КӦБЫЛАЯСӦС ТЫРСЬӦДӦЙ БУР УЖЪЯСӦН
Воддза газетъясын вӧлі нин гижӧма, кытчӧ таво Му-видз удж нуӧдан Управленньӧ кӧсйысьӧ ыстыны бур ужъясӧс. Бур племеннӧй ужъяс таво миян содіны — вайисны пинскӧй пӧрӧда ещӧ содтӧд вылӧ.
Мый понда нӧ Сӧвет власьт сэтшӧм ёна тӧждысьӧ ужъяс вӧснаыс? Та вылӧ воча колӧ шуны со мый: миян крестьянскӧй вӧвъяс кызвыныс шогмытӧмӧсь, либӧ уна эм сылӧн шогмытӧм, омӧльторъяс: 1) Миян вӧвъяс ичӧт тушааӧсь; ичӧт туша понда ичӧт вын, эбӧсыс регыдӧн уджалігӧн бырӧ, 2) ыджыд сьӧкыд юраӧсь, ыджыд рушкуаӧсь; та вӧсна сылӧн и чожлуныс да пельклуныс слаб; 3) лайкъя либӧ гӧрба мышку вылаӧсь; 4) векни омӧль морӧсаӧсь (сьӧкыд лола), 5) омӧль задъяӧсь да бӧр кокаӧсь.
Тайӧяс кындзи, ещӧ на уна пӧлӧс омӧльтор сюрӧ. Сэтшӧм омӧлик вӧвъяслы кӧ сюрлӧ прамӧйджык удж, сійӧ висьмӧ быдсяма пӧлӧс пытшкӧс висьӧмъясӧн, дышмӧ, сувтӧ, заводитӧ дудны, оз вермы кыскыны, водӧ карта вылӧ. Сэтшӧм висьысь вӧвъяслӧн висьӧмъясыс вуджӧны рӧдвужас — чаньясыслы.
Омӧлик вынтӧм вӧв крестьянинӧс сӧмын гӧльмӧдӧ. Сэтшӧм вӧвъясӧн крестьянинлы повны лоӧ: петны-ӧ и туйӧ, медасьны-ӧ кер лэдзны, колльысьны-ӧ, груз кыскыны, весиг гӧрны заводитны. Овлывлӧ, мый кыз уджсӧ аслас пельпом вылын крестьянин уджалӧ, аслас омӧлик-слаб вӧв понда.
Тадзи нэм кежлӧ, дерт, кольччыны оз позь. Колӧ босьтчыны бурмӧдны вӧв рӧд миян.
Вайны Коми муӧ бур рӧдсӧ (кӧбылаяссӧ да ужъяссӧ) да заводитны кӧ паськӧдны?..
Дерт, сійӧ бур, сӧмын бур вӧвъяс донаӧсь, уна сійӧс он вай; сы вӧсна зэв дыр лоӧ виччысьны бур рӧд паськалӧмсӧ. Сідзкӧ, кысянь нӧ заводитны бурмӧднысӧ? Та йылысь мӧвпыштны лоӧ сідзи: вӧв рӧд паськӧдысьяс — кӧбылаяс да ужъяс. Во гӧгӧрӧн уна пырысь нин ӧти кӧбыла вайӧ ӧти чань; ӧти вонас уж помысь паськалӧ 20−30 чань. Мӧд ногӧн кӧ: ӧти уж бур рӧдсӧ во гӧгӧрӧн содтӧ кызьӧн кымын, а кӧбыла ӧтиӧн. Сідзкӧ прамӧй бур ужыд коланторджык кӧбыла дорысь.
Ӧти воӧн, дерт на, вӧв рӧд оз бурмы. Тайӧ уджыс абу ӧти вося, нуӧдны сійӧс колӧ воысь воӧ. Чаньясыс быдмасны, колӧ бара найӧс тырсьӧдны бур ужъясӧн. Сідз рӧдысь рӧдӧ крестьянскӧй вӧв пыр бурмыны заводитас.
Вӧв рӧд бурмӧдігӧн колӧ ӧтпырйӧн жӧ босьтчыны кӧрымсӧ сылысь бурмӧдны. Колӧ заводитны кӧдзны бобӧнянь турун, сійӧ кӧрымӧн ӧдйӧджык рӧд бурмӧдан уджыс кутас мунны.
Колӧ велӧдчыны быд крестьянинлы бурджыка дӧзьӧритны да видзны чаньясӧс дай гырысь вӧвъясӧс.
Зіля кӧ босьтчыны тайӧ уджас, зэв регыдӧн вермас бурмыны миян вӧв рӧд.
Т.
