ШУДТӦМ ДЕМА
(Коми йӧз воддза олӧмысь)

І. Гортса олӧм.

Гӧля зэв оліс Дема От сиктын — 
Томысянь шуд кыдзкӧ сылы эз пет.
Первоя уджалысь вӧлі ас грездын:
Зільӧмыс озырлун сылы эз сет.
Мукӧд морт шы ни тӧв нэм чӧжыс олас:
Кыдзӧнкӧ век сылы лӧсьыд да шань,
Мый дінӧ кутчысяс, бур да бур лоас — 
Содӧ век овмӧсыс, содӧ век нянь.
Гӧтрасьтӧдз Демалӧн эз вӧвлы нинӧм,
Батьыслӧн няньыс эз тырмывлы век,
Йӧз няньӧн век лои пӧткӧдны кынӧм.
Овмӧстӧ кыпӧдны вунӧд нин сэк.
Кор ковмас аслыныс уджавны вынъя:
— «Няньсьыд пӧ уджавны волыштлы, зон!»
Туруныд сісьмӧма, сю шептыд джынъя...
Бӧрыннас шуасны: «Дышыд пӧ ён».
Сэтшӧм удж Демалӧн нэм чӧжыс кыссис.
Сы понда усьтӧдз дзик уджаліс пыр.
Уджӧдысь озырмис — Дема пыр гӧльмис;
Йӧртӧдыс куш век, а озырлӧн — тыр.
Гӧтрасис, выль керка вӧчӧдіс, юксис.
Кык во мысьт мый вӧлі чишкӧбтіс би...
Сы бӧрын ёнджыка уджавны босьтчис,
Лун ни вой эз нин весь пуктывлы ки.
Гӧтырыс сэтшӧм жӧ Демалы сюрліс.
Мужик моз Ӧгрӧ эз тӧдлывлы мудз,
Ставсӧ, мый вын лэптіс, уджавліс, керліс.
Кыкнанлӧн пуис век кианас удж.
Ичӧтик пи вӧлі Демалӧн, Петюк, — 
Сотчигӧн эзджык на вит арӧс вӧв.
Сы бӧрын путкыль кодь арӧса Ӧдюк.
Кыкнансӧ гозъя радейтлісны зэв.
Во мысти сотчӧм мысьт отсӧгӧн-сорӧн
Зіль Дема гозъялӧн лои ас поз.
Рада зэв овмӧдчис выль керка пӧлын,
Нинӧмтӧг, кушӧн дзик, выль олысь моз.
Шогсьыны эз кужлы Демалӧн сьӧлӧм,
Эз жӧ и норасьлы: киӧй пӧ мудз.
Эз вӧвлы шог водзын некутшӧм полӧм — 
Сэтшӧм нин мужиклӧн сьӧлӧмыс нюдз.
Квайт во чӧж выль овмӧс чукӧртіс Дема:
Керкаыс важ дорсьыс сулаліс бур.
Ён уджсьыс, коньӧрлӧн, вӧв эз ло нэма — 
Кер понда пуктіс тай каркоыд юр.
Бара на Демалы ыджыд шог лоис:
Важсьыс на эз косьмы прамӧя пӧсь.
Шогсьӧмыд оз отсав. Босьтіс и нуис
Вӧв вылӧ картаысь медся бур мӧс.
Шогпырысь Ӧгрӧыс Демалы шуис:
— «Куканьтӧ, Демукӧй, быдтылам вай!
Ӧти мӧс коли ӧд — кысь бара яйыс?!
Кыдзкӧ ӧд, бара жӧ, оз на ков яй.
Митӧ ӧд сёям и азя шыд тэкӧд,
Медтыкӧ челядьлы лоыштлӧ йӧв.
Мӧстӧгыд олӧмтӧ он жӧ ӧд кыпӧд,
Тадзи век оз жӧ ло, лоӧ жӧ чӧв!»
Чӧв олӧм найӧлы сідз эз и волы:
Нэм чӧжыс лои на кисьтыны пӧсь.
Вӧв босьт мысьт регыдӧн Демалӧн кулі
Висьӧмӧн гид шӧрӧ медбӧръя мӧс.
Кырыштчис бара на Демалӧн сьӧлӧм — 
Доймӧмла оз аддзы, коньӧрӧй, ин.
Ӧгрӧлӧн лунтыр дзик кылыштӧ бӧрдӧм — 
Пыктӧма быдсӧн нин коньӧрлӧн син.
Оз тӧд нин гӧль Дема, мый сэсся керны, — 
Веськыда ваӧ кӧть юртӧ нин сюй:
Шогысла медасис заводӧ мунны,
Корсьны йӧз удж вылын озыр морт туй.
Тшыгйӧн моз семьясӧ эновтіс гортас,
Мӧдӧдчис корсьны выль шуд, озырлун.
Бӧрдӧмыс семьялӧн тшыгъялӧм сорнас,
Надейнӧ, Демалӧн нэмыс оз вун.
Дас куим арӧс сэк Петюклы вӧлі,
Батьсӧ кор суӧдіс сэтшӧма шог.
Нэм кежас сылы тшӧтш курыдыс коли,
Роскӧн кор йӧртӧдысь чышкисны ёг.
«Мамӧӧй, мусаӧй, мый кутам керны»! — 
Синва пыр висьталӧ мамыслы пи.
«Няньным тай абу нин, мый кутам сёйны,
Кыдз кутам батьӧӧс виччысьны ми?»
Кырыштчис Ӧгрӧлӧн шогысла сьӧлӧм,
Челядьлы шуны оз куж нинӧмтор:
Кыдзи-мый найӧлысь кокньӧдны олӧм,
Кытысь-мый судзӧдны налы няньтор.
«Эн шогсьӧй, донаяс, кыдзкӧ ӧд олам,
Оз на ӧд эновтны сиктса бур йӧз,
Бать вотӧдз водзӧсӧн кодлыськӧ корам.
Коркӧ ӧд воас жӧ миянлы мез.
Ыджыдлун гӧгӧрын батьыд ӧд воас,
Локта пӧ сэк кежӧ, виччысьӧ дзик.
Петюклы бакилӧ кузьӧс зэв ваяс.
Ӧдюклы сьӧд кизя выль черевик».
Быд ногыс бурӧдіс челядьӧс Ӧгрӧ:
Батьнаныс кыкнанлысь ылӧдліс дум.
Кыкнаныс ланьтісны, сӧмын дзик вӧрӧ
Шогысла, синвала Ӧгрӧлӧн вом.
Бара на, дерт, лоӧ удждысьны петны,
Кӧть эськӧ омӧльыс сыысь оз тӧр.
Сы пыдди гожӧмнад турунтӧ куртны
Лоӧ ӧд сэки, дерт, кор киссьӧ зэр.
Сэтшӧм нин гӧльыдлӧн олӧмыс омӧль,
Век лоӧ озырлы копыртны юр.
Вӧлі кӧ ас костын кутшӧмкӧ отсӧг,
Сэк эськӧ удж вылӧ налы эн сюр.

ІІ. Заводын.

Чорыд, дзурыд швачкӧ пашляк.
Кыз лым улын куйлӧ вӧр.
Руд ру пытшкын водзын коз яг.
Киссьӧ вывсянь пакта зэр.
Тӧлысь югыд. Сьӧд вӧр шӧрын
Шор бок кырйысь петӧ тшын.
Вывлань кайӧ сюръя пӧлӧн,
Оз и вӧрзьыв, быттьӧ кын.
Тӧлысь югӧр пытшкын тӧдчӧ
Шор бок кырйын ичӧт чом,
Ставнас тӧлысь улын сотчӧ,
Сӧмын сьӧдов пыран вом.
Пач вом дорын ичӧт чомйын
Шоча пукалӧ мудз морт.
Тайӧ мича, гажа войын
Думыс сылӧн ылі горт.
Тӧдчӧ чужӧм серти сылӧн
Сьӧлӧм вывсьыс ыджыд шог — 
Синва тырыс синмас выйӧн,
Узьтӧдз абу сылы мог.
Куим морт на крепыд унмӧн
Узьӧны нин важӧн зэв,
Водӧмаӧсь сьӧд стен пӧлӧн — 
Ичӧт чомйын шы ни тӧв.
Вой шӧр бӧр нин. Пӧра кольӧ.
Кусны кутіс пачысь шом.
Юрыс мортлӧн лэччис улӧ.
Рӧмыд лои ичӧт чом.
— Тӧдан, лыддьысь, тайӧ мортсӧ?
— Тайӧ — миян Дема друг.
Со кӧн сійӧ тӧвйӧ тӧвсӧ — 
Пӧдтӧ вӧрын ассьыс шог.
Уна сыв пес тайӧ тӧвнас
Сылы лои вӧчны тан — 
Ассьыс, мый эм, вынсӧ ставнас
Пуктіс, медым лоӧ нянь.
Нёльӧн найӧ — ставныс ёнӧсь,
Ставныс прамӧй крепыд йӧз.
Уджалісны бура вынысь,
Уна вӧчисны нин пес.
Эз и тӧдлы Дема, кыдзи
Кутіс кольны кӧдзыд тӧв;
Лунъяс кузьӧсь ёна лои,
Джуджыд лои лымъяс зэв.
Джуджыд лымйын уджыс сьӧктіс.
Бырны кутіс сойысь вын.
Гортӧ петан пӧра локтіс.
Уджыс кутіс лоны джын.
Талун сёрнитісны ставныс
Петны куим-нёль лун мысьт.
Ставныслӧн нин быри вынныс,
Некод уджавны эз лысьт.
Ставлы лои кокньыд, долыд — 
Гортӧ мунны радӧсь зэв.
Демалы куш лои сьӧкыд,
Кутшӧм сьӧкыд вӧлі тӧв.
Думыс вылӧ усис гортыс,
Уси гортысь петан лун.
Кутшӧм сьӧкыд вӧлі петныс — 
Бӧрдӧм, шогсьӧм нэм оз вун.
Мыйкӧ кӧнкӧ Ӧгрӧ пессис,
Йӧзлы уджаліс кузь тӧв;
Кӧнкӧ, коньӧр, мыйкӧ шогсис,
Нянь-сов понда эз тӧд чӧв.
Ачыс сійӧ дзикӧдз вежсис,
Тӧдны кутіс мудз и шог;
Быдла-д висьӧ, юр дзик дзормис — 
Сэтшӧм олӧм лои лёк.
Мед нин эськӧ тан мый пессис,
Вӧчис тӧвбыд йӧзлы пес — 
Гортас сылӧн быдла-д кушмис:
Абу нянь ни, абу мӧс.
Кӧнкӧ сылы татысь петас
Комын кымын эзысь шайт.
Кытчӧ сійӧ гортас судзсяс?!...
Кӧйдыс, кӧнкӧ, абу войт,
Вотныс, кӧнкӧ, эз на вешйы,
Ньӧбны колӧ выльысь гӧр,
Выльӧс кӧмкот вайны кӧсйи,
Абу прамӧй пурт ни чер.
Сэтшӧм гажтӧм, пемыд думъяс
Дема юрын лои тыр.
Вуні сылӧн мудзӧм, унмыс,
Воши шогла пырысь-пыр.
Войбыд пукалӧ дзик ӧтнас,
Шогсьӧ коньӧр, ун оз лок.
Тӧлысь югӧр пырӧ чомъяс,
Пашляк, кылӧ, скӧр и лёк.

ІІІ. Гортын.

Тувсовъя шондіыс кайӧма вылӧ,
Кутӧма сьӧдӧдны паськыд мир туй,
Вӧлӧсьтын ёна нин гож водзын сылӧ,
Рада зэв чеччалӧ туй вывті кай.
Туй кузя ньӧжйӧник, дзоляник нопъя,
Киссьӧм лёк паськӧма локтӧ мудз морт.
Кузя зэв локтіс нин, кыссис век вынъя,
Помасис кузь туйыс, тыдовтчис горт.
Матыстчис горт дінӧ, сьӧлӧмыс радлӧ.
Керкаысь локтысьӧс аддзисны пыр,
Уськӧдчис керкаысь, мыйыськӧ бӧрдӧ
Нопъялӧн горт олысь, муса гӧтыр.
— «Демаӧй, мужикӧй, видза-ӧ локтін,
Виччыся важӧн нин, ог узьлы вой.
Петырыд висьӧ ӧд, дзик кулан выйын,
Омӧльтчис ёна нин, оз нинӧм сёй».
Пырӧмсӧ эз тӧдлы керкаас Дема;
Уськӧдчис пи дінӧ, писӧ оз тӧд:
— «Петюкӧй, тэ ӧмӧй, шыасьлы, дона,
Бергӧдчыв, видзӧдлы, ме — батьыд ӧд!»
Бергӧдіс ньӧжйӧник батьыслань юрсӧ,
Рада зэв видзӧдліс, нюмдыштіс пыр,
Личкигмоз батьыслысь малыштіс кисӧ — 
Еджыд дзик, оз тӧдчы чужӧмысь вир.
— «Висьӧдча, батьӧ... важӧн нин... Вайин
Бакилӧ заводысь? — юаліс пи... —
Ёна нин виччыси... тэ ӧд мем кӧсйин»...
Ачыс век нимкодя малалӧ ки.
Радпырысь зэв Дема кватитіс нопсӧ,
Кыскис сэсь Петюклы выль сапӧг гоз,
Пырысь‐пыр пиыслысь кӧмӧдіс коксӧ
Куйлігас, бытьӧнӧсь кулӧмӧс моз.
Муса зэв Петюклы батьыс сэк лои:
Коньӧрӧй, шудысла асьсӧ оз тӧд,
Нюмъялӧ, радысла висьӧмыс быри — 
Ёна нин сапӧгсӧ виччысис ӧд.
Шога зэв пукалӧ пи дінын Дема;
Сьӧлӧмсӧ сылысь друг топӧдіс шог.
Сьӧлӧмыс кылӧ нин, пи оз ло нэма,
Лолалӧ сійӧ нин ӧтарӧ ног.
Ичӧтсянь вӧлі нин морӧснас лябсьӧ,
Сӧвмыны эз вермы кыдзикӧ век;
Омӧлик морӧсыд ӧтарӧ вӧрзьӧ — 
Сэтшӧм нин гӧльыдлӧн олӧмыс лёк.
Батьыслӧн уна шог Петюклы тӧдчис,
Сьӧкыд удж кыскис тшӧтш томиник вын,
Ӧтарӧ став лёкыс здоровлун босьтіс,
Висьӧмсьыд другӧнтӧ сэсся он мын.
Лунысь-лун ёнджыка топӧдіс висьӧм.
Корлісны пельшӧрӧс — кокньӧд эз сет.
Омӧльтчис ёна нин, коли куш лысьӧм,
Муртса нин кучикысь лыыс оз пет.
Вит лун чӧж пукаліс пи дінын батьыс,
Шойччӧгсӧ лун ни вой коньӧр эз тӧд.
Квайт вояс тыригӧн унмовсис пиыс — 
Нэм кежас мынтӧдчис гӧль олӧмкӧд.
Моздорас кватитіс Дема кын писӧ.
Сир шогла шыасьны эз вермы дыр,
Оз гӧгӧрво весиг тупкыны синсӧ — 
Аслас тшӧтш шогысла кынмӧма вир.
Керка тыр лёк горшӧн горӧдіс мамыс:
Топӧдіс морӧсас Петюклысь юр,
Окалӧ, тірӧдӧ, садьмӧдӧ унмысь,
Горзӧмӧн лыддьӧдлӧ пиыслысь бур.
Шемӧса пукалӧ Петюклӧн чойыс — 
Шогысла сьӧлӧмыс тшӧтш лои кын.
Бать-мамлӧн бӧрдӧмыс сылы тшӧтш вуджис — 
Пукалӧ гусьӧник, чышкалӧ син.
Лун мысти нуисны Петюкӧс гортысь.
Гажаа югъяліс тувсовъя лун,
Гажтӧма сӧмын тай бӧрдӧмыс кыліс.
Демалӧн тайӧ лун, кӧнкӧ, оз вун.
Тыртӧм-куш кольӧма Демалӧн гортыс.
Мустӧммис югыд лун, мустӧммис удж.
Эз коль дзик нинӧмыс, эновтіс выныс.
Мый дінӧ босьтчыны, нинӧм оз куж.
Уськӧдчас лабичӧ, топӧдас юрсӧ,
Сыркмунӧ, ружӧбтас пыдісянь зэв,
Скӧрпырысь чорыда йирыштас пиньсӧ,
Сэсся дзик ланьтас, быттьӧ эз вӧв.
Став шогсӧ гозъялысь он висьтав кывйӧн:
Код вывті эз мунлы, сійӧ оз тӧд,
Код вывті муніс кӧ, коли кӧ ловйӧн,
Сылы и висьтавны оз ковлы ӧд.
Шогсьӧмнад тувсовъя уджтӧ он помав;
Воис и тӧдлытӧг ид кӧдзан дыр.
Демалӧн кӧйдысыс сэтчӧ эз лӧсяв — 
Шогсьӧмыд бара на сэтчӧ эз быр.
Кыдзӧнкӧ «бур-йӧзӧн» муяссӧ кӧдзис:
Кӧйдысысь йӧзыслы гӧраліс тшӧтш.
Сэк кежӧ страдна дыр бара на воис:
Верман кӧть, он кӧть, турунтӧ вӧч.
Гожӧмбыд мырсисны, вӧчисны турун.
Гашкӧ пӧ, вузавны вичмыштас кӧть — 
Мунӧны кыаӧн, локтӧны сёрӧн.
Асланыс дум вывсьыс пиыс оз пет.
Гожӧмын пуктысьны зэв мича лои:
Прамӧя зэрыс эз кӧтӧдлы му.
Зэрӧмыс ёна нин быдӧнлы колі — 
Вевйӧ нин кыптыны кутӧма сю.
Илля лун мӧд лунӧ кыпӧдчис кымӧр,
Кутшӧмӧс шоча зэв аддзывлӧ йӧз.
Шы ни тӧв ланьтісны пӧткаяс гӧгӧр.
Ывлаыс кымӧрсянь лои дзик лӧз.
Кытӧнкӧ ылын зэв кылыштӧ шургӧм.
Скӧра зэв кымӧркӧд кыпӧдчӧ тӧв.
Быттьӧкӧ му пиын кылыштӧ мургӧм;
Кымӧрыс валитчӧ ӧдйӧ нин зэв.
Став йӧзыс повзисны, мый бара лоӧ — 
Вывті нин кымӧрыс ыджыд да сьӧд.
Сьӧлӧмыс быдӧнлӧн ёна зэв полӧ.
Гашкӧ пӧ, шер усьӧ — нинӧм он тӧд.
Чорыда, скӧрпырысь уськӧдчис тӧв ныр,
Кыпӧдіс туй вылысь сюръяӧн бус,
Лэптыштны пывсян юр эз кӧсйы зэв дыр — 
Разӧдіс, шыблаліс чагъяс моз тьӧс.
Сы бӧрын кутіс тай швачкыны-усьны
Сюръяӧн орлытӧг зэв гырысь зэр,
Недыр мысьт сы бӧрын мӧдӧдчис шӧтны
Пев пом кодь, кын, чорыд, зэв гырысь шер.
Кодъяслӧн ӧшиньяс лунвылӧ вӧлі,
Ставсӧ дзик шаркӧдіс ӧтитӧг куш.
Тасъясыс сӧмын тай ӧшиняс коли.
Мый лои, висьтавны он кывйӧн куж.
Мыйӧн тай кымӧрыс кызвыныс вешйис,
Став йӧзыс уськӧдчис му вылӧ пыр.
Мыйӧн тай аддзисны, чужӧмныс вежсис,
Кынмис дзик ставныслӧн сӧнъясын вир.
Кӧні тай неважӧн зарни нянь быдмис,
Кытчӧ тай усьлӧма уна пӧсь войт,
Код вылын помтӧм дзик вир гаддьыс шедліс,
Ӧні сэн лоӧма вольӧс, сьӧд няйт.
Вир-пӧсьыс кытчӧ мый йӧзыслӧн усьлі,
Мудзсӧ ни узьӧмсӧ морт кӧн эз тӧд,
Шогыс и радлӧмыс кӧні эз куслы,
Сӧмын сэн местаыс кольӧма сьӧд.
Ставсӧ дзик жугӧдіс, вольсаліс, чегис,
Тувйӧн моз, тувъяліс няйт пиӧ шер,
Олӧмсӧ йӧзыслысь дыр кежӧ дзугис.
Шогысла ку пиӧ некод оз тӧр.
Медбӧръя вир шогӧн горӧдіс Дема:
— «Эштіс тай олӧмным, помасим дзик,
Став уджыс лои тай регыдӧн пома,
Воис тай вӧлисти миянлы пик...
Дум вылын вӧлі на тайӧ во вуджны
Йӧз сорӧн, овмӧсӧс кыпӧдны бӧр...
Дум серти эз на ло, лоӧ на корны — 
Яндзимтӧ шыбитны, нинӧм он кер»...
Шогысла сьӧлӧмыс Демалӧн потӧ.
Мый дінӧ босьтчыны, оз нинӧм тӧд.
Сэтчӧ на Ӧгрӧ век бӧрдӧмӧн содтӧ,
Муртса на синванас коньӧр оз пӧд.
Кыдзӧнкӧ Демалӧн дум вылас уси:
Сибырӧ мунан кӧ, оз-ӧ ло бур...
Мыйӧн тай думыштіс, шог быттьӧ кусі:
Кокняліс думысла, шогысла юр.
Шуласны: вӧйысьлы сюрӧ кӧ идзас,
Надеяпырысь зэв кутчысяс пыр,
Кулӧм шогпырсьыс кӧть сьӧлӧмыс ловзяс.
Дерт эськӧ, идзасыд оз кут зэв дыр.
Демалӧн сідзи жӧ сьӧлӧмыс ловзис:
Муна кӧ, гашкӧ пӧ, тшыгла он кув,
Сьӧлӧмыс мӧдарӧ бара жӧ повзис — 
Шудыд кӧ сэн оз ло — он вай и лов...
Ӧгрӧкӧд сёрнитіс, юасис, керис,
Полӧмсӧ шыбитіс, думсьыс эз кеж,
Кӧть эськӧ ачыс и лои нин пӧрысь,
Кытчӧ нин мӧдӧма, туйсӧ эз веж.
Ӧгрӧыс шуліс жӧ: «Сьӧлӧмӧй кылӧ,
Мунӧмыд миянлы буртӧ оз вай,
Мед эськӧ Петюкыд кӧть нин нӧ вӧлі,
Мед эськӧ сы помысь лои нин сай,
Кыкнанным пӧрысьмим уджысла кості,
Сэтчӧ кӧ мунам, мед сыв-коскыд ён,
Озырыд ӧдзӧстӧ сэн на оз восьты,
Гӧль дінӧ воан да, уджав пӧ, зон.
Уджтӧгыд некод на некӧн эз пӧтлы.
Быдсӧн на быдлаын писькӧдӧ пӧсь.
Олам кӧ татӧні — ог кулӧ тшыглы, — 
Тшыглунтӧ тӧдны он вермы и сэсь».
Шогысла Демалӧн сьӧлӧмыс чорзис.
Шудтӧм пыр олӧмыс вӧрзьӧдіс юр — 
Сьӧлӧмӧ эз нин пыр Ӧгрӧлӧн кывйыс,
Кыв помысь кокньӧдыс сылы эз сюр.
Олӧмтӧ чукӧртны чорыда лолі — 
Вузавны, сетавны эз ков зэв дыр,
Регыд тай куш сӧмын керкаыс коли.
Деньгаыс сё шайтӧ эз на и тыр.
Керкасӧ эз вузав, гӧль мортлы колис:
Гашкӧ пӧ, локта на, нинӧм он тӧд,
Суддя пыр бумага сӧмын дзик босьтіс,
Мынтыны вит во мысьт пуктісны кад.
Мӧдӧдчан лун воис, колӧ нин петны,
Пикӧд прӧщайтчыны лои на мог.
Мыйӧн тай кутісны гу вылӧ мунны,
Чорыда топӧдіс ставнысӧ шог.
Курыд зэв синваӧн бӧрдісны ставныс,
Батьыслы жаль лои эновтны гу.
Шогысла шатлалігтырйи моз муніс,
Сюйыштіс питшӧгас неуна му.
Горт дінас быдӧнлы копыртчис гӧгӧр:
«Прӧститӧй, кодлы мый вӧчлывлі лёк.
Воас кӧ ме йылысь кулӧмӧн юӧр,
Лёкӧн эн казьтывлӧй кӧть нин нӧ сэк».
Ӧгрӧлӧн, Ӧдюклӧн сьӧлӧмыс потӧ:
Кытчӧ пӧ мунам-а, некод оз тӧд.
Курыд зэв синваыс, синъяссӧ сотӧ.
Водзиас олӧмыс сап пемыд-сьӧд.
— Сибырӧ, Сибырӧ выль олӧм корсьны,
Пӧт кынӧм, бур олӧм, выль пӧлӧс шуд,
Выль муысь, вӧр-ваысь озырлун босьтны!
...Сэтшӧм нин Демалы усьӧма пуд.