ОКТЯБР РЕВОЛЮЦИЯ 10 ВО ТЫРИГКЕЖЛӦ КЫЗВЫН ПЕМЫДЛУНСӦ КОМИ ЙӦЗЛЫСЬ КОЛӦ БЫРӦДНЫ

Октябр революция сетіс рабочӧйяслы да крестьяналы аслыныс государствонас веськӧдлыны, олӧмсӧ лӧсьӧдны. Государствонас веськӧдлыныс, олӧмсӧ лӧсьӧдныс сьӧкыд пемыд велӧдчытӧм йӧзлы. Сідзкӧ, шуис Ленин ёрт, миянлы колӧ ӧні медъёна куимтор: ӧти-кӧ — велӧдчыны, мӧд-кӧ — велӧдчыны, коймӧд-кӧ — велӧдчыны. Пемыдлун бырӧдӧм удж дінас уджалысь йӧз кутчысисны нин, сӧмын оз на быдлаын сійӧ уджыс бура мун. Войтырӧс велӧдан юкӧд (Отдел Народного Образования) ӧтнас оз вермы гырысь йӧзӧс велӧдан удж бура сувтӧдны — тайӧс колӧ гӧгӧрвоны быдӧнлы. Кӧні сійӧ уджсӧ нуӧдны отсалӧны став сиктса гӧгӧрвоысь йӧз — сэні уджыс мунӧ бура, кӧні оз — омӧля.

Медвойдӧр ми чуксалам отсӧг вылӧ учительясӧс, избачьясӧс, селькоръясӧс, комсомолӧс да став гӧгӧрвоысь йӧзӧс. Мыйӧн нӧ найӧ вермасны отсавны? Висьтавлыны ӧтка крестьяналы — мыйла колӧ велӧдчыны, чуксавны гӧгӧрвотӧм гырысь велӧдчысьяссӧ школаӧ. Гырысьӧс велӧдан школаяс мукӧддырйиыс овлӧны тыртӧмӧсь: гижсясны 30−40 морт, а ветлӧ сӧмын 10−15 морт; ветлысьясыс оз быд лун волывлыны: ӧтик лун воласны да сэсся дзонь вежон чӧж оз петкӧдчывны. Колӧ сэтшӧмъясыслы индыны, мый сэтшӧм велӧдчӧмысь пӧльза ньӧти оз ло. Та кындзи, велӧдчӧм йӧз вермасны аслыныс босьтчыны велӧдны неграмотнӧйясӧс. «Быд велӧдчӧм морт мед велӧдас ӧти велӧдчытӧмӧс» — важӧнсянь нин чуксалӧ Крупская ёрт, а миян зэв на шоч ас вӧляӧн неграмотнӧйястӧ велӧдысьыд. Мукӧд велӧдчысьыс оз вермы гырысьӧс велӧдан школаӧ ветлыны, ылын вӧсна либӧ эштытӧмла. Сэтшӧмъяссӧ колӧ велӧдны гортаныс. Сійӧ уджсӧ кӧ эськӧ нуӧдасны сиктса гӧгӧрвоысь йӧз — ыджыд удж лоӧ вӧчӧма. Сэсся велӧдчӧм йӧз вермасны отсавны со мыйӧн: гижны унджык «Югыд туй» да «Коми сикт» газетъясӧ, мыйджык торкӧ гырысьӧс велӧдчан уджсӧ, кыдзи эськӧ сійӧс бурджыка лӧсьӧдны. Сэсся колӧ тӧждысьны, мед школаысь петӧм бӧрын велӧдчысьяс оз вунӧдны грамотасӧ, колӧ найӧс кыскыны газет лыддьысян кружокъясӧ, ышӧдны асьнысӧ газет судзӧдны. Лыддьысян керкаясын налы колӧ бӧрйыны газетъяс да нигаяс на серти — гырысь гижӧдъясӧс да гӧгӧрвоанаӧс. Унатор на вермасны вӧчны велӧдчӧм йӧз, кутчысясны кӧ сьӧлӧмсяньыс тайӧ удж дінас. А кутчысьны колӧ чорыда; сӧмын сэки ми вермам йӧзӧс велӧдны Ленин ёрт тшӧктӧм серти, кор став гӧгӧрвоысь йӧз коми вӧлӧсьтъясын, сиктъясын ӧтувтчасны тайӧ удж гӧгӧрыс «Бырӧдам пемыдлун» нима общество пыр.

Гырысь йӧзӧс велӧдӧм йылысь

тӧждысян комиссияын юралысь

Жеребцов.