ДЕЛЕГАТКАЯСЛЫ КЫВ НЫВБАБА КОСТЫН УДЖ НУӦДЫСЬЯССЯНЬ
Сӧвет власьт ӧткодяліс права нывбабалысь мужикъяскӧд. Но нывбабаяс ёна на пемыдӧсь — шоч найӧ костын велӧдчӧмъясыс — оз кужны пӧльзуйтчыны аслас праваяснас. Бӧрын кыссьӧны и бӧрын кутӧны водзӧ удж нуӧдысьяссӧ.
Сы вӧсна коммунист партия лӧсьӧдіс делегатскӧй собранньӧ, кытчӧ нывбаба бӧрйысьӧны ас костсьыс сэтшӧм ёртъясӧс, кодъяс кужасны кыв шуны веськыда скодъяс вылын, мукӧд собранньӧяс вылын нывбабаяс кузя; тӧдмасясны, кыдзи выль олӧмсӧ Сӧвет власьт лӧсьӧдӧ, велӧдчасны асьныс да туйдасны мукӧд нывбабаяссӧ.
Сы вӧсна коммунист партия, Ленин ёрт сиӧм серти — «кыскыны общественнӧй уджӧ став уджалысь нывбабаясӧс», — аслас женотделъясӧн нуӧдӧ удж нывбаба костын делегатскӧй собранньӧяс пыр.
Быд делегаткалы колӧ тӧдны, мый сійӧ бӧрйӧм морт, сысянь нывбаба чукӧр виччысьӧны удж.
Мый колӧ помнитны важ делегаткаяслы.
1. Быд во, кор мунӧ выльысь бӧрйӧм делегатскӧй собранньӧясӧ, Сӧвет власьт да коммунист партия лыддьӧны, мый вӧчӧма кольӧм вонас, мый колӧ вӧчны водзӧ.
Сідз жӧ тшӧтш быд делегатка, коді муніс делегатскӧй собранньӧ пырыс, думыштӧ — мый сійӧ вӧчис бӧрйысь нывбабаясыслысь олӧмсӧ кокньӧдӧм вӧсна.
Миян делегаткаяс оз на прамӧя тӧдны, мый сы кодь бабаясыс уджалӧны быд пельӧсын СССР пасьтаыс, велӧдчӧны (Ленин ёрт тшӧктӧм серти) нуӧдны удж государствоын — уджавны да власьтсӧ кутны.
2. Таво миян СССР-ын делегатскӧй собранньӧ пырыс петіс 378.704 нывбаба (Коми обласьтын 1.380; 1924 воын вӧлі 586). Тайӧ нывбабаясыс миян оз вошны нин пемыд йӧз пиас. Тайӧ 378.704 делегатка чукӧрыс петісны первой школа пыр, кӧні велӧдӧны нуӧдны общественнӧй удж.
Таво делегатскӧй собранньӧ пыр петісны 169.459 мортӧн унджык воддза вося дорысь.
3. Делегаткалы оз ков вунӧдны кыскыны общественнӧй уджӧ мукӧд нывбабаяссӧ. Найӧ заводитӧны нин кутчысьны тайӧ школа бердас, тӧдмалісны, мый сійӧ зэв буртор бабаяслы.
СССР пасьтаыс бӧрйысь йӧзыс таво ёна соді: 1923−24ʼ воын вӧлі 5.837.569 морт, а 1924−25ʼ воӧ — 9.414.513 морт.
Миян Коми обласьтувса нывбаба ёна на бӧрын кыссьӧны, дышӧдчӧны собранньӧ вывъясас ветлыны.
4. Делегаткалы, коді сьӧлӧмсяньысджык уджаліс, сьӧкыд торйӧдчыны делегатскӧй собранньӧ уджнас. Быдӧн думыштӧны: «Мый жӧ эськӧ ме верма вӧчны водзӧ, кутшӧм бур сетны?.»
Миян делегаткаяс воддза вояснас собранньӧяс вылас вӧлі видзӧдӧны чунь пырыс на, ӧні, воысь воӧ, найӧ кутісны чорыдджыка кутчысьны.
Таво петысь делегаткалы колӧ отсавны кыпӧдны уджсӧ выль делегатка чукӧрлы.
5. 1925 воын карса сӧветъясын шленъясас бӧрйӧма 3.323 нывбабаӧс, сельскӧй сӧветъясын — 45771 крестьянка (миян Комиын 100 гӧгӧр).
Тайӧ мындаыс, дерт, абу на уна, но быд делегатка тӧдӧ, кутшӧм сьӧкыд нывбабалы вуджны сэтчӧ, вермыны уджавны общественнӧй уджын. Быд делегатка вывті вуджис, кутшӧм сьӧкыд сылы веритчыны аслас вын вылӧ.
1925 воын
6. 1923 воын Кооперативса правленньӧясын да ревизионнӧй комиссияясын уджалісны 1.300 нывбаба; 1925 воын соді 4.517 мортӧдз; сэсся уджалӧны практиканткаын 1.015 морт, лавочнӧй комиссияын — 1.742, велӧдчӧны кооперативнӧй курсъяс вылын 1.621.
Миян обласьтын кооперативнӧй уджӧ ӧтик-мӧд нывбабаӧс на бӧрйӧны; оз радейтны и практиканткаяслысь велӧдчӧм; делегаткаяслы колӧ ёна пыркӧдны важӧ кыскысьяссӧ, практиканткаяссӧ кедзовтысьяссӧ да нывбабаяссӧ бӧрйытӧмсьыс ӧлӧдны.
7. Профсоюзъясын уджалысьяс да бӧрйӧмъяс уна жӧ содіс: союзъясас вӧлі 1924 воын 1.544.937 нывбаба, а 1925 воын содіс 1.615.709 мортӧдз. Став нывбабаыс 25½ прӧчент (нёльӧд юкӧныс). Миян Коми обласьт пасьта сюрс саяс.
8. Унджык крестьянка партияӧ пырысь — делегатка. Быд во партияӧ пырысь нывбаба содӧ:
1923 воын партияын вӧлі 42,192 нывбаба. 1924 воын лои — 70.736, а таво май тӧлысьын вӧлі 100,072 шлен.
Миян обласьтын 1924 воӧ став нывбабаыс (шленыс и кандидатыс) вӧлі 42 морт; 1925 воын — 105. Найӧ пытшкын таво пырис 19 делегатка.
Омӧля на миян крестьянкаяс тӧдӧны Коммунист партиялысь на понда тӧждысьӧмсӧ, омӧля на радейтӧны партиялысь уджсӧ.
Матыстчӧй асьныд, матыстӧй мукӧдӧс Коммунист партия бердӧ!
9. Союз молодёжын став Сӧвет республикаас нывъяс — 15 прӧч.
Пионеръяс пытшкын посни нывъяс — 42 прӧч.
Миян Комиын оз кольччыны — делегаткаяс пытшкысь комсомолӧ пырис 21 ныв.
Делегаткаяслы асланыс уджӧн колӧ отсавны, медым эськӧ унджык содас комсомол пытшкас нывъясыс.
10. «Крестьянка» журналӧ гижысьыс 1924 воын вӧлі 385 нывбаба; 1925 воын — 811 нывбаба. Коми нывбаба костын гижысьыд ёна на этша. Делегаткаяс эськӧ обласьт пасьтаыс торйӧдлісны да, гижӧдъяссӧ мӧдӧдысьыс шоч вӧлі.
Колӧ и тайӧ уджас чорыдджыка кутчысьны: колӧ гижны асланым газетӧ («Югыд Туй»), асланым журналӧ («Крестьянка»). Колӧ сійӧясӧс судзӧдны да лыддьыны, сэки велаланджык и гижнысӧ. Гижӧй ассьыныд удж нуӧдӧмтӧ; кутшӧма уджыс Сӧветыдлӧн мунӧ; кутшӧма суддяныд судитӧ; кооперативыдлысь уджсӧ; отсалӧ-ӧ вермытӧм нывбабаяслы мӧда-мӧдлы отсасян комитет; оз-ӧ ӧбӧдитны видз-му юкигӧн, мый бурыс и омӧльыс вӧчсьӧ обществолы и торъя мортлы.
Важ делегаткаяслы колӧ быд ног отсавны велӧдчыны выль делегаткаяслы!
Бӧрйӧм делегатка!
1. Эн вунӧд — тэнӧ бӧрйисны асланыд крестьянкаясыд. Эн орӧдчы наысь, отсав налы шыбитны гӧльлунсӧ, сет бур сӧвет, велӧд, инды, висьтав, кытчӧ колӧ шыасьлыны, кор ковмас.
2. Делегатскӧй собранньӧ вылад сёрнит сы йылысь, коді коланторджык крестьянкаяслы, сулав делегаткаяс дор, вӧч ставсӧ, мый тэнӧ тшӧктас делегатскӧй собранньӧ.
3. Быд делегатскӧй собранньӧ бӧрын висьтавлы суседкаясыдлы, кутшӧм выльтор тэ кывлін собранньӧ вылад.
4. Эн вунӧд Ленин ёртлысь шулӧмсӧ: «Бабаяслысь олӧм кокньӧдӧм — асланыс удж».
Уджав бӧрйысь крестьянкаясыдлысь олӧмсӧ кокньӧдӧм вӧсна.
5. Матӧджык матыстчӧй медасьӧмӧн уджалысь нывбабакӧд (слугаяскӧд), индӧй налы видз-му уджалысьяс чукӧрӧ пыран туй.
6. Колӧ тӧдны, мыйла миян лӧсьӧдӧма мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяс, кооперативъяс. Кыскы сэтчӧ гӧль крестьянкаясӧс.
7. Уджав общественнӧй удж вылын. Эн коль ветлытӧг некутшӧм нывбаба собранньӧ. Уджав сельсӧветад, волисполкомад, мӧда-мӧдлы отсасян комитетад; ветлывлы партийнӧй ячейка собранньӧ вылӧ. Быдлаын дорйы да сулав нывбабаяс дор!
Кымын ёна кутчысяд общественнӧй уджӧ ачыд и суседкаясыд, сымын регыд вермам лӧсьӧдны бур, кокньыд олӧм нывбабаяслы.
8. Делегатка! Эн вунӧд, коммунист партия вермасьӧ уджалысьясӧс мездӧм вӧсна — тэныд колӧ отсавны мырсьынысӧ! Бура тӧдмав, мый вӧсна мырсьӧ коммунист партия, и висьтавлы мукӧд нывбабаяслы; колӧ вермасьны пемыдлункӧд, нинӧм абуяссӧ веритӧмкӧд — омӧльясӧс, бубыляясӧс да мукӧд сэтшӧмторъясӧс.
9. Эн вунӧд, олӧм тэнад кокнялӧ сэки, кор бурмас кӧзяйствоыд. Кӧзяйствоыд вермас бурмыны ӧтувъя уджалӧмӧн. Тэныд колӧ первой мортӧн пырны ӧтувтчӧмас да кыскыны мукӧдӧс ас бӧрсьыд.
Мынтӧдӧй асьнытӧ, ассьыныд чойястӧ сьӧкыда олӧмсьыс — лӧсьӧдалӧй челядь видзанінъяс (яслияс), ӧтувтчӧй видз-му уджалан машина судзӧдан чукӧръясӧ!
10. Велӧдчытӧг сьӧкыд кыпӧдны кӧзяйство да уджавны общественнӧй удж нуӧданінъясын. Тэ кӧ велӧдчытӧм, мун гырысьясӧс велӧдан школаӧ (ликпунктӧ), кыскы сэтчӧ тшӧтш мукӧд велӧдчытӧм нывбабаясӧс.
11. Волывлӧй лыддьысян керкаӧ: лыддьӧй газетъяс, журнал «Крестьянка», «Коммунистка»; нуӧдӧй сэтчӧ крестьянкаясӧс, а лыддьыны да сёрнисӧ нуӧдны корӧй школаын велӧдысьясӧс да мукӧд уджалысь велӧдчӧм йӧзӧс. Корӧй аслыныд пельӧс (уголок), лӧсьӧдӧй и сэні нуӧдӧ ассьыныд син восьтан удж.
12. Отсав батьтӧм-мамтӧм челядьлы. Отсав кыпӧдчыны том пионеръяслы.
13. Велӧдчы, тӧдмав, мый вӧсна Коммунист партия путкыльтіс озырлысь власьтсӧ, кыдзи Сӧвет власьт ёнмӧдӧ, кыпӧдӧ му пасьта уджалысьясӧс.
Сёрнитӧй политика йылысь ас костаныд, кыскӧй суседкаястӧ общественнӧй уджӧ!
Бур сиам велӧдчыны пемыд гӧль олӧмысь мездысьны, югыд-кокньыд ӧтувъя олӧм лӧсьӧдны.
Нывбаба костын удж нуӧдысь отдел Обласьтувса Комитет Коммунист партиялӧн.
