ИЧИНЬВОДЗ
Пӧрысь гозъялӧн вӧлі кык ныв. Пӧльӧлӧн Машӧ нима, ичиньводз. Пӧчӧлӧн аслас мӧд ныв вӧлі, Марпа нима. Пӧчӧ зэв лёк вӧлі: ёма баба кодь. Нылыс сэтшӧм жӧ вӧлі. Пӧльлӧн Машаыс зэв рам, дзик жӧ айыс кодь бур да шань. Ичинь синмӧн оз вермы видзӧдны Машӧӧс. Пӧльлы ӧтчыд шуӧ:
— Кытчӧ гажыд вошты ассьыд нывтӧ. Ну вӧр керкаӧ. Мед сэні печкас.
Пикӧ воштіс пӧльӧс лёк пӧч: сёйӧмӧн сёйӧ кыкнаннысӧ. Лои доддясьны да нуны Машӧӧс вӧрӧ. Жаль эськӧ нылыс да немтор он кер. Сетіс биа из, тывкӧрт, тшак, да шыдӧстор… Колис нылӧс ӧтнассӧ вӧр керкаӧ:
— Эн пӧ битӧ кусӧд, — шуӧ бать. — Роктӧ пу, керкатӧ игнышт. Аски ме вола видлыны.
Лунтыр Маша печкис. Рытнас пач ломтіс да рок пуис. Сэсся пуксис сёйны. Пач улысь мыччысис шыр да шуӧ:
— Зарни нылӧй, вердышт менӧ рокнад!
Машӧ шырӧс пӧттӧдзыс вердіс. Сэсся бара печкыны пуксис. Вой шӧр мыйӧн воис, керкаӧ пырис ош дай шуӧ:
— Бур нылӧй, кусӧд жӧ битӧ, да ворсыштам мекӧд гораньӧн. На тэныд эзысь тільгун. Котрав да зёльӧдчы, ме тэнӧ кутала.
Зэв ёна повзис Маша. Сэки шырыд бара петіс да пельпом вылас кайис Машалы, сэсся пель водзас вашкӧдӧ:
— Эн пов, Маша. Кусӧд битӧ, ачыд пыр пач улӧ, тільгун меным вай.
Маша кывзіс шырлысь. Ош котралӧ, корсьӧ Машаӧс. Эськӧ шыр котралӧ, зёльӧдчӧ. Куталіс, куталіс ош, — эз шед Маша. Лёкмис да кутіс пес плакаӧн шыбласьны. Кӧн мый вӧлі быдӧн жуллис. Шырлы оз веськав. Ош сэсся мудзис да шуӧ:
— Кужин пӧ тэ, бур нылӧй, ворсныд. Аски асыв мӧдӧда ме тэныд козин: вӧв стада да додь тыр эмбур.
Лёк пӧч аски асыв чеччӧмӧн тшӧтш ыстіс вӧр керкаӧ нылысла пӧльӧс. Ачыс ӧшинь дорӧ пуксьӧмӧн виччысьӧ:
«Лысьӧмсӧ пӧ ӧд кӧнкӧ нылыдлысь ваяс».
Коркӧ додь шы кывны кутіс. Пон увтны кутіс лабич улын:
— Ув, ув, ув! Пӧльӧ нывсӧ вайӧ, вӧв стада локтӧ, додь тыр эмбур вайӧ.
— Ланьт, мисьтӧм чужӧм! Машӧлӧн лысьӧмыс гиля-голя кылӧ.
Заворъяс воссис, пӧльӧ Машӧкӧд додь тыр эмбур вайӧны. Бӧрсяньыс вӧв стада вӧтчӧ.
Лёк сьӧлӧм пузис пӧчӧлӧн: завидь лои.
— Аски, — шуӧ пӧч, — ну Марпаӧс менсьым. Сійӧ кык та мында ваяс.
Водз асыв пӧль нуис пӧчӧлысь нылӧс. Ассьыс моз жӧ велӧдіс да колис. Марпа ломтіс пач да рок пуис. Сэсся сёйны кутіс. Пач улысь петіс шыр дай чипӧстіс:
— Бур нылӧй, вердышт менӧ рокнад!
Марпа лёкысь горӧдіс:
— Пеж горш! Вердны дай! Вывті лоӧ!
Марпа босьтіс пес плака дай лыйис шырлы. Сэсся ӧтнас сёйис став роксӧ дай узьны водіс. Вой шӧр кад ош пырис.
— Мича нылӧй, вай жӧ кусӧд битӧ да мекӧд горанясьыштам. На тэныд тільгун. Котрав, ме кутася.
Марпа босьтіс тільгун, котралӧ. Ачыс тіралӧ полӧмысла. Шыр мыччысис да эльтӧ:
— Лёк Марпаӧс талун нӧйтасны, нӧйтасны.
Аски асыв пӧчӧ тэрмӧдлӧ пӧльӧӧс, ыстӧ нылысла да уна эмбурла.
Ӧшинь улӧ пуксис да, оз вермы виччысьныс. Кыліс мыйӧн додь шытӧ понйыс, кутіс увтны:
— Ув, ув, ув! Пӧчӧлӧн нылыс ружтӧ, тыртӧм доддьыс грымӧдӧ.
Пӧч скӧрмис, беддьӧн понйӧс лыйис.
— Пӧръясян, мисьтӧм чужӧм! Тайӧ зарни-эзысь зиля-зёля кылӧ.
Сувтіс пӧльӧ вӧлӧн ӧшинь улӧ. Тыртӧм доддьысь ӧдва вермисны Марпаӧс чеччӧдны. Равӧстіс-бӧрддзис пӧч лёкысла. Та бӧрын Маша регыд муніс верӧс сайӧ, зэв бур морт сайӧ, дай ӧні олӧны-вылӧны.
Комиӧн