КООПЕРАТИВ ВӦСНА КОЛӦ БУРА ТӦЖДЫСЬНЫ
Миян кооперативъяс (потребительскӧй обществояс) пыр на жебиникӧсь, уджыс налӧн оз на быдлаын бура мун. Ӧти-кӧ, правленньӧыс оз водзмӧстчы; мӧд-кӧ, йӧзыс оз отсав кооперативыслы ёнмыныс.
Босьтам правленньӧсӧ. Уналаын на сідзи уджалӧны: ӧтнас председательыс либӧ кутшӧмкӧ шлен унджык уджсӧ нуӧ — оз ӧтвылысь став правленньӧса шленыс вӧчны уджсӧ. Уналаын на и тадзи овлӧ: «Но, — шуасны, — ми ӧд абу на нэмӧвӧйся шленъяс; срокным коляс да, выльясӧс бӧръясны, найӧ мед бурджыка уджаласны». Тадзи, дерт, оз позь видзӧдны кооперативса удж вылӧ.
Сэсся ревизионнӧй комиссияяс оз прамӧя уджавны. Кооперативлысь (правленньӧлысь) уджалӧмсӧ оз гӧгӧрбок видлавны. Ревизия дырйи комиссияыс сӧмын прӧверитӧ касса, тӧвар да тшӧтш овлӧ тӧварсӧ донъялігӧн. Тайӧ абу на сылӧн став уджыс. Ревизионнӧй комиссиялы тшӧтш колӧ видлавны-видзӧдны: кыдзи тӧварсӧ судзӧдӧны, оз-ӧ донтӧгджык кыдзкӧ позь судзӧдныс, кыдзи бурмӧдны-ёнмӧдны кооперативсӧ, кутшӧмкӧ выль туйяс оз-ӧ сюрны, — дзик гӧгӧрбок колӧ видзӧдлыны. Овлӧны сэсся уналаын растратаяс; ревизионнӧй комиссиялы колӧ частӧджык вӧчавны ревизиясӧ — оз ков вунӧдны: растрата вӧчӧмсьыс тшӧтш мыжмӧ ревизионнӧй комиссияыс. Колӧ приказчиктӧ босьтігӧн лючки видзӧдлыны: шогмана-ӧ мортыс сы вылӧ, веськыд-ӧ (честнӧй), позьӧ оз сылы дӧверитны общественнӧй тӧвар.
Бура кӧ правленньӧыд уджалӧ да бура кӧ ревизионнӧй комиссияыд уджалӧ — бурмас уджыс став кооперативыдлӧн.
Сэсся кооперативӧ йӧзӧс кыскӧм йылысь. Эмӧсь миян обласьтын кооперативъяс, кытчӧ пырӧмаӧсь унджык йӧзыс деревнясьыс (босьтам кӧть Изьвайывса кооперативӧс, Кулӧмдін уездысь; сэні 123 керкаысь пырӧма шленас 229 морт). Эмӧсь сэсся и сэтшӧм вӧлӧсьтъяс, кӧні кооперативас пырӧмаӧсь зэв на этшаӧн. Бара жӧ оз ков вунӧдны: кымын уна йӧз пырасны шленӧ — сымын ён лоас кооператив.
Сэсся быд ньӧбӧм тӧвар колӧ пасйыны шленскӧй книжкаӧ, медым во кольӧм бӧрас барышсӧ (дивиденд) юклігӧн позьӧ вӧлі тӧдны быд шленлы, уна-ӧ сійӧ ньӧбасьӧм вылӧ воас барышыс. Сэсся шленъяслы колӧ сетны ньӧбасигӧн (вузасигӧн) торъя права: шуам, тӧвар медвойдӧр вузавны шленъяслы; кутшӧм тӧвар этша, оз тырмы быдӧнлы — вузавны толькӧ шленъяслы. Та ногӧн бурджыка верман содтыны шленъястӧ кооперативад.
Шленскӧй взнос ӧні лӧсьӧдӧма вит шайт. Тырмымӧн тайӧ взноссӧ унджыкыс на абу мынтӧма (весиг карса кооператив шленъяс). Тайӧ бара жӧ падмӧдӧ кооперативлысь уджсӧ.
Ӧні кооперативъяс кутасны вӧчавны отчётъяс 1924−1925 вося уджалӧмысь. Колӧ бура видзӧдлыны отчётъяс вылас да став шленъясыслы ӧтвылысь босьтчыны кыпӧдны кооперативтӧ. Сӧмын ӧтвылысь ӧтувйӧн вермам вӧчны ыджыдтор.
