КУТШӦМ БУР СЕТӦ ТРАКТОР КУЩӦМ БУР ԌЕТӦ ТРАКТОР
400 СЮРС ТРАКТОР 400 ԌУРС ТРАКТОР
1929-ӧд воын Сӧвет Союзын уджаліс 40 сюрс трактор. Нёль во бӧрын, 1933-ӧд воӧ, лоӧ нин 400 сюрс саяс. 1929-ӧԁ воын Сӧвет сојузын уҗаліс 40 ԍурс трактор. Ԋоԉ во бӧрын 1933-ӧԁ воӧ лоӧ-ԋін 400 ԍурс сајас.
Тайӧ нёль вонас трактор лыд содӧ дас пӧв. Тајӧ ԋоԉ вонас трактор лыԁ соԁӧ ԁас пӧв.
Содӧмыс тайӧ абу весьшӧрӧ. Сиктса овмӧсын трактор асьсӧ петкӧдліс кыдз медбур отсасьысь гӧль да шӧркоддьӧма олысьяслы. Мыйӧн жӧ бур трактор? Соԁӧмыс тајӧ абу веԍшӧрӧ. Ԍіктса овмӧсын трактор аԍсӧ петкӧԁліс кыԇ меԁбур отсаԍыԍ гӧԉ ԁа шӧркоԃԃема олыԍјаслы. Мыјӧн жӧ бур трактор?
ТРАКТОР ГӦРӦ ТРАКТОР ГӦРӦ
Медсьӧкыд удж сиктса овмӧсын — гӧрӧм. Сы понда тракторӧс медводзын пуктісны гӧран удж вылӧ. Гӧрны позьӧ уна пӧлӧс тракторӧн. Ӧти пӧлӧс тракторъяс мунӧны кӧльӧса йылын да ас бӧрсяыс кыскӧны 2 лемеха, 5 лемеха и унджык лемеха плугъяс. Меԁԍӧкыԁ уҗ ԍіктса овмӧсын — гӧрӧм. Сыпонԁа тракторӧс меԁвоԇын пуктісны гӧран уҗ вылӧ. Гӧрны поԅӧ уна пӧлӧс тракторӧн. Ӧԏі пӧлӧс тракторјас мунӧны кӧԉӧса јылын ԁа асбӧрԍаыс кыскӧны 2 ԉемеха, 5 ԉемеха і унҗык ԉемеха плугјас.
Мӧд пӧлӧс тракторъяс — гусеничнӧйяс — вынаӧсьджык кӧльӧсаа тракторъяс дорысь да ас бӧрсяыс кыскӧны 8–10 лемеха плугъяс. Татшӧм тракторъяс 8 часа уджалан лунӧ вермӧны гӧрны 8 гектарысь унджык. Мӧԁ пӧлӧс тракторјас — гуԍеԋічнӧјјас — вынаӧԍҗык кӧԉӧсаа тракторјас ԁорыԍ ԁа асбӧрԍаыс кыскӧны 8–10 ԉемеха плугјас. Тащӧм тракторјас 8 часа уҗалан лунӧ вермӧны гӧрны 8 гектарыԍ унҗык.
Тшӧкыдджыка гӧрӧны кӧльӧсаа тракторӧн, 30 вӧв вынаӧн. Татшӧм трактор ас бӧрсяыс кыскӧ 4 лемеха плуг. Быд 8 часӧн сійӧ вермӧ гӧрны 3-сянь 4 гектарӧдз, гӧранін сертиыс. Щӧкыԁҗыка гӧрӧны кӧԉӧсаа тракторӧн, 30 вӧв вынаӧн. Тащӧм трактор асбӧрԍаыс кыскӧ 4 ԉемеха плуг. Быԁ 8 часӧн сіјӧ вермӧ гӧрны 3-ԍаԋ 4 гектарӧԇ, гӧранін ԍерԏіыс.
Вӧлӧн некор он вермы гӧрны сэтшӧм пыдіа, кыдз вермӧ гӧрны трактор. Ӧти гектар му гӧрӧм доныс сувтӧ 10 шайт гӧгӧр. Вӧлӧн ԋекор он вермы гӧрны сещӧм пыԁіа, кыԇ вермӧ гӧрны трактор. Ӧԏі гектар му гӧрӧм ԁоныс сувтӧ 10 шајт гӧгӧр.
Медым ӧдйӧнджык помавны гӧран, тракторӧн уджалӧны сідзжӧ войын и, электрическӧй пӧнаръясӧн войся пемыдсӧ югдӧдӧмӧн. Сэки трактор вылын уджалысьясыс вежласьӧны быд 8–10 час бӧрын, ачыс тракторыс уджалӧ дугдывтӧг. Меԁым ӧԁјӧнҗык помавны гӧран, тракторӧн уҗалӧны сіԇ-жӧ војын-і, еԉектріческӧј пӧнарјасӧн војԍа пемыԁсӧ југԁӧԁӧмӧн. Секі трактор вылын уҗалыԍјасыс вежлаԍӧны быԁ 8–10 час бӧрын, ачыс тракторыс уҗалӧ ԁугԁывтӧг.
ТРАКТОР ПИНЁВТӦ ТРАКТОР ПІԊОВТӦ
Тракторыд оз сӧмын гӧр. Сы дінӧ индӧм пиняясӧн сійӧ небзьӧдӧ му. Эмӧсь сы вылӧ торъя тракторнӧй пиняяс, кодъяс пинёвтӧны бурджыка прӧстӧй пиняяс дорысь. Тракторыԁ оз сӧмын гӧр. Сыԁінӧ інԁӧм піԋајасӧн сіјӧ ԋебԅӧԁӧ му. Емӧԍ сывылӧ торја тракторнӧј піԋајас, коԁјас піԋовтӧны бурҗыка прӧстӧј піԋајас ԁорыԍ.
Пинёвтігӧн колӧ пуктыны став вынсӧ тракторлысь. Ӧти пиняӧн новлӧдлыны тракторӧс абу выгӧднӧ. Бурджык индыны сылы унджык пиня. Піԋовтігӧн колӧ пуктыны став вынсӧ тракторлыԍ. Ӧԏі піԋаӧн новлӧԁлыны тракторӧс абу выгӧԁнӧ. Бурҗык інԁыны сылы унҗык піԋа.
Кор тракторлы йитасны унджык пиня, сійӧ ӧти лунӧн вермӧ пинёвтны 30 гектарӧдз, либӧ сымында жӧ, мыйта пинёвтас ӧти вӧв 10 лунӧн. Кор тракторлы јітасны унҗык піԋа, сіјӧ ӧԏі лунӧн вермӧ піԋовтны 30 гектарӧԇ, ԉібӧ сымынԁа-жӧ, мыјта піԋовтас ӧԏі вӧв 10 лунӧн.
Пинёвтны кӧ мусӧ ӧтик пӧв, гектар пинёвтан доныс сувтӧ 50 ур гӧгӧр. Пинёвтӧм кӧ мунӧ кык пӧв, сійӧ сувтӧ неуна донаджык — 80 ур гӧгӧр. Пинёвтны, гӧрӧм моз жӧ, позьӧ сутки чӧж. Піԋовтны-кӧ мусӧ ӧԏікпӧв, гектар піԋовтан ԁоныс сувтӧ 50 ур гӧгӧр. Піԋовтӧм-кӧ мунӧ кыкпӧв, сіјӧ сувтӧ ԋеуна ԁонаҗык — 80 ур гӧгӧр. Піԋовтны, гӧрӧм моз-жӧ, поԅӧ суткі чӧж.
ТРАКТОР ЛУЩИТӦ ТРАКТОР ЛУШЩІТӦ
Пинёвтӧм кындзи сійӧ жӧ трактор вылын му лущитӧны и. Трактор лущитігӧн орйӧдлӧ турун вужъяссӧ, коді мырддьӧ муыслысь вынсӧ. Піԋовтӧм кыԋԇі сіјӧ-жӧ трактор вылын му лушщітӧны-і. Трактор лушщітігӧн орјӧԁлӧ турун вужјассӧ, коԁі мырԃԃӧ муыслыԍ вынсӧ.
Лущитӧм доныс сувтӧ неуна донӧнджык пинёвтӧмысь. Зернотрестлы лущитӧмыс сувтӧ 2 шайт 50 ур гӧгӧр гектарысь. Парӧвӧй обработкаӧн сыысь донаджык на. Сӧмын лущитӧмысь рӧскодыс уна пӧв вевттьысьӧ, лущитӧмыс урожайсӧ кыпӧдӧ да. Тракторӧн 8 часӧн позьӧ лущитны 25 гектарӧдз. Лушщітӧм ԁоныс сувтӧ ԋеуна ԁонӧнҗык піԋовтӧмыԍ. Ԅернотрестлы лушщітӧмыс сувтӧ 2 шајт 50 ур гӧгӧр гектарыԍ. Парӧвӧј обработкаӧн сыыԍ ԁонаҗык-на. Сӧмын лушщітӧмыԍ рӧскоԁыс унапӧв вевԏԏыԍӧ, лушщітӧмыс урожајсӧ кыпӧԁӧ-ԁа. Тракторӧн 8 часӧн поԅӧ лушщітны 25 гектарӧԇ.
ТРАКТОР КӦДЗӦ ТРАКТОР КӦԆӦ
Гӧрӧм му виччысьӧ кӧдзӧм. Трактор и тані вермас лоны бурӧн. Трактор дінӧ йитӧны кымынкӧ кӧдзан машина. Ёна колігӧн кӧдзны позьӧ не сӧмын лунын, сідзжӧ войын и. Тайӧ зэв выгӧднӧ. Кӧдзан кӧ ва подъя муӧ, босьтан лишнӧй центнер урожай. Гӧрӧм му вітчіԍӧ кӧԇӧм. Трактор і тані вермас лоны бурӧн. Трактор ԁінӧ јітӧны кымынкӧ кӧԇан машіна. Јона колігӧн кӧԇны поԅӧ ԋе сӧмын лунын, сіԇжӧ војын-і. Тајӧ зев выгӧԁнӧ. Кӧԇан-кӧ вапоԁја муӧ, боԍтан ԉішнӧј центԋер урожај.
Кӧдзигӧн тракторлӧн производительносьтыс ёна вылын. 8 часа уджалан лунӧ «Интернационал» трактор кӧдзӧ 20 гектарысь унджык. Тракторӧн кӧдзӧм дон гектар вылӧ сувтӧ, кӧйдыс артавтӧг, 1 шайт 30 ур гӧгӧр. Кӧԇігӧн тракторлӧн проізвоԃіԏеԉноԍтыс јона вылын. 8 часа уҗалан лунӧ „Інтернаціонал“ трактор кӧԇӧ 20 гектарыԍ унҗык. Тракторӧн кӧԇӧм ԁон гектар вылӧ сувтӧ, кӧјԁыс артавтӧг, 1 шајт 30 ур гӧгӧр.
ТРАКТОР ВУНДӦ ТРАКТОР ВУНԀӦ
Кымын ӧдйӧ идралӧма урожай, сымын бур. Оз ков эновтчыны, медым тусьыс киссьӧ нин да кольӧ му вылӧ. Но оз позь идравны и веж нянь. Сідзи жӧ тусьыс артмӧ жебиник, чийӧбиник. Кымын ӧԁјӧ іԁралӧма урожај, — сымын бур. Оз-ков еновтчыны, меԁым туԍыс кіԍԍӧ-ԋін ԁа коԉӧ му вылӧ. Но оз поԅ іԁравны і веж ԋаԋ. Сіԇі-жӧ туԍыс артмӧ жебыԋік, чіјӧбыԋік.
Со татчӧ и локтӧ отсӧг вылӧ тракторыд. Сійӧ некымын лунӧн идралӧ гырысь муяс. Ӧти трактор суткиӧн вундӧ 40 гектарӧдз. Ковмис эськӧ тайӧ удж вылас 240 морт, вундісны кӧ найӧ чарлаӧн. Со татчӧ і локтӧ отсӧг вылӧ тракторыԁ. Сіјӧ ԋекымын лунӧн іԁралӧ гырыԍ мујас. Ӧԏі трактор суткіӧн вунԁӧ 40 гектарӧԇ. Ковміс еԍкӧ тајӧ уҗ вылас 240 морт, вунԁісны-кӧ најӧ чарлаӧн.
Трактор уджалӧ мукӧддырйиыс ӧти вундан машинаӧн, а мукӧддырйиыс — унджыкӧн. Сэки быд вундан машина вылын пукалӧ морт да веськӧдлӧ сійӧн. Трактор уҗалӧ мукӧԁԁырјіыс ӧԏі вунԁан машінаӧн, а мукӧԁԁырјіыс — унҗыкӧн. Секі быԁ вунԁан машіна вылын пукалӧ морт ԁа веԍкӧԁлӧ сіјӧн.
Абу омӧль лэдзны тракторӧс вундан машинаӧн либӧ кольта кӧртавлан машинаӧн войын и. Сэки нянь тусь гылалӧ омӧльджыка, сідзкӧ и уроныс ичӧтджык. Лунын вундӧм идзасыс косьмӧ. Абу омӧԉ леԇны тракторӧс вунԁан машінаӧн ԉібӧ коԉта кӧртавлан машінаӧн војын-і. Секі ԋаԋ туԍ гылалӧ омӧԉҗыка, сіԇ-кӧ і уроныс ічӧтҗык. Лунын вунԁӧм іԇасыс коԍмӧ.
Ӧні эмӧсь тракторӧн вундан торъя машинаяс — комбайнъяс. Комбайн вундӧ, сэн жӧ вартӧ, весалӧ, сортируйтӧ да кисьталӧ мешӧкъясӧ. Ставсӧ тайӧс вӧчӧ ӧтпырйӧн. Ӧні емӧԍ тракторӧн вунԁан торја машінајас — комбајнјас. Комбајн вунԁӧ, сен-жӧ вартӧ, весалӧ, сорԏірујтӧ ԁа кіԍталӧ мешӧкјасӧ. Ставсӧ тајӧс вӧчӧ ӧтпырјӧн.
Комбайнӧн да прӧстӧй вундан машинаӧн идралӧмын торъялӧмыс сӧмын сійӧ, мый комбайныс кольӧ кузьджыка идзсӧ. Но тайӧ абу омӧль. Сійӧ иддзыс кольӧ муӧ куйӧд пыдди. Комбајнӧн ԁа прӧстӧј вунԁан машінаӧн іԁралӧмын торјалӧмыс сӧмын сіјӧ, мыј комбајныс коԉӧ куԅҗыка іԇсӧ. Но тајӧ абу омӧԉ. Сіјӧ іԇԇыс коԉӧ муӧ кујӧԁ пыԃԃі.
Комбайн 8 часӧн идралӧ 20 гектарӧдз. Суткинас комбайн идралӧ 50 гектарӧдз. Комбајн 8 часӧн іԁралӧ 20 гектарӧԇ. Суткінас комбајн іԁралӧ 50 гектарӧԇ.
Тракторӧн ӧти гектар вундӧм сулалӧ донтӧм — 5 шайт гӧгӧр. Ӧти гектар идралӧм комбайнӧн сыысь донтӧм — сӧмын 3 шайт. Тракторӧн ӧԏі гектар вунԁӧм сулалӧ ԁонтӧм — 5 шајт гӧгӧр. Ӧԏі гектар іԁралӧм комбајнӧн сыыԍ ԁонтӧм — сӧмын 3 шајт.
ТРАКТОР ЫТШКӦ ТРАКТОР ЫЩКӦ
Коді оз тӧд, кыдзи донвывса, волгасайса да матіса степъяс вылын быд во сё да сюрс батракъяс ветлӧдлісны радъясӧн да ытшкисны нянь да турун. Мыйта пӧсь вӧлі сэні кисьтӧма! Ставыс талы воӧ пом. Коԁі оз тӧԁ, кыԇі ԁонвывса, Волгасајса ԁа матыса ԍԏепјас вылын быԁ во ԍо ԁа ԍурс батракјас ветлӧԁлісны раԁјасӧн ԁа ыщкісны ԋаԋ ԁа турун. Мыјта пӧԍ вӧлі сені кіԍтӧма! Ставыс талы воӧ пом.
Мортлысь ки вынсӧ вежӧ машина. Ӧні турун ёнджыкасӧ ытшкӧны тракторӧн. Мортлыԍ ківынсӧ вежӧ машіна. Ӧні турун јонҗыкасӧ ыщкӧны тракторӧн.
Сы вылӧ тракторӧ индӧны кымынкӧ ытшкан машина мӧда-мӧд бӧрсяыс. Быд машина вылын пукалӧ морт да веськӧдлӧ ытшкан машина пуртнас. Ветлӧдлӧны му кузя трактор вылын да ытшкан машина вылын йӧз, а муыс век водзӧ чинӧ. Сывылӧ тракторӧ інԁӧны кымынкӧ ыщкан машіна мӧԁа-мӧԁ бӧрԍаыс. Быԁ машіна вылын пукалӧ морт ԁа веԍкӧԁлӧ ыщкан машіна пуртнас. Ветлӧԁлӧны му куԅа трактор вылын ԁа ыщкан машіна вылын јӧз, а муыс век воԇӧ чінӧ.
Няньыс кӧ воӧма нин да поводдяыс бур, позьӧ ытшкыны лунын и, войын и. Тракторӧн ӧти гектар турун идралӧм сувтӧ 7 шайт 50 ур гӧгӧр. Ытшкӧ трактор ӧдйӧн — 20 гектарӧдз 8 часа уджалан лунӧ. Ԋаԋыс-кӧ воӧма-ԋін ԁа повоԃԃаыс бур, поԅӧ ыщкыны лунын-і, војын-і. Тракторӧн ӧԏі гектар турун іԁралӧм сувтӧ 7 шајт 50 ур гӧгӧр. Ыщкӧ трактор ӧԁјӧн — 20 гектарӧԇ 8 часа уҗалан лунӧ.
ТРАКТОР КЫСКАЛӦ ТУРУН ДА ИДЗАС ТРАКТОР КЫСКАЛӦ ТУРУН ԀА ІԆАС
Гӧрӧм да урожай идралӧм эштӧдӧм бӧрын трактор босьтсьӧ кыскавны нянь, турун да идзас. Сэні трактор ыджыд жӧ пӧльза вайӧ. Гӧрӧм ԁа урожај іԁралӧм ештӧԁӧм бӧрын трактор боԍтԍӧ кыскавны ԋаԋ, турун ԁа іԇас. Сені трактор ыҗыԁ-жӧ пӧԉза вајӧ.
Колӧ ӧдйӧ идравны нянь му вылысь. Вӧв тайӧ уджын ӧдйӧ оз вевъяв да, урожай вермас вошны. Колӧ ӧԁјӧ іԁравны ԋаԋ му вылыԍ. Вӧв тајӧ уҗын ӧԁјӧ оз вевјав-ԁа, урожај вермас вошны.
Трактор тайӧ уджнас справитчӧ зэв кокниа. Трактор босьтӧ да кыскӧ сы мында груз, мыйта вермасны кыскыны сӧмын 10 вӧв. Трактор тајӧ уҗнас справітчӧ зев кокԋіа. Трактор боԍтӧ ԁа кыскӧ сымынԁа груз, мыјԁа вермасны кыскыны сӧмын 10 вӧв.
Сы кындзи тракторӧн позьӧ кыскасьны лун и вой. Сыкынԇі тракторӧн поԅӧ кыскаԍны лун і вој.
Трактор абу вӧв, оз мудз, а татшӧм ӧдйӧн идралӧмыс колана пӧраӧ зэв уна вын вичмӧдӧ овмӧсъяслы. Со мыйӧн нӧшта выгӧднӧ тракторӧн нянь кыскалӧм. Трактор абу вӧв, оз муԇ, а тащӧм ӧԁјӧн іԁралӧмыс колана пӧраӧ зев уна вын вічмӧԁӧ овмӧсјаслы. Со мыјӧн нӧшта выгӧԁнӧ тракторӧн ԋаԋ кыскалӧм.
Додьяс, код вылын вӧвъясӧн кыскалӧны вартӧм нянь, абу ыджыдӧсь, сы понда уна нянь вошӧ новлӧдчигӧн. Ԁоԃјас, коԁ вылын вӧвјасӧн кыскалӧны вартӧм ԋаԋ, абу ыҗыԁӧԍ, сыпонԁа уна ԋаԋ вошӧ новлӧԁчігӧн.
Трактор кыскалӧ тусьсӧ гырысь кӧрӧбъясӧн да вичмӧдӧ сійӧн зэв уна нянь. Трактор кыскалӧ туԍсӧ гырыԍ кӧрӧбјасӧн ԁа вічмӧԁӧ сіјӧн зев уна ԋаԋ.
ТРАКТОР ВАРТӦ ТРАКТОР ВАРТӦ
Идралӧм нянь колӧ вартны мый вермӧмысь ӧдйӧджык. Сӧмын сэк шедӧ бур нянь, да и этшаджык лоӧ вошӧмыс. Іԁралӧм ԋаԋ колӧ вартны мыј вермӧмыԍ ӧԁјӧнҗык. Сӧмын сек шеԁӧ бур ԋаԋ, ԁа і ещаҗык лоӧ вошӧмыс.
Трактор и тані вермас лоны бурӧн, сы вылӧ вартан машина дорӧ лӧсьӧдсьӧ трактор — и вартан машина пондӧ уджавны. Трактор і тані вермас лоны бурӧн, сывылӧ вартан машіна ԁорӧ лӧԍӧԁԍӧ трактор — і вартан машіна понԁӧ уҗавны.
Машинаӧн вартӧмӧн няньыс пыр шедӧ унджык, киӧн вартӧм дорысь. Ті кӧ вартанъясӧн вартінныд 100 тонна нянь, машинаӧн тайӧ жӧ идзассьыс шеді эськӧ 104 тонна. Машінаӧн вартӧмӧн ԋаԋыс пыр шеԁӧ унҗык, кіӧн вартӧм ԁорыԍ. Ті-кӧ вартанјасӧн вартінныԁ 100 тонна ԋаԋ, машінаӧн тајӧ-жӧ іԇасԍыс шеԁі еԍкӧ 104 тонна.
Тайӧ ӧтнас бокӧ шыбитчӧмысь видзтӧмыс вештӧ машинаӧ вартӧм рӧскодсӧ. Тајӧ ӧтнас бокӧ шыбытчӧмыԍ віԇтӧмыс вештӧ машінаӧ вартӧм рӧскоԁсӧ.
Тракторнӧй вартан машина суткиӧн вартӧ 33 тонна сайӧ. Ӧти тонна сю тракторӧн вартӧм доныс сувтӧ 1 шайт 40 ур гӧгӧр. Тракторнӧј вартан машіна суткіӧн вартӧ 33 тонна сајӧ. Ӧԏі тонна ԍу тракторӧн вартӧм ԁоныс сувтӧ 1 шајт 40 ур гӧгӧр.
ТРАКТОР КЫСКАЛӦ НЯНЬ ТРАКТОР КЫСКАЛӦ ԊАԊ
Сідз жӧ и нянь кыскалӧны тракторӧн. Сійӧ вермӧ вель уна нянь тыра телега кыскыны. Сіԇ-жӧ і ԋаԋ кыскалӧны тракторӧн. Сіјӧ вермӧ веԉ уна ԋаԋ тыра ԏеԉега кыскыны.
Ӧтпырйӧн трактор кыскӧ 5 тоннаӧдз. Ӧтпырјӧн трактор кыскӧ 5 тоннаӧԇ.
Зернотрестлы дас вит километра сайысь тракторӧн кыскалӧмыс сувтӧ сӧмын 1 шайт 80 ур тонна вылӧ. Ԅернотрестлы ԁасвіт кілометра сајыԍ тракторӧн кыскалӧмыс сувтӧ сӧмын 1 шајт 80 ур тонна вылӧ.
ТРАКТОР ИЗӦ ТРАКТОР ІЗӦ
Неыджыд коллективын кӧ эм изки, позьӧ трактор отсӧгӧн недыр кежлӧ лӧсьӧдны мельнича. Ԋеыҗыԁ коԉԉекԏівын-кӧ ем ізкі, поԅӧ трактор отсӧгӧн ԋеԁыр кежлӧ лӧԍӧԁны меԉԋіча.
Бурлуныс татшӧм уджыслӧн сійӧ, мый мельничалы оз ков корсьны торъя двигатель, да торъя аслыспӧлӧс трактор татшӧм мельничалы оз ков. Бурлуныс тащӧм уҗыслӧн сіјӧ, мыј меԉԋічалы оз ков корԍны торја ԁвігаԏеԉ, ԁа торја аслыс пӧлӧс трактор тащӧм меԉԋічалы оз ков.
Мельничаын уджалӧ сійӧ жӧ тракторыс, коді и гӧрӧ. Тракторлы лӧсьӧдӧны кутшӧмкӧ вевтас (сарай), зэв колана шонтыны сійӧс. Меԉԋічаын уҗалӧ сіјӧ-жӧ тракторыс, коԁі і гӧрӧ. Тракторлы лӧԍӧԁӧны кущӧмкӧ вевтас (сарај), зев колана шонтыны сіјӧс.
Колӧ кӧ мельничаыслы уджавны дугдывтӧг, бурджык лӧсьӧдны торъя двигатель, шуам, нефтянӧй либӧ дизель. Колӧ-кӧ меԉԋічаыслы уҗавны ԁугԁывтӧг, бурҗык лӧԍӧԁны торја ԁвігаԏеԉ, шуам, ԋефԏаннӧј ԉібӧ ԃіԅеԉ.
Тракторӧс выгӧднӧ уджӧдны мельничаын сэк, кор мельничалы колӧ уджавны сӧмын корсюрӧ. Тракторӧс выгоԁнӧ уҗӧԁны меԉԋічаын сек, кор меԉԋічалы колӧ уҗавны сӧмын кор ԍурӧ.
Ӧти тонна нянь тракторӧн изӧм доныс сувтӧ 6 шайт гӧгӧр. Ӧԏі тонна ԋаԋ тракторӧн ізӧм ԁоныс сувтӧ 6 шајт гӧгӧр.
ОЗ БЫД РАЙОНӦ ШОГМЫНЫ ӦТИ ПӦЛӦС ТРАКТОРЪЯС ОЗ БЫԀ РАЈЈОНӦ ШОГМЫНЫ ӦԎІ ПӦЛӦС ТРАКТОРЈАС
Быд районъясӧ колӧны аслыспӧлӧс тракторъяс. Ӧти районӧ колӧны ёнджык, гырысьджык вына тракторъяс, мӧдӧ — ичӧтджык вынаяс. Быԁ рајонјасӧ колӧны аслыс пӧлӧс тракторјас. Ӧԏі рајонӧ колӧны јонҗык, гырыԍҗык вына тракторјас, мӧԁӧ — ічӧтҗык вынајас.
Лунвылын, кӧні мусинмыс сьӧкыдджык да кӧні колӧ ыджыд вын, медым уджавны тайӧ мусӧ — уджӧдсьӧны ыджыдджык вына тракторъяс, 60 вын гӧгӧра либӧ гырысьджык. Татшӧм тракторыд кыскӧ ёнджык да бурджык плуг. Миян войвылын, кӧні мусинмыс кокньыдджык да кӧн муыс лыаа, колӧ ичӧтджык вына трактор. Лунвылын, кӧні муԍінмыс ԍӧкыԁҗык ԁа кӧні колӧ ыҗыԁ вын, меԁым уҗавны тајӧ мусӧ — уҗӧԁԍӧны ыҗыԁҗык вына тракторјас, 60 вын гӧгӧра ԉібӧ гырыԍҗык. Тащӧм тракторыԁ кыскӧ јонҗык ԁа бурҗык плуг. Міјан војвылын, кӧні муԍінмыс кокԋыԁҗык ԁа кӧн муыс лыаа, колӧ ічӧтҗык вына трактор.
Лыа му вылӧ кӧ лэдзан ыджыд трактор, кӧльӧсаясыс сылӧн кутасны пырны муас да тракторлы лоӧ видзны уна вын сӧмын асьсӧ новлӧдлӧмӧ. Лыа му вылӧ-кӧ леԇан ыҗыԁ трактор, кӧԉӧсајасыс сылӧн кутасны пырны муас ԁа тракторлы лоӧ віԇны уна вын сӧмын аԍсӧ новлӧԁлӧмӧ.
Сы кындзи ыджыд тракторлысь став вынсӧ небыд муяс вылын сьӧкыд используйтны. Сылы ковмис эськӧ йитны уна плуг. Сы кыԋԇі ыҗыԁ тракторлыԍ став вынсӧ ԋебыԁ мујас вылын ԍӧкыԁ іспоԉзујтны. Сылы ковміс еԍкӧ јітны уна плуг.
Небыд муяс вылын шогманаджык гусеничнӧй трактор. Ԋебыԁ мујас вылын шогманаҗык гуԍеԋічнӧј трактор.
Сад да град выв пуктас овмӧсын вӧдитчӧны посни гусеничнӧй тракторӧн. Сійӧн лэптӧны градъяс, бугритӧны картупель да гӧрӧны садйысь му. Саԁ ԁа граԁвывпуктас овмӧсын вӧԃітчӧны посԋі гуԍеԋічнӧј тракторӧн. Сіјӧн лептӧны граԁјас, бугрітӧны картупеԉ, ԁа гӧрӧны саԁјыԍ му.
Кор колӧ мусӧ небзьӧдны пыдӧджык да посньӧдны мусинсӧ, шуам кӧть градъяс вылын, сэки вӧдитчӧны тракторнӧй фрезаӧн. Сійӧ вӧчӧма сідзи, мый муыс стружитсьӧ аслыспӧлӧс крукъясӧн, кодӧс лӧсьӧдӧма фреза барабан вылас. Кор колӧ мусӧ ԋебԅӧԁны пыԁӧҗык ԁа посԋӧԁны муԍінсӧ, шуам кӧԏ граԁјас вылын, секі вӧԃітчӧны тракторнӧј фрезаӧн. Сіјӧ вӧчӧма сіԇі, мыј муыс стружітԍӧ аслыс пӧлӧс крукјасӧн, коԁӧс лӧԍӧԁӧма фреза барабан вылас.
ТРАКТОР МЫР БЕРТӦ ТРАКТОР МЫР БЕРТӦ
Ӧнӧдз миян мыр бертлісны важ моз, пӧльяс моз. Кодъясны мыр улӧ гу, керавласны вужъяссӧ да сэсся сюясны крепыд ён зор дай бертовтасны мырсӧ. Татшӧм удж вылӧ мунӧ уна кад да вын. Ӧнӧԇ міјан мыр бертлісны важ моз, пӧԉјас моз. Коԁјасны мыр улӧ гу, керавласны вужјассӧ ԁа сеԍԍа ԍујасны крепыԁ јон зор ԁај бертовтасны мырсӧ. Тащӧм уҗ вылӧ мунӧ уна каԁ ԁа вын.
Сӧмын неважӧн на миянын пондісны мыръяссӧ бертны трактор отсӧгӧн. Сы вылӧ трактор матыстчас мыр дорӧ, гартыштасны мырсӧ тросӧн, лэдзасны машинасӧ — мырйыс и шедӧ. Сӧмын ԋеважӧн-на міјанын понԁісны мырјассӧ бертны трактор отсӧгӧн. Сывылӧ трактор матыԍчас мыр ԁорӧ, гартыштасны мырсӧ трӧстӧн, леԇасны машінасӧ — мырјыс і шеԁӧ.
ТРАКТОР УДЖАЛӦ ВӦРЫН ТРАКТОР УҖАЛӦ ВӦРЫН
Тракторыд бур абу сӧмын видз-му овмӧсса уджъясын. Сыкӧд тшӧтш трактор ыджыд бур вайӧ вӧрын и. Тракторыԁ бур абу сӧмын віԇму овмӧсса уҗјасын. Сыкӧԁ щӧщ трактор ыҗыԁ бур вајӧ вӧрын-і.
Босьтӧ сэтшӧм удж, кыдз вӧрысь пес кыскӧм. Миян ӧнӧдз омӧля на тракторӧн уджалӧны вӧрын. Ӧд тайӧ уджыс зэв сьӧкыд. Ми — вӧрӧн озыр страна. Миянын кӧ вӧр овмӧссӧ вӧлі пуктӧма не татшӧм лёк, кыдзи ӧні, а бурджыка, ми вермим эськӧ ёна содтыны заграничаӧ вӧр нуӧм. Сы пыдди босьтім эськӧ заграничаысь сюрсъясӧн колан бур машинаяс. Боԍтӧ сещӧм уҗ, кыԇ вӧрыԍ пес кыскӧм. Міјан ӧнӧԇ омӧԉа-на тракторӧн уҗалӧны вӧрын. Ӧԁ тајӧ уҗыс зев ԍӧкыԁ. Мі — вӧрӧн озыр страна. Міјанын-кӧ вӧр овмӧссӧ вӧлі пуктӧма ԋе тащӧм ԉок, кыԇі ӧні, а бурҗыка, мі вермім еԍкӧ јона соԁтыны заграԋічаӧ вӧр нуӧм. Сыпыԃԃі боԍтім еԍкӧ заграԋічаыԍ ԍурсјасӧн колан бур машінајас.
Вӧр медуна миян войвылын, кӧні этша туйяс да кыскавны кӧрт туй дорӧ либӧ юяс дорӧ лоӧ ылісянь. Со татчӧ локтӧ отсӧг вылӧ трактор. Вӧр меԁ уна міјан војвылын, кӧні еща тујјас ԁа кыскавны кӧрттуј ԁорӧ, ԉібӧ јујас ԁорӧ лоӧ ылыԍаԋ. Со татчӧ локтӧ отсӧг вылӧ трактор.
Вӧр кыскалӧны гусеничнӧй тракторӧн. Гусеничнӧй трактор бурджыка ветлӧ лым кузя, сикт кост туйяс кузя, вӧр туйяс кузя. Гусеничнӧй тракторӧ йитӧны кымынкӧ паськыд додь. Сэки трактор ас бӧрсяыс кыскӧ груз, кодӧс вермасны кыскыны сӧмын 20–30 вӧв. Кор трактор петас бур туй вылӧ, вермӧ мунны 12 километрӧдз часӧн. Вӧр кыскалӧны гуԍеԋічнӧј тракторӧн. Гуԍеԋічнӧј трактор бурҗыка ветлӧ лым куԅа, ԍікт кост тујјас куԅа, вӧр тујјас куԅа. Гуԍеԋічнӧј тракторӧ јітӧны кымын-кӧ паԍкыԁ ԁоԃ. Секі трактор асбӧрԍаыс кыскӧ груз, коԁӧс вермасны кыскыны сӧмын 20–30 вӧв. Кор трактор петас бур туј вылӧ, вермӧ мунны 12 кілометрӧԇ часӧн.
Ӧні тракторӧс пондісны нин индавны вӧр пӧрӧдан да пилитан уджъяс вылӧ. Тайӧ вӧчсьӧ со кыдзи. Трактор бӧрас лӧсьӧдсьӧ механическӧй пила. Трактор сувтӧ пу дорӧ, а пила вундӧ пусӧ. Кор пуыс лоӧ пӧрӧдӧма — мӧд пила вундалӧ сійӧс кражъяс да керъяс вылӧ. Ӧні тракторӧс понԁісны-ԋін інԁавны вӧрпӧрӧԁан ԁа піԉітан уҗјас вылӧ. Тајӧ вӧчԍӧ со кыԇі. Трактор бӧрас лӧԍӧԁԍӧ мехаԋіческӧј піла. Трактор сувтӧ пу ԁорӧ, а піла вунԁӧ пусӧ. Кор пуыс лоӧ пӧрӧԁӧма — мӧԁ піла вунԁалӧ сіјӧс кражјас ԁа керјас вылӧ.
Сійӧ жӧ трактор рытнас нуӧ уджалысьясӧс баракӧ. Сіјӧ-жӧ трактор рытнас нуӧ уҗалыԍјасӧс баракӧ.
ТРАКТОР ГРУНТӦВӦЙ ТУЙЯС СТРӦИТӦМЫН ТРАКТОР ГРУНТӦВӦЈ ТУЈЈАС СТРӦІТӦМЫН
Ӧнія кадӧ гӧль да шӧркоддьӧма олысь крестьяна водзын сулалӧ мог — вӧчны бур туйяс. Ӧніја каԁӧ гӧԉ ԁа шӧркоԃԃема олыԍ креԍԏана воԇын сулалӧ мог — вӧчны бур тујјас.
Туйяс вӧчны, кыдз вӧчлісны важӧн, некытчӧ туйтӧм дай оз и позь. Шыблаласны вӧлі ньӧръяс, вевттясны сійӧс сёйӧн да и мӧвпалӧны, туйсӧ пӧ тай вӧчӧма лои. Тујјас вӧчны, кыԇ вӧчлісны важӧн, ԋекытчӧ тујтӧм ԁај оз і поԅ. Шыблаласны вӧлі ԋӧрјас, вевԏјасны сіјӧс ԍојӧн ԁа і мӧвпалӧны, тујсӧ-пӧ тај вӧчӧма лоі.
Медводдза зэр бӧрын сёйыс пожъясьӧ да лоӧ важ дорсьыс лёк туй. Меԁвоԇԇа зер бӧрын ԍојыс пожјаԍӧ ԁа лоӧ важ ԁорԍыс ԉок туј.
Быд туйлы колӧ лоны, мед шӧрыс мылькъя, доръясӧдыс мед вӧліны канаваяс, кытчӧ эськӧ визувтіс туй вывсьыс ваыс. Быԁ тујлы колӧ лоны меԁ шӧрыс мыԉкја, ԁорјасӧԁыс меԁ вӧліны канавајас, кытчӧ еԍкӧ візувтіс туј вывԍыс ваыс.
Тайӧ канава кодйӧмыс да туй вылӧ му лэпталӧмыс ӧні вӧчсьӧ аслыспӧлӧс туй вӧчан машинаӧн, кодӧс йитӧны трактор дінӧ. Трактор кыскӧ тайӧ машинасӧ ас бӧрсяыс, а сійӧ кодйӧ канавасӧ да шыблалӧ мусӧ туй вылӧ. Сійӧ жӧ тракторыс бӧрӧзда кодйӧм бӧрас кыскӧ ас бӧрсяыс каток, коді топӧдӧ туйсӧ. Тајӧ канава коԁјӧмыс ԁа туј вылӧ му лепталӧмыс ӧні вӧчԍӧ аслыс пӧлӧс тујвӧчан машінаӧн, коԁӧс јітӧны трактор ԁінӧ. Трактор кыскӧ тајӧ машінасӧ асбӧрԍаыс, а сіјӧ коԁјӧ канавасӧ ԁа шыблалӧ мусӧ туј вылӧ. Сіјӧ-жӧ тракторыс бӧрӧзԁа коԁјӧм бӧрас кыскӧ асбӧрԍаыс каток, коԁі топӧԁӧ тујсӧ.
Му лэптӧм кындзи туйсӧ вольсалӧны посни изъясӧн (галькиӧн), а мукӧддырйиыс киськалӧны кизьӧриник сирӧн, кодӧс шуӧны гудронӧн. Му лептӧм кынԇі тујсӧ воԉсалӧны посԋі ізјасӧн (гаԉкіӧн), а мукӧԁԁырјіыс кіԍкалӧны кіԅеріԋік ԍірӧн, коԁӧс шуӧны гуԁронӧн.
Татшӧм туйтӧ некор оз пожъяв зэрыд, да и зэв небыд ветлӧдлыныс. Татшӧм туйлӧн доныс сувтӧ 600 шайт гӧгӧр километр. Тащӧм тујтӧ ԋекор оз пожјав зерыԁ ԁа і зев ԋебыԁ ветлӧԁлыныс. Тащӧм тујлӧн ԁоныс сувтӧ 600 шајт гӧгӧр кілометр.
КУТШӦМ УДЖ СУВТӦ ДОНТӦМДЖЫК — ТРАКТОРА АЛИ ВӦЛА КУЩӦМ УҖ СУВТӦ ԀОНТӦМҖЫК — ТРАКТОРА АԈІ ВӦЛА
Тракторъяслысь уджсӧ видлалігӧн аддзисны, мый налӧн уджыс абу сӧмын бурджык, но донтӧмджык вӧлӧн дорысь. Босьтам кӧть, уна-ӧ сувтӧ 1 гектар эжа лэптӧм тракторӧн: Тракторјаслыԍ уҗсӧ віԁлалігӧн аԁԇісны, мыј налӧн уҗыс абу сӧмын бурҗык, но ԁонтӧмҗык вӧлӧн ԁорыԍ. Боԍтам кӧԏ, унаӧ сувтӧ 1 гектар ежа лептӧм тракторӧн:
Тракторлӧн ас уджалан доныс Тракторлӧн ас уҗалан ԁоныс
5 ш. 50 ур. 5 ш. 50 ур.
Морт удж мынтӧм Морт уҗ мынтӧм
1 ш. 70 ур. 1 ш. 70 ур.
Машинаяс видзӧм Машінајас віԇӧм
2 ш. 2 ш.
Ставыс Ставыс
9 ш. 20 ур. 9 ш. 20 ур.
Сійӧ жӧ уджыc вӧлӧн: Сіјӧ-жӧ уҗыc вӧлӧн:
Вӧв вын дон мынтӧм Вӧв вын ԁон мынтӧм
10 шайт. 10 шайт.
Морт удж мынтӧм Мортуҗ мынтӧм
2 ш. 50 ур. 2 ш. 50 ур.
Инвентар видзӧм Інвентар віԇӧм
1 ш. 1 ш.
Ставыс Ставыс
13 ш. 50 ур. 13 ш. 50 ур.
1 гектар эжа вӧлӧн лэптӧм сувтӧ 13 шайт 50 ур гӧгӧр, а тракторӧн — 9 шайт 20 ур, — 4 шайт 30 ур донтӧмджык вӧлӧн дорысь. Ӧткодявны кӧ урожай идралӧмлысь донсӧ, вартӧмлысь да мукӧд уджъяслысь аддзам: вӧла удж омӧльджык да и донаджык трактор удж дорысь. 1 гектар ежа вӧлӧн лептӧм сувтӧ 13 шајт 50 ур гӧгӧр, а тракторӧн — 9 шајт 20 ур, — 4 шајт 30 ур ԁонтӧмҗык вӧлӧн ԁорыԍ. Ӧткоԃавны-кӧ урожај іԁралӧмлыԍ ԁонсӧ, вартӧмлыԍ ԁа мукӧԁ уҗјаслыԍ аԁԇам: вӧла уҗ омӧԉҗык ԁа і ԁонаҗык трактор уҗ ԁорыԍ.
ТРАКТОР ӦТУВТӦ ГӦЛЯ ДА ШӦРКОДДЬӦМА ОЛЫСЬЯСӦС ТРАКТОР ӦТУВТӦ ГӦԈА ԀА ШӦРКОԂԂЕМА ОЛЫԌЈАСӦС
Тракторлы колӧ паськыд эрд. Сылы колӧ гырысь муяс. Посни муяс вылын тракторлы уджавны абу выгӧднӧ. Ковмис эськӧ тайӧ дона машинасӧ новлӧдлыны весьшӧрӧ ӧти тор вылысь мӧдӧ. Тракторлы колӧ паԍкыԁ ерԁ. Сылы колӧ гырыԍ мујас. Посԋі мујас вылын тракторлы уҗавны абу выгӧԁнӧ. Ковміс еԍкӧ тајӧ ԁона машінасӧ новлӧԁлыны веԍшӧрӧ ӧԏі тор вылыԍ мӧԁӧ.
Босьтны кӧть кӧдзӧм. Трактор 8 часӧн кӧдзӧ 20 гектарысь унджык. Сідзкӧ посни ӧтка овмӧсъяслы тракторӧн вӧдитчыны абу выгӧднӧ. Час либӧ кык мысти сійӧ эштӧдас став кӧдзасӧ да кутас сулавны уджтӧг. Боԍтны-кӧԏ кӧԇӧм. Трактор 8 часӧн кӧԇӧ 20 гектарыԍ унҗык. Сіԇ-кӧ посԋі ӧтка овмӧсјаслы тракторӧн вӧԃітчыны абу выгӧԁнӧ. Час ԉібӧ кык мыԍԏі сіјӧ ештӧԁас став кӧԇасӧ ԁа кутас сулавны уҗтӧг.
Мый нӧ керны? Туй эм и зэв кокни да выгӧднӧй гӧль да шӧркоддьӧма олысьяслы — ӧтувтчыны ставыслы колхозӧ. Колхозъясын — ӧтувъя му гӧрӧм, ӧтувъя кӧдза да ӧтувйӧн урожай идралӧм. Урожай юксьӧ удж пуктӧм серти. Мыј-нӧ керны? Туј ем і зев кокԋі ԁа выгӧԁнӧј гӧԉ ԁа шӧркоԃԃема олыԍјаслы — ӧтувтчыны ставыслы колхозӧ. Колхозјасын — ӧтувја му гӧрӧм, ӧтувја кӧԇа ԁа ӧтувјӧн урожај іԁралӧм. Урожај јукԍӧ уҗ пуктӧм ԍерԏі.
Колхозъясын, торъя нин гырысьджыкъясын, трактор тыр-бура уджалӧ. Шуам котыртчисны колхозӧ сюрс овмӧс, 5 сюрс гектар кӧдзаӧн. Сэні тракторлы эм кыті ветлӧдлыны. Шуам, тувсов кӧдза колӧ помавны 10 лунӧн. Тайӧ каднас трактор уджалӧ оз сӧмын лунын, сідзжӧ войын и. Колхозјасын, — торја-ԋін гырыԍҗыкјасын, трактор тыр бура уҗалӧ. Шуам котыртчісны колхозӧ ԍурс овмӧс, 5 ԍурс гектар кӧԇаӧн. Сені тракторлы ем кыті ветлӧԁлыны. Шуам, тувсов кӧԇа колӧ помавны 10 лунӧн. Тајӧ каԁнас трактор уҗалӧ оз сӧмын лунын, сіԇ-жӧ војын-і.
Коськӧм гӧран кад воас да, сэки трактор доддясьӧ плугйӧ да гӧрӧ коськӧм. Турун идралігӧн сійӧ уджалӧ ытшкан да куртан машинаясӧн, а урожай идралігӧн — кольта йиавлан машинаӧн да комбайнӧн. Урожай идралӧм бӧрын трактор гӧрӧ арся гӧра, а мича поводдя дырйи уджалӧ вартан машинаӧн. Ыджыд коллективын тракторлы удж вочасӧн век петӧ. Ӧтувъя машинаӧн уджалӧмысь кык выгӧда овмӧсъяслы: ӧти-кӧ, трактор да став видз-му уджалан мукӧд машинаяс используйтчӧны ставнас, а сідзкӧ и донтӧммӧ налӧн уджыс. Мӧд-кӧ, дорвыв му уджалӧмӧн, боръястӧг да бура тракторӧн уджалігӧн урожай содӧ ӧтка овмӧсъяс дорысь. 1929-ӧд воын нянь урожай вӧлі сэтшӧм: Коԍкӧм гӧран каԁ воас-ԁа, секі трактор ԁоԃԃаԍӧ плугјӧ ԁа гӧрӧ коԍкӧм. Турун іԁралігӧн сіјӧ уҗалӧ ыщкан ԁа куртан машінајасӧн, а урожај іԁралігӧн — коԉта јіавлан машінаӧн ԁа комбајнӧн. Урожај іԁралӧм бӧрын трактор гӧрӧ арԍа гӧра, а міча повоԃԃа ԁырјі уҗалӧ вартан машінаӧн. Ыҗыԁ коԉԉекԏівын тракторлы уҗ вочасӧн век петӧ. Ӧтувја машінаӧн уҗалӧмыԍ кык выгӧԁа овмӧсјаслы: ӧԏі-кӧ, трактор ԁа став віԇму уҗалан мукӧԁ машінајас іспоԉзујтчӧны ставнас, а сіԇкӧ і ԁонтӧммӧ налӧн уҗыс. Мӧԁ-кӧ, ԁорвыв му уҗалӧмӧн, борјастӧг ԁа бура тракторӧн уҗалігӧн урожај соԁӧ ӧтка овмӧсјас ԁорыԍ. 1929-ӧԁ воын ԋаԋ урожај вӧлі сещӧм:
Ӧтка овмӧсын шӧркодя гектарысь Ӧтка овмӧсын шӧркоԃа гектарыԍ
.... 7 да джын центнер .... 7-ԁа җын центԋер
Колхозъясын Колхозјасын
.... 8 да джын центнер .... 8 „ „ „
Совхозъясын Совхозјасын
.... 11 центнер .... 11 „
МАШИННО-ТРАКТОРНӦЙ СТАНЦИЯЯС МАШІНО-ТРАКТОРНӦЈ СТАНЦІЈАЈАС
Мед эськӧ колхозъяс вермисны кокньыдджыка му дорын уджавны, котыртчалӧны машинно-тракторнӧй станцияяс. Быд машинно-тракторнӧй станцияын лоӧ 250 трактор гӧгӧр. Меԁ еԍкӧ колхозјас вермісны кокԋыԁҗыка му ԁорын уҗавны, котыртчалӧны машіно-тракторнӧј станціјајас. Быԁ машіно-тракторнӧј станціјаын лоӧ 250 трактор гӧгӧр.
Быд станция шӧркодя кутас уджавны районас 100 000 гектар му. Быԁ станціја шӧркоԃа кутас уҗавны рајонас 100,000 гектар му.
Веськӧдлӧны станцияясӧн велӧдчӧм йӧз, инженеръяс. Тракторӧн веськӧдлысьяс, тайӧ уджӧ велӧдӧм крестьяна жӧ. Быд тракторнӧй станция бердын лоӧ ыджыд механическӧй мастерскӧй, кӧн мӧдасны дзоньтыны тракторъяс да мукӧд видз-му уджалан машинаяс. Веԍкӧԁлӧны станціјајасӧн велӧԁчӧм јӧз, інжеԋерјас. Тракторӧн веԍкӧԁлыԍјас, тајӧ уҗӧ велӧԁӧм креԍԏана-жӧ. Быԁ тракторнӧј станціја берԁын лоӧ ыҗыԁ мехаԋіческӧј маԍԏерскӧј, кӧн мӧԁасны ԇоԋтыны тракторјас ԁа мукӧԁ віԇму уҗалан машінајас.
Тракторнӧй станция вӧчӧ договор колхозкӧд либӧ гӧль да шӧркоддьӧма крестьянакӧд гӧрӧм-кӧдзӧм да став урожай идралӧм вылӧ. Тракторнӧј станціја вӧчӧ ԁоговор колхозкӧԁ ԉібӧ гӧԉ ԁа шӧркоԃԃема креԍԏанакӧԁ гӧрӧм-кӧԇӧм ԁа став урожај іԁралӧм вылӧ.
Станция босьтӧ ас вылас кӧсйысьӧм аслас тракторъясӧн нуӧдны став тайӧ уджъяссӧ. Станциякӧд лыддьысьӧны урожай идралӧм бӧрти. Станціја боԍтӧ ас вылас кӧсјыԍӧм аслас тракторјасӧн нуӧԁны став тајӧ уҗјассӧ. Станціјакӧԁ лыԃԃыԍӧны урожај іԁралӧм бӧрԏі.
Ӧні уджалысь машинно-тракторнӧй станцияяс кыпӧдӧны урожай ӧтка крестьяна овмӧсъяс серти 25–30 прӧчент вылӧ. Сійӧн станциялы удждон мынтыны зэв выгӧднӧ, сійӧ петӧ урожай кыптӧмысь. Ӧні уҗалыԍ машіно-тракторнӧј станціјајас кыпӧԁӧны урожај ӧтка креԍԏана овмӧсјас ԍерԏі 25–30 прӧчент вылӧ. Сіјӧн станціјалы уҗԁон мынтыны зев выгӧԁнӧ, сіјӧ петӧ урожај кыптӧмыԍ.
Колхозъяс да сиктса обществояс колхоз кустӧ пыригӧн котыртчӧны машинно-тракторнӧй станцияяс гӧгӧр сідзжӧ и видз-му прӧдукт переработайтан заводъяс лӧсьӧдӧм могысь. Колхозјас ԁа ԍіктса обществојас колхоз кустӧ пырігӧн котыртчӧны машіно-тракторнӧј станціјајас гӧгӧр сіԇжӧ-і віԇму прӧԁукт переработајтан завоԁјас лӧԍӧԁӧм могыԍ.
Тракторнӧй станцияяс лӧсьӧдӧны став условйӧяссӧ гӧль да шӧркоддьӧма олысьӧс ӧтувтӧмлы да колхозъяс ёнмӧдӧмлы. Машинаясӧн уджалӧмӧн колхозникъяслӧн уджыс кокньыдджык, а овмӧсыс бурджык, унджык сетӧ доходсӧ. Тракторнӧј станціјајас лӧԍӧԁӧны став условіјӧјассӧ гӧԉ ԁа шӧркоԃԃема олыԍӧс ӧтувтӧмлы ԁа колхозјас јонмӧԁӧмлы. Машінајасӧн уҗалӧмӧн колхоԅԋікјаслӧн уҗыс кокԋіԁҗык, а овмӧсыс бурҗык, унҗык ԍетӧ ԁохоԁсӧ.
Сӧвет правительство шуис 1931 во помасигкежлӧ котыртны 1400 машинно-тракторнӧй станция 1 миллион вӧв вынӧн. Тайӧ 1400 станцияса тракторъясӧн кутас гӧрсьыны 30 миллион гектар му. Сӧвет правіԏеԉство шуіс 1931 во понаԍіг кежлӧ котыртны 1.400 машінно-тракторнӧј станціја 1 міԉԉон вӧв вынӧн. Тајӧ 1.400 станціјаса тракторјасӧн кутас гӧрԍыны 30 міԉԉон гектар му.
ТРАКТОР МЕЗДӦ КУЛАК КАБЫР УЛЫСЬ ТРАКТОР МЕЗԀӦ КУЛАК КАБЫР УЛЫԌ
Медлёк врагыс гӧль да шӧркоддьӧма олысь крестьяналӧн — кулак. Гӧльлӧн да шӧркоддьӧма олысьлӧн мыйкӧ оз судзсьы — лоӧ мунны кулак ордӧ кевмысьны. Кулак тӧдӧ отсӧглы донсӧ — куим ку кульӧ. Кӧні кулак вына, став сиктыс сы кабыр улын. Меԁ ԉок врагыс гӧԉ ԁа шӧркоԃԃема олыԍ креԍԏаналӧн — кулак. Гӧԉлӧн ԁа шӧркоԃԃема олыԍлӧн мыјкӧ оз суԇԍы — лоӧ мунны кулак орԁӧ кевмыԍны. Кулак тӧԁӧ отсӧглы ԁонсӧ — кујім ку куԉӧ. Кӧні кулак вына, став ԍіктыс сы кабыр улын.
Кулак кабыр улысь мездысьӧм — сійӧ колхозъясӧ котыртчӧм, да сы пыр ӧтувъя видз-му уджалӧмӧ вуджӧм, ӧтувъя видз-му уджалӧмсӧ машиннӧй техника вылӧ сувтӧдӧм. Кулак кабыр улыԍ мезԁыԍӧм сіјӧ колхозјасӧ котыртчӧм, ԁа сы пыр ӧтувја віԇму уҗалӧмӧ вуҗӧм, ӧтувја віԇму уҗалӧмсӧ машіннӧј ԏехԋіка вылӧ сувтӧԁӧм.
Ӧні уналаын нин паськалӧ дорвыв коллективизация. 1932 во помасигкежлӧ СССР пасьта дорвыв коллективизация лоӧ кызвыннас помалӧма. Тайӧ районъясын гӧль да шӧркодя олысь крестьянаыс колхозъясӧ котыртчӧмӧн бырӧдӧны кулакӧс, кыдзи классӧс. Ӧні уналаын-ԋін паԍкалӧ ԁорвыв коԉԉекԏівізаціја. 1932 во понаԍіг кежлӧ СССР паԍта ԁорвыв коԉԉекԏівізаціја лоӧ кызвыннас поналӧма. Тајӧ рајонјасын гӧԉ ԁа шӧркоԃа олыԍ креԍԏанаыс колхозјасӧ котыртчӧмӧн бырӧԁӧны кулакӧс, кыԇі классӧс.
Тракторӧн ӧтувйӧн уджалӧм ради колхозлӧн походыс век вылынджык ӧтка овмӧсъяс дорысь. Лоӧ кӧ колхозын омӧльторъяс, ӧтувъя овмӧс ыджыдджык, сылы кокниджык ӧтка овмӧсъяс дорысь сувтны кок йылӧ. Тракторӧн ӧтувјӧн уҗалӧм раԃі колхозлӧн похоԁыс век вылынҗык ӧтка овмӧсјас ԁорыԍ. Лоӧ-кӧ колхозын омӧԉ торјас, ӧтувја овмӧс ыҗыԁҗык, сылы кокԋіҗык ӧтка овмӧсјас ԁорыԍ сувтны кокјылӧ.
Кулак — колхозъяслы враг, враг колхозса тракторъяслы и. Сійӧ гӧгӧрвоӧ, мый трактор колхозын мездӧ гӧльӧс да шӧркоддьӧма олысьясӧс кулак кабыр улысь. Оз ӧд прӧста кулакъясыд да налӧн агентъясыс мый вермӧмысь тӧждысьны пазӧдлыны видз-му уджалан машинаястӧ. Колхозса шленъяслы ёна колӧ дӧзьӧритны машинаяссӧ. Кулак — колкозјаслы враг, враг колхозса тракторјаслы-і. Сіјӧ гӧгӧрвоӧ, мыј трактор колхозын мезԁӧ гӧԉӧс ԁа шӧркоԃԃема олыԍјасӧс кулак кабыр улыԍ. Оз ӧԁ прӧста кулакјасыԁ ԁа налӧн агентјасыс мыј вермӧмыԍ тӧжԁыԍны пазӧԁлыны віԇму уҗалан машінајастӧ. Колхозса шԉенјаслы јона колӧ ԁӧԅӧрітны машінајассӧ.
ПРОМЫШЛЕННОСЬТ ВИДЗ-МУ ОВМӦСЛЫ ОТСӦГ ВЫЛӦ ПРОМЫШԈЕННОԌТ ВІԆМУ ОВМӦСЛЫ ОТСӦГ ВЫЛӦ
Важ Россияын тракторъясӧн вӧдитчылісны зэв омӧля, помещикъяс овмӧсын сійӧ вӧлі этша, а крестьяна весиг эз и тӧдлыны сійӧс. Сӧмын Сӧвет власьт дырйи трактор мӧдіс паськавны. Важ Роԍԍіјаын тракторјасӧн вӧԃітчылісны зев омӧԉа, помешщікјас овмӧсын сіјӧ вӧлі еща, а креԍԏана веԍіг ез-і тӧԁлыны сіјӧс. Сӧмын Сӧвет влаԍт ԁырјі трактор мӧԁіс паԍкавны.
Воысь воӧ быдмӧ миян трактор лыд. 1927-ӧд воын вӧлі на 20 сюрс, 1928-ӧд воын — 30 сюрс нин, а 1929 — 40 сюрс. Пятилетка помасиг кежлӧ лоӧ 400 сюрс трактор сайӧ. Воыԍ-воӧ быԁмӧ міјан трактор лыԁ. 1927-ӧԁ воын вӧлі-на 20 ԍурс, 1928-ӧԁ воын — 30 ԍурс-ԋін, а 1929 — 40 ԍурс. Пјаԏіԉетка помаԍіг кежлӧ лоӧ 400 ԍурс трактор сајӧ.
Кысь нӧ ми босьтам сы мында тракторсӧ? Важ Россияын некутшӧм тракторнӧй заводъяс эз вӧвны. Сійӧн миян ӧнӧдз на ковмис унджык тракторсӧ ваявны заграничаысь. Кыԍ-нӧ мі боԍтам сымынԁа тракторсӧ? Важ Роԍԍіјаын ԋекущӧм тракторнӧј завоԁјас ез вӧвны. Сіјӧн міјан ӧнӧԇ-на ковміс унҗык тракторсӧ вајавны заграԋічаыԍ.
Вермӧма лои лӧсьӧдны трактор вӧчӧмсӧ, да и сійӧ зэв на этшапырысь. Ленинградын, Путиловскӧй заводса ӧтик мастерскӧйын, а сідзжӧ ӧтик мастерскӧйын паровоз вӧчан Харьковса заводын. Вермӧма лоі лӧԍӧԁны трактор вӧчӧмсӧ, ԁа-і сіјӧ зев-на ещапырыԍ. Ԉеԋінграԁын Пуԏіловскӧј завоԁса ӧԏік маԍԏерскӧјын, а сіԇ-жӧ ӧԏік маԍԏерскӧјын паравоз вӧчан Харковса завоԁын.
Путиловскӧй завод 1929-ӧд воын лэдзис 3000 трактор, а Харьковса сӧмын 200. Тамында тракторӧн дерт миянлысь овмӧснымӧс кыпӧдны да выль ног пуктыны он вермы. Сійӧн Сӧвет правительство шуис содтыны трактор вӧчӧм. Путиловскӧй завод пондас лэдзны 30 сюрс тракторӧдз во, а Харьковса — 2500 тракторӧдз во. Пуԏіловскӧј завоԁ 1929-ӧԁ воын леԇіс 3000 трактор, а Харковса сӧмын 200. Тамынԁа тракторӧн ԃерт міјанлыԍ овмӧснымӧс кыпӧԁны ԁа выԉног пуктыны он вермы. Сіјӧн Сӧвет правіԏеԉство шуіс соԁтыны трактор вӧчӧм. Пуԏіловскӧј завоԁ понԁас леԇны 30 ԍурс тракторӧԇ во, а Харковса — 2500 тракторӧԇ во.
Шуӧма стрӧитны 3 выль тракторнӧй завод: Сталинградын, Челябинскын да Харьковын. Шуӧма стрӧітны 3 выԉ тракторнӧј завоԁ: Стаԉінграԁын, Чіԉабінскын ԁа Харковын.
Путиловскӧй заводын вӧчсян посньыд тракторъяс воысь воӧ пондасны чинны. Ӧні кутас сійӧ лэдзны тракторъяс джуджыдджык бӧр кӧльӧсаӧн да водзвылас ӧтик кӧльӧсаӧн. Татшӧм тракторъясӧн мӧдасны картупель градъяс гӧрны да бугритны, кукурузалы гӧрны, град выв быдтасъяслы да с. в. Пуԏіловскӧј завоԁын вӧчԍан посԋыԁ тракторјас воыԍ-воӧ понԁасны чінны. Ӧні кутас сіјӧ леԇны тракторјас җуҗыԁҗык бӧр кӧԉӧсаӧн ԁа воԇвылас ӧԏік кӧԉӧсаӧн. Тащӧм тракторјасӧн мӧԁасны картупеԉ граԁјас гӧрны ԁа бугрітны, кукурузалы гӧрны, граԁвыв быԁтасјаслы ԁа с. в.
СТАЛИНГРАДСА ТРАКТОРСТРОЙ СТАԈІНГРАԀСА ТРАКТОРСТРОЈ
Сталинградса завод мӧдіс стрӧитсьыны 1928-ӧд воын и 1930 воын нин лэдзис «Интернационал» нима трактор 25 сюрс гӧгӧр, 22 вӧв вынаӧс. Бура уджалӧмӧн завод мӧдас лэдзны 50 сюрс трактор быд во. Стаԉінграԁса завоԁ мӧԁіс стрӧітчыны 1928-ӧԁ воын і 1930 воын-ԋін леԇіс „Інтернаціонал“ ԋіма трактор 25 ԍурс гӧгӧр 22 вӧв вынаӧс. Бура уҗалӧмӧн завоԁ мӧԁас леԇны 50 ԍурс трактор быԁ во.
Медым артыштны тайӧс — колӧ ӧткодявны вӧв лыдкӧд, кодъясӧс вежасны тайӧ тракторъясыс. «Интернационал» трактор во гӧгӧрӧн вермӧ гӧрны 200 гектар сайӧ. Сідз кӧ 50 сюрс трактор гӧрасны 10 миллион гектар сайӧ. Тамында мусӧ гӧрны колӧ 2 миллион вӧв. Тадзи Сталинградса тракторстрой быд во кутас сетны 2 миллион уклад вӧв. Меԁым артыштны тајӧс — колӧ ӧткоԃавны вӧвлыԁкӧԁ коԁјасӧс вежасны тајӧ тракторјасыс. „Інтернаціонал“ трактор вогӧгӧрӧн вермӧ гӧрны 200 гектар сајӧ. Сіԇ-кӧ 50 ԍурс трактор гӧрасны 10 міԉԉон гектар сајӧ. Тамынԁа мусӧ гӧрны колӧ 2 міԉԉон вӧв. Таԇі Стаԉінграԁса тракторстрој быԁ во кутас ԍетны 2 міԉԉіон уклаԁ вӧв.
Тайӧ заводсӧ зэв бур местаӧ стрӧитӧмаӧсь — Донецкӧй шом да кӧрт дорын. Сталинград заводса тракторъяс мӧдасны уджавны Нижньӧй Поволжйӧ да Войвыв Кавказа муяс вылын. Тајӧ завоԁсӧ зев бур местаӧ стрӧітӧмаӧԍ — Ԁоԋецкӧј шом ԁа кӧрт ԁорын. Стаԉінграԁ завоԁса тракторјас мӧԁасны уҗавны Ԋіжԋӧј Поволжјӧ ԁа Војвыв Кавказа мујас вылын.
ЧЕЛЯБИНСКСА ТРАКТОРСТРОЙ ЧЕԈАБІНСКСА ТРАКТОРСТРОЈ
Тракторъяс кӧ Сталинградса тракторстройысь пондасны уджавны Нижньӧй Поволжйӧын да Войвыв Кавказын, коді кутас сетны тракторсӧ Сибырлы, Ураллы, Казахстанлы? Ӧд коланлуныс тайӧ районъясыслӧн абу ичӧтджык. Тракторјас-кӧ Стаԉінграԁса тракторстројыԍ понԁасны уҗавны Ԋіжԋӧј Поволжјӧын ԁа Војвыв Кавказын, коԁі кутас ԍетны тракторсӧ Ԍібырлы, Ураллы, Казакстанлы. Ӧԁ коланлуныс тајӧ рајонјасыслӧн абу ічӧтҗык.
Правительство та кузя шуис стрӧитны мӧд трактор вӧчан гигант Уралӧ, Челябинск карӧ. Челябинскса тракторстрой во гӧгӧрӧн пондас лэдзны 40 сюрс тракторӧдз. Мӧдасны лэдзны гусеничнӧй тракторъяс, американскӧй «Холт» трактор кодьӧс. Выныс сылӧн лоӧ не этшаджык 50 вӧв дорысь. Правіԏеԉство та куԅа шуіс стрӧітны мӧԁ трактор вӧчан гігант Уралӧ, Чеԉабінск карӧ. Чеԉабінскса тракторстрој во гӧгӧрӧн понԁас леԇны 40 ԍурс тракторӧԇ. Мӧԁасны леԇны гуԍеԋічнӧј тракторјас амеріканскӧј „Холт“ трактор коԃӧс. Выныс сылӧн лоӧ ԋе ещаҗык 50 вӧв ԁорыԍ.
Челябинскса завод лоӧ эштӧдӧма 1932-ӧд во кежлӧ. Сійӧ стрӧитчӧ уралса кӧрт дорын, а шом сылы вайӧны Сибырысь, Кузнецкӧй бассейнысь. Сідзкӧ тайӧ завод-гигантыс лоӧ кӧрт районын да бур видз-му районъяс шӧрын. Чеԉабінскса завоԁ лоӧ ештӧԁӧма 1932-ӧԁ во кежлӧ. Сіјӧ стрӧітчӧ уралса кӧрт ԁорын, а шом сылы вајӧны Ԍібырыԍ, Куԅԋецкӧј баԍԍејныԍ. Сіԇ-кӧ тајӧ завоԁ гігантыс лоӧ кӧрт рајонын ԁа бур віԇму рајонјас шӧрын.
ХАРЬКОВСА ТРАКТОРСТРОЙ ХАРКОВСА ТРАКТОРСТРОЈ
Украинаын тракторлӧн коланлуныс сэтшӧм жӧ ыджыд, кутшӧм и РСФСР-ын. Сы понда шуӧма стрӧитны тшӧтш Харьковӧ выль тракторнӧй завод-гигант. Украінаын тракторлӧн коланлуныс сещӧм-жӧ ыҗыԁ, кущӧм і РСФСР-ын. Сыпонԁа шуӧма стрӧітны щӧщ Харковӧ выԉ тракторнӧј завоԁ-гігант.
Заводыс 1931 воӧ, октябр 1 лунӧ стрӧитӧмнас помасис нин. Харьковса тракторнӧй гигант пондас вӧчны гырысь гусеничнӧй тракторъяс, шӧркодя 30 вӧв вына гӧгӧр. Завоԁыс 1931 воӧ, окԏабр 1 лунӧ стрӧітӧмнас понаԍіс-ԋін. Харковса тракторнӧј гігант понԁас вӧчны гырыԍ гуԍеԋічнӧј тракторјас, шӧркоԃа 30 вӧв вына гӧгӧр.
Украинаын ёна паськалӧма свеклӧ кӧдзӧм. Свеклӧ улӧ колӧ гӧрны кыдз позьӧ пыдӧджык. Харьковса гусеничнӧй тракторъяс лоӧны шогманаӧсь гӧрны пыдӧджык. Украінаын јона паԍкалӧма ԍвеклӧ кӧԇӧм. Ԍвеклӧ улӧ колӧ гӧрны кыԇ поԅӧ пыԁӧҗык. Харковса гуԍеԋічнӧј тракторјас лоӧны шогманаӧԍ гӧрны пыԁӧҗык.
Быд воӧ Харьковса завод кутас лэдзны 50 сюрс трактор. Быԁ воӧ Харковса завоԁ кутас леԇны 50 ԍурс трактор.
Харьковса завод лоӧ украинаса кӧрт промышленносьт шӧрын. Украинаын сідзжӧ перйыссьӧ из шом. Сідзкӧ — Харьковса завод лоӧ матын кӧрт да из шом дорын. Тракторъяс кутасны уджавны украинаса колхозъяс да совхозъясын. Харковса завоԁ лоӧ украінаса кӧрт промышԉенноԍт шӧрын. Украінаын сіԇ-жӧ перјыԍԍӧ ізшом. Сіԇкӧ — Харковса завоԁ лоӧ матын кӧрт ԁа ізшом ԁорын. Тракторјас кутасны уҗавны украінаса колхозјас ԁа совхозјасын.
УНА-Ӧ СУЛАЛӦ ТРАКТОР УНАӦ СУЛАЛӦ ТРАКТОР
Тракторъяслӧн доныс абу ӧткодь. Меддонтӧм тракторӧн лыддьысьӧ «Фордзон». Тракторјаслӧн ԁоныс абу ӧткоԃ. Меԁԁонтӧм тракторӧн лыԃԃыԍӧ „Форԁзон“.
Сійӧ пондас сулавны 1700 шайт гӧгӧр, сы пыдди сійӧ лоӧ медомӧльӧн. Сіјӧ понԁас сулавны 1.700 шајт гӧгӧр, сыпыԃԃі сіјӧ лоӧ меԁомӧԉӧн.
«Фордзонлӧн» кыскан выныс 10 вӧв вын мында. Сідзкӧ быд вын вылӧ воӧ 170 шайтӧн. „Форԁзон“-лӧн кыскан выныс 10 вӧв вын мынԁа. Сіԇ-кӧ, быԁ вын вылӧ воӧ 170 шајтӧн.
«Интернационал» тракторлӧн кыскан выныс 22 вӧв вын мында, сулалӧ 2500 шайт гӧгӧр. Сідзкӧ быд вын вылӧ воӧ 113 шайт 60 урӧн. „Інтернаціонал“ тракторлӧн кыскан выныс 22 вӧв вын мынԁа, сулалӧ 2.500 шајт гӧгӧр. Сіԇ-кӧ быԁ вын вылӧ воӧ 113 шајт 60 урӧн.
Челябинскӧй заводса гусеничнӧй трактор 50 вӧв вына кутас сулавны 6500 шайт. Харьков заводса трактор 30 вӧв вына кыскан вынӧн кутас сулавны 4500 шайт, либӧ 150 шайт ӧти вын вылӧ. Чеԉабінскӧј завоԁса гуԍеԋічнӧј трактор 50 вӧв вына кутас сулавны 6.500 шајт. Харков завоԁса трактор 30 вӧв вына кыскан вынӧн кутас сулавны 4.500 шајт, ԉібӧ 150 шајт ӧԏі вын вылӧ.
Первой видзӧдлӧмӧн кажитчӧ, мый трактор — дона машина. Первој віԇӧԁлӧмӧн кажітчӧ, мыј трактор — ԁона машіна.
Збыльысь тайӧ абу тадз. Быд тракторлӧн торъя выныс сетӧ сымда жӧ, мый бур вӧв. А бур вӧвтӧ доддясян кӧлуйнад 150 шайт вылад он ньӧб. Уджалӧны тракторъяс, кыдз ми аддзылім нин, бурджыка, донтӧмджыка и вӧв дорысь. Збыԉыԍ тајӧ абу таԇ. Быԁ тракторлӧн торја выныс ԍетӧ сымԁа-жӧ мыј бур вӧв. А бур вӧвтӧ ԁоԃԃаԍан кӧлујнаԁ 150 шајт вылаԁ он ԋӧб. Уҗалӧны тракторјас, кыԇ мі аԁԇылім-ԋін, бурҗыка ԁонтӧмҗыка-і вӧв ԁорыԍ.
ТРАКТОР ВЫЛӦ СЬӦМ ЧУКӦРТӦМ ТРАКТОР ВЫЛӦ ԌӦМ ЧУКӦРТӦМ
Сӧвет правительство пуктӧ миллион шайтъясӧн сьӧм тракторнӧй заводъяс стрӧитӧм вылӧ. Сӧвет правіԏеԉство пуктӧ міԉԉон шајтјасӧн ԍӧм тракторнӧј завоԁјас стрӧітӧм вылӧ.
Тракторнӧй заводъяс кындзи колӧны и мукӧд пӧлӧс заводъяс да фабрикъяс, колӧны выль электрическӧй станцияяс, кӧрт туйяс, школаяс, больничаяс. Тракторнӧј завоԁјас кынԇі колӧны і мукӧԁ пӧлӧс завоԁјас ԁа фабрікјас, колӧны выԉ еԉектріческӧј станціјајас, кӧрттујјас, школајас, боԉԋічајас.
Став вылас государстволӧн ӧні сьӧмыс оз на тырмы. Став вылас госуԁарстволӧн ӧні ԍӧмыс оз-на тырмы.
Колӧ отсӧг колхозъяссянь. Сійӧн и уна колхозъяс пондісны водзвыв гижсявны тракторъяс вылӧ. Колӧ отсӧг колхозјасԍаԋ. Сіјӧн і уна колхозјас понԁісны воԇвыв гіжԍавны тракторјас вылӧ.
Лэдзӧма вӧлі тракторнӧй обязательствояс трактор вылӧ водзвыв сьӧм чукӧртӧм могысь. Быд обязательство вӧлі сулалӧ 50 шайт. Леԇӧма вӧлі тракторнӧј објазаԏеԉствојас трактор вылӧ воԇвыв ԍӧм чукӧртӧм могыԍ. Быԁ објазаԏеԉство вӧлі сулалӧ 50 шајт.
Чукӧртӧм сьӧмыс — авансъясыс мунӧны тракторнӧй заводъяс стрӧитӧм ӧддзӧдӧм вылӧ. Колхозъяс, кодъяс босьтасны тракторнӧй обязательствояс, босьтасны трактор медводзын. Чукӧртӧм ԍӧмыс — авансјасыс мунӧны тракторнӧј завоԁјас стрӧітӧм ӧԁԇӧԁӧм вылӧ. Колхозјас, коԁјас боԍтасны тракторнӧј објазаԏеԉствојас, боԍтасны трактор меԁвоԇын.
ТРАКТОРЪЯС ВӦВ БӦЖ, ТРАПЙӦ, ГЫЖЪЯС ДА МУКӦДЪЯС ВЫЛӦ ТРАКТОРЈАС ВӦВБӦЖ, ТРАПЈӦ, ГЫЖЈАС ԀА МУКӦԀЈАС ВЫЛӦ
Уна трактор эськӧ позьӧ ӧні судзӧдны заграничаысь. Сӧмын заграничнӧй тӧвар позьӧ ньӧбны зарни вылӧ. Уна трактор еԍкӧ поԅӧ ӧні суԇӧԁны заграԋічаыԍ. Сӧмын заграԋічнӧј тӧвар поԅӧ ԋӧбны зарԋі вылӧ.
Тані позьӧ унатор вӧчны, кутчысьны кӧ тайӧ уджас тыр-бура. Вӧв бӧж, сюръяс, гыжъяс, трапйӧ, важ колошъяс, пробка да мукӧд тор вылӧ загранича мынтӧ зарниӧн — сӧмын ысты! Тані поԅӧ унатор вӧчны, кутчіԍны-кӧ тајӧ уҗас тыр-бура. Вӧвбӧж, ԍурјас, гыжјас, трапјӧ, важ колошјас, пробка ԁа мукӧԁ тор вылӧ заграԋіча мынтӧ зарԋіӧн — сӧмын ысты!
Лыддьӧма, мый вундавны кӧ, шуам, кыдз вӧчӧны заграничаын, вӧв бӧжъяс да бурысьяс миян вӧвъяслысь да вузавны сійӧс заграничаӧ, босьтӧм сьӧм вылас позьӧ ньӧбны 7000 трактор. Лыԃԃӧма, мыј вунԁавны-кӧ шуам, — кыԇ вӧчӧны заграԋічаын, вӧв бӧжјас ԁа бурыԍјас міјан вӧвјаслыԍ ԁа вузавны сіјӧс заграԋічаӧ, боԍтӧм ԍӧм вылас поԅӧ ԋӧбны 7000 трактор.
Кымын ӧдйӧ колхозъяс чукӧртасны став тайӧ тӧварсӧ да кымын ӧдйӧн найӧ сетасны Колхозцентрӧ, сымын ӧдйӧ найӧ босьтасны тракторъяс. Кымын ӧԁјӧн колхозјас чукӧртасны став тајӧ тӧварсӧ ԁа кымын ӧԁјӧн најӧ ԍетасны колхозцентрӧ, сымын ӧԁјӧ најӧ боԍтасны тракторјас.
Комиӧн
Важ коми гижӧд