєəm çorьda, mьj vətçə daj kutas vətçьnь вumaga вərşa, kьtçəʒ gaⱬetьş eļektriçestvoьs kuꞩəʒ sьnədə oz pet. |
| Тайӧ жӧ опыт позьӧ вӧчны мукӧд ногӧн. Пример вӧчам сідзи. То эстӧн буфет вылын румкаын кольк. Кольк вылӧ надзӧник пуктам линейка, медым ӧшъяс, да кутам сійӧс асланьым газет листӧн бергӧдлыны. | Tajə-ƶə opьt poⱬə vəçnь mukəd nogən. Primer vəçam siʒi. To estən вufet vьlьn rumkaьn koļk. Koļk vьlə naʒeꞑik puktam ļeꞑejka, medьm əꞩjas, da kutam sijəs aslaꞑьm gaⱬet ļistən вergədlьnь. |
| — Кӧсъян ачыд видлыны? | — Kəsjan açьd vidlьnь? |
| Ме босьті газеттӧ, кодӧс вок выльысь ниртіс пач бердын, да ас вылӧ лои дивуйтчыны, первойсяньыс жӧ удайтчис меным опытыд да, линейка бергаліс газет бӧрся, кытчӧдз кольк вылысь эз исковт. | Me вoşti gaⱬettə, kodəs vok vьļьş ꞑirtis paç вerdьn, da as vьlə loi ḑivujtçьnь, pervojşaꞑьs-ƶə udajtçis menьm opьtьd-da, ļiꞑejka вergalis gaⱬet вərşa, kьtçəʒ koļk vьlьş ez iskovt. |
| — Коркӧ, — кӧсйысис вок, — ме тэныд нӧшта петкӧдла ӧти опыт, татшӧм сямаӧс жӧ: уль колькйӧ кык помас емӧн писькӧдам розьяс, пытшкӧссьыс мый эм лэдзам, да тыртӧм кольк кышыс кутас быглясьны блюд вывті, электризируйтӧм газет бӧрся. | — Korkə, — kəsjьşis vok, — me tenьd nəꞩta petkədla əţik opьt, taєəm şamaəs-ƶə: uļ koļkjə kьk pomas jemən pişkədam roⱬjas, pьєkəsşьs mьj em leʒam, da tьrtəm koļk kьꞩьs kutas вьgļaşnь вļud vьvti, eļektriⱬirujtəm gaⱬet вərşa. |
| — Абу лӧсьыд, мый оз позь вӧчавны татшӧм опытъяссӧ гожӧмын, пачыд кӧдзыд. | — Aвu ləşьd, mьj oz poⱬ vəçavnь taєəm opьtjassə goƶəmьn, paçьd kəʒьd. |
| — Пачыс тані колӧ сы вӧсна, медым косьтыны бумага: тайӧ опытъясыс сӧмын артмасны дзик кос газетӧн. А тэ казялін, ме чайта, мый газет век васӧд кодь. | — Paçьs tani kolə sь vəsna, medьm koştьnь вumaga: tajə opьtjasьs səmьn artmasnь ʒik kos gaⱬetən. A te kaⱬalin, me çajta, mьj gaⱬet vek vasəd-koḑ. |
| Сынӧдсяньыс ульсалӧ да, сійӧн лоӧ сійӧс косьтыны пач бердын. Эн думайт, мый гожӧмын ниӧти оз позь вӧчавны миянлысь опытъяс. | Sьnədşaꞑьs uļsalə-da sijən loə sijəs koştьnь paç вerdьn. En dumajt, mьj goƶəmьn ꞑiəţi oz poⱬ vəçavnь mijanlьş opьtjas. |
| Позьӧ, сӧмын найӧ оз лоны сэтшӧм бурӧсь, кыдзи тӧлын. Тӧвнад ломтылӧм керкаын сынӧдыс ёна кос гожся дорысь — со помкаыс. Кос сынӧд татшӧм опытъяс вӧчигӧн зэв колана. | Poⱬə, səmьn najə oz lonь seєem вurəş, kьʒi təlьn. Təvnad lomtьləm kerkaьn sьnədьs jona kos, goƶşa dorьş — so pomkaьs. Kos sьnəd taєəm opьtjas vəçigən zev kolana. |
| Гожӧмын газет косьтӧны плита вылын, кор сійӧ ӧбед пуӧм бӧрын ыркалас сэтшӧмӧдз, мый сы вылын оз кут сотчыны бумагаыс. | Goƶəmьn gaⱬet koştənь pļita vьlьn, kor sijə əвəd puəm вərьn ьrkalas seєəməʒ, mьj sь vьlьn oz kut sotçьnь вumagaьs. |
| Плита вылын бура косьтӧм бӧрын газетсӧ нуӧны кос пызан вылӧ да сэні чорыда ниртӧны тшӧткаӧн, сійӧ электризируйтчас, — сӧмын оз сэтшӧм бура, кутшӧма шоныд сёй пач бокын. Но талун кежлӧ тырмас. Аски вӧчалам выль опытъяс. | Pļita vьlьn вura koştəm вərьn, gaⱬetsə nuənь kos pьzan vьlə da seni çorьda ꞑirtənь єətkaən, sijə eļektriⱬirujtças, — səmьn oz seєəm вura, kuєəma ꞩonьd şoj paç вokьn. No talun keƶlə tьrmas. Aski vəçalam vьļ opьtjas. |
| — Электрическӧйӧс жӧ? | — Eļektriçeskəjəs-ƶə? |
| — Да, и ставсӧ тайӧ асланым электрическӧй машинаӧн — газетӧн. А тайӧ каднас ме тэныд сета лыддьыны нига эльмовӧй бияс йылысь гӧраяс вылын. Та йылысь гижис тӧдчана францияса естествоиспытатель Соссюр. 1867-ӧд воын сійӧ ёртъяскӧд вӧлі куим километрысь джуджыдджык гӧра вылын, Сарле гӧра йылын, да вот мый накӧд сэні лои. | — Da, i stavsə tajə aslanьm eļektriçeskəj maꞩinaən — gaⱬetən. A tajə kadnas me tenьd şeta lьḑḑьnь ꞑiga Eļməvəj Вijas jьlьş gərajas vьlьn. Ta jьlьş giƶis tədçana francijasa jesţestvoispьtaţeļ Sosşur. 1867-əd voьn sijə jortjaskəd vəli kuim kilometrьş зuзьdзьk gəra vьlьn, Sarle gəra jьlьn, da vot mьj nakəd seni loi. |
| Вок босьтіс джаджйысь нига Фламмарионлысь «Атмосфера» листыштіс сійӧс да сетіс меным лыддьыны со мый: «Гӧра вылӧ кайысьяс ӧбедайтны сувтігӧн сӧмын на гӧра скала бердӧ сувтӧдісны ассьыныс кӧрт пома бедьяссӧ, кыдз Соссюр пельпомъяс вывсьыс да мышкусьыс кутіс кывны чутӧдчӧм, быттьӧкӧ ем ли мый ли надзӧникӧн пырӧ яяс. «Чайті — шуӧ Соссюр, — мый менам дӧра плащӧ веськалӧмаӧсь булавкаяс, ме шыбиті сійӧс, но кокньӧдӧм эг аддзы, а, мӧдарӧ, ёнджыка куті кывны, мый доймӧм ӧддзӧ, босьтіс став мышку пасьта ӧти пельпомсянь да мӧдӧдзыс, дай муніс гильӧдӧмӧн да бытшкӧмӧн, быттьӧкӧ мышку кузя ветлӧдлӧ чушканзі да чушкышталӧ. | Vok вoştis зaзjьş ꞑiga Flammarionlьş „Atmosfera“ ļistьꞩtis sijə da şetis menьm lьḑḑьnь so mьj: „Gəra vьlə kajьşjas əвədajtnь suvtigən səmьn-na gəra skala вerdə suvtədisnь asşьnьs kərt poma вeḑjassə, kьʒ Sosşur peļpomjas vьvşьs da mьꞩkuşьs kutis kьvnь çutədçəm, вьţţəkə jem ļi mьj ļi naʒeꞑikən pьrə jajas. „Çajti — ꞩuə Sosşur, — mьj menam dəra plaꞩєə veşkaləmaəş вulavkajas, me ꞩьвьti sijəs, no kokꞑədəm eg adʒь, a, mədarə, jonзьka kuti kьvnь, mьj dojməm ədʒə, вoştis stav mьꞩku paşta əţi peļpomşaꞑ da mədəʒьs, daj munis giļədəmən da вьєkəmən, вьţţəkə mьꞩku kuⱬa vetlədlə çuꞩkan-zi da çuꞩkьꞩtalə. |
| Зэв ӧдйӧ шыбиті мӧд пальтоӧс, но бара жӧ эг аддзы немтор сэтшӧмсӧ, коді эськӧ вермис вӧчавны дойяссӧ. Доймӧмыс паськалӧ, дай кутіс нин быттьӧ биӧн сотны, меным кажитчӧ, мый менам ӧзйӧма шерстянӧй фуфайкаӧй. Ме дась нин вӧлі пӧртчысьны дзикӧдз, но ме друг кылі кутшӧмкӧ шыяс, шы вӧлі мунӧ сямнас швыргӧм шылань. Шы петіс миян бедьясысь, кодъясӧс вӧлі нёрӧдӧма скала бердӧ. Шы пондіс кывны, быттьӧ шоналан ва дзужгӧ, коді дась пузьыны». | Zev ədjə ꞩьвьti məd paļtoəs, no вara-ƶə eg adʒь ꞑemtor seєəmsə, kodi eşkə vermis vəçavnь dojjassə. Dojməmьs paşkalə, daj kutis-ꞑin вьţţə вijən sotnь, menьm kaƶitçə, mьj menam əzjəma ꞩerşţanəj fufajkaəj. Me daş-ꞑin vəli pərtçьşnь ʒikəʒ, no me drug kьli kuєəmkə ꞩьjas, ꞩь vəli munə şamnas ꞩvьrgəm ꞩьlaꞑ. Ꞩь petis mijan вeḑjasьş, kodjasəs vəli ꞑorədəma skala вerdə. Ꞩь pondis kьvnь, вьţţə ꞩonalan va ʒuƶgə, kodi daş puⱬьnь“. |
| Тайӧ ставыс вӧлі вит кымын минут дыра. «Ме сэк гӧгӧрвои, мый сутшкӧмыс лои электричество мунӧм (истеченньӧ) ради, коді петіс гӧраысь. Сӧмын, лун югыд дырйи, ме эг вермы аддзыны бедьяс вылысь некутшӧм югъялӧм. Бедьяс лэдзисны ӧти сяма ёсь шы, кӧть кыдзи найӧс киад эн кут, вомлалаӧн кӧть, кӧрт помсӧ вывлань лэптӧмӧн кӧть, увлань лэдзӧмӧн кӧть, либӧ кодарӧкӧ нёрӧдӧмӧн. Муысь некутшӧм шы эз кыв». | Tajə stavьs vəli vit kьmьn minut dьra. „Me sek gəgərvoi, mьj suєkəmьs loi eļektriçestvo munəm (isţeçeꞑꞑə) raḑi, kodi petis gəraьş. Səmьn, lun jugьd dьrji, me eg vermь adʒьnь вeḑjas vьlьş ꞑekuєəm jugjaləm. Вeḑjas leʒisnь əţi şama joş ꞩь, kəţ kьʒi najəs kiad en kut, vomlalaən — kəţ, kərt pomsə vьvlaꞑ leptəmən — kəţ, uvlaꞑ leʒemən — kəţ, ļiвə kodareke ꞑorədəmən. Muьş ꞑekuєəm ꞩь ez kьv“. |
| «Кымынкӧ минут бӧрті казялі, мый менам юрсиӧй и тошӧй вывлань кыпӧдчӧмаӧсь. Мем кажитчис быттьӧ быдмӧм чорыд тош вывті нуӧдӧны кос бритваӧн. | „Kьmьnkə minut вərti kaⱬali, mьj menam jurşiəj i toꞩəj vьvlaꞑ kьpədçəmaəş. Mem kaƶitçis вьţţə вьdməm çorьd toꞩ vьvti nuədənь kos вritvaən. |
| Менам том ёрт кутіс горзыны, мый сылӧн сувтӧны ус гӧнъясыс, а пельйывъясысь петӧны вына токъяс. | Menam tom jort kutis gorzьnь, mьj sьlən suvtənь us gənjasьs, a peļjьvjasьş petənь vьna tokjas. |
| Ме киӧс лэпті да кылі, кыдзи токъяс петӧны чуньясысь. Электричество торъяліс быдлаысь, бедьясысь, паськӧмъясысь, пельясысь, юрсиысь да став тӧдчанаджык телӧ вылын торъясысь. | Me kiəs lepti da kьli, kьʒi tokjas petənь çuꞑjasьş. Eļektriçestvo torjalis вьdlaьş, вeḑjasьş, paşkəmjasьş, peļjasьş, jurşiьş, da stav tədçanaзьk ţelə vьlьn torjasьş. |
| Ми гӧра йывтӧ ӧдйӧ эновтім да метра сё кымын лэччим увлань. Кымын ми лэччим увлань, сымын миян бедьяс шыалісны омӧльджыка, медбӧртинас шыыс лои сэтшӧм ичӧт, мый сійӧс кывны позис сӧмын бедь дінӧ пельтӧ ляскӧмӧн». | Mi gəra jьvtə ədjə enovtim da metra şo kьmьn letçim uvlaꞑ. Kьmьn mi letçim uvlaꞑ, sьmьn mijan вeḑjas ꞩьalisnь oməļзьka, med вərţinas ꞩььs loi seєəm içət, mьj sijəs kьvnь poⱬis səmьn вeḑ dinə peļtə ļaskəmən“. |
| Тадз помассьӧ Соссюрлӧн висьтыс. Сійӧ жӧ нигаысь ме нӧшта лыдди гижӧдъяс эльмовӧй бияс чужлӧм йылысь. | Taʒ pomaşşə Sosşurlən viştьs. Sijə-ƶə ꞑigaьş me nəꞩta lьḑḑi giƶədjas Eļməvəj Вijas çuƶləm jьlьş. |
| «Вылӧ лэптысьӧм скалаясысь электричестволӧн петӧмыс тшӧкыда овлывлӧ, кор кымӧръяс мунӧны улӧ ӧшйӧмӧн, маті скалаяс дінті. | „Vьlə leptişəm skalajasьş eļektriçestvolən petəmьs єəkьda ovlьvlə, kor kьmərjas munənь ulə əꞩjəmən, mati skalajas dinti. |
| «1863 воӧ, юль 10-ӧд лунӧ, Ватсон да нӧшта кымынкӧ сылӧн ёртъясыс кайисны Юнгфрау проходӧ (гӧраяс вомӧн вуджан туй Швейцарскӧй гӧраясын). Асылыс вӧлі зэв мича, но проходӧ матысмигӧн, мунысьясӧс суис чорыд йи сора тӧв. Кыліс чорыда гымыштӧм, Ватсонлы сы бӧрын кутіс кывны шутлялӧм шы, шыыс петіс аслас беддьысь, шы сямыс вӧлі дзик сэтшӧм, быттьӧ заводитӧ пузьыны ва. Мунысьяс сувтісны да казялісны, мый налӧн бедьяс да черъяс лэдзӧны сэтшӧм жӧ шыяс, найӧ шыалӧмысь эз дугдывны и сэки, кор найӧс вӧлі сутшйӧдлӧма муӧ. | „1863 voə, juļ 10-d lunə, Vatson da nəꞩta kьmьnkə sьlən jortjasьs kaisnь Jungfrau proxodə (gərajas vomən vuзan tuj Ꞩvejcarskəj gərajasьn). Asьlьs vəli zev miça, no proxodə matьsmigən, munьşjasəs suis çorьd ji sora təv. Kьlis çorьda gьmьꞩtəm, Vatsonlь sь вərьn kutis kьvnь ꞩuţļaləm ꞩь, ꞩььs petis aslas вeḑḑьş, ꞩь şamьs vəli ʒik seєəm, вьţţə zavoḑitə puⱬьnь va. Munьşjas suvtisnь da kaⱬalisnь, mьj nalən вeḑjas da çerjas leʒənь seєəm-ƶə ꞩьjas, naje ꞩьaləmьş ez dugdьvnь i seki, kor najəs vəli suєjədləma muə. |
| Мунысьяс пиысь ӧти пӧртчис шапкасӧ да сэк жӧ горӧдіс, мый юрыс сылӧн сотчӧ. Збыль, сылӧн юрси вӧлі сувтӧма, быттьӧкӧ сійӧс электризируйтӧма. Быдӧн кылісны гильӧдчӧм чужӧм вылысь да мукӧдлаысь. Ватсонлӧн юрсиясыс дзикӧдз веськӧдчисны. Чунь помъяс йылын, кор найӧн ӧвтісны сынӧдын, кыліс электричестволӧн шутлялӧм. | Munьşjas piьş əţi pərtçis ꞩapkasə da sek-ƶə gorədis, mьj jurьs sьlən sotçə. Zвьļ, sьlən jurşi vəli suvtəma, вьţţəkə sijəs eļektriⱬirujtəma. Вьdən kьlisnь giļədçəm çuƶəm vьlьş da mukədlaьş. Vatsonlən jurşijasьs ʒikəʒ veşkədçisnь. Çuꞑ pomjas jьlьn, kor najəjən əvtisnь sьnədьn, kьlis eļektriçestvolən ꞩuţlaləm. |
| ІІІ. АКАНЬЯС БУМАГАЫСЬ ЙӦКТӦНЫ — ЗМЕЙЯС — СУВТӦМ ЮРСИ. | III. AKAꞐJAS ВUMAGAЬŞ JƏKTƏNЬ — ⱫMEJJAS. — SUVTƏM JURŞI. |
| Вок ассьыс шуӧм вӧчис. Мӧд луннас, кор пемдіс, сійӧ заводитіс вӧчавны выль опытъяс. | Vok asşьs ꞩuəm vəçis. Məd lunnas, kor pemdis, sijə zavoḑitis vəçavnь vьļ opьtjas. |
| Медвойдӧр «ляскис» пач бердӧ газет. | Medvojdər — „ļaskis“ paç вerdə gaⱬet. |
| Сэсся менсьым корис топыдджык газет сикасысь бумага, сэтшӧмӧс, код вылын гижӧны, да сэтысь заводитіс вундавны зэв тешкодь фигураяс: ичӧтик мортъясӧс уна ногӧн. | Seşşa menşьm koris topьdзьk gaⱬet şikasьş вumaga, seєəməs, kod vьlьn giƶənь, da setьş zavoḑitis vundavnь zev ţeꞩkoḑ figurajas: içəţik mortjasəs una nogən. |
| — Тайӧ бумагаысь аканьясыс пырысь-пыр кутасны йӧктыны. Вайлы булавкаяс. Быд акань кокӧ вӧлі сутшкӧма булавка. | — Tajə вumagaьş akaꞑjasьs pьrьş-pьr kutasnь jəktьnь. Vajlь вulavkajas. Вьd akaꞑ kokə vəli suєkəma вulavka. |
| — Тайӧ, медым ичӧтик мортъясыс эз повзьыны да газет дорӧ дзикӧдз эз сибдыны, — висьтавлӧ вок, самӧвар поднос вылӧ бумагаысь фигураяс пукталігмоз. | — Tajə, medьm içəţik mortjasьs ez povⱬьnь da gaⱬet dorə ʒikəʒ ez şiвdьnь, — viştavlə vok, saməvar podnos vьlə вumagaьş figurajas puktalig moz. |
| — Петкӧдчӧм заводитчӧ! | — Petkədçəm zavoḑitçə! |
| Сійӧ пач бердысь кульыштіс газет да кыкнан кинас кутӧмӧн вылысянь матыстіс поднос дорӧ. | Sijə paç вerdьş kuļьꞩtis gaⱬet da kьknan kinas kutəmən vьlьşaꞑ matьstis podnos dorə. |
| — Сувтӧй! — горӧдіс вок. | — Suvtəj! — gorədis vok. |
| Дивӧ! Фигураясыд сувтісны! Сувтісны и сулалісны сэтчӧдз, кытчӧдз вок газетсӧ эз ылыст, — сэки найӧ бӧр водісны. Но вок налы дыр шойччыны эз лэдз: газетсӧ матыстӧмӧн да ылыстӧмӧн тшӧктіс найӧс то сувтны, то водны. | Ḑivə! Figurajasьd suvtisnь! Suvtisnь i sulalisnь setçəʒ, kьtçəʒ vok gaⱬetsə ez ьlьşt, — seki najə вər vodisnь. No vok nalь dьr ꞩojtçьnь ez leʒ: gaⱬetsə matьstəmən da ьlьstəmən єəktis najəs to suvtnь, to vodnь. |
| — Эг кӧ эськӧ найӧс булавкаяснад сьӧктӧд, найӧ эськӧ качӧдчисны газет бердӧдз и сибдісны сы дінӧ. Со аддзан — вок кымынкӧ фигураысь булавкаяссӧ перйис, — кабала мортъяс сибдісны газет бердӧ и оз усьны. | — Eg-kə eşkə najəs вulavkajasnad şəktəd, najə eşkə kaçədçisnь gaⱬet вerdəʒ i şiвdisnь sь dinə. So adʒan — vok kьmьnkə figuraьş вulavkajassə perjis, — kaвala mortjas şiвdisnь gaⱬət вerdə i oz uşnь. |
| Тайӧ электричествоӧн кыскӧм (притяженньӧ). А ӧні вӧчам опыт отталкиванньӧ. | Tajə eļəktriçestvoən kьskəm (priţaƶeꞑꞑə). A əni vəçam opьt ottalkivaꞑꞑə. |
| — Электричествоыс нӧ вермӧ тойлавны? | — Eļektriçestvoьs-nə vermə tojlavnь? |
| — Ӧткодя электризируйтӧм торъяс ӧта-мӧднысӧ тойлалӧны, отталкивайтӧны. | — Ətkoḑa eļektriⱬirujtəm torjas əta-mədnьsə tojlalənь, ottalkivajtənь. |
| — Кытчӧ нӧ ножичсӧ воштін? | — Kьtçə-nə noƶiçsə voꞩtin? |
| Ме сеті воклы ножич, сійӧ ляскис газет пач бердӧ да пондіс улыс дорсянь вундыны вывлань векньыдик визь, сійӧс эз дзикӧдзсӧ орӧд, сідз жӧ вундіс мӧдӧс, сэсся коймӧдӧс да нёльӧдӧс и с. в. | Me şeti voklь noƶiç, sijə ļaskis gaⱬət paç вerdə da pondis ulьs dorşaꞑ vundьnь vьvlaꞑ vekꞑьḑik viⱬ, sijəs ez ʒikəʒsə orəd, siʒ-ƶə vundis mədəs, seşşa kojmədəs da ꞑoļedəs i s. v. |
| Сизимӧд визьсӧ вундігӧн сійӧс орӧдіс помӧдз. Артмис бумага «тош», коді бара жӧ эз исковт пач бердысь, кыдз чайті ме, а ӧшйис сы вылӧ. Вылыс дорӧдыс кинас кутыштӧмӧн вок «тош» кузя кымыныськӧ нирскӧбтіс тшӧткаӧн а сэсся «тоштӧ» кульыштіс пач бердсьыд да чургӧдіс водзӧ ки йылас ӧшӧдӧмӧн. Личыда ӧшйӧм пыдди увлань, кабала лентаяс разӧдчисны, кӧлӧкӧл моз тӧдчымӧн ӧта-мӧдсьыс тойыштчӧмӧн. | Şiⱬiməd viⱬsə vundigən sijəs orədis poməʒ. Artmis вumaga „toꞩ“, kodi вara-ƶə ez iskovt paç вerdьş, kьҙ çajti me, a əꞩjis sь vьlə. Vьlьs dorədьs kinas kutьꞩtəmən vok „toꞩ“ kuⱬa kьmьnьşkə ꞑirskəptis єətkaən a seşşa „toꞩtə“ kuļьꞩtis paç вerdşьd da çurgədis voʒə ki jьlas əꞩədəmən. Ļiçьda əꞩjəm pьḑḑi uvlaꞑ, kaвala ļentajas razədçisnь, kələkəl moz tədçimən əta mədşьs tojьꞩtçəmən. |
| — Найӧ ӧта-мӧдсьыс ылыстчӧны сы вӧсна, — висьталіс вок, — мый найӧ ставныс ӧтмоза электризируйтчӧмаӧсь. Ньӧти электризируйттӧм торъяс дінӧ найӧ матыстчӧны жӧ. Сюй улыссяньыс на пытшкӧ китӧ, лентаяс ляскысясны ки бердад. Ме лажыньтчи да кӧсйи сюйны киӧс бумага лентаяс костӧ, но эг вермы сійӧс вӧчны, сы вӧсна, мый бумага лентаяс пырысь-пыр жӧ гартчисны ки гӧгӧр быттьӧкӧ змейяс. | — Najə əta mədşьs ьlьştçənь sь vəsna — viştalis vok, — mьj najə stavnьs ətmoza eļektriⱬirujtçəmaəş. Ꞑiəţi eļektriⱬirujttəm torjas dinə-ƶə najə matьstçənь. Şuj ulьsşaꞑьs na pьєkə kitə, ļentajas ļaskьşasnь kiвerdad. Me laƶintçi da kəsji şujnь kiəs вumaga ļentajas kostə, no eg vermь sijəs vəçnь, sь vəsna, mьj вumaga ļentajas pьrьş-pьr-ƶə gartçisnь ki gəgər вьţţəkə ⱬmejjas. |
| — Оз повзьӧдны тэнӧ тайӧ змейясыс? — юаліс вок. | — Oz povⱬədnь tenə tajə ⱬmejjasьs? — jualis vok. |
| — Мыйла? Бумагаысь ӧд найӧ. | — Mьjla? Вumagaьş-əd najə. |
| — А ме пола. Видзӧдлы кутшӧма пола! | — A me pola. Viʒədlь kuєəma pola! |
| Вок газет листтӧ лэптіс аслас юр вылӧ, да ме аддзи, кыдз сылӧн кузь юрсиясыс ӧтитӧг сулалӧны быттьӧ сійӧ ёна повзьӧма. | Vok gaⱬet ļisttə leptis aslas jur vьlə, da me adʒi, kьʒ sьlən kuⱬ jurşijasьs əţitəg sulalənь вьţţə sijə jona povⱬəma. |
| — Тайӧ опыт? Висьтав: тайӧ нӧ опыт жӧ? | — Tajə opьt? Viştav: taje-nə opьt-ƶə? |
| — Сійӧ жӧ опытыс, кодӧс ми вӧчим ӧні, сӧмын мӧд ногӧн, газет электризируйтіс менсьым юрсиӧс, а найӧ сы дінӧ кыссигмоз сыкӧд ӧттшӧтш ӧта-мӧдсьыс тойыштчӧны, кыдзи миян бумага лентаясыд. | — Sijə-ƶə opьtьs, kodəs mi vəçim əni, səmьn mədnogən, gaⱬet eļektriⱬirujtis menşьm jurşiəs, a najə sь dinə kьşşig moz sьkəd ətєəє əta mədşьs tojьꞩtçənь, kьʒi mijan вumaga ļentajasьd. |
| — Босьт рӧмпӧштан, ме тэныд петкӧдла, кыдзи аслад юрсиыд тадзи жӧ сувтас. | — Вoşt rəmpəꞩtan, me tenьd petkədla, kьʒi aslad jurşiьd taʒi-ƶə suvtas. |
| — Оз доймы? | — Oz dojmь? |
| — Ниӧти оз. | — Ꞑiəţi oz. |
| Збыльысь ӧд ме эг кывлы некутшӧм доймӧм, весиг гильӧдӧм, а рӧмпӧштан пыр аддзи, кыдзи менам юрсияс ставыс сувтісны. Сы кындзи, ми нӧшта видлалім мӧд пӧв тӧрытъя опытъяссӧ, код бӧрын вок помаліс ассьыс «сеанс». Сідзи сійӧ нимтіс миянлысь заняттьӧнымӧс. | Zвьļьş-əd me eg kьvlь ꞑəkuєəm dojməm, veşig giļədəm, a rəmpəꞩtan pьr adʒi, kьʒi menam jurşijas stavьs suvtisnь. Sь kьꞑʒi, mi nəꞩta vidlalim məd pəv tərьtja opьtjassə, kod вərьn vok pomalis asşis — „сеанс“. Siʒi sijə ꞑimtis mijanlьş zaꞑaţţənьməs. |
| Аски нӧшта выль опытъяс кӧсйис вӧчавны. | Aski nəꞩta vьļ opьtjas kəsjis vəçavnь. |
| IV. ИЧӦТИК ЧАРД БИ. — ЛАМПОЧКАӦН ДА ВАӦН ОПЫТЪЯС. — БАГАТЫРСКӦЙ ПӦЛЬЫШТӦМ. | IV. IÇƏŢIK ÇARD ВI. — LAMPOÇKAƏN DA VAƏN OPЬTJAS. — ВAGATЬRSKƏJ PƏĻЬꞨTƏM. |
| Мӧд рытнас вок опытъяс заводитіс лӧсьӧдчӧмӧн. Босьтіс куим стӧкан, шонтыштіс найӧс пач дорын, сэсся сувтӧдіс пызан вылӧ да вывсяньыс тупкис самӧвар подносӧн, кодӧс сідзжӧ неуна шонтыштіс пач дорын. | Məd rьtnas vok opьtjas zavoḑitis ləşədçəmən. Вoştis kujim stəkan, ꞩontьꞩtis najəs paç dorьn, seşşa suvtədis pьzan vьlə da vьvşaꞑьs tupkis saməvar podnosən, kodəs siʒ-ƶə ꞑeuna ꞩontьꞩtis paç dorьn. |
| — Мый тайӧ лоӧ? — юалі ме. — Ӧд стӧканъясыс поднос вылын овлӧны, а оз стӧканъяс вылын подносыс. | — Mьj tajə loə? — juali me. — Əd stəkanjasьs podnos vьlьn ovlənь, a oz stəkanjas vьlьn podnosьs. |
| — Виччысьлы! Опыт лоас ичӧтик чард би кодь. | — Vidçьşlь! Opьt loas içəţik çard вikoḑ. |
| Вок бара кутіс уджавны «электрическӧй машинакӧд», пач вылын кутіс ниртны газетсӧ. Недыр ниртӧм бӧрти газеттӧ мӧдпӧвсаліс да выльысь заводитіс ниртны. Сэсся кульыштіс сійӧ пач бердсьыд да ӧдйӧ пуктіс поднос вылӧ. | Vok вara kutis uзavnь „eļektriçeskəj maꞩinakəd“, paç vьlьn kutis ꞑirtnь gaⱬetsə. Ꞑedьr ꞑirtəm вərţi gaⱬettə məd pəvsalis da vьļьş zavoḑitis ꞑirtnь. Seşşa kuļьꞩtis sijə paç вerdşьd da ədjə puktis podnos vьle. |
| — Видлы подноссӧ — то, абу ӧд ёна кӧдзыд? | — Vidlь podnossə — to, aвu-əd jona kəʒьd? |
| Ме воклысь пӧръялӧмтӧ эг казяв, — нем видзчысьтӧг нюжӧді киӧс поднос дорӧ, да лёка тай ӧдйӧ бӧр кыскышті: мый кӧ трачкис кылӧ да чуньӧс доймытӧдз чуткис. | Me voklьş pərjaləmtə eg kaⱬav, — ꞑem vidçьştəg ꞑuƶədi kiəs podnos dorə, da ļoka taj ədjə вər kьskьꞩti: mьj-kə traçkis kьlə da çuꞑəs dojmьtəʒ çutkis. |
| Вок серӧктіс. | Vok şerəktis. |
| — Но, кутшӧм? Тэнӧ чард биыд кучкыштіс. А трач мунӧмсӧ кылін эн? Тайӧ ӧд вӧлі дзоля гым. | — No, kuєəm? Tenə çard вiьd kuçkьꞩtis. A traç munəmsə kьlin en? Tajə-əd vəli ʒoļa gьm. |
| — Ме кывлі чорыд чуткӧм, а чард бисӧ эг аддзыв. | — Me kьvli çorьd çutkəm, a çard вisə eg adʒьv. |
| — Сійӧс тэ аддзан ӧні, кор опытсӧ выльысь вӧчам пемыдын. | — Sijəs te adʒan əni, kor opьtsə vьļьş vəçam pemьdьn. |
| — Та бӧрын ме поднос дорӧ ки матыстны ог кӧсйы, — збыля висьталі ме. | — Ta вərьn me podnos dorə ki matьstnь og kəsjь, — zвьļa viştali me. |
| — Сійӧ оз и ков. Верман электрическӧй киньсӧ петкӧдны кӧть ӧдзӧс ключӧн, либӧ тшайнӧй паньӧн, немтор он кывлы, а киньясыс лоасны кузьӧсь. Медводдза киньяссӧ ме петкӧдла ачым, тэнад мед синъясыд велаласны пемыдас видзӧдны. | — Sijə oz i kov. Verman eļektriçeskəj kiꞑsə petkədnь kəţ əʒəs kļuçən, ļiвə єajnəj paꞑən, ꞑemtor on kьvlь, a kiꞑjasьs loasnь kuⱬəş. Medvoʒʒa kiꞑjassə me petkədla açьm, tenad med şinjasьd velalasnь pemьdas viʒədnь. |
| Вок бисӧ кусӧдіс. | Vok вisə kusədis. |
| — Ӧні чӧла. Видзӧд кыкнаннас, — кыліс пемыдын сылӧн гӧлӧсыс. | — Əni çəla. Viʒəd kьknannas, — kьlis pemьdьn sьlən gələsьs. |
| Трачкыштӧм да сыкӧд ӧттшӧтш истӧг тув джын кузя кымын еджговлӧз кинь чеччыштіс подноса-ключа костын. | Traçkьꞩtəm — da sьkəd ətєəє iztəg tuv зьn kuⱬa kьmьn jeƶdov-ləz kiꞑ çetçьꞩtis podnosa kļuça kostьn. |
| — Аддзылін чардыштӧмсӧ? Кывлін гымыштӧмсӧ? — юаліс вок? | — Adʒьlin çardьꞩtəmsə? Kьvlin gьmьꞩtəmsə? — jualis vok? |
| — Найӧ ӧттшӧтш вӧліны да. Прамӧй гымыд чардыштӧмсьыс овлывлӧ ёна бӧрынджык. | — Najə ətєəє vəlinь-da. Pramej gьmьd çardьꞩtəmşьs ovlьvlə jona вərьnзьk. |
| — Сійӧ тэ збыль... Ми гымсӧ пырджык кылам бӧрынджык чард би аддзылӧм дорысь. | — Sijə te zвьļ... Mi gьmsə pьrзьk kьlam вərьnзьk çard вi adʒьləm dorьş. |
| Но век жӧ найӧ лоӧны ӧти кадӧ, кыдзи миян опытын трачнитӧм да электрическӧй кинь петалӧм. | No vek-ƶə najə loənь əţi kadə, kьʒi mijan opьtьn traçꞑitəm da eļektriçeskəj kiꞑ petaləm. |
| — Мыйла нӧ гымыс бӧрынджык кылӧ? | — Mьjla-nə gьmьs вərьnзьk kьlə? |
| — Тӧдан сійӧ кыдзи лоӧ. Чард би сійӧ югыд, а югыдлӧн югӧръяс лэбзьӧны зэв ӧдйӧ. | — Tədan sijə kьʒi loə. Çard вi sijə jugьd, a jugьdlən jugərjas leвⱬənь zev ədjə. |
| Гым — сійӧ взрыв, а взрыв сынӧдын оз паськав сэтшӧм ӧдйӧ, сійӧ тӧдчымӧн кольччӧ югӧръясысь да миян дорӧдз воӧ шыысь ёна сёрӧн. Сы понда ми чардсӧ аддзам водзджык, гымсӧ кылӧм дорысь. | Gьm — sijə vzrьv, a vzrьv sьnədьn oz paşkav seєəm ədjə, sijə tədçьmən koļtçə jugərjasьş da mijan dorəʒ voə ꞩььş jona şorən. Sь ponda mi çardsə adʒam voʒзьk, gьmsə kьləm dorьş. |
| Вок ключсӧ сетіс меным, а газетсӧ босьтіс, — ӧні менам синъясӧй велалісны нин пемыд дорӧ, вок тшӧктіс «чард бисӧ» петкӧдлыны куш подносысь. | Vok kļuçsə şetis menьm, a gaⱬetsə вoştis, — əni menam şinjasəj velalisnь-ꞑin pemьd dorə, vok єəktis „çard вisə“ petkədlьnь kuꞩ podnosьş. |
| — Газеттӧгыс нӧ киньыс лоӧ жӧ? | — Gaⱬettəgьs-nə kiꞑьs loə-ƶə? |
| — Видлы. | — Vidlь. |
| Эг на удит ключтӧ вайӧдны поднос дорӧдзыс, кыдзи аддзи югыд кузь кинь. | Eg-na uḑit kļuçtə vajədnь podnos dorəʒьs, kьʒi adⱬi jugьd kuⱬ kiꞑ. |
| Мӧдысь вок пуктіс газеттӧ поднос вылӧ да, ме выльысь инмӧдчи ключӧн, кинь бара лои, сӧмын сэки омӧльджык нин. Дасысь кымын сійӧ пуктыліс поднос вылӧ да босьтліс сэтысь газеттӧ (выльысь пач бердын зыравтӧг), да быд пуктылігӧн ме аддзылі киньяс, коді ӧтарӧ вӧлі лоӧ омӧльджык и омӧльджык. | Mədьş vok puktis gaⱬettə podnos vьlə da me vьļьş inmədçi kļuçən, kiꞑ вara loi, səmьn seki oməļзьk-ꞑin. Dasьş kьmьn sijə puktьlis podnos vьlə da вoştlis setьş gaⱬettə (vьļьş paç вerdьn zьravtəg), da вьd puktьligən me adʒьli kiꞑjas, kodi ətarə vəli loə oməļзьk i oməļзьk. |
| — Электрическӧй киньяс эськӧ петавлісны дырджык, ме кӧ газетсӧ босьті эг куш киӧн, а вӧдиті кӧ сійӧс шӧвк суніс либӧ лента йылын. Кор кутан велӧдны физика, сэк тэ гӧгӧрвоан, мый медсясӧ миян тані и лоис. Ӧні кежлӧ жӧ тайӧ опытъяс вылас вермам видзӧдны сӧмын синнад, а не став юрнад. | — Eļektriçeskəj kiꞑjas eşkə petavlisnь dьrзьk, me-ke gaⱬetsə вoşti eg kuꞩ kiən, a vəḑiti-kə sijəs ꞩəvk sunis ļiвə ļenta jьlьn. Kor kutan velədnь fiⱬika, sek te gəgərvoan, mьj medşasə mijan tani i lois. Əni keƶlə-ƶə tajə opьtjas vьlas vermam viʒədnь səmьn şinnad, a ꞑe stav jurnad. |
| — Тайӧ мединтереснӧй опытыс! | — Tajə med inţeresnəj opьtьs! |
| — Кодлы мый кажитчӧ. Меным медся ёна кажитчӧ сійӧ опыт, кодӧс ме тэныд петкӧдла ӧні. Эстӧн пызан йӧрын куйлӧ электрическӧй лампочка. Вайлы сійӧ! | — Kodlь mьj kaƶitçə. Menьm medşa jona kaƶitçə sijə opьt, kodəs me tenьd petkədla əni. Estən pьzan jərьn kujlə eļektriçeskəj lampoçka. Vajlь sijə! |
| — Тшыкӧма. Оз ӧзйы, сіыс орӧма. | — Єьkəma. Oz əzji, siьs orəma. |
| — Миянлы и сэтшӧмыс бур. Мед сӧмын стеклӧыс вӧлі дзонь-а. Медсясӧ, медым сынӧдыс пытшкас эз пыр. Электрическӧй лампочка пытшкӧсыс ӧд тыртӧм, на пытшкысь сынӧдсӧ кушӧдз кыскӧма. | — Mijanlь i seєəmьs вur. Med səmьn sţekləьs vəli ʒoꞑ-a. Medşasə, medьm sьnədьs pьєkas ez pьr. Eļektriçeskəj lampoçka pьєkəsьs-əd tьrtəm, na pьєkьş sьnədsə kuꞩəʒ kьskəma. |
| — Лампочкаясад сынӧдыс ньӧти абу? | — Lampoçkajasad sьnədьs ꞑeəţi aвu? |
| — Да. Тэ нӧ эн на тӧдлы? | — Da. Te-nə en-na tədlь? |
| — Кыдз нӧ эськӧ сэки сіыс лампочкаас вермас сотчыныс? Сынӧдтӧгыс ӧд немтор оз вермы сотчыныс. | — Kьʒ-nə eşkə seki siьs lampoçkaas vermas sotçьnьs? Sьnədtəgьs-əd ꞑemtor oz vermь sotçьnьs. |
| — Сотчыны оз вермы, но донавны вермас. Лампочкаын металлическӧй либӧ угольнӧй сі ньӧти оз сотчы, а сӧмын доналӧ. Сы вӧсна и кыскӧма сынӧдсӧ лампочкасьыс, медым эз вермы лоны сотчӧмыс, а вӧлі куш ӧти доналӧм. | — Sotçьnь oz vermь, no donavnь vermas. Lampoçkaьn metaļiçeskəj ļiвə ugoļnəj si ꞑeəţi oz sotçь, a səmьn donalə. Sь vəsna i kьskəma sьnədsə lampoçkaşьs, medьm ez vermь lonь sotçəmьs, a vəli kuꞩ əţi donaləm. |
| — А сіыс кӧ эськӧ сотчис, мый сэки лои? | — A siьs-kə eşkə sotçis, mьj seki loi? |
| — Сэки эськӧ лои, мый сійӧ медводдза секундас жӧ сотчис, да водзӧ лампа эз кут туйны. Ӧні гӧгӧрвоин, мыйла колӧ, медым лампочкаяс вӧліны дзик кушӧсь? Ми нӧшта вӧчам ӧти опыт да тэ гӧгӧрвоан, мый лампочкаясын збыль пӧшті дзик абу ньӧти сынӧдыс. А ӧні ми нуӧдам на водзӧ ассьыным электрическӧй опытъяс. | — Seki eşkə loi, mьj sijə medvoʒʒa şekundas-ƶə sotçis, da voʒə lampa ez kut tujnь. Əni gəgərvoin, mьjla kolə, medьm lampoçkajas vəlinь ʒik kuꞩəş? Mi nəꞩta vəçam əţi opьt da te gəgərvoan, mьj lampoçkajasьn zвьļ pəꞩti ʒik aвu ꞑeəţi sьnədьs. A əni mi nuədam-na voʒə asşьnьm eļektriçeskəj opьtjas. |
| Вок, век на пемыдын, пач бердысь газетсӧ джынйӧдзыс торйӧдіс да сы дінӧ матыстіс лампочкатӧ. | Vok — vek-na pemьdьn, paç вerdьş gaⱬetsə зьnjəʒьs torjədis da sь dinə matьstis lampoçkatə. |
| Кыліс небыдика трачнитӧм, петіс кинь да недыр кежлӧ лампочка тыри кельыдвиж югыдӧн. | Kьlis ꞑeвьḑika traçꞑitəm, petis keꞑ da ꞑedьr keƶlə lampoçka tьri keļьd-viƶ jugьdən. |
| — Тайӧ опытсӧ ме медъёна радейта — шуис вок. Сійӧ лампочкасӧ уналаӧ инмӧдліс газет дінӧ, век петавлісны киньяс, лампочка югъяліс. — Тайӧ жӧ опыт позьӧ вӧчны подносӧн: югъялӧм лоас нӧшта ыджыдджык. Сійӧ газетсӧ пуктіс поднос вылӧ, да збыль лампочка ӧні югдіс нӧшта ёнджыка. Но, кор сійӧ лампаӧн петкӧдіс кинь, вевттьытӧм подносыс еджыд-вижов югъялӧм эз ло. | — Tajə opьtsə me medjona raḑejta — ꞩuis vok. Sijə lampoçkasə unalaə inmədlis gaⱬet dinə, vek petavlisnь kiꞑjas, lampoçka jugjalis. — Tajə-ƶə opьt poⱬə vəçnь podnosən: jugjaləm loas nəꞩta ьзьdзьk. Sijə gaⱬetsə puktis podnos vьlə, da zвьļ lampoçka əni jugdis nəꞩta jonзьka. No, kor sijə lampaən petkədis kiꞑ, vevţitəm podnosьs jeзьd-viƶov jugjaləm ez lo. |
| Коркӧ тэныд тайӧ интереснӧй петкӧдчылӧмъясыс лоасны гӧгӧрвоанаӧсь. Ӧні кежлӧ кутам сӧмын видзӧдны да замечайтны, ме сідз жӧ дасьті угольнӧй лампочка, интереснӧ лэдзлыны татшӧм киньсӧ и сы пытшкӧ. Мый лоӧ? | Korkə tenьd tajə inţeresnəj petkədçьləmjasьs loasnь gəgərvoanaəş. Əni keƶlə kutam səmьn viʒədnь da zameçajtnь, me siʒ-ƶə daşti ugoļnəj lampoçka, inţeresnə leʒlьnь taєəm kiꞑsə i sь pьєkə. Mьj loə? |
| Сійӧ угольнӧй лампочкасӧ нуис поднос дорӧ, чеччыштіс кинь, лампочкаын югнитіс вижов би, да сыкӧд ӧттшӧтш кыліс вӧсньыдик, муртса кылана звӧн, быттьӧкӧ вӧсньыдик стекляннӧй кӧлӧкӧллӧн шы. | Sijə ugoļnəj lampoçkasə nuis podnos dorə, çetçьꞩtis kiꞑ, lampoçkaьn jugꞑitis viƶov вi, da sьkəd ətєəє kьlis vəsꞑiḑik, murtsa kьlana zvən, вьţţəkə vəsꞑiḑik şţekļannəj kələkəllən ꞩь. |
| — Кутшӧм звӧн нӧ? — юалі ме. | — Kuєəm zvən-nə? — juali me. |
| — Ага, кывлін! Тайӧ лампочка пытшкын искрасьыс тіралӧ угольнӧй сіыс да инмалӧ стеклӧ стенъясас. Ӧні ме тэныд петкӧдла югыдінын, кыдз сійӧ вӧрӧ. | — Aga, kьvlin! Tajə lampoçka pьєkьn iskraşьs tiralə ugoļnəj siьs da inmalə şţeklə ştenjasas. Əni me tenьd petkədla jugьdinьn, kьʒ sijə vərə. |
| Патронысь перйис экономическӧй лампочка да вежис сійӧ угольнӧйӧн, вок биасис да лампа дорӧ нуис электризируйтӧм газет. Сійӧ эз на ло лампа дорын, а доналӧм сіыс лампочка пытшкын дугдывтӧг тіраліс нин. Газетсӧ матыстӧмӧн да ылыстӧмӧн вок эз лэдз дугдыны тіралӧмыслы. | Patronьş perjis ekonomiçeskəj lampoçka da veƶis sijə ugoļnəjən, vok вijaşis da lampa dorə nuis eļektriⱬirujtəm gaⱬet. Sijə ez-na lo lampa dorьn, a donaləm siьs lampoçka pьєkьn dugdьvtəg tiralis-ꞑin. Gaⱬetsə matьstəmən da ьlьstəmən vok ez leʒ dugdьnь tiraləmьslь. |
| — Экономическӧй лампочкаӧн татшӧм опыт вӧчны оз позь сы вӧсна, мый сылӧн сіясыс абу прӧстӧсь, а зэлӧдӧма. Ӧні вӧчам нӧшта опыт — ваӧн, сійӧс вӧчам кухняын, ва кран дорын. А газет мед коляс пач вылын. | — Ekonomiçeskəj lampoçkaən taєəm opьt vəçnь oz poⱬ sь vəsna, mьj sьlən sijasьs aвu prəstəş, a zelədəma. Əni vəçam nəꞩta opьt — vaən, sijəs vəçam kuxꞑaьn, va kran dorьn. A gaⱬet med koļas paç vьlьn. |
| Ми бергӧдім кран, пондіс вӧсньыдика петны ва, коді шыӧн вӧлі усьӧ раковина пыдӧсӧ. | Mi вergədim kran, pondis vəsꞑiḑika petnь va, kodi ꞩьən vəli uşə rakovina pьdəsə. |
| — Пырысь-пыр ме тайӧ ва струясӧ, сы дінӧ инмӧдчывтӧг, тшӧкта усьны мӧд ногӧн. Кытчӧ кӧсъян сійӧс чукыльтны: веськыдвыв, шуйгавыв али водзлань? | — Pьrьş-pьr me tajə va strujasə, sь dinə inmədçьvtəg, єəkta uşnь mədnogən. Kьtçə kəsjan sijəs çukьļtnь: veşkьdvьv, ꞩujgavьv aļi voʒlaꞑ? |
| Лампочка тыри югыдӧн. | Lampoçka tьri jugьdən. |
| — Шуйгавыв, — думышттӧг висьталі ме. | — Ꞩujgavьv, — dumьꞩttəg viştali me. |
| — Бур. Крансӧ эн вӧрзьӧд, ме газет вая. | — Вur. Kransə en vərⱬəd, me gaⱬet vaja. |
| Вок локтіс газетӧн, сійӧс кутіс кыдз вермис тушасьыс ылынджык, медым газет омӧльджыка воштіс электричествосӧ. Сійӧ газетсӧ ва струя дорад матыстіс шуйга боксяныс, да ме аддзи, кыдз валӧн струяыс чукыльтчис шуйгавыв. Мӧдар бокас газетсӧ нуӧмӧн, вок ва струясӧ тшӧктіс чукыльтчыны веськыдвыв. Медбӧрын сійӧ водзас кыскис сэтшӧм ылӧдз, мый ваыс раковина вомӧн киссис джоджас. | Vok loktis gaⱬetən, sijə kutis kьʒ vermis tuꞩaşьs ьlьnзьk, medьm gaⱬet oməļзьka voꞩtis eļektriçestvosə. Sijə gaⱬetsə va struja dorad matьstis ꞩujga вokşanьs, da me adʒi, kьʒ valən strujaьs çukьļtçis ꞩujgavьv. Mədar вokas gaⱬetsə nuəmən, vok va strujasə єəktis çukьļtçьnь veşkьdvьv. Medвərьn sijə voʒas kьskis seєəm ьləʒ, mьj vaьs rakovina vomən kişşis зoзas. |
| — Аддзан, кутшӧм чорыда висьтавсьӧ тані электричестволӧн кыскӧмыс. Тайӧ опытсӧ кокньыда позьӧ вӧчны пачтӧг да плитатӧг, электризируйтӧм газет пыдди кӧ босьтан прӧстӧй каучукӧвӧй сынан, со татшӧмӧс. — Вок пытшкӧс зептысь кыскис сынан да сыныштіс ассьыс тшӧкыд юрсисӧ. — Татшӧм ногӧн ме электризируйта сійӧс. | — Adʒan, kuєəm çorьda viştavşə tani eļektriçestvolən kьskəmьs. Tajə opьtsə kokꞑida poⱬə vəçnь paçtəg da pļitatəg, eļektriⱬirujtəm gaⱬet pьḑḑi-kə вoştan prəstəj kauçukəvəj sьnan, so taєəməs. — Vok pьєkəs ⱬeptьş kьskis sьnan da sьnьꞩtis asşьs єəkьd jurşisə. — Taєəm nogən me eļektriⱬirujta sijəs. |
| — Но ӧд тэнад юрсиыд абу электрическӧй? | — No-əd tenad jurşiьd aвu eļektriçeskəj? |
| — Дерт жӧ. Обыкновеннӧй юрси, кыдзи тэнад и быдӧнлӧн. Но каучуксӧ кӧ ниртан юрсиад, сійӧ электризируйтчӧ, кыдз газетыд паськӧм тшӧткаысь. Видзӧд. | — Ḑert-ƶə. Oвьknovennəj jurşi, kьʒi tenad i вьdənlən. No kauçuksə-kə ꞑirtan jurşiad, sijə eļektriⱬirujtçə, kьʒ gaⱬetьd paşkəm єətkaьş. Viʒəd. |
| Струя дорӧ нуӧм сынан тӧдчымӧн чукыльтӧдіс сійӧс бокӧ. | Struja dorə nuəm sьnan tədçьmən çukьļtədis sijəs вokə. |
| — Мукӧд опытъяс вӧчавны сынан оз туй, сыын электричество вывті этша, ёна этша тайӧ электрическӧй машинаысь, кодӧс тэ ӧні тӧдан нин, кокньыд вӧчны прӧстӧй газетнӧй листысь. | — Mukəd opьtjas vəçavnь sьnan oz tuj, sььn eļektriçestvo vьvti eєa, jona eєa tajə eļektriçeskəj maꞩinaьş, kodəs te əni tədan-ꞑin, kokꞑid vəçnь prəstəj gaⱬetnəj ļistьş. |
| — Тэ нӧшта на кӧсйылін вӧчны ӧти торъя опыт электрическӧй лампочканад, — казьтышті ме. | — Te nəꞩta-na kəsjьlin vəçnь əţi torja opьt eļektriçeskəj lampoçkanad, — kaⱬtьꞩti me. |
| — Сійӧ буретш тан лоас лӧсьыд вӧчны сы вӧсна, мый миянлы ковмас ва. Ми лампочкаысь жугӧдам чурвидзан помсӧ, ва пытшкын сійӧ кутӧмӧн, да ваыс лампочкаас пырас пӧшти тырыс. | — Sijə вureє tan loas ləşьd vəçnь sь vəsna, mьj mijanlь kovmas va. Mi lampoçkaьş ƶugədam çurviʒan pomsə, va pьєkьn sijə kutəmən, da vaьs lampoçkaas pьras pəꞩţi tьrьs. |
| — Ачыс пырас? | — Açьs pьras? |
| — Да. Вылысса сынӧдыс кутас личкыны, сюйны васӧ тыртӧм пространствоас. Вайлы татчӧ таз. | — Da. Vьlьssa sьnədьs kutas ļiçkьnь, şujnь vasə tьrtəm prostranstvoas. Vajlь tatçə taz. |
| Тазйӧ вок кисьтіс ва. Гартыштліс тшыксьӧм электрическӧй лампочка трапка торйӧн да сюйис ваӧ. | Tazjə vok kiştis va. Gartьꞩtlis єьkşəm eļektriçeskəj lampoçka trapka torjən da şujis vaə. |
| — Гартны лампочкасӧ колӧ сы понда, медым торъясыс эз резыштчыны, взрыв кӧ лоӧ. | — Gartnь lampoçkasə kolə sь ponda, medьm torjasьs ez rezьꞩtçьnь vzrьv-kə loə. |
| — Взрыв, — повзи ме. — Взрыв лоас? | — Vzrьv, — povⱬi me. — Vzrьv loas? |
| — Вермас лоны взрыв, ме кӧ лампаас вӧча ыджыд розь, сэк ваыс сы пытшкӧ лоас йӧткыштӧма сэтшӧм ӧдйӧ, мый пытшсяньыс стеклӧсӧ лямӧдас да торъясыс резыштасны гӧгӧрбок. Но ме чайта, мый жугӧда буретша, розьыс лоас зэв ичӧтик. | — Vermas lonь vzrьv, me-kə lampaas vəça ьзьd roⱬ, sek vaьs sь pьєkə loas jətkьꞩtəma seєəm ədjə, mьj pьєşaꞑьs şţekləsə ļamədas da torjasьs rezьꞩtasnь gəgərвok. No me çajta, mьj ƶugəda вureєa, roⱬьs loas zev içəţik. |
| Вок надзӧник кучкыштіс ичӧтик мӧлӧтӧн лампочка чутӧ. Ме кылі дзужгӧм. | Vok naʒəꞑik kuçkьꞩtis içəţik mələtən lampoçka çutə. Me kьli ʒuƶgəm. |
| — Ваыс лампочка пытшкӧсӧ пырӧ. Кылан? | — Vaьs lampoçka pьєkəsə pьrə. Kьlan? |
| Дзужгӧм кыссис минут джын кымын да дугдіс. | Ʒuƶgəm kьşşis minutзьn kьmьn da dugdis. |
| — Эштіс, — шуис вок. Тазйысь лампочка лэптіс да рузум пытшкысь разис. — Со! | — Eꞩtis, ꞩuis vok. Tazjьş lampoçka leptis da ruzum pьєkьş raⱬis. — So! |
| Ме ньӧжйӧник босьті лампочкатӧ сійӧ киысь. Сійӧ вӧлі бура сьӧкыд да дзик тыр ваӧн. Сӧмын выліас кольыштӧма ичӧтик сынӧд боль. | Me ꞑəƶjəꞑik вoşti lampoçkatə sijə kiьş. Sijə vəli вura şəkьd da ʒik tьr vaən. Səmьn vьlias koļьꞩtəma içəţik sьnəd вoļ. |
| — Кӧн нӧ розьыс? | — Kən-nə roⱬьs? |
| — Сэні, кӧні вӧлі стекляннӧй чутторйыс. | — Seni, kəni vəli sţekļannəj çuttorjьs. |
| Збыльысь, сэн вӧлӧма ичӧтик розь. Но мыйлакӧ сы пытшкысь ваыс эз киссьы, кӧть ме лампочкасӧ и куті увлань розьӧн. Ме юалі сы йылысь воклысь. | Zвьļьş, sen vələma içəţik roⱬ. No mьjlakə sь pьєkьş vaьs ez kişşь kəţ me lampoçkasə i kuti uvlaꞑ roⱬən. Me juali sь jьlьş voklьş. |
| — Оз киссьы ваыс сы понда, — шуис вок, — мый сійӧс оз лэдз сынӧд, коді вылыссяньыс личкӧ. Пытшсяньыс жӧ личкӧ сӧмын ӧти ва. | — Oz kişşь vaьs sь ponda, — ꞩuis vok, — mьj sijəs oz leʒ sьnəd, kodi vьlьsşaꞑьs ļiçkə. Pьєşaꞑьs-ƶə ļiçkə səmьn əţi va. |
| — А кыдз сэтчӧ веськалі эсійӧ сынӧд болльыс? | — A kьʒ setçə veşkali esijə sьnəd вoļļьs? |
| — Тайӧ сійӧ сынӧд, коді вӧлі лампочкаын, а сідзжӧ и сійӧ, коді вӧлі ва пытшкын. Кушӧдз сынӧд кыскыны лампочкаысь некодыр оз удайтчы, — пытшкас век неуна кольыштлӧ. | — Tajə sijə sьnəd, kodi vəli lampoçkaьn, a siʒ-ƶə i sijə, kodi vəli va pьєkьn. Kuꞩeʒ sьnəd kьskьnь lampoçkaьş ꞑekodьr oz udajtçь, — pьєkas vek ꞑeuna koļьꞩtlə. |
| — Меным абу гӧгӧрвоана нӧшта ӧти тор, мый понда бырӧдӧны лампочка пытшкысь сынӧдсӧ, кӧсйӧны кӧ сӧмын, медым эз сотчы? Ӧд сынӧдсӧ позьӧ вежны сэтшӧм газӧн, код пытшкын сотчӧм оз вермы лоны. Ме лыддьывлі, мый азот пытшкын сотчӧм оз вермы лоны. | — Menьm aвu gəgərvoana nəꞩta əţi tor, mьj ponda вьrədənь lampoçka pьєkьş sьnədsə, kəsjənь-kə səmьn medьm ez sotçь? Əd sьnədsə poⱬe veƶnь seєəm gazən, kod pьєkьn sotçəm oz vermь lonь. Me lьḑḑьvli, mьj azot pьєkьn sotçəm oz vermь lonь. |
| — Тэ висьталін збыль. Сідзи и вӧчӧны мукӧд лампочка сортъяс вӧчигӧн. Тэ аддзывлін магазинъясысь зэв югыд «полуватнӧй» лампочкаяс? Найӧ абу тыртӧмӧсь, а найӧс тыртӧма азотӧн либӧ мукӧд газӧн, код пытшкын сотчӧм оз вермы лоны. Найӧс сідзи и шуӧны: «газонаполненнӧйӧн». Сэтшӧм лампочканас эськӧ ӧнія вӧчан опыт эз удайтчы... | — Te viştalin zвьļ. Siʒi i vəçənь mukəd lampoçka sortjas vəçigən. Te adʒьvlin magaⱬinjasьş zev jugьd „poluvatnəj“ lampoçkajas? Najə aвu tьrtəməş, a najəs tьrtəma azotən, ļiвə mukəd gazən, kod pьєkьn sotçəm oz vermь lonь. Najəs siʒi i ꞩuənь: „gazonapolꞑennəjən“. Seєəm lampoçkanas eşkə ənija vəçan opьt ez udajtçь... |
| — Но ми дзикӧдз вунӧдім асланым газет йылысь. Меным сыкӧд окота вӧчны нӧшта ӧти опыт. Медбӧръяӧс! — Опыт оз нин ло электрическӧй, а сынӧдкӧд, сэтшӧм жӧ, кутшӧмӧс ми вӧчим первойсӧ линейкакӧд. | — No mi ʒikəʒ vunədim aslanьm gaⱬet jьlьş. Menьm sьkəd okota vəçnь nəꞩta əţi opьt. Medвərjaəs! — Opьt oz-ꞑin lo eļektriçeskəj, a sьnədkəd, seєəm-ƶə kuєəməs mi vəçim pervojsə ļeꞑejkakəd. |
| Ми бӧр петім жырйӧ, да тані вок заводитіс газетнӧй листысь шӧравны да клеитны мешӧк. | Mi вər petim ƶьrjə, da tani vok zavoḑitis gaⱬetnəj ļistьş ꞩəravnь da kļejitnь meꞩək. |
| — Мешӧк косьмигкості вай кымынкӧ кызджык да сьӧкыдджык нигаяс. | — Meꞩək koşmig kosti vaj kьmьnkə kьzзьk da şəkьdзьk ꞑigajas. |
| Ме этажерка вылысь корси куим сьӧкыд нига да пукті найӧс пызан вылӧ. | Me etaƶerka vьlьş korşi kuim şəkьd ꞑiga da pukti najəs pьzan vьlə. |
| — Верман тэ пӧльтны вомнад тайӧ мешӧксӧ? — юаліс вок. | — Verman te pəļtnь vomnad tajə meꞩəksə? — jualis vok. |
| — Дерт жӧ, — шуи ме. Зэв кокньыдтор, абу ӧмӧй збыль?.. | — Ḑert-ƶə, — ꞩui me. Zev kokꞑid tor, aвu əməj zвьļ?.. |
| — Но личкыны кӧ мешӧксӧ кык кымын татшӧм ниганас?.. | — No ļiçkьnь-kə meꞩəksə kьk kьmьn taєəm ꞑiganas?.. |
| — О, сэки мыйта эн мырсьы, мешӧкыд оз пӧльтчы! | — O, seki mьjtta en mьrşь, meꞩəkьd oz pəļtçь! |
| Вок пуктіс мешӧктӧ пызан дорӧ, вевттис сійӧс ӧти нигаӧн, а водса нига вылӧ сувтсӧн пуктіс мӧдӧс. | Vok puktis meꞩəktə pьzan dorə, vevţţis sijəs əţi ꞑigaən, a vodsa ꞑiga vьlə suvtsən puktis mədəs. |
| — Ӧні видзӧд, кута пӧльтны. | — Əni viʒəd, kuta pəļtnь. |
| — Он-ӧ нин лӧсьӧдчы путкыльтны тайӧ нигаяссӧ? — юалі ме сералӧмӧн. | — On-ə-ꞑin ləşədçь putkьļtnь tajə ꞑigajassə? — juali me şeraləmən. |
| — Тӧдӧмысь! | — Tədəmьş! |
| Вок заводитіс пӧльтны мешӧктӧ. И мый жӧ чайтанныд? Улысса нигаыс лэптысис пӧльтчӧм мешӧк йӧткӧмысь да пӧрӧдіс вывсасӧ. А ӧд налӧн сьӧктаыс вӧлі килограмм вит. | Vok zavoḑitis pəļtnь meꞩəktə. I mьj-ƶə çajtannьd? ulьssa ꞑigajьs leptьşis pəļtçəm meꞩək jətkəmьş da pərədis vьvsasə. A əd nalən şəktaьs vəli kilogram vit. |
| Вок лӧсьӧдчӧма нин опытсӧ вӧчны мӧдысь. | Vok ləşədçəma-ꞑin opьtsə vəçnь mədьş. |
| Ӧні сійӧ мешӧксӧ личкис нин куим нигаӧн. | Əni sijə meꞩəksə ļiçkis-ꞑin kuim ꞑigaən. |
| Пӧльтыштіс — вот багатырскӧй лолыс! Куимнан нигасӧ пӧрӧдіс. | Pəļtьꞩtis — vot вagatьrskəj lolьs! Kuimnan ꞑigasə pərədis. |
| Дивӧыс. Кор ме ачым заводитчи сійӧс вӧчны, меным сэтшӧм жӧ кокньыда, кыдз и воклы, удайтчис пӧрӧдны нигаястӧ. Вӧлӧмкӧ оз ков некутшӧм слӧн кодь ты, ни багатырскӧй мускул: ставыс артмӧ ачыс, пӧшти зэлӧдчывтӧг. | Ḑivəьs. Kor me açьm zavoḑitçi sijəs vəçnь, menьm seєəm-ƶə kokꞑida kьʒ i voklь, udajtçis pərədnь ꞑigajastə. Vələmkə oz kov ꞑekuєəm slən koḑ tь, ꞑi вagatьrskəj muskul: stavьs artmə açьs, pəꞩţi zelədçьvtəg. |
| Вок сэсся меным висьталіс, кӧн сэн тӧлкыс. | Vok seşşa menьm viştalis, kən sen təlkьs. |
| Кор ми пӧльтам бумага мешӧкӧ, ми сэтчӧ йӧткам топыдджык сынӧд, коді кутас личкыны ёнджыка ортсы сынӧд дорсьыс, — не сідз кӧ эськӧ, мешӧкыс эз пӧльтчы. | Kor mi pəļtam вumaga meꞩəkə mi setçə jətkam topьdзьk sьnəd, kodi kutas ļiçkьnь jonзьka ortsь sьnəd dorşьs, — ꞑe siʒ-kə eşkə meꞩəkьs ez pəļtçь. |
| Вылысса сынӧдлӧн личкӧмыс (давленньӧыс) шӧркоддьӧма воӧ 1000 граммӧдз быд квадратнӧй сантиметр вылӧ. Артыштан кӧ, кымын квадратнӧй сантиметр бумага топӧдӧма нигаяс улӧ, кокньыд лыддьыны, мый сынӧд личкӧмыслӧн лишкаыс вӧлі кӧ сӧмын дасӧд юкӧныс, сё граммӧн быд квадратнӧй сантиметр вылӧ, то пытшкӧсса сынӧдыслӧн став лишнӧй личкӧмыс мешӧк стенъяс вылӧ вермӧ лоны дас килограммӧдз. | Vьlьssa sьnədlən ļiçkəmьs (davļəꞑꞑeьs) ꞩərkoḑjəma voə 1000 gramməʒ вьd kvadratnəj sanţimetr vьlə. Artьꞩtan-kə, kьmьn kvadratnəj sanţimetr вumaga topədəma ꞑigajas ulə, kokꞑid lьḑḑьnь, mьj sьnəd ļiçkəmьslən ļiꞩkaьs vəli-kə səmьn dasəd jukənьs, şo grammən вьd kvadratnəj sanţimetr vьlə, to pьєkəssa sьnədьslən stav ļiꞩnəj ļiçkəmьs meꞩək sţenjas vьlə vermə lonь das kilogramməʒ. |
| Тайӧ выныс, тӧдӧмысь, тырмымӧн, медым пӧрӧдны нигаяс. | Tajə vьnьs, tədəmьş, tьrmьmən, medьm pərədnь ꞑigajas. |
| Та вылын миян помасисны газеткӧд физическӧй опытъяс. | Ta vьlьn mijan pomaşisnь gaⱬetkəd fiⱬiçeskəj opьtjas. |
| Колины вояс, дасъясӧн. Ме важӧн нин велалі видзӧдны татшӧм опытъяс вылӧ не сӧмын синмӧн, но и «став юрӧн». Ӧні на нӧшта радейта вӧчлыны ниртӧм газет листкӧд опытъяс, кӧдзыд лунъясӧ шоныд пач дорын, да тшӧкыдакодь сэсь тӧдмала выльторъяс. | Koļinь vojas, dasjasən. Me vaƶən-ꞑin velali viʒədnь taєəm opьtjas vьlə ꞑesəmьn şinmən, no i „stav jurən“. Əni-na nəꞩta raḑejta vəçlьnь ꞑirtəm gaⱬet ļistkəd opьtjas, kəʒьd lunjasə ꞩonьd paç dorьn, da єəkьda koḑ seş tədmala vьļ torjas. |
Комиӧн гижис
Мивашеков
Мивашеков
Важ коми гижӧд
