МЫЙ ШУИС КОММУНИСТ ПАРТИЯЛӦН 14-ӧд СЪЕЗД

Неважӧн муніс Мӧскуаын Коммунист партиялӧн Ставсоюзса 14-ӧд съезд. Уна сёрнитісны пытшкӧсса да мукӧд государствояскӧд олӧм йылысь. Ошкисны и кулитісны партиялысь лад пуктӧмсӧ.

Омӧльтісны съезд вылын партиялысь Центральнӧй Комитетсӧ тӧлк пуктӧмысь бокӧвӧй капиталист государствояскӧд вузасьӧм-ньӧбасьӧм кузя (этшаджык вузалім, а унджык ньӧбим; мукӧддырйиыс весиг омӧльджыка колан тӧвар). Сэсся индісны, омӧльджыка пӧ лои видзӧдӧма нянь ньӧбалӧм вылӧ (вывті уна вӧлі лэдзӧма сьӧм дай вывті унаӧн босьтчисны тайӧ удж бердӧ).

Съезд ставсьыс ошкис Центральнӧй Комитетлысь уджсӧ. Шуис: Центральнӧй Комитетлӧн тӧлкуйтӧм (политика) вӧлі веськыд.

Сы понда промышленносьт дай крестьяналӧн кӧзяйствоыс кыптіс. Выныс кооперативлӧн соді. Крестьяна да рабочӧй кост йитӧдыс ёнмис.

Дай оз позь омӧльтны мукӧд государствояскӧд олӧмсӧ. Зык вылӧ миянлы ӧні петны оз позь, миянлы колӧ ёнмӧдчыны. Центральнӧй Комитет вермис и тані кутны тӧлк. Зык дзикӧдз кусі, тӧргӧвӧй договоръяс, концессияяс* содіны. Тайӧ миянлысь овмӧсӧс сӧмын кыпӧдӧ.

Водзӧ кежлӧ съезд шуис Центральнӧй Комитетлы кӧзяйствосӧ нуны важ туйӧд социализмӧ: кыпӧдны промышленносьт, ёнмӧдны крестьяналысь кӧзяйствосӧ, кооператив пыр дорны йитӧд крестьяна да рабочӧй кост.

Мукӧд государствояскӧд зыктӧг ладмӧдны олӧм.

Мед ёнджыка кыптас сиктса кӧзяйство, колӧ ёнджыка вузавны крестьяналысь тӧварсӧ заграничаӧ. Мед асланым государственнӧй промышленносьт ёнмас, мед оз ло бӧжын капиталист государствояслы, мед оз кут кыссьыны капиталист государствоса промышленносьт бӧжын, колӧ чинтыны ньӧбӧмсӧ заграничаысь, машинаясӧс да мукӧд пабрик-заводпытшсаторъяс, колӧ сійӧясӧс лӧсьӧдны асланым пабрик-заводъясын. Сӧмын та ног ми вермам кыпӧдны кӧзяйствосӧ, вӧчны социализмсӧ. Кутам кӧ быд машина ньӧбны заграничаысь, некор сідзтӧ оз миян лолы машина вӧчан пабрикъяс да заводъяс.

Та кындзи уна муніс сёрни съезд вылын кооперативъяс йылысь да мукӧд тӧвариществояс йылысь. Кыдзи ми кӧсъям машинаӧн уджавны видз-му? Ӧтка крестьянин оз вермы босьтны машинаястӧ, оз судзсьы, дай абу ладыс уджавнысӧ посни муястӧ машинаӧн, кор муртса тӧран гӧрнад бергӧдчыны. Та серти кыдзкӧ дзикӧдз колӧ нуны видз-му лӧсьӧдан (землеустроительнӧй) удж. Сэсся машинатӧ, буракӧ, судзсянджык ньӧбныд артельнад. Вот та понда колӧ кыпӧдны ёнджык удж делӧ вылын тӧвариществоясын, ӧтув тӧварищество пыр машинаястӧ ньӧбавны. Сы кындзи тӧвариществоясыд бурӧсь мӧда-мӧдлы отсасьӧмӧн. Воис, шуам, кутшӧмкӧ крестьяниныс пикӧ (кулі мӧс либӧ вӧв), либӧ крестьянинлӧн гӧльлуныс оз лэдз бурмӧдны овмӧссӧ, сэки сылы вермас мунны отсӧгӧн мӧда-мӧдлы отсасян тӧвариществоыс.

Тадзи жӧ позьӧ шуны кооперативъяс йылысь. Кооператив — ӧтувса ньӧбасьӧм-вузасьӧм. Бура кӧ уджалӧ кооператив, крестьяна донтӧм колан тӧвар вермасны босьтны, артельӧн регыдджык вермасны венны ӧтка вузасьысьӧс. А оз кӧ ло ӧтка вузасьысьыс, сэки сэні и эм йитӧдыд (смычкаыд) сиктса кӧзяйстволӧн карса промышленносьткӧд.

Тадзи сёрнитіс коммунист партиялӧн 14-ӧд съезд сиктын уджалӧм йылысь. Колӧ пыдӧдзджык мӧвпыштны быд крестьяналы та йылысь да босьтчыны чорыдджыка удж бердӧ. Тайӧ, ми тӧдам, оз кажитчы сӧмын кулаклы; гӧль да шӧркоддьӧма крестьяналы медбур пыкӧд кулаккӧд вензигӧн да выль олӧм вӧчигӧн.

Ёрт.