ЗЕМЛЕУСТРОЙСТВО КӦДЗВЫВ ВӦЛӦСЬТЫН

Кӧдзвыв вӧлӧсьтын му лӧсьӧдӧм йылысь да ӧткодялӧм йылысь мунӧ сёрни 1918 восянь нин.

Землеустройство нуӧдны позьӧ сӧмын ӧтувъя чукӧртчылӧм сёрни гижӧд серти, а сёрни гижӧдыс лоӧ вына сӧмын скод вылӧ кӧ чукӧртчыласны земельнӧй обществосьыс джын полноправнӧй шленыс да сы пытшкын кӧ эм быд куим керка пиысь кык керкасьыс йӧзыс. Кӧдзвыв вӧлӧсьтын зэв ыджыд земельнӧй обществоыс. Мед скодыс сэні лоӧ закон серти, колӧ чукӧртны 1500 мортысь унджык. Дерт, татшӧм скодтӧ некор он вермы чукӧртны. А землеустройствосӧ нуӧдны Кӧдзвыв вӧлӧсьтын зэв ёна вӧлі колӧ. Мукӧдыс уджалӧны куим мында видз-мутӧ мӧд серти, муясыс да видзьясыс ставыслӧн зэв разі-пели, уна торъя да зэв ылынӧсь.

1925 воын гожӧмнас Обласьтувса Видз-му управленньӧ Кӧдзвыв вӧлӧсьтса крестьяна шыӧдчӧм кузя лӧсьӧдіс землеустройствосӧ нуӧдны Кӧдзвыв вӧлӧсьтын помӧдз. Сэки жӧ шуис: землеустройство дырйи пӧ позьӧ крестьяналы торйӧдчавны торъя обществоясӧ, мед пӧ видз-мунас пӧльзуйтчӧмыс лоӧ кокньыдджык. Землеустройство дырйи став торйӧдчӧм обществояслы видз-мусӧ юкасны ас весьтсьыс матіджык. Посньыдик обществоясас видз-мусӧ позьӧ уджавны, кыдз крестьяналы лӧсьыдджык да кыдз найӧ кӧсйӧны (общинаӧн, коммунаӧн, коллективӧн, ӧтрубӧн, хуторӧн, юклӧмӧн ас костас).

Ӧні землеустройство Кӧдзвыв вӧлӧсьтын муні нин. Видз-му планъяссӧ унджыксӧ лӧсьӧдалӧма нин. Уджыс кӧ кутас сувтлытӧг мунны, ар кежлас муяссӧ вундаласны нин торъя обществояслы. Ӧнӧдз Кӧдзвыв вӧлӧсьтын ӧтувтчис 12 община, 2 коллектив (ӧтвылысь видз-мусӧ кӧсйӧны уджавны) да кык кӧзяйство хуторӧ петӧны. Став тайӧ уджсӧ вӧлӧсьт пасьтаыс ещӧ абу на эштӧдӧма. Выль общинаясын 75 керкаысь уна некӧн оз ло. Землеустройство нуӧдӧм бӧрын Кӧдзвыв вӧлӧсьтын став крестьянаыс кӧсйӧны уджавны муяссӧ уна переменаӧн. Землеустройство бӧрын торъя обществояс кутасны асьныс нин нуӧдны став уджсӧ торйӧн мукӧд обществоысь, налӧн лоӧны торъя документъяс.

Землеустройство нуӧдӧм бӧрын, дерт, бурджык лоӧ видз-му вӧдитны: му-видз лоӧны матынджыкӧсь, этшаджык пельынӧсь, сэсся обществоса уджъяссӧ (потшӧс потшӧм, пӧскӧтина йылысь да мукӧдтор) позьӧ регыдджык, кокньыдджыка нуӧдны.

Видз-му управленньӧлы колӧ унджыклаын тадзи заводитны удж нуӧдны. Уна обществоясын сёрниыд мунӧ воясӧн, сӧмын нинӧм оз вермыны вӧчны. Кӧнъясынкӧ зыкӧн да судӧн юксьыласны, сӧмын бурыс оз овлы. Юклӧны кыдзисюрӧ: вӧлі кӧ кӧзяйствоас 10 пельын муясыд, сетасны ещӧ посньыдик тор 4 кымын. Дерт, татшӧм юклысьӧмсьыд нинӧм, некор он вермы заводитны уджавны муястӧ выль ногӧн. А сиктъясад кӧсйӧны нин мукӧдыс шыбитны куим переменанад муястӧ уджалӧмсӧ, гӧгӧрвоӧмаӧсь нин сылысь омӧльлунсӧ, сӧмын гырысь обществоясад выль ногӧн уджавны заводитны зэв сьӧкыд.

Татчӧс.