ВОДЗКЫВ ПЫДДИ
Таво Победалы 70 во тырӧмкӧд да Габов грездын фронтӧвикъясӧс нимӧдан Георгий Победоносец нимӧн часовня кыпӧдӧмкӧд да вежӧдӧмкӧд йитӧдын кӧсйим лэдзны сӧмын татысь война вылӧ мунӧм да тані война бӧрын олысь фронтӧвикъяс йылысь гижӧдъяса книга, но вытьным паськаліс: шуим содтыны и грездлӧн кольӧм кад, тані овлысь да ӧні олысь медбур йӧз, медуна челядя семьяяс, вежа керкасӧ кыпӧдӧм да сыкӧд йитчӧм тӧждлунъяс йылысь гижӧдъяс, а сідзжӧ Габовса енбиа йӧзлысь кывбуръяс да сьыланкывъяс. И со, лыддьысьысь, тайӧ книгаыс тэнад киясын. Кыдз шуласны, бура ыджыд йӧрыш.
Сійӧ артмис эз сӧмын менам зільӧмӧн, а уна йӧзлӧн тӧждлунӧн. Нимъяснысӧ торйӧн вайӧдны ог кут, сы вӧсна мый пасйӧма водзӧ локтысь гижӧдъясын. Отсалісны сьӧмӧн, воддза олӧм да рӧдвуж йылысь висьтасьӧмӧн (ӧткымынъяс гижисны весиг асьныс), фотографияяс вичмӧдӧмӧн, вежа керка кыпӧдігӧн кутшӧмсюрӧ удж вӧчӧмӧн да с. в. Сэтшӧмыс, кодлы тайӧ веськодь, эз вӧв.
Вежа керкасӧ кыпӧдтӧдз да тайӧ книгасӧ лэдзтӧдз асланым районысь и республикаысь кодсюрӧ шуліс, мый грезданым кызь морт эм ли абу да некутшӧм часовня оз ков, сытӧг олісны да водзӧ оласны, ветласны казьтыштны кулӧмъясӧс шойна вылӧ. Бокиын олысьясӧс грездкӧд нинӧм нин оз йит, оз волыны весиг выльмӧдны шойна вылысь крестъяс да потшӧсъяс. Но татшӧмъясыслы вочавидзлім, мый грездын, кӧть и этшаӧн, сэтшӧм йӧз, кодъяс чужан мутӧг, дзик нин Перымладорса парма пельӧстӧг, овны оз вермыны. Тайӧ муыс и олан гажныс налӧн да быть колӧ вӧчны верманасӧ, мед кыпалыштіс ловныс. Зарниӧн лӧсталысь ӧткызта керъясысь вӧчӧм часовнялӧн кыпалӧм бӧрын грездным весиг югдіс, вежа керка дорӧ кодкӧ да волӧ быд лун, копыртчылӧ, пыралӧ пытшкӧсас, пуктӧ сись кулӧмъяслы и ловъяяслы. Эмӧсь и бокиысь волысьяс. Найӧ кутасны волыны век, сы вӧсна мый грездӧдз эм бур туй, позьӧ воӧдчыны во гӧгӧр чӧж.
Босьта ачымӧс. Лоис сідз, мый начальнӧй школа помалӧм бӧрын (грездын татшӧм школа и вӧлі) дыр велӧдчи, а сэсся и уджавны куті йӧзын да чужанінӧ волӧмысь весиг эновтчылі. Но кызь вит во сайын «вежӧрсялі» да ӧні Габовтӧг олӧм — абу олӧм, аръяснас тані кольӧ став отпускӧй, зіля тшӧкыдджыка волыны и мукӧд кадӧ. Дзиръя дорӧ матыстчӧм бӧрын шуа керкалы: «Видза олан, донаӧй! Ме бара локті шонтыштны сьӧлӧмӧс тэ дорӧ». Кор шоналасны жыръяс, ӧвся дзим-дзурк вӧчӧм могысь котралӧмысь, пукся паськыд лабичӧ, видзӧдла гӧгӧр да и эскӧда ачымӧс, мый тайӧ майбырӧйыс и эм. Аскинас, ар кӧ быттьӧ, чӧс туй вылӧ, а тулыс ли тӧв кӧ, ю вылӧ кыйны чери. Кӧть и олан мӧдлаын, гортад олӧмыд сэсся век тэкӧд, и артмӧ, мый сыкӧд тэ он и торйӧдчывлы. Чайта, мый татшӧмӧсь жӧ сьӧлӧмкылӧмъясыс и грездса мукӧд йӧзлӧн, кодъяс кутшӧмкӧ помка вӧсна оз вермыны дзикӧдз вылӧ локны сэтчӧ.
И ми, ассьыным чужан мунымӧс, ичӧт Рӧдинанымӧс, став сьӧлӧмсянь радейтысьяс, олам ог сӧмын талунъяӧн, а сьӧлӧмын жӧ видзам воддзасӧ, кодӧс тӧдам бать-мамнымлӧн, олӧма йӧзлӧн висьталӧм да мыйтакӧ асланым олӧм серти. Тайӧ кадас мунӧм Великӧй Отечественнӧй война — медся-медся тӧдчанатор. Эг кӧ быттьӧ вермӧй ми, эз кӧ быттьӧ ло Победа, то эз вӧв и миян талунъя олӧм. И миянлы колӧ тайӧс кутны вежӧраным век, тӧдны найӧс, кодъяс дорисны Победа, ставсӧ вӧчны сы могысь, медым сійӧ шонді моз век век дзирдаліс да шонтіс миянӧс. Габовын часовня, кыдзи пасйи нин, воинъясӧс видзысь-дорйысь Георгий Победоносец нима да медводз кыпӧдӧма Великӧй Отечественнӧй войнаын вермысьясӧс нимӧдӧм могысь. Миянлы колӧ лоны повтӧмӧн, ыджыд лолаӧн и водзӧ, сы вӧсна мый Россияӧс пидзӧсчань вылӧ сувтӧдны кӧсйысьяс лоӧны век.
Габовса фронтӧвикъяс, кодъяс волісны война вылысь ловъяӧн, кувтӧдзым кутасны сулавны синъяс водзын. Найӧ ставныс, доймалӧмъяс вылӧ видзӧдтӧг, вӧліны йики кодьӧсь, быд удж вылӧ кыпалысьӧсь, шань олан руаӧсь, бурӧ велӧдысьӧсь. Кӧть талун некод нин абу ловъя, меным лоас на водзын яндзим, мыйкӧ кӧ быттьӧ вӧча ог морт ногӧн. Кыдз ме чайта, наысь вежавидзӧм лӧсялас ставнымлы.
Зэв бур, мый вежа керка лэптӧм да книга лэдзӧм кузя водзмӧстчӧмнымӧс пыдди пуктісны эз сӧмын бур йӧз, но и власьтӧ пырысьяс кыдзи республикаын, сідзи и районын, мыйясӧнкӧ да отсалісны. Менам видзӧдлас вылӧ, регыдӧн Габов грездын ӧдвакӧ нин мыйкӧ котыртасны да сетасны тані олысьяслы удж. Мед кӧть ӧнія моз водзӧ сетыштасны рытъяснас би да кутасны таксофона йитӧд. Да оз дзикӧдз пасьвартны татчӧс вӧр-васӧ, кӧні вотчӧны да кыйсьӧны грездсаяс. Буретш вӧр-ваыс — налӧн олан подулыс да пыкӧдыс. Коркӧ озыр вӧлӧма да сы вӧсна и вужъясьӧмаӧсь татчӧ, став сертиыс, Перымладорысь войвылӧджык сетчысь йӧз — миян вужным. Та вӧсна и ме век шуа, мый тайӧ мусӧ бӧрйим асьным да сійӧ медся дона да муса.
Эска став сьӧлӧмсянь, мый дзоляник Габовам олӧм оз кус некор, да гижи татшӧм кывбур:
Оз кус тась олӧмыс, оз кус,
Ӧд йӧзыс енмаӧсь да шаньӧсь.
Оз пӧльтны найӧ синмӧ бус,
Оз корны, асланыс эм няньыс.
И кылӧ век на сьыланкыв
Воч бердса муяс-видзьяс весьтын.
И небыд мусаяслӧн сыв
Да шуӧм кывныс ставлӧн веськыд.
Век локтӧ лачаӧн выль лун,
Пӧсь шонді ловйӧн видзны кайӧ.
Тась шудыс некытчӧ оз мун
Да уна бур на йӧзлы ваяс.
Татшӧм эскӧм мед олас и став габовсалӧн сьӧлӧмын.
Василий ЛОДЫГИН, Россияса гижысьяслӧн да журналистъяслӧн котыръясӧ пырысь, Коми комсомоллӧн да Коми республикаса правительстволӧн И. А. Куратов нима премияяса лауреат, Коми республикаысь да Россия Федерацияысь культураса пыдди пуктана уджалысь.
