САРАЙ АНЬ

Важгортса керкааным миян эм ыджыд сарай. Важӧн сэтчӧ звӧзті катлывлӧмаӧсь турун. Весиг вӧла-доддялы вӧлӧма кӧні бергӧдчыны. Ме тайӧ олӧмсӧ эг нин су. Кор понді помнитны ачымӧс, сарайсӧ вӧлі кык пельӧ юкӧма занавесӧн, медым йӧз синмысь саймовтны стен бердӧ тэчӧм важ кӧлуй.

Рытъя кадӧ сарайӧ петавлігъясӧ биасьлім. Кутшӧмкӧ арлыдӧ понді казявны: занавес пырыс петкӧдчӧ ань мыгӧр. Сійӧ аньыс век пукаліс юрсӧ лэдзыштӧмӧн и пыр мыйкӧ мӧвпаліс ассьыс. И рӧмыд дырйи, кор сарайӧдыс петі-пыри, кӧсйытӧг пыр видзӧдлывлі сылань. Ичӧтдырйи полышті неуна, а сэсся коркӧ велалі сы дорӧ. Меным весиг кажитчыліс — сійӧ ставсӧ тӧдӧ. Тӧдӧ и весиг кужӧ лыддьыны мӧвпъясӧс.

Сарай ань — тадзи понді шуны занавес сайын олысь вуджӧрсӧ. И чайтсис, мый сійӧ век лоас, и керканымӧс видзас, и миянӧс.

Карысь воӧм бӧрын ӧти шойччан лунӧ мамӧ шуис весавны сарайысь ковтӧм кӧлуйсӧ. И ми куимӧн — мамӧ, бабӧ да ме — босьтчим уджӧ. Важ тупли гозъяс, платтьӧяс, весиг пальтояс — ставсӧ петкӧдім.

А рытнас, кор вӧлӧсьт гӧгӧртӧм бӧрын локті гортӧ, казялі: Сарай аньыд абу. Керкаӧ пырӧмӧн тшӧтш юалі бабӧлысь:

— Кӧні сійӧ?

— Коді нӧ, чадӧӧ? — эз гӧгӧрво баб.

— Вуджӧры-ы-ыс!

— Кутшӧм вуджӧр?

— Сэ-э-эн, сараяс. Занавесас тай... Век вуджӧрыс вӧлі! А ӧні кытчӧ лои? — лыддьӧдлі ме.

— Но вай петалам, видзӧдлам, — шуыштіс баб. — Эз ӧд пактав, кӧнкӧ.

Но пакталӧма тай. Некоднаннымлы эз петкӧдчыв.

И тайӧ лунсяньыс ме велалі овны сытӧг. Мед сійӧ вӧлі и зумыш, и ковмывліс мунны сы дорті котӧрӧн, но вежӧн, меным чайтсьыліс, сійӧ вӧлі ыджыд сьӧлӧма. Сарай ыдждаыс. Сыӧ ме тӧрлі аслам турун-чветъясӧн, чачаясӧн и сёрйӧ ӧшӧдӧм качайӧн. Содзтыръя шогъясӧн и вӧлӧсьт ыджда радлунӧн. И, дерт жӧ, шонді югӧр кодь мелі, но немторйысь чусмылӧм медводдза радейтчӧмӧн. Татшӧм здукъясӧ, кор пондыліс дількъявны ичӧтик лолӧй, сывъявлі занавессӧ. Сарай ань кыліс менсьым пессьӧмӧс, кӧть и некыдз эз петкӧдлы тайӧс. Сылӧн чӧв олӧмыс и вӧлі кывйӧн. Медся колана, медся дона кывнас! Ме сэки унатор на эг вежӧрт, но став вир-яйнам понді эскыны сылы.

Занавессӧ бабӧ ӧтилаті вӧлі дӧмӧма, и артмӧма зеп кодь. Сэтчӧ Сарай аньлы пуктывлі кампет. Кольлі кад, и кор пӧч кудъясысь бырлі став юмовторйыс, петавлі сарайӧ — дзумкнита киӧс сійӧ зептас и перъя мича кыша кампет. Ачым чуймала: «Сарай аньыд вежӧн пуктӧма!». И унаысь на сэсся тадзи вӧлі... И сы бӧрын, кор сійӧ муніс, меным сэтшӧм окота лои турунвиж кыша, радейтана «Грильяжӧс». Петі сарайӧ, сюйлі киӧс зептас, и — кутшӧм козин! То ӧд! Сарай ань абу вунӧдӧма менӧ!

Коли уна во. Важӧн нин олі карын. Ӧти гожӧмӧ аслам ичӧт нывкӧд вои гортӧ. Кутшӧмкӧ лунӧ мамӧ тшӧктіс петкӧдны сарайӧ ковтӧм кӧлуй. Сундукӧ меститі дзольдаммӧм платтьӧяс, кудъясӧ тэчи важ кӧмкот, занавес сайӧ ӧшлі тӧвся пальтояс. А рытнас, кор сарайӧ биаси... О! Сарай аньӧй воӧма! Сідзи жӧ, кыдзи коркӧ, юрсӧ лэдзыштӧмӧн пукалӧ да мӧвпалӧ ассьыс. Морӧс пыдіын мыйкӧ ыджыдтор песовтчис — радӧйла ли забеднӧӧйла. Сійӧ ӧд сэтшӧм дыр кежлӧ мунліс ми ордысь. И мыйта олӧм визувтіс сытӧг. И мыйта выль юӧр чукӧрмыліс ме вежӧрын! «Кытчӧ нӧ та дыра кежлас воштысьлін? — шӧпкӧді аньлы. И ичӧт нывка моз чиктылі астырӧн. — И кодлы нӧ ме тэ йылысь висьтала?» Бабӧ эз нин вӧв ловъя. А мамӧ Сарай ань йылысь нинӧм эз тӧд.

Кутшӧмкӧ рытӧ сы йылысь мойді нылӧлы. И пыриг-петіг челядьдырйи моз бара понді чӧвтлыны синмӧс менам Вуджӧрлань. И ӧтчыд, кор вештышті занавессӧ, мед лэдзны югыдсӧ, ки улӧ мыйкӧ веськаліс. «Мый нӧ татшӧмыс?!» — чуйми весиг. И коркӧ моз дзумкниті киӧс зептас: «Кампет!!!». И коді сійӧс пуктӧма татчӧ?.. А?..