НЫВБАБАЯСӦС КОЛӦ КЫСКЫНЫ ГАЗЕТӦ ГИЖНЫ

Озыр йӧз власьт улын олігӧн уджалысь йӧз мӧвпыштны эз лысьтлыны газетӧ гижӧм йылысь. Весиг сиктъясад олысь йӧзыд синнас газеттӧ эз аддзывны.

Помасис сарлӧн да озыръяслӧн нартитӧм Роч му вылын, босьтіс власьт уджалысь йӧз. Сӧвет власьт пырысь-пыр жӧ кутчысис кыпӧдны том республикалысь овмӧссӧ да уджалысь йӧзлысь вежӧрсӧ югдӧдны. Тшак моз заводитчис кыптыны-паськавны сиктъясын лыддьысян керкаяс. Сэтчӧ том да олӧма йӧз рытъясын да праздникъясын чукӧртчывлӧны журналъяс, газетъяс лыддьыны, тӧдмавны овмӧс бурмӧдӧм йылысь да мукӧдтор.

Лыддьысян керкаясӧ волывлысь лунысь лунӧ содӧ. Газеттӧ лыддигӧн кутіс содны крестьяналӧн окоталуныс сэтчӧ гижны. Ӧні миян уна сюрс морт нин гижӧны да ыстӧны газет лэдзанінӧ ассьыныс гижӧднысӧ. Быд пельӧсын эмӧсь гижысьяс: гижӧны том йӧз, гижӧны пӧрысьяс, гижӧны и крестьянкаяс. Асланыс гижӧмӧн найӧ лӧсьӧдӧны, вынмӧдӧны сӧвет власьт, кыскӧны общественнӧй уджӧ пемыд сиктса йӧзӧс.

Газетӧ гижысь Коми муын пыр содӧ. Сӧмын газетас гижысь пиас нывбабаыс зэв на этшаӧнӧсь, а сиктъясса нывбабаяс пиад ньӧти на пӧшти абу газетад гижысьыд. Нывбабаыд оз гиж аслас полӧм вӧсна. Сёрнитлан ӧти-мӧд бабакӧд, юасян, мыйла сійӧ оз гиж вӧлӧсьтувса удж нуӧдӧм йывсьыс аслас коми газетад да, сійӧ шуас повзьӧмпырысь: кутшӧм нӧ ме газетӧ гижысь — муртса кырымасьны кужа, менӧ ӧд сэні сераласны. Но мукӧд аньыскӧд сёрнитан да, тайӧ гижӧмсьыд ньӧти оз пыксьыны, сӧмын шуӧны, полам пӧ, оз мича ло да. Нывбабаӧс газетад гижны позьӧ ышӧдны, сӧмын налы бурджыка колӧ висьтавлыны газет йывсьыс, петкӧдлыны сылысь бурлунсӧ. Тайӧ удж вылас нывбаба костын удж нуӧдысьяс ӧнӧдз на эз кутчысьлыны.

Юнь тӧлысьын дасӧд лунӧ кутас празднуйтчыны «День печати». СССР пасьта тайӧ праздникыс празднуйтчис май тӧлысьын витӧд лунӧ. Миян обласьтын тайӧ лунсӧ вештім. Тайӧ лунсӧ уджалысь йӧз празднуйтӧны 1914 восянь быд во.

Тайӧ лунас колӧ чукӧртчыны, сёрнитны гижӧд йылысь, висьтавны пемыд крестьянкалы, кутшӧм бур сетӧ гижӧдыс да колӧ оз сійӧс ещӧ паськӧдны. Делегаткаяс чукӧрын да бӧрйӧм удж вылын уджалысь нывбабаяс пиын газет йылысь висьтавлӧм мысти колӧ туйдны найӧс газетӧ гижан удж вылӧ. Делегаткаясӧс колӧ туйдны водзӧ гижны стенӧ ӧшӧдан газетӧ, мед сэтчӧ гижигмозыс велӧдчасны гижны обласьтувса газетӧ.

Ӧні юнь дасӧд лун кежлӧ обласьтувса газет лэдзанін чукӧртӧ съезд вылӧ сиктъясысь селькоръясӧс (газетӧ гижысьясӧс). Съезд вылас думайтӧны чукӧртлыны квайтымын мортӧс. Тайӧ съездыс сетас ыджыд отсӧг газетӧ гижысьяслы, туйдас найӧс водзӧ удж вылӧ. Сӧмын квайтымын газетӧ гижысь письыс медводдза обласьтувса съезд вылас воас морт куим-нёль нывбаба. Тайӧ лыдыс петкӧдлӧ, кутшӧм ыджыд удж виччысьӧ миянӧс локтан тӧв. Нывбаба костын удж нуӧдысьяслы да мукӧд удж нуӧдысьяслы колӧ чорыда кутчысьны тайӧ уджас, мед мӧд обласьтувса селькоръяс съезд вылын лоины эз нин куим-нёль нывбаба, а уна дас нывбаба.

Виттор Наталь.