БЫД КООПЕРАТИВСА ШЛЕНЛЫ КОЛӦ ТӦЖДЫСЬНЫ КООПЕРАТИВ УДЖ ВӦСНА
Уджалысь йӧз ӧні шуӧны: шленъяс кӧ омӧльӧсь — кооператив уджалӧ омӧля.
Мыйла сідз, юаласны ӧткымын шлен: шленскӧй пай пӧ мынті, тӧвар ньӧба кооперативысь, мый нӧ эськӧ ещӧ колӧ? Кооператив кӧ омӧля уджалӧ, сэсь абу нин ме мыжа, омӧль шленъяс сюрӧмаӧсь правленньӧӧ.
Сідз шуны, дерт, оз позь. Коді нӧ эськӧ кооперативас кӧзяеваыс? Кооператив миян став кооперативса шленъясыслӧн, ми асьным сэн кӧзяева, правленньӧ сӧмын нуӧдӧ удж миян индалӧм кузя.
Быд крестьянин тӧдӧ, омӧля кӧ чередитан (дӧзьӧритан) ассьыд кӧзяйствотӧ, овмӧсыд киссьӧ. Шленскӧй пай кӧ мынтін да ньӧбан лавкаысь тӧвар — сійӧ этша на. Шленъяс кӧ кӧсйӧны, мед кооператив бура уджалас, налы лоӧ аслыныс тӧждысьны тшӧтш.
Кыдз эськӧ тайӧс вӧчныд?
Перво-наперво быд шленлы колӧ волывлыны кооперативса собранньӧяс вылӧ. Сэн ёна колӧ кывзыны, мый висьталас правленньӧ кооперативса удж йылысь. Мыйкӧ кӧ оз кажитчы, неладнӧ кӧ вӧчӧма правленньӧ, колӧ пыр жӧ индыны сы йылысь. Шуам кӧть сідз: кооператив вайӧма ситеч да вузалігас быд шайт вылӧ пуктӧма 30 ур. Колӧ правленньӧлысь юавны да шуны: сідз пӧ водзӧ кежлӧ вӧчны оз позь.
Шуас кӧ правленньӧ: сьӧм пӧ абу тӧвар судзӧдны, а шленъяс тӧдӧны — лавкаыс тырӧма ковтӧм тӧваръясӧн (дона чашкаясӧн, кувшинъясӧн, шӧвк лентаясӧн, дона мундштукъясӧн да мукӧд тӧваръясӧн), а коланторйыс абу, абу табак, куритчан бумага, донтӧм ситеч, лампа, стеклӧ да фитиль. Колӧ шленъяслы индыны правленньӧлы: сідз пӧ уджавны оз позь, колӧ сӧмын судзӧдны колан тӧваръяс.
Шуам, кооперативса шлен воис лавкаӧ да аддзӧма, сельди да тшай орччӧн куйлӧны джадж вылын, либӧ приказчик зэв скӧр ньӧбасьысьяскӧд; колӧ пыр жӧ ветлыны правленньӧас да висьтавны, мед эськӧ правленньӧыс вермис лӧсьӧдны бур вылӧ уджсӧ.
Сэсся шленъяслы колӧ тӧждысьны тшӧтш, мед эськӧ унджык йӧз пырасны кооперативъясӧ.
Тайӧс кӧ ставсӧ вӧчны кутас быд кооперативса шлен, сэк кооперативыс ёнмас да уджавны кутас бура. Ленин ёрт шуліс: бур олӧмыс пӧ миянсянь, социализм пӧ лоӧ сэк, кор ми ставным велӧдчам кӧзяйство нуӧдны пабрикъясын, заводъясын, кооперативъясын. Сідзкӧ Ленин шуӧмъяс серти мунам: ассьыным овмӧссӧ кыпӧдам да ёнмӧдам кооперативъяссӧ.
