БУРМӦДӦЙ СӦВЕТ УЧРЕЖДЕННЬӦЯСЫН УДЖ
Октябрса революция дырйи гӧль уджалысь йӧз мырддисны озыръяслысь, буржуйяслысь власьт да заводитісны лӧсьӧдны выль ногӧн ассьыныс оланногсӧ, став государствосӧ. Выль ногӧн жӧ лоӧ лӧсьӧдны уджсӧ и госаппаратын (учрежденньӧясын). Важ госаппарат вӧлі индӧма сӧмын озыръясӧс дорйыны; миян сӧветскӧй аппарат индӧма гӧль уджалысь йӧзлы быд ногӧн отсасьны.
Ми витӧд во нин мырсям (первой нёль восӧ, озыръяскӧд косясигӧн, тайӧ удж вылас эг эштӧ бура видзӧдлыныс), сӧмын ӧнӧдз на ми эгӧ вермӧ бура лӧсьӧдны учрежденньӧясын удж. Ӧнӧдз на миян учрежденньӧясын эм важ, сардырся ысталӧм-кыскасьӧм (волокита), чорыд сьӧлӧмӧн уджалысь йӧз мог вылӧ видзӧдӧм (бюрократизм) да мукӧд омӧльторъяс.
Татшӧм лёк нога уджалӧм колӧ дзикӧдз бырӧдны. Татшӧм омӧльторъяс вӧсна омӧльӧн шуӧны став Сӧвет власьтсӧ. Лёкнога уджалӧмкӧд колӧ босьтчыны косясьны став уджалысь йӧзлы.
Госаппарат бурмӧдӧм могысь миян лӧсьӧдӧма весиг торъя, выль нога учрежденньӧ — Рабочӧй-Крестьяна Инспекция. Сӧмын ас кежсьыс сійӧ оз вермы быдлаысь да быдсяма лёк уджсӧ тӧдмавны, оз жӧ вермы и бурмӧдан уджсӧ ӧтнасӧн нуӧдны.
Ленин ёрт вӧлі шуӧ: «Косясьны бюрократизмкӧд помӧдз, сійӧс дзикӧдз бырӧдтӧдз позьӧ, сӧмын став уджалысь йӧзыс кӧ кутасны Сӧвет уджнас веськӧдлыны». «Сы понда жӧ, — шуӧ водзӧ Ленин ёрт, — колӧ бырӧдны миян пемыдлун, колӧ грамота, культура кыпӧдны». Грамотатӧг, дерт, сьӧкыд лоӧ государствоса удж нуӧдны, колӧ чорыдджыка кутчысьны велӧдчыны.
Кыдзи нӧ позьӧ уджалысь йӧзлы вермасьны бюрократизмкӧд, волокитакӧд да мукӧд пӧлӧс лёкторъяскӧд?
Медвойдӧр, волисполкомъяс да кооперативъяс бердса ревизионнӧй комиссияясын, сельсӧветса, волсӧветса да карвыв сӧветъясса секцияясын бура уджалӧмӧн. Кымын бурджыка да унджык уджалысь йӧз босьтчасны уджавны быд учрежденньӧын, сымын регыдджыка вермам быдсяма лёкторсӧ аддзыны да бырӧдны.
Мӧд-кӧ, Рабочӧй-Крестьяна Инспекция бердӧ лӧсьӧдӧма норасян Бюро. Быдӧнлы, коді аддзӧ кутшӧмкӧ учрежденньӧсьыс либӧ служащӧйлысь лёк нога уджалӧм, уджалысь йӧзӧс нартитӧм, колӧ сэтчӧ шыӧдчыны. Рабкрин тӧдмалас да кодӧс ковмас чирыштас.
Коймӧд-кӧ, колӧ сэтшӧмторъяс йылысь гижны газетӧ. Газетӧ гижӧмыд зэв ёна отсалӧ: тыр вежӧра морт ачыс справитчас, а кодӧс ковмас — мукӧд, кодъясӧс сы вылӧ пуктӧма, веськӧдасны.
Сӧмын кор ми ставӧн кутам лунысь лунӧ бурмӧдны сӧвет удж, сэк вермас бырны ӧнія лёк нога уджалӧм.
Сем. Сергеев.
