СЬӦМ ЧӦЖАН КАССАЯС СЕТӦНЫ УНА ВЫГӦДА

Государствоса сьӧм чӧжан кассаяс сетӧны сьӧм пуктӧм вылӧ гырысь прӧчентъяс: пуктан кӧ срок индытӧг — сетӧны 8 прӧчент (быд шайт вылӧ 8 ур), срок индӧмӧн кӧ — 9 прӧчент.

Сьӧм чӧжан кассаӧ позьӧ чукӧртны сьӧм зэв этшаникӧн пукталӧмӧн: медпервойсӧ позьӧ пуктыны сӧмын 25 ур. Сэсся позьӧ чукӧртны сьӧмтӧ поштӧвӧй маркаясӧн. Кассаас сійӧс босьтӧны сьӧм пыдди.

Пуктысьяслы сьӧмсӧ позьӧ босьтны кор окота, некутшӧм торъя гижасьтӧг. Локны сӧмын кассаӧ, мыччыны кассаысь сетӧм книжкасӧ — дай сьӧмтӧ пырысьтӧм-пыр сетасны.

Кассаӧ пуктӧм сьӧм йылысь некод бокӧвӧй морт оз тӧд, видзӧны сэні сьӧмсӧ гусьӧн. Кассаын служитысь мортыс кӧ висьталас кодлыкӧ: со сійӧ пӧ сымда сьӧм пуктіс, — сійӧс судӧн мыждасны.

Сьӧм чӧжан кассаын сьӧмтӧ крестьяналы бурджык видзны гортын дорысь: кассаын сьӧмыд некытчӧ нин оз вош. Книжкаыд кӧ вошӧ, сы понда нинӧм. Кассаын сьӧмыд оз вош, сетасны пуктысьлы.

Кассаӧ пуктӧм сьӧмысь оз босьтсьы некутшӧм налог, сборъяс.

Пуктысьлы позьӧ кассасьыс ассьыс сьӧмсӧ вуджӧдны мӧд ним вылӧ. Окотитас кӧ пуктысьыс ассьыс сьӧмсӧ книжка серти мӧд мортлы тшӧктыны босьтны, позьӧ сійӧс вӧчны, сӧмын колӧ сы йылысь юӧртны кассасӧ водзвыв. Тайӧ зэв бур грамота тӧдтӧм крестьяналы.

Таво сьӧм чӧжан кассаяс мынтӧны крестьяналысь сельхозналогсӧ, юӧртас кӧ кассасӧ сы йылысь крестьяниныс. Тайӧ зэв бур крестьяналы. Оз ков налы торъя тӧждысьны налог мынтӧм йылысь. Сӧмын юӧрт кассаӧс да ысты сылы окладнӧй листтӧ. Сійӧ мынтас налогтӧ дай ыстас квитанция. Сэсся пуктӧм сьӧм вылад воӧ прӧчент. Сідзкӧ кассаад кӧ вочасӧн чукӧртан сьӧмтӧ, оз и ков тыртчыны дзик став налог мындаыд, позьӧ этшаджык. Мукӧдыс тырӧ пуктӧ и сьӧм вылас воан прӧчентнас.

Сэсся пуктысь тшӧктӧм серти касса вуджӧдӧ сьӧмсӧ поштаӧн да телеграфӧн кӧть кутшӧм местаӧ СССР пасьта.

Со кутшӧм выгӧда да кокньӧдъяс сетӧны уджалысь йӧзлы сьӧм чӧжан кассаяс. Та йылысь колӧ тӧдны быд крестьянинлы. Быд крестьянинлы колӧ пуктавны ассьыныс сьӧмнысӧ государствоса сьӧм чӧжан кассаясӧ.

В. П.