СОДТӦДЪЯС ВИДЗ-МУ ЗАКОН ЧУКӦРӦ

Февраль 8-ӧд лунӧ, 1926 воӧ Ставроссияса Центральнӧй Исполнительнӧй Комитет да Народнӧй Комиссаръяслӧн Сӧветыс шуисны: Видз-му Зак. Чукӧрӧ 116-ӧд да 119-ӧд ст. ст. сюйны содтӧдъяс:

1) Содтас Видз-му Зак. Чукӧрӧ 116-ӧд статьяас: «Кутшӧмкӧ земельнӧй обществоясын кӧ Октябрса революция бӧрын (1917ʼ воса ноябр 7-ӧд лунсянь) ӧнӧдз на эз вӧв быд земельнӧй обществоса шленъяслысь му-видз юклысьӧм (передел земли) либӧ вештасьӧм, да му-видзнас кӧ пӧльзуйтчӧны пыр на важ праваяс серти (ӧтик мортлӧн унджык му-видзьяс, мӧдлӧн этшаджык), видз-му юклысьӧмсӧ либӧ вештасьӧмсӧ позьӧ вӧчны, кӧть юклысьӧмсӧ либӧ вештасьӧмсӧ кутасны корны вӧчны и этшаджык шленыс земельнӧй обществоас. Та ног юклысьӧм либӧ вештавлӧм вӧчны быдысь позьӧ Р.С.Ф.С.Р.-са Видз-му Комиссариат обласьтувса либӧ губерняувса видз-му управленньӧяс эскӧдӧм серти. Тайӧ содтас серти юклысьӧмыс либӧ вештасьӧмыс лоӧ вӧчӧма, выльысь юклысьӧм либӧ вештасьӧм позьӧ вӧчны сӧмын видз-му закон серти».

2) Содтас Видз-му Зак. Чукӧрӧ 119-ӧд статьяас, — «Крестьянинлӧн кӧ эмӧсь бурмӧдӧм муяс (бура вӧдитӧма да вынсьӧдӧма), видз-му юклысигӧн колӧ кыдз позьӧ зільны сійӧ муяссӧ кольны бӧр аслыс крестьяниныслы».

Первойя содтас ногыс видз-му юклысьӧм йылысь вӧчӧм, Обл. Видз-му Управленньӧлӧн ноябр тӧлысьын 1925 воӧ вӧлі вӧчӧма туйдӧд (печатайтӧма «Югыд Туй» газетӧ 12-ӧд номерын январ 19-ӧд лунӧ). Сэні висьталӧма, кор да кутшӧм ногӧн позьӧ вӧчны видз-му юклысьӧм, юклысьӧмсӧ кӧ земельнӧй обществоын корӧны вӧчны этшаджык шленъясыс.

Сійӧ туйдӧдас 9-ӧд статьяын шуӧма: кор скод оз чукӧрмы (йӧзыс кӧ оз локны скод вылӧ мыйта колӧ В.З.Ч. 53-ӧд ст. серти юклысьӧм йылысь сёрнитны да приговор вӧчны), либӧ локтасны да унджыкыс скод вылас шуасны юклысьӧмсӧ не вӧчны — но юклысьӧмыс кӧ революция бӧрын абу на сэні вӧвлӧма, видз-му абу быд шленлӧн ӧтмында пӧльзуйтчӧны важ ног на да этшаджыкыс корӧны юклысьӧмсӧ — сэк волисполком вермӧ ачыс пуктыны видз-му вылын мерайтчысьясӧс да видз-му юклысьясӧс. Рӧскод вылас мыйта ковмас сьӧмыс (видз-му вылын мерайтчысьяслы дон мынтӧм вылӧ да бумага, карандаш, чернила да мукӧдторъяс вылӧ) перйыссьӧ быд земельнӧй обществоса шленлысь, мыйтаӧн пондас воны сёйысь лыд вылӧ либӧ видз-му уджалӧм серти. Коді юклысьӧм удж нуӧдӧм вылӧ донсӧ оз понды бурӧн сетны, сэтшӧмыслысь волисполком перйӧ нарсуд пыр.

Кӧні революция бӧрын видз-му юклысьӧм ӧнӧдз на эз вӧвлы да видз-муыс кӧ уджавсьӧ важ праваяс серти, абу быд шленлы ӧткодь пайӧн, сэтшӧм земельнӧй обществоясын волисполкомъяслы колӧ чукӧртлыны общӧй скод да панлыны сёрни видз-му юклысьӧм вӧчӧм йылысь. Скод вылын колӧ бура йӧзлы висьтавны тайӧ закон йывсьыс да туйдӧд йывсьыс. Юклысьӧмсӧ колӧ зільны кыдз-мый позьӧ став обществоӧн нуӧдны ӧти кывйӧ воӧмӧн. Сэки кокньыдджыка, бурджыка дай ӧдйӧджык артмас.

Куклин.