ГАЗЕТ ДЕРЕВНЯӦ!

«Коми Сикт» — крестьяна газет

Мый вермас вӧчны волисполкомса секретар крестьяна костӧ газет разӧдӧм понда?

Во вит-ӧ-квайт нин ми пыр дугдывтӧг зілям, кыдз эськӧ унджык газет разӧдны деревняясӧ, медым эськӧ унджык крестьяна лыддисны газетсӧ. Быд ногыс нин пессим сы вӧсна. Сӧмын ӧнӧдз на пӧшти нинӧм эз артмы — коми крестьяна зэв на этшаӧн лыддьӧны газеттӧ, зэв на этша газет разалӧ коми деревняясӧ.

Деревняса культурнӧй удж нуӧдысьяслы, тшӧтш став обществоса учрежденньӧясын да организацияясын служитысьяслы, колӧ зільны пыр крестьяна костӧ газет разӧдӧм понда. Сӧмын колӧ кужны да тӧдны, кыдзи бурджыка тайӧ уджсӧ нуӧдны, медым крестьянаыс кутісны газетсӧ не толькӧ судзӧдны да лыддьыны, а мед эськӧ тшӧтш и асьныс кутісны газетас гижны. Босьтам кӧ ми коми крестьянатӧ, унджыкыс на оз тӧд, кыдзи судзӧдны газетсӧ, весиг оз на гӧгӧрво — кутшӧм пӧльза сетӧ газетыс.

Редакция ӧтнас оз вермы сюйны унджык газет крестьяна пӧвстӧ. Колӧ отсӧг местаяссянь (деревняяссянь). Медся ёна крестьянакӧд лоӧ ӧтлаасьлыны волисполкомса председательлы да секретарлы. Быд лун нин на дінӧ кутшӧмкӧ могӧн волӧны крестьянаыд. Вот найӧ вермасны зэв ёна отсавны газеттӧ крестьяна костӧ разӧдны. Колӧ сӧмын босьтчӧмыс, водзмӧстчӧмыс, окотитӧмыс.

Тані ми гижыштам, кыдзи ӧтик волисполкомса секретар (абу миян Обласьт улысь, а Тверскӧй губерняысь) Крылов разӧдӧ газетъяс аслас вӧлӧсьтса крестьяна пӧвстын. Сійӧ со кыдзи уджалӧ:

«Ӧні менам ки пыр тӧлысьнас мунӧ: 23 номер „Беднота“, 12 номер „Тверская Правда“ да 3 номер „Тверская Деревня“. Став газетыс тайӧ воӧ поштаӧн менам ним вылӧ. Ме сэсся ачым нин юкла да разӧдала газетсӧ судзӧдысьяс костас. Квайт номер „Беднота“ ме судзӧда дзик аслам тшӧт вылӧ. Сэсся артышта, коді оз на судзӧд газетсӧ, нуа сылы гортас, пукта пызан вылас дай шуа: „На, лыддьы, дзонь тӧлысь чӧж тэныд кутас воны газетыс“.

Медым бурджыка дядьӧыд кутчысяс газетас, ме сэтысь первойяссӧ индала сэтшӧм статьяяс, кодъяс ёнджыка сылы колӧны, пыдӧджык юрас пырӧны. Сёрнитышта ещӧ ичӧтика сыкӧд, дядьӧыд и велалӧ газеттӧ лыддьыны. Кор аддза — ёна нин сійӧ газетас кутчысьӧма, муна мӧд ордӧ да бара сідзи вӧча, а воддзаыс ачыс нин кутас судзӧдны газеттӧ, оз нин кӧсйы лэдзчысьны газет лыддьӧмысь. Некор на эз вӧвлы меным газетысь мынтысьтӧм, пыр на мынтылісны. Асьныс вӧлі и юаласны: „Уна-ӧ нӧ ковмас тэныд газетсьыд?“

Быд собранньӧяс вылын ме лэпта сёрни газет йылысь. Ог торйӧн, а мукӧд пӧлӧс сёрни костын. Сэсся мукӧд удж нуӧдысьяслы тшӧкта газетъясысь корсявны сэтшӧм статьяяс, кӧні гижӧма мыйкӧ асланым вӧлӧсьт йылысь, кутшӧмкӧ удж вӧчӧм йылысь либӧ кӧні пасйӧма тӧдса ним-ов. Кор крестьяналы петкӧдлан сэтшӧм газетъястӧ, найӧ асьныс кутасны сёрнитны газет судзӧдӧм йылысь дай газетӧ гижӧм йылысь тшӧтш. „Но, мокасьтӧ, — шуасны шензигтырйи, — тайӧ тай нӧ миян йылысь гижӧмаӧсь? Кыдзи нӧ тӧдӧмаӧсь сэні? Кузьма кӧ гижӧма-а? Видзӧд, зонмӧ, печатайтӧмаӧсь ӧд! Ме кӧ гижа, гашкӧ лэдзасны жӧ да? Вайлы, другӧ, тайӧ газетсӧ, ме гортсалы петкӧдла“...

Водзӧ сэсся Крылов тадзи тшӧктӧ вӧчны: лӧсьӧдны записнӧй книжка да пасъявны сэтчӧ став циркуляръяс, декретъяс, туйдӧдӧмъяс, статьяяс — быдтор, мый инмӧ крестьяналы (дерт, он ставсӧ гиж книжкаад, сӧмын пасйыштан мый йылысь). Кор крестьянакӧд сёрниӧ мыйкӧ йылысь воан, перйы книжкатӧ да висьтав, кутшӧм газетысь позьӧ аддзыны сы йылысь. Медым крестьяна асьныс ветласны газетысла, кытысь позьӧ матысьджык судзӧдны (сельсӧветӧ, школаӧ, лыддьысян керкаӧ), да лыддясны колантор йывсьыс.

Крестьяниныд непременнӧ ветлас, аддзас мый сылы колӧ дай зэв дӧвӧльӧн коляс. Сійӧ ачыс гӧгӧрвоас: газетыд оз шутит, а делӧ йылысь гижӧ. Сэки сылы аслыс окота лоас газеттӧ судзӧдны.

Ме пыр тадзи вӧча, — шуӧ Крылов, — да пыр на зэв бура артмыліс».

Позьӧ оз вӧчны тадзи миян Коми обласьтын? Сюрасны оз миян татшӧм бур секретаръясыс (либӧ мукӧд деревняса удж нуӧдысьяс)? Позьӧ дай колӧ, колӧ сюрныс и.

Ми надейтчам, кодъяскӧ и Коми волисполкомса секретаръяс пытшкысь босьтчыласны Крылов моз уджавны газет разӧдӧм понда.

«Коми Сикт» — крестьяналӧн газет. Крестьяналы тайӧ газетсӧ колӧ лыддьыны, колӧ налы и гижны тшӧтш сэтчӧ. Найӧ босьтчасны лыддьыны и гижны. Налы отсаласны волисполкомса секретаръяс ӧтвылысь став мукӧд удж нуӧдыськӧд.

Кутчысьламӧй ставным тшӧтш газет разӧдны крестьяна костӧ!

В. Савин.