ПРӦСТ СЬӦМ ПУКТӦЙ УДЖДЫСЯН ТӦВАРИЩЕСТВОӦ

Лӧсьӧдны удждысян тӧварищество абу зэв сьӧкыд. Колӧ сӧмын зіляджык уджыштны ӧткымын водзмӧстчысь йӧзлы. Сьӧкыдджык лоӧ ёнмӧдны, вынсьӧдны да уджсӧ паськӧдны тӧвариществолысь, сэки колӧ нин кыскыны тӧвариществоса уджас став йӧзсӧ.

Быд крестьянинлы тшӧкыда ковмывлӧ сьӧм кӧзяйство гӧгӧрӧ: кодлы кӧйдыс вылӧ, кодлы вӧв ньӧбны, кодлы кутшӧмкӧ видз-му уджалан машина лӧсьӧдӧм вылӧ, сідз водзӧ. Мӧдар боксянь кӧ, тӧвариществоыс крестьяналы коланінъясӧ удждӧм вылӧ сьӧмсӧ тырмымӧн вермас чукӧртны сӧмын ассьыныс крестьяналысь. Сійӧ вермас лоны, став крестьянасяньыс кӧ сӧмын кутас локны тӧвариществоас.

Государство ассяньыс сьӧмсӧ оз вермы дзик тырмымӧн торйӧдны крестьяналы кӧзяйствоӧ коланінъясӧ удждӧм вылӧ. Тӧвариществояссӧ сы вылӧ и лӧсьӧдӧны, мед крестьянаыс асьныс отсалісны мӧда-мӧдныслы.

Кутасны кӧ крестьянаыс ставыс пуктыны прӧст сьӧмсӧ тӧвариществоас, тӧвариществоыс сэки вермыны кутас удждӧмӧн отсавны став нуждайтчысь крестьяналы. Сэки тӧвариществояс вермыны кутасны шленъяслы дай мукӧд крестьяналы судзӧдны ставсикас колан видз-му уджалан кӧлуй. Вермыны кутасны крестьянаыслысь тӧварсӧ выгӧдаӧн вузавлыны. Государство тӧждысьӧ, мед крестьянаӧн пуктӧм сьӧмыс некытчӧ эз вермы вошны. Закон серти да тӧварищество устав серти, пуктӧм сьӧмсӧ бӧр пуктысьясыслы сетӧм вылӧ вермасны босьтны тӧвариществоыслысь став капиталъяссӧ дай став овмӧссӧ. Со кыдзи быд тӧвариществоса шленысь вермасны перйыны сьӧм (100−200 шайтӧдз).

Тӧвариществоыслысь став уджсӧ контролируйтӧ сельскокӧзяйственнӧй удждысьӧмлӧн обществоыс да финанс комиссариат. Вонас ӧтчыд ли, кыкысь ли налӧн инспекторъясыс видлалӧны став уджсӧ тӧвариществоясыслысь. Сы кындзи быд удждысян тӧвариществоын эм аслас ревизионнӧй комиссия. Ревизионнӧй комиссиясӧ бӧрйӧны общӧй собранньӧ вылын тӧвариществоса шленъясыс. Ревизионнӧй комиссияясыс быд кадын вермасны видлавны тӧвариществоыслысь делӧяссӧ.

Сідзкӧ пуктӧм сьӧм вошӧмысь крестьяналы повны дзик нинӧм.

Кӧнсюрӧ ӧні пуктӧм сьӧмсӧ бӧр корӧм бӧрти оз на вермыны пырысьтӧм-пыр сетны. Тӧвариществоас мукӧддырйиыс абу сьӧмыс, ставсӧ удждалӧма да мукӧдлаӧ видзӧма. Сы вӧсна и оз вермыны пуктӧм сьӧмсӧ корӧм бӧрас пырысьтӧм-пырсӧ сетныс. Водзӧ кежлӧ татшӧмторъясыслы оз ков лоны. Кымын озыр лоӧ тӧварищество, сымын кокни лоӧ регыдджык корӧм бӧрын сетны пуктӧм сьӧмтӧ. Ӧні миян тӧвариществояс гӧльӧсь на. Сы вӧсна сельскокӧзяйственнӧй удждӧмлӧн (кредитлӧн) обществоыс лӧсьӧдӧма торъя страхӧвӧй кредит.

Пуктӧм сьӧмсӧ кӧ кутасны тӧвариществоысь бӧр корны да сылӧн кӧ сьӧмыс абу, тӧвариществоыс сы вылӧ вермӧ босьтны сьӧмсӧ страхӧвӧй кредитсьыс.

Сэсся оз ков вунӧдны, мый тӧвариществоын сьӧм видзны зэв выгӧднӧ. Гортад сьӧмыд вермас вошны, сотчыны, а тӧвариществосьыд некытчӧ оз ло. Сэсся тӧвариществоад сьӧмыд вылӧ сетӧны бура уна прӧчент, дай ковмас кӧ сьӧм пуктысьыдлы отсӧг, тӧвариществоыд кокньыдджыка сылы отсалас.

А. К.