ВЕЛӦДІС БУР КЫВЙӦН
Республикаса Паметьлӧн книгаын (6-ӧд том, 755-ӧд лист бок) гижӧма: «Лодыгин Степан Петрович. 1911–1970 вояс. Чужис Габов грездын. Война вылӧ босьтіс Кулӧмдінса военкомат 1942 вося августын. Рядӧвӧй. Доймӧм вӧсна лэдзисны гортас 1945 вося февральын. Контузитчӧм вӧсна лёка сёрнитіс. Гуалӧма Габовса шойна вылын 1971 воын».
Бать йывсьыс висьталіс ӧні Кулӧмдінын олысь шӧркост нылыс Мария Степановна Касева.
«Ёна бур, мый бать ловйӧн бергӧдчис война вылысь да войнаӧдз чужлӧм Салия, Агния да Иван дорӧ лоим нӧшта ме, Андрей, Дина да Василий. Дона мортӧс казьтылігӧн медводз пасъя, мый сійӧ вӧлі зэв удж тӧдысь. Кыдзи висьтавліс мамӧй — Парасковья Никифоровна, фронт вылӧ мунтӧдз кын кокыс эз и косьмывлы, век лэдзис кер, ордйысис районса медбур вӧр лэдзысьяскӧд. Сы йылысь гижліс эз сӧмын районса, но и республикаса газет.
Локтіс контузитчӧмнад да вӧрад уджавны эз нин вермы, пуктісны конюкӧ, видзис-дӧзьӧритіс вӧвъясӧс да лӧсьӧдіс налы сийӧс кӧлуй. Грезд катыдын конюшняыс вӧлі вель ыджыд. Сэки вӧвъястӧ видзисны уна, ӧд наӧн гӧрисны, ваялісны турун да пес, кыскисны вӧр да вӧчисны уна мукӧдтор.
Унанад овны лои дзескыд да бать-мам рӧдвуж отсӧгӧн кыпӧдісны выль керка. Помнита нин, мый сэтчӧ петім овны 1958 воын, меным сэки вӧлі нин дас арӧс. Казьтышті рӧдвуж йылысь да лыддьӧдла: батьлӧн Габовын вӧлі Григорий вок, Анастасия да Клавдия чойяс, Прокӧ дядь да сылӧн Никита пи, а мамлӧн Вылыс Вочысь жӧ локтӧм Иван да Сергей вокъяс. Пилорама эз на вӧв, тьӧс пилитлісны сідз шусяна дольнӧй пилаӧн, керсӧ бура джуджыд кутӧдъяс вылӧ лэптӧмӧн. Ӧти морт вӧлі выліас, а мӧд кыскаліс пиласӧ му вывсянь.
Батьлы конюкалігас вель ёна отсасисны менам гырысьджык чой-вок, но эз кут вермыны да, ковмис эновтчыны. Кутіс вӧчавны вӧр кыскан дзоля додьяс-кураносъяс да мукӧд пу кӧлуй.
Гожӧмын турун пуктігӧн век веськӧдліс звеноӧн. Сэні ас семья кындзи вӧліны мукӧдъяс, ёнджыкасӧ верӧстӧм нывбабаяс. Ставыс чукӧрмыліс морт дас кык-дас нёль. Налы лунтыр лэчтасис да рытывбыд тӧчитіс косаяс. Уна косатӧ вӧлі кутмӧн, ӧд бергӧдлім тӧчиласӧ вежласьӧмӧн и то дышӧдліс. Сэтчӧ жӧ «виисны» номъяс. Сэки найӧс повзьӧдланторъясыд эз на вӧвны да лӧсьӧдлім тшынас, коді «сёйис» синъяс, пырис горшӧ.
Бать вӧлі зэв киподтуя. Висьталі нин, мый вӧчавліс додьяс. Мый коліс гортса овмӧсын, ставсӧ жӧ вӧчис ачыс: коса, куран, вила, зыр, улӧс, лабич да мукӧдтор. Керкаысь кындзи вӧліны стын, гид, жытник, кӧбрег, кӧзӧд, вирич — ставыс, мый колӧ крестьянинлы.
Век олім мӧскӧн. Мам лэдзчысис сӧмын миян муналӧм да батьлӧн кулӧм бӧрын. Сёянсьыд некор эг орлӧй, йӧзӧ корны эг петалӧй. Батьӧ ӧд кутіс Ярӧ ягын чӧс туй да вель уна ваявліс сьӧла-дозмӧртӧ. Сэтчӧ жӧ ми ветлывлім вотны пув. Сэтчӧдз верст квайт да пув мешӧктӧ кыскигӧн кажитчыліс бура ылын. Ӧні сійӧ ягсӧ ставсӧ нин пӧрӧдӧмаӧсь, нырӧмаӧсь сідзи, мый он вермы мунны весиг подӧн.
Кыйліс и чери, вӧйтавліс кулӧмъяс Гыча тыӧ. Кыйліс черитӧ и гымгаясӧн, кодъясӧс вӧчавліс ачыс. Эз кут вермыны да, кыйсьыны кутіс мамӧ. Та ыджда семьятӧ ӧд вердны коліс.
Вина юӧмнад бать эз дӧсадитчыв. Юыштліс сӧмын праздникъяс дырйи. Чукӧртчылісны фронт вылӧ жӧ ветлысьяс Гриша Ӧндрей Павел, Микит Иван Миколай, Микипер Иван да мукӧдъяс. Весиг сьывлісны. Павел век босьтлывліс «Чёрный ворон».
Батьлӧн, кыдзи помнита, вӧліны медальяс, но талун нинӧм абу, ставыс вошласис.
Мам висьтавліс, мый контузитчӧм вӧсна локтӧм бӧрас лёка сёрнитіс, но менам помнитігӧн сёрнитіс лӧсьыда нин.
Нӧшта содта, мый бать вӧлі шаньӧн, некодлы лёктӧ эз вӧчлы. Бур кывйӧн, а эз тасмаӧн да ньӧрйӧн, быдтіс и миянӧс. Эгджык быттьӧ зільӧй велӧдчыны да шуліс: «Он кӧ ӧд, сьӧд уджыс век лоӧ».
Бать вӧлі ловъя на, кор ме вылӧ корасьны воліс Кирдаса зон Егор Михайлович Касев. Стӧчджыка кӧ шуны, волім батьӧясӧ Габовӧ кыкнанным, ме кык во сайын лэччылі уджавны Мӧскашор посёлокӧ, коді ӧні абу нин, да тӧдмаси тайӧ мортыскӧд. Бать шуис:
— Бура сэсся и олӧй, тӧдмасинныд кӧ, да волывлӧй, эн вунӧдӧй.
Но волӧмыс лоліс гежӧда, сэсся и ачыс эз ло, кувсис 1971 воын, ӧтувтліс ставнымӧс бӧръя туйӧ колльӧдігӧн. Быть кайла фронтӧвикъяслӧн паметь кузя Георгий Победоносецлысь часовня локтан вося май 6 лунӧ восьтігӧн».
