ДОДЗСА. ЙӦЗ КОСТ ОЛАННОГ

СССР-са йӧзъяслӧн шӧрса нига лэдзанін. Мӧскуа. 1925 во.

(Коюшев. Политграмота для коми крестьян. 216 страниц).

Нигаын эм со кутшӧм юкӧдъяс:

1) Кымынкӧ кыв водзвылас; сэні гижысь висьталӧ, мыйла колӧ миянлы тӧдны политграмота; войдӧр ми вӧлім пемыдӧсь да эгӧ и тӧдлӧй, мый позьӧ овны озыръястӧг, позьӧ лӧсьӧдны выль, бура оланног. 2) Важ оланног — тані висьтавсьӧ, кыдзи йӧз овлісны важӧн, кыдзи олӧм вочасӧн кыптіс машинаясӧн уджалӧмӧн, кыдзи лои капитализм. 3) Капиталистъяс оланноглӧн бӧръя помыс. 4) Кыдзи уджалысь войтыр водзсасис капиталистъяс оланногкӧд. 5) Коммунист партия йылысь — кыдзи сійӧ ёнмис-быдмис, Интернационал. 6) Сӧвет власьт диктатура йылысь, мыйӧн Сӧвет власьт бур, кыдзи лоины сӧветъяс, кыдзи бӧрйысьӧны йӧз карса, сиктса, вӧлӧсьтувса, обласьтувса да ставроссияса съездъясӧ, РСФСР да СССР йылысь; кутшӧм вӧля сетіс Сӧвет власьт, кутшӧм уджъяс вӧчӧны грездувса да вӧлӧсьтувса сӧветъяс. 7) Кыдзи Сӧвет власьт овмӧснас веськӧдлӧ — видз-му уджалӧм, тӧвар вӧчӧм; дон йылысь; концессияяс, тӧргуйтӧм, кооперация. 8) Коми уджалысь войтыр йылысь кыдзи Сӧвет власьт тӧждысьӧ — кыдзи озыръяс тӧждысьлісны коми йӧз йылысь, овмӧс лӧсьӧдӧм Коми обласьтын; кыдзи Сӧвет власьт лэптӧ став кольӧм йӧзӧс, ас кывйӧн велӧдӧм йылысь. 9) Бӧрвывса кыв.

Гижысьлӧн эм бур сям сёрни панны: тӧданаджыкторсянь, тӧдсасянь мунны тӧдтӧмӧ, коми олӧмсянь тӧдмавны роч олӧм, сэсся и мукӧд пӧлӧс олӧм. Сёрнияс мӧда-мӧд бӧрся тэчӧма сідзи, мед эськӧ бурджыка гӧгӧрвоӧны, кыдзи да кытчӧ вочасӧн миян олӧмыс мунӧ. Сёрнияс гижӧма гӧгӧрвоана кывйӧн, лыддьыны абу сьӧкыд. Эмӧсь, дерт, и сьӧкыда гӧгӧрвоана инъяс, да сэтшӧмыс этша, бура мӧвпалӧмӧн позьӧ тӧдмавны. Сійӧ, кыдзи шуӧ гижысьыс, лоӧ сы понда, мый комиӧн гижан кывйыс абу на шылялӧма. Шаня кужӧма тэчны гижысь и лыдпасъяссӧ: бура уна тэчӧма, да абу тшӧкыда, быд сёрниӧ ичӧтикаӧн — сійӧ лыддьӧмтӧ бара жӧ кокньӧдӧ. Лыдпасъяссӧ ӧктӧма выльясӧс (эмӧсь 1924−1925 вося).

Эмӧсь и абу ошканаторъяс: зэв уна ӧшыбка эм шыпасъясын: «сідзи» пыдди гижӧма «видзи», «велӧдчӧм» пыдди «селӧдчӧм». Мукӧд ӧшыбкаыс вывті нин ёна синмад сетчӧ: 141 лист бокын гижӧма: «Сӧвет власьт пуксьӧм бӧрын выль власьт зіля кутіс озыръяс дор овны». Сэсся, ме чайта, бур эськӧ вӧлі быд юкӧд бӧрын гижны юасянъяс (вопросник), кыдзи Ярославскӧйлӧн «Политграмота для деревни» нигаын.

Гижӧд печатайтӧма бур бумага вылын, абу посни шыпасӧн, эмӧсь сэні и гижӧд серти лӧсялан картинаяс. Татшӧм нигаыс миян абу на да, зэв колана. Тайӧ нига серти позьӧ велӧдны-велӧдчыны ичӧт школаясын (І ступ.) медбӧръя восӧ, ІІ ступеньын первойя вояссӧ, гырысь малограмотнӧйясӧс велӧдан школаясын, ликпунктъясын, политграмота велӧдан коми кружокъясын.

Колӧ лыддьыны тайӧ нигасӧ став коми крестьяналы.

Ж-ов.