КОМИ АНЬ, ОТСАВ ВОСЬТЫНЫ ЧЕЛЯДЬ ВИДЗАНІН ГОЖӦМ КЕЖЛӦ

Матысмӧ сьӧкыд кад коми крестьянкалы. Тулысын да гожӧмын весиг пуксьыштлыныс сылы некор, пыр лоӧ удж вылын пессьыны. Страдна дырйиыд войсӧ узьны оз сюрлы. Челядьыд гожӧмнад кольӧны гортас посни кага видзысьясӧн либӧ аскежсьыныс. Пыр лоӧ мамыдлы повны доймӧмысь, усьӧмысь, лёктор лоӧмысь. Унаысь гожӧмнад и доймывлӧны челядьыд, нинӧмӧ нэмыс кежлӧ волӧны. Мамъясыд, дерт, татысь абу мыжаӧсь. Некод войдӧр эз тӧждысьлы на вӧсна да посни челядь вӧсна, некод эз зільлы югдӧдны нывбабаяслысь вежӧрсӧ.

Сӧвет власьт ёна ӧні тӧждысьӧ мамъяслысь да челядьлысь олӧмсӧ бурмӧдӧм вӧсна, велӧдӧ вермасьны ёна челядь кулӧмкӧд, регыдджыка уджалысь нывбабалы лӧсьӧдны долыдджык олӧм. Сӧмын и ӧні на бабаяс асланыс пемыдлун вӧсна омӧля кутчысьӧны сійӧ уджӧ. Ӧти олӧм кокньӧдан туй сӧвет власьт индӧ челядь видзанінъяс восьталӧмӧн. Сы вылӧ сійӧ ачыс сетӧ отсӧг аньяслы, сӧмын отсӧгыс, дерт, ичӧт на — таво 106 шайтӧн вӧлӧсьт вылӧ. Ыджыдджык отсӧг ӧні сетны оз на вермы, ачыс на эз удит вынмынысӧ, кыпӧдчынысӧ.

Яслиястӧ лӧсьӧдӧмыд ёна кокньӧдас мамъясыслысь олӧмсӧ. Челядьыд кӧ лоӧны яслиын, шогсьытӧг, долыда позяс лунтыр уджавны, оз ков повны кагаястӧ тшыгйӧдӧмысь, дойдӧмысь. Ставӧн ӧтувтчӧмӧн яслитӧ лӧсьӧдны лоӧ кокни. Сёян-юантӧ ставсӧ вермасны сетны мам-батьыс, вольпасьтӧ сідзжӧ, патерасӧ позяс лӧсьӧдны школаӧ, сӧмын сёрнитны волисполкомкӧд да школанас заведуйтысьыскӧд.

Гортад кага видзысь лӧсьӧдӧмӧн быд крестьянкалӧн унджык мунас. Ковмас омӧля нин шайт дас−дас вит сетны сьӧм гожӧм олӧм вылас. Сэсся паськӧм сетны да вердны; сідзтӧ сувтас шайт комын−нелямын. А ӧтувъя видзанінсӧ кӧ лӧсьӧдны, сувтас донтӧг — унатор корны тіянлысь оз кутны. Тіянлы отсаласны вӧлӧсьтувса учрежденньӧясыд да организацияясыд, сӧмын сьӧлӧмсьыд кутчысьӧй тайӧ удж бердӧ, чукӧртӧй кутшӧм отсӧг верманныд сетны.

Кӧні челядь видзаніныс вӧліны воддза вояс, таво сэні бара нин кӧсйӧны лӧсьӧдны гожӧм кежлӧ челядь видзанін. Челядь видзанінлӧн лыд воысь воӧ содӧ. 1924 воӧ вӧлі ясли, 1925 воӧ 32 ясли да 1 площадка. Грездъясын частӧ кывлан шуасьӧм: яслиад пӧ мучитны огӧ на сетӧ, тшыглы пӧ сэні виасны, лучшӧ гортӧ томлалам да колям, кӧть няньыс лоас ныр улас да оз кут тшыгъявны. — Сійӧ абу збыль. Яслиыд кӧть и гӧль, да сэні ёна челядьӧс дӧзьӧритӧны, оз тшыгйӧдны. Яслиад коді олӧ челядьыд, на пиысь кулысьыс этшаджык. Кольӧм гожӧм быд лун вӧлі нуӧны горт кык-куим, пӧшти быд керкаын вӧлі кулысь, а яслиясын олысь челядь пиысь куліны сӧмын 16 челядь, став челядьыс вӧліны 613 морт, висьмылісны 48 морт.

Коми крестьянка, эн кывзы ӧти-мӧдлысь шуасьӧм, ов ас вежӧрнад, кӧсъян кӧ бурмӧдны да бура, дзоньвидза быдтыны ассьыд кагатӧ. Чукӧртчӧй, сёрнитӧй бура челядьыдлысь овмӧс бурмӧдӧм вӧсна, лӧсьӧдӧй гожӧм кежлӧ челядь видзанін. Сьӧлӧмсяньыд кӧ кутчысянныд тайӧ уджӧ, ті верманныд надейтчыны неыджыд отсӧг вылӧ. Найӧ тӧждысьӧны мамъяслысь да челядьлысь олӧм кокньӧдӧм вӧсна.

Вайӧ удж вылын петкӧдламӧ ставмувывса нывбаба праздник лунӧ шуӧм — «Лӧсьӧдамӧй быд вӧлӧсьтӧ челядь видзанін гожӧм кежлӧ».