КОМСОМОЛЛЫ КОЛӦ БОСЬТЧЫНЫ

Важысянь нин мунӧ сёрни СССР пасьтала пемыдлун бырӧдӧм йылысь. Ленин ёрт шуліс: Октябрса революциялы дас во тыригкежлӧ медым эз вӧв Сӧветса республикаын ӧтик велӧдчытӧм морт. Сэтчӧдз коли толькӧ нин кык во.

Вермам-ӧ ми, коми йӧз, бырӧдны сэтчӧдз ассьыным пемыдлуннымӧс? Татшӧм надзӧн кӧ кутас уджыс мунны — огӧ вермӧй. Миян обласьтын велӧдчытӧм йӧзыс лыддьыссьӧ 24 сюрс морт. Колян (1924−25) воын велӧдӧма 3 сюрс мортӧс. Тадзи кӧ водзӧ кутас уджыс мунны — ковмас на 8 во либӧ ставнас дасыс.

Кыдзи нӧ позьӧ регыдджыкӧн бырӧдны пемыдлунсӧ?

Позьӧ бырӧдны. Колӧ вӧчны сӧмын Ленин шуӧм серти. Сійӧ со мый шуліс: «Безграмотнӧй муын оз позь лӧсьӧдны коммунист общество (выль пӧлӧс оласног). Этша на сідз вӧчны, медым сӧвет власьт тшӧктіс либӧ партия сетіс сы вылӧ торъя лозунг. Колӧ том йӧзлы аслыныс босьтчыны тайӧ уджас. Медым том зонъяс да нывъяс, кодъяс пырӧмаӧсь комсомолӧ, шуасны: тайӧ миян удж; ми ӧтувтчам да мунам деревняӧ велӧдны йӧзӧс, медым эз ло миян муын пемыдлун. Быдӧн тӧдӧны: регыдӧн безграмотнӧй Россияӧс он вермы пӧртны грамотнӧйӧ. Но комсомол кӧ ӧтвылысь кутчысяс тайӧ уджас, вермас отсавны мукӧд том войтырыслы регыдджык мездысьны пемыдлунысь».

Миян Коми обласьтын комсомол оз на сьӧлӧмсьыс уджав пемыдлун бырӧдӧм вӧсна. Став кампанньӧясыс пемыдлун бырӧдӧм йылысь коллявсьӧны кыдзсюрӧ, медтыкӧ вӧлі формаыс-а.

Кӧнсюрӧ, мукӧд губерняясын, уджалӧны зэв бура. Комсомол ячейкаас торйӧдӧмаӧсь ассьыныс шленъяссӧ пемыдлун бырӧдӧм вылӧ, асьныс корсьӧны сьӧм сы вылӧ. Мукӧдлаын велӧдчысьяс вӧчӧны сідзи: быд велӧдчысьлы гортас велӧдны ӧтик неграмотнӧйӧс. Эмӧсь сэсся сэтшӧм сиктъяс, кӧні «Долой Неграмотность» обществоын шленъясыс ветлӧны керкаысь керкаӧ, кӧні эмӧсь неграмотнӧйяс, да кыскӧны найӧс велӧдчыны. Мукӧдыс, дерт, шуасны: некор пӧ велӧдчыныс ветлыны, ылын пӧ школаыс, либӧ мӧдтор. Сэтчӧ сэтшӧмъясыслы ветлӧдлысьясыс воча шуасны: ми пӧ тіянӧс асланыд керкаын кутам велӧдны дай суседъястӧ пондам корны. Сэки воштысьныд некытчӧ лоӧ — быть велӧдчы. Тадзи ӧти сиктын вӧлі восьтӧмаӧсь 22 велӧдчан керка 440 мортлы. Учительясас сэні вӧліны сэтчӧс велӧдчӧм крестьяна.

Татшӧма уджалӧмыс висьталӧ: уджалысь йӧз костысь пемыдлун бырӧдӧм — йӧзыслӧн асланыс удж, аслыныс колӧ тайӧ уджас тшӧтш босьтчыны.

Колӧ кыскыны «Долой Неграмотность» обществоӧ не толькӧ партийнӧй йӧзӧс да комсомолечьяс, сэтчӧ колӧ кыскыны тшӧтш крестьянасӧ.

Ӧні самӧй Мӧскуаын воссис «Долой Неграмотность» обществолӧн пленум (чукӧртчӧм). Сэні Калинин ёрт шуис: «„Долой Неграмотность“ общество гӧгӧр колӧ чукӧртны став крестьянасӧ да кольччӧм войтырсьыс колӧ лӧсьӧдны велӧдчӧм йӧзӧс».

Пӧра этша нин коли. Колӧ тайӧ кык вонас унджык вӧчны — ёнджыка бырӧдны пемыдлунсӧ, унджык йӧзӧс велӧдны грамотаӧ. Сиктъясын ӧні прӧстджык пӧраыс унджык сюрас, колӧ пӧльзуйтчыны сійӧн.