ВИДЗӦЙ ВӦР
Важӧн став Коми му пасьта вӧвліны зэв ыджыд, пемыд вӧръяс. Сэки войтырыд вӧлі этша, сиктъясыд посниӧсь. Кыдзи шуасны, мортыд вӧлі вошӧма вӧр пӧвстад. Вӧр пытшкын сэки олісны уна, быд нога зверъяс: ручьяс, латшӧгъяс, ошъяс, вурдъяс, анчаяс, сьӧдбӧжъяс да мукӧд дона зверъяс. Вӧр кузя котӧртісны кӧръяс да йӧраяс (лолаяс).
Сьӧлаясӧн, таръясӧн, дозмӧръясӧн вӧрыд вӧлі тырӧма. Пемыд парма вердіс, шонтіс коми йӧзӧс. Неважӧн на вӧралӧмысь ӧтдор некутшӧм нажӧтка миян эз вӧв.
Ӧні вӧрыд ёна нин этшаммис, чиніс. Войтырыд кутіс содны, муяс-видзьяс паськалӧны. Уна лэдзӧны сортовка, кылӧдӧны Кардорӧ. Дерт, тайӧ серти вӧрыд эз на быр. Ми огӧ на кужӧй вӧртӧ мичаӧ видзны, дӧзьӧритны. Унджык вӧрыд миян сотчӧ, сісьмӧ.
Ӧтик гожӧм миян оз кольлывлы сотчывтӧг. Сотчылас сэтшӧм уна, мый лыдыс оз сюр. Сідз жӧ сісьмалӧ. Мунас дядьӧ пес керавны, пӧрӧдалас медбур керъяссӧ, чинталас чуркаяс кер джынйӧдзыс да йывсӧ сідз и коляс сісьмыны. Керка вылӧ пӧрӧдігӧн тадзи жӧ. Воысь воӧ ёгыс, сісьманторъясыс содӧ. Видзӧдлан татшӧм вӧр вылад да пыр шогӧ воан.
Водзӧ вылӧ миян ковмас бурджыка видзны вӧртӧ. Сійӧ сетӧ коми йӧзлы озырлун. Кер лэдзӧм вайӧ ыджыд пӧльза государстволы да и крестьяналы. Государство ёна нуждайтчӧ вӧрысь. Лунвылын вӧрыд пӧшти бырӧма. Сэтчӧ колӧ кертӧ нуны. Государство вузалӧ вӧр заграничаӧ, босьтӧ сэсь ыджыд доход. Кер лэдзӧм сетӧ коми йӧзлы бур нажӧтка.
Сэсся вӧралӧмыд сетӧ кокньӧд. Мукӧд сиктъясын унджык йӧзыс сы вылын и олӧ. Дерт, вӧрыд кӧ этшаммас, сэки бырӧ и тайӧ нажӧтка. Вӧр бырӧм бӧрын воштам и мукӧд буртор. Кутас сэки юяс, муяс косьмыны, лоӧ кӧдзыдджык да няньыд оз понды воны, зверъяс, пӧткаяс бырӧны.
Сӧвет власьт аддзӧ, кыдзи миян весьшӧрӧ сотчӧны да сісьмӧны пармаясыд. Сӧвет власьт тшӧктӧ миян мичаӧ дӧзьӧритны вӧртӧ. Сійӧ шуӧ: вӧрыд пӧ ӧні абу озыр йӧзлӧн. Кӧзяеваыс ӧні став рабочӧй да крестьяна. Налы аслыныс колӧ видзны вӧртӧ. Сӧмын ас дӧзьӧритӧмӧн вермас кольны водзӧ вылӧ гырысь пармаясыд — озырлуныд.
Быд во овлывлӧ вӧр видзан лун (рочӧн кӧ — День леса). Таво сійӧ лунсӧ лӧсьӧдӧма май 23 лун кежлӧ (локтан вӧскресенньӧӧ). Быд сиктын колӧ лӧсьӧдчыны тайӧ праздник кежлас. Мед асьныс крестьяна тшӧтш кутчысясны нуӧдны вӧр видзан лун. Колӧ чукӧстны уджавны став том йӧзӧс. Ячейка Всеработземлес либӧ волполитпросветком бердӧ колӧ вӧчны комиссия, коді кутас сетны индӧдъяс.
Колян воясын эз на быд сиктын нуӧдны тайӧ лунсӧ. Оз на быд крестьянин гӧгӧрво, мый татшӧм лунъяснас ми вермам бырӧдны важ оласног, ассьыным пемыдын гудрасьӧмсӧ. Тайӧ лунас колӧ: а) лыддьысян керкаясын да мукӧдлаын бура сёрнитны вӧр видзӧм йылысь, б) кӧн позьӧ лӧсьӧдны сэтшӧм спектакльяс, коді вермасны велӧдны миянӧс мичаӧ вӧр дӧзьӧритны; в) школаяс, сӧветъяс да кооперативъяс бердӧ садитны пуяс; г) тшӧктыны крестьяналы ас керкаяс бердӧ сідзжӧ пуктавны пуяс, д) корны лесничӧйясӧс отсавны бурджыка коллявны тайӧ лунсӧ, лыддьыны лекцияяс, е) лыддьысян керкаясын вӧчны вӧр дӧзьӧритан пельӧсъяс (уголок леса), вӧр радейтан чукӧр (кружок друзей леса), ж) вӧчны челядьяскӧд экскурсияяс вӧрӧ, висьтавлыны налы — кыдзи быдмӧ пу, кутшӧм сійӧ вайӧ пӧльза, кыдзи видзны вӧр сотчӧмысь, з) стенгазетъясын сідзжӧ колӧ гижны вӧр дӧзьӧритӧм йылысь.
Ми чайтам, быд вежӧра морт отсалас бура нуӧдны тайӧ праздниксӧ, кутас водзӧ вылӧ вермасьны сэтшӧм пемыд войтыркӧд, кодъяс вӧчӧны аслыныс лёк, бырӧдӧны ассьыныс бурлунсӧ.
