




СЮСЬ СЮЗЬ
Лёняӧс вуджӧдісны мӧд детсадйӧ, и лоисны выль ёртъяс. Ок, и тешкодьӧсь! Ми пӧ хулиганитам, и тшапитчӧны тайӧн. Прогулка вылын «хулиганъяс» сайӧдчӧны кагульничаысь. Гигзиг-сераліг ас костын дурӧны, петкӧдлӧны чуньӧн мисьтӧмтор да весиг матькысьӧны. Лёньӧлы тшӧтш окота лоис лёка асьсӧ кутны.
Субӧта лунӧ бать-мам вайӧдісны Лёняӧс пӧч дорӧ. Пӧчлы нимкодь, гажыс бырӧма нуксьыс да. Но мый тайӧ? Тагӧс воськовтӧм бӧрын зонка горӧдіс:
— Эй, видзӧд!
И петкӧдліс чуньнас мисьтӧмтор. Пӧчсӧ шемӧс босьтіс. А нукыс крапкис пеж кыв да ышнясьӧмӧн вак-ваккерис. Сэсся мачӧн да юрлӧсӧн лыйсис, вольпась вылын батут пыдди чеччаліс. Пӧчыс шогӧ усис, но вильышпозйӧс эз вӧйпӧд. Пажнайтісны да, шойччигӧн, кыдзи пыр, мойдыштіс нуклы:
«Ӧти грездын оліс-выліс пӧрысь эньлов. Гожӧм кежлӧ сы дорӧ вайӧдісны Петьӧ нуксӧ. Ӧтчыд лун шӧр лунӧ пемдіс. Гыма-чарда зэр лыбис. А Петьӧ мырдӧн вӧзйысьӧ гуляйтны. Баб оз лэдз нуксӧ, ӧлӧдӧ:
— Петруш, ӧні ӧпаснӧ петны йӧрӧ.
Зонка скӧрмис:
— Эн ыждав, лёк пӧч!
Сы здукӧ бабыс пӧртчис каньӧ. Петьӧ шай-паймуніс виччысьтӧмла. Вот и на! Джоджын нявзӧ тӧдтӧм кань, а бабыс некӧн абу. Друг ньылӧдӧм ӧшинь стеклӧын мыччысис гижӧд: «Лёкӧдін бабтӧ, да каньӧ пӧртчис. Отсалас Сюсь Сюзь». Вот мыйын вӧлӧма делӧыс! Эк, абу кыснан шуӧмторйыд, он каттьы бӧр асланьыд.
Чард-гым помасис. Кобӧм бӧрын енэжсӧ мичмӧдіс ӧшкамӧшка. А зонкаӧс босьтіс гӧгӧрвотӧм норлун, весигтӧ ывлаӧ оз кыскы. Шуис мездыны бабсӧ. Юркыша куртка пасьталіс, сапӧгасис да мӧдіс вӧрӧ. Сэні вочааліс лёльӧӧс, чолӧмасис да юаліс:
— Кӧні олӧ Сюсь Сюзь?
Лёльӧ кыв шутӧг индіс джуджыдысь-джуджыд пу вылӧ. Пу горсйысь кыліс шкоргӧм. Буракӧ, сюзьыс ныргорӧн узьӧ. Баб висьтавліс, мый луннас сюзь узьӧ, а войнас кыйсьӧ. Нинӧм он вӧч. Гашкӧ, регыд садьмас. Петьӧ пу бердӧ нёровтчис и тӧдлытӧг вугыртіс.
Пуксис рыт. Ягын рӧмдіс. Друг «Гып! Гып!» кыліс зонка весьтын. Сійӧ ыркмуніс повзьӧмла. Вӧлӧмкӧ, ыджыд лэбач шумӧн петӧ позйысь. Крепыд ув вылӧ жбыркнитіс, гӧгрӧс тупыль моз куткыртчис, синмыс югзьӧ. Петьӧ шыӧдчис сы дорӧ:
— Видза олан, Сюсь Сюзь! Отсав меным!
Пушыд лэбач дузӧба вочавидзис:
— Чолӧм, пинькай! Тӧда, мый нинӧм абуысь дойдін бабтӧ.
— Да, ме мыжа.
— Абу ӧмӧй яндзим?!
— Эн янӧд, а бергӧд бабӧс гортӧ!
— Шыр кӧ мем ваян, гашкӧ, отсала.
Петьӧ пондіс корсьны шыр, но швач пемыд, нинӧм оз тыдав. Ковмис котӧртлыны грездӧ. Каньӧ пӧртчӧм баб воис отсӧг вылӧ. Нявӧстіс да тюрк пач улӧ. Куталіс гӧбӧчысь шыръяс, важ ведраӧ йӧртіс да пӧданӧн вевттис. Петьӧ кватитіс кыйӧмторсӧ, бӧр мунӧ, повзьӧмпырысь чатрасьӧ. Гӧгӧр шуштӧм сьӧд вӧр, а пуяс быттьӧ гундыръяс. Со и тӧдса джуджыд пу! Сюсь Сюзь видзӧдліс ведраӧ, а сэні нинӧм абу. Пыдӧсыс розя, да шыръяс пышйӧмаӧсь. Буксӧ-видчӧ:
— Эк тэ, ылӧга! Ужнайтӧм оз ло, и горш косьмӧ.
Петьӧ юаліс:
— Ва кӧ вая, отсалан мем?
— Отсала, сӧмын ёльысь васӧ вай.
Сюсь Сюзь мыччис зонкалы сюмӧд доз. Кыдз шуласны, колӧмыд венӧ полӧмтӧ. Войся пемыд эз падмӧд зонкаӧс. Ӧдва-ӧдва аддзис вӧрса ёльсӧ. Рӧкыд вылӧ пу вужйӧ конйыштчис да шлоп усис, ойӧстіс. Парсыштӧм пидзӧсысь муніс вир. Ёль дорын шпоръялысь тірибобӧяс отсӧг вылӧ воисны, чилӧстісны:
— Лапкор бурдӧдас! Со тай быдмӧ!
Зонка ляскис пидзӧсас веж лапкор, мыссис, ва юыштіс. Сэсся сюмӧд дозйӧ гумовтіс ва, нуис сюзьлы. Лэбач чуймис:
— Кӧн нӧ ваыс? Дозйыд тыртӧм!
Вӧлӧмкӧ, муӧ усигӧн сюмӧд доз косясьыштӧма, и бӧр мунігӧн ваыс киссьӧма. Сюсь Сюзь скӧралӧ:
— Йӧй али мый? Дозйӧс жугӧдін! Ва абу!
— Прӧща кора, Сюсь Сюзь.
— Нӧшта ӧти мог кӧ он вӧч, бабтӧ ог мезды.
— Кутшӧм мог?
— Нетшкы кос нитш да, ас позйӧ вольсала.
— Здукӧн нетшка!
А кысь нӧ кос нитшкыс? Луннас зэрис да, муыс уль. Друг син водзын чужис пашкыр бӧжа ур да сетіс Петьӧлы моздор кос нитш. Ачыс шарк кайис пуӧ.
Сюсь Сюзь радлӧ:
— Ок, кутшӧм небыд нитш!
Пушыд тун катӧдіс нитшсӧ пу горсйӧ, петіс сэсь да виччысьтӧг дітшкысис-пуксис весьтас Петьӧлы юр вылӧ! Тӧкӧтьӧ кок йылысь эз уськӧд. Букӧстіс: «Вӧрса, вӧрса, буртор вӧч! Медым гортӧ воас пӧч!». Ачыс бордъясӧн швач-швач, и вошис кытчӧкӧ. Зонкаӧс полӧм босьтіс. Мед кӧть вӧрса эз пет!
Кылӧ, кодкӧ ылісянь чуксалӧ сійӧс:
— Петруш, шӧвктуг, кӧні тэ?
Тайӧ муса баблӧн гӧлӧс шыяс! Петьӧ тӧвзис сылы паныд. Югдандор вӧрын лоис гажаджык. Со и баб — ловъя да дзоньвидза! Сывйыштіс нуксӧ, и мӧдісны гортӧ.
Сэксянь Петьӧ некор эз лёкӧд бабсӧ. Век кывзысис, медым бабыс каньӧ эз пӧртчы!».
Мойдӧм улӧ Лёнялӧн синмыс кутіс куньсьыны, да ӧдйӧ унмовсис. А рытнас бать-мам нуӧдісны писӧ гортӧ.
Вежон мысти Лёня бара воліс пӧч дорӧ, но вӧлі вежавидзысь да рам. Эз вильшась, а гажӧдіс пӧчсӧ шмоньӧн. Ӧтвылысь дасьтісны пажын, небӧг листалісны, серпасасисны да ворсісны. Пӧчлӧн мойдӧм бӧрын шойччыштісны.
Ставыс бур, кор бура помасьӧ!