ОВМӦС ВЕРМАМ КЫПӦДНЫ СӦМЫН ӦТУВЙӦН
Мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяс лӧсьӧдӧма гӧль крестьяналы овмӧссӧ кыпӧдны отсалӧм вылӧ. Бӧръя воясас комитетъяс бура нин уна удж вӧчисны, сӧмын сійӧ абу на тырмымӧн, оз на став комитетса уджалысьясыс ӧткодя зіля кутчысьны аслас уджас, дай комитетъясас абу на тырмымӧн сьӧм.
Став Коми обласьт пасьта таво январ 1-ӧд лун кежлӧ вӧлі 91 вӧлӧсьтувса дай 15 сиктса мӧда-мӧдлы отсасян комитет. 1924−25 воын приходыс став комитетас вӧлі 22.449 шайт; таво первой кварталас 72 комитетӧ приходыс воис 12.490 шайт. 1924−25 воын рӧскодсӧ комитетъяс вӧчисны 20.754 шайт. Тайӧ сьӧмсьыс удждӧма крестьяналы 52,3%, ӧтарӧ (безвозвратно) налы отсӧг вылӧ сетӧма 17,2%; мукӧд сьӧмыс мунӧма комитетса уджйӧзъяс мынтӧм вылӧ, комитетса муяс гӧрӧм-кӧдзӧм вылӧ да мукӧдлаӧ. Уджӧн сьӧмсӧ сетӧма 1240 кӧзяйстволы, ӧтарӧ сьӧм сетӧма 578 кӧзяйстволы.
Та серти позьӧ аддзыны, мый комитетъяс этша крестьяна кӧзяйствояслы на отсалӧны. Миян став обласьт пасьтаыс 40.000 кӧзяйство кымын. Сідзкӧ комитетъяс отсалӧмаӧсь сӧмын 4,5% кӧзяйстволы. Ёнджыка миян обласьтын уджалӧны Кулӧмдін уездувса комитетъяс, медомӧля Емдін уездувса комитетъяс.
Мӧда-мӧдлы отсасян комитетъясын удж ёна на колӧ ёнмӧдны, миян этша крестьянаӧс на пыртӧма комитетъясас. Вӧлӧсьтувса удж нуӧдысьяслы колӧ ёнджыка зільны пыртны став гӧль да шӧркоддьӧма олысь крестьянасӧ мӧда-мӧдлы отсасян комитетъясӧ. Сэсся комитетъясас колӧ зільны пыртны став сиктса крестьянаӧс ӧтпырйӧн (коллективное добровольное членство).
Кӧнсюрӧ мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяссӧ вӧлі лӧсьӧдалӧма кымынкӧ сикт вылӧ ӧтикӧс (вӧлӧсьтувса), сӧмын сэтшӧм комитетъясас уджыс оз вермы бура сувтнысӧ: комитетъясыс абу вермӧмаӧсь бура кӧртасьнысӧ шленъясыскӧд, крестьянаыс бокынӧсь лоӧмаӧсь комитетса уджсьыс. Коймӧд обласьтувса мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяс съезд шуӧм серти, колӧ комитетъяс лӧсьӧдны быд сиктын, олысьыс кӧ 500 мортысь абу этша.
Сэсся оз ков вунӧдны зэв ыджыдтор дай ёна колантор: комитетъяслы пыр колӧ удж мунӧм йывсьыс висьтавлыны аслас шленъясыслы. Быд комитетлы колӧ медэтшасьыс куим тӧлысь пиын ӧтчыд висьтавны аслас удж йывсьыс общӧй собранньӧяс вылын шленъясыслы. Сэсся колӧ чукӧртавны собранньӧяс уполномоченнӧйясысь (бӧрйӧм йӧзысь). Колӧ чорзьӧдны уджсӧ ревизионнӧй комиссияясыслысь. Найӧ ӧнӧдз прамӧя уджас эз на кутчысьлыны, а налӧн уджыс гусясьӧмъяскӧд водзсасигӧн медыджыд. Мӧда-мӧдлы отсасян комитетъясыд зэв жӧ на ещӧ гӧльӧсь. Налы колӧ зільны аслыныс лӧсьӧдны основнӧй капитал. Сы вӧсна колӧ, мед став шленыс пукталісны комитетас взносъяссӧ тырӧдз. Сэсся комитетъяслы аслыныс уджалӧм вылӧ колӧ судзӧдны запаснӧй фондъясысь видз-муяс. Зэв бур, комитетъясыс кӧ агрономъяс отсалӧмӧн вермасны крестьяналы петкӧдлыны аслас муяс вылас, кыдзи колӧ муяссӧ уджавны (показательные участки). Комитетъяслы сідзжӧ колӧ видзӧдлыны, оз-ӧ пӧ позь налы лӧсьӧдны либӧ арендаӧн босьтны кутшӧмсюрӧ сельскокӧзяйственнӧй предприяттьӧяс. Сійӧясӧс лӧсьӧдӧм вылӧ позьӧ босьтлыны видз-му бурмӧдӧм вылӧ государствоӧн уджӧн лэдзӧм сьӧмсӧ. Кутшӧмсюрӧ заводъяс да мукӧдтор лӧсьӧдӧм бӧрын комитетъяс бурджыка вермасны отсавны асланыс шленъяслы.
Комитетъяслы позьӧ лӧсьӧдны артельяс, тӧвариществояс (груз кыскавны, станция кутны, посъяс вӧчавны, му ӧтвылысь уджавны да мукӧд пӧлӧс). Комитетъяслы колӧ зільны лӧсьӧдавны сэтшӧм артельяссӧ, тӧвариществояссӧ. Кыдзиджык лӧсьыдджык вӧчнысӧ, позьӧ юасьны обласьтувса мӧда-мӧдлы отсасян комитетлысь.
Ӧні комитетъяслӧн медыджыд уджыс — бура лӧсьӧдчыны да нуӧдны гӧра-кӧдза. Та йылысь миян газетын вӧлі мыйсюрӧ уна нин гижӧма. Комитетъяслы оз ков ӧти кӧйдыс удждӧмӧн отсавны гӧль крестьяналы. Налы колӧ тшӧтш отсавны уджӧн дай праваяссӧ крестьяналы висьталӧмӧн. Колӧ ёна видзӧдны, мед отсӧгыс комитетъяслӧн мунас сӧмын гӧль крестьяналысь овмӧс кыпӧдӧм вылӧ.
Сэсся мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяслы колӧ ёнджыка йитчыны кооперативъяскӧд да быд ногӧн отсавны гӧль да шӧркоддьӧма олысь крестьяналы пырны кооперативъясӧ, кыскыны найӧс кооперативса олӧмсӧ лӧсьӧдны. Ӧнӧдз комитетъяслӧн вӧлӧсьтувса удж нуӧданінъяскӧд йитӧдыс вӧлі зэв омӧль. Коммунист партия ячейкаяс эз бура видзӧдны найӧ удж вылӧ. Мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяслы колӧ ёнджыка кӧртасьны накӧд да кыскыны асланыс уджӧ тшӧтш том йӧзӧс да нывбабаясӧс.
Унджыкысьсӧ мӧда-мӧдлы отсасян комитетъясын уджыс мунӧ плантӧг. Сідзи водзӧ оз позь. Колӧ став уджсӧ сувтӧдны вӧчӧм план серти, сьӧм видзны сӧмын смета серти.
Татшӧм уджъяс колӧ вӧчны мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяслы. Сійӧ уджъяссӧ кӧ вермам вӧчны — вермам ӧтувтны гӧль крестьянаӧс. Оз ков вунӧдны — сӧмын мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяс кооперативъяскӧд да сӧветъяскӧд вермасны отсавны гӧль крестьяналы овмӧссӧ кыпӧдны. Гӧль крестьянаӧс ӧтувтны вермам сӧмын мӧда-мӧдлы отсасян комитетъясӧн, сӧветъясӧн да кооперативъясӧн.
