ВЕЖОН ЧӦЖӦН ВӦЛӦМТОРЪЯС
Германияын.
Германияын важӧн нин мунӧ капиталистъяс да уджалысь йӧз костын вензьӧм. Германиясьыс вӧтлӧм важ сарыслы да князьясыслы капиталистъяс бӧр кӧсйӧны сетны став налысь босьтӧм муяссӧ да мукӧд пӧлӧс овмӧссӧ. Коммунистъяс тшӧктӧны сарыслысь да князьясыслысь муяссӧ сетны гӧль крестьяналы, а овмӧснас отсавны уджтӧм рабочӧйяслы (уджтӧм рабочӧйыс ӧні зэв уна Германияас). Сӧмын капиталист государствоад та ног вӧчны зэв сьӧкыд. Колӧ сарлысь да князьяслысь овмӧс босьтӧм йылысь нуӧдны государство пасьтаыс став йӧзнас гӧлӧсуйтӧм. А гӧлӧсуйтӧмсӧ государство пасьтаыс законыс вӧчӧ сӧмын корны кӧ кутасны гӧлӧсуйтнысӧ нёль миллион бӧрйысян праваа морт.
Германияса коммунистъяс кутісны висьтавлыны уджалысь йӧз пӧвстын сарлы да князьяслы овмӧс бӧр сетӧм йылысь да кутісны чукӧртны нёль миллион мортсӧ, мед сы бӧрын позьны кутіс гӧлӧсуйтны сарлысь государство пасьтаыс. Рабочӧйяс да крестьяна Германияын ставныс сувтісны паныд сарлы да князьяслы овмӧс бӧр сетӧмлы. Коммунистъяс тайӧ уджсӧ нуны заводитчигӧн эз надейтчывны сымда гӧлӧс чукӧртӧм вылӧ. Нёль миллион гӧлӧс пыдди чукӧрмис дас куим миллион гӧлӧс саяс.
Ӧні сарлы да князьяслы овмӧс бӧр сетӧм йылысь кутасны гӧлӧсуйтны став Германия пасьтаыс. Гӧлӧсуйтӧм бӧрын ӧдвакӧ нин сарлы да князьяслы овмӧссӧ бӧр сетасны. Найӧ мунасны отсӧг вылӧ гӧль крестьяналы да рабочӧйяслы.
Лига Нацийӧ мед босьтасны Германияӧс, германияса правительствоыс пыр муніс Англия тшӧктӧм серти. Ӧні Германияӧс Лига Нацийӧ эз босьтны. Германияса коммунист партия да националист партия тшӧктӧны правительствосӧ вежны. Неважӧн став Германия пасьтаыс чукӧртчавлісны германияса коммунистъяс тшӧктӧм серти рабочӧйяслӧн демонстрацияяс. Рабочӧйяс демонстрацияяс вылын тшӧктӧны вежны правительствоыслы политикасӧ. Уналаын пӧлича разӧдалӧма демонстрация вывсьыс йӧзсӧ, уналаын абу дзикӧдз кӧсйӧмаӧсь лэдзны вӧчавныс. Сӧмын рабочӧйяс абу видзӧдлӧмаӧсь кутӧм вылас, унджыклаас вӧчалӧмаӧсь демонстрацияяссӧ.
Германияӧс эз босьтны Лига Нацийӧ, сійӧ некутшӧм буртор эз вермы судзӧдны аслыс. Сӧмын германияса правительство важ туйӧдыс на мунӧ, надейтчӧ дырӧн пырны Лига Нацияс да судзӧдны сы пыр кокньӧдъяс. Дерт, воддза мында надеяыс абу нин; германияса правительство гӧгӧрвоис нин Лига Нацийлысь оласногсӧ. Ӧткымын морт германияса правительствосьыс шуӧны: колӧ пӧ бурджыка лӧсьӧдны волысьӧм СССР-кӧд, бура волысьӧмӧн пӧ ми вермам ёнмӧдны германияса овмӧс. Ӧні Германияын зэв сюся видзӧдӧны Франция да СССР кост мунан сёрни бӧрся, полӧны ёна на кост бура волысьӧм лӧсьӧдӧмысь.
Китайын.
Колян номер «Коми Сикт» газетын ми гижлім Китайын народнӧй армия да Чжан Цзолинь кост воюйтӧмысь дугдӧм йылысь. Тайӧ гижӧдсӧ ӧні колӧ веськӧдны. Косясьӧмысь дугдӧм йылысь народнӧй армия заводитліс сёрнитны, сӧмын Чжан Цзолинь да У Пэйфу эз сӧгласитчыны дугдынысӧ, надейтчӧны дзикӧдз жугӧдны народнӧй армиясӧ. Тяньцзинь карысь мунӧм бӧрын народнӧй армияыс сувтіс Пекин кар гӧгӧр. Ӧні Пекин гӧгӧрыс Народнӧй армия да Чжан Цзолинь кост мунӧны зэв чорыд косьяс: Народнӧй армия Пекинсӧ бурӧн Чжан Цзолиньлы оз кӧсйы сетны.
Капиталист государствояс быд ногыс, дерт, отсалӧны Чжан Цзолиньлы да У Пэйфулы. Найӧ виччысьӧны нин Пекин кар народнӧй армиялысь мырддьӧм. Япония кӧсйӧ Пекинсӧ сетны Чжан Цзолиньлы, сӧмын талы паныд сувтӧ Америка. Америкаыс полӧ, Чжан Цзолиньыс пӧ босьтас власьтсӧ да ставсӧ пӧ кутас вӧчны Япония тшӧктӧм серти.
Бӧръя юӧръяс серти, Чжан Цзолинь кымынкӧ капиталист государствокӧд сёрнитӧмаӧсь нин (вӧчӧмаӧсь план), мый вӧчны, Чжан Цзолиньыс кӧ босьтас Пекинсӧ. Чжан Цзолиньыс кӧ вермас Пекинсӧ босьтны, сійӧ медвойдӧр кӧсйӧ кутчысьны пӧдтыны революция дор мунысьясӧс, аслыныс праваяс корсьысь китайса уджалысь йӧзӧс. Сэсся Чжан Цзолинь кӧсйӧ Пекинсӧ босьтӧм бӧрын бергӧдны мӧд ног СССР да Китай кост волысьӧмсӧ.
СССР-ыскӧд волысьӧмсӧ торкны медъёнасӧ зільӧ Англия. Сійӧ тшӧктӧ Чжан Цзолиньлы ыстыны миянлысь посолсӧ Караханӧс Пекинсьыс да дзикӧдз дугдыны волысьӧмысь СССР-кӧд.
Чжан Цзолиньыс кӧ вермас Пекинсӧ босьтнысӧ да тайӧторъяссӧ вӧчныс, Англия кӧсйӧ Чжан Цзолиньлы удждыны зэв уна сьӧм ичӧт прӧчентӧн. Дерт, унатор позьӧ кӧсйысьны сетны Чжан Цзолиньлы китайса йӧзӧс пӧдтӧм вылӧ. Сӧмын кыдзи та вылӧ видзӧдласны китайса йӧзыс? Чжан Цзолинь вылӧ китайса йӧз ёна нин скӧрмӧмаӧсь; мукӧд государствоса капиталистъяс вылӧ ещӧ нин ёна скӧрмӧмаӧсь. Народнӧй армия дорйӧ китайса уджалысь йӧзӧс. Народнӧй армия оз ӧтнас коль. Сы дор сувтасны китайса уджалысь йӧзыс.
Китайса Гоминьдан да коммунист партияяслы колӧ вӧчны зэв ыджыд удж: ӧтувтны рабочӧйясӧс да крестьянаӧс, нуны найӧс мукӧд государствоса капиталистъяс вылӧ да на дор мунысь китайса генералъяс вылӧ.
Мароккоын.
Мароккоын Франция важӧн нин нуӧдӧ война рифъяскӧд. Сійӧ эськӧ зэв регыд вӧлі кӧсйӧ пӧдтыны рифъясӧс, сӧмын ӧнӧдз на нинӧм оз вермы вӧчны. Колян во эськӧ сійӧ босьтліс рифъяслысь столичасӧ, да нинӧм сійӧ эз отсав. Рифъяс бӧрыньтчисны гӧраясӧ. Колян ар зэра кадас Франциялы лои дугдыны воюйтӧмысь таво гожӧмӧдз. Сэккості Абд-эль Керим (рифъяслӧн юрыс) ёна бара ёнмӧдіс асьсӧ. Абд-эль Керимыс зэв вежӧра морт. Сійӧ ас кипод улас ӧтувтіс став рифъяссӧ, лӧсьӧдіс аслас государствоас бур оласног. Сійӧ сулалӧ рифса йӧз дор, зільӧ мездыны францияса капиталистъяс кипод улысь. Йӧзыс сійӧс зэв радейтӧны.
Франция эськӧ кытшӧ рифъяссӧ босьтліс, нинӧм оз вӧлі кӧсйы лэдзны нуны рифъяслы, сӧмын Абд-эль Керимлы тӧвбыд оружйӧ да мый да ваялӧмаӧсь англияса суднояс вылын гусьӧникӧн.
Рифъясӧс регыдӧн топӧдны оз на вермыны. Абд-эль Керимыс шуӧ: ми пӧ вермам на косясьны уна во Франциякӧд, оз кӧ пӧ сійӧ кӧсйы миритчыны.
Ӧні Абд-эль Керим бара шыасис Франция дінӧ мир вӧчӧм йылысь. Колян во Абд-эль Керим корліс жӧ мирсӧ вӧчны, да Франция эз вӧч — унатор кутіс корны сылысь. Ӧні Абд-эль Керим шуӧ: ме пӧ кора бара миритчыны, сӧмын пӧ некутшӧм уступка важ корӧмсьыс ог вӧч.
Бӧръя юӧръяс сертиыс, Франция пӧ кӧсйӧ заводитны сёрнитны Абд-эль Керимкӧд мир йылысь.
