ӦГРӦЛӦН ШОГСЬӦМЫС БЫРИ
Мыйла ме эг велӧдчыв.
Шы ни тӧв керкаын, шочиника кывлывлас пӧлатьсянь ныргорӧн узьӧм.
Джодж шӧрас вольпась вылын туплясьӧ том ичмонь, оз узьсьы сылӧн, бара шог босьтӧма. Тӧлысь югӧрыс эськӧ зэв меліа ланьтӧдӧ шогсӧ да — кысь бара кусӧдан, пыдӧ кӧ пырӧма. — Коньӧрӧй, Ӧгрӧӧй, мыйысь татшӧма шогсян? Мый войяссӧ он узь чӧскыд унмӧн?
— Шогсьыны ӧд лоӧ. Со мужикӧй Гӧрд армияын куим тӧлысь нин, гаж ёна бырӧма да, письмӧсӧ гижны ог куж. Мыйла менам сэтшӧм шудтӧм лосьӧма, мыйла ме школаас эг мынлы? Ӧні на быттьӧ син водзын Семен лун. Орчча керкаса челядь чукӧртчӧмаӧсь нин школаӧ мунны. Кианыс нянь, сэні жӧ понъяс увтчӧны (тӧдӧны, челядьыд няньтӧ сетасны джынсӧ). Ылӧдз кылӧ налӧн горзӧм-радлӧм. Ме эськӧ кага видзанінсянь котӧрті жӧ мамӧ дінӧ да, шуа: «Мамӧ, ме тшӧтш муна школаас». — «Дерт эськӧ, велӧдчыныд колӧ, дитяӧй, да тэнӧ ме медавлі Покровӧдз, петан кӧ ӧні, джын донсӧ оз сетны, дай няньыд со бара омӧль воис, оз тырмы во кежлад, гашкӧ, йӧзӧ на тэнӧ лоӧ сетлыны. Ачыд ӧд аддзан, кутшӧм миян олӧмыд».
Мый сэсся татчӧ шуан! Котӧрті бӧр кагаа моздорӧн. Кысь нин, мися, меным велӧдчӧмыс. Уна кага видзысь на ме моз кольӧны велӧдчытӧг. Сэк вӧлі шог, дай ӧні шог. Кужи кӧ гижны, сьӧлӧмӧс кӧть пальӧді.
Кыдзи школаӧ веськалі.
Ӧгрӧлӧн тэрыба бергалӧ чӧрс. Став рытъя удж нин эштӧма да, бара печкан сайын пукалӧ.
— Мый нӧ талун дыр скодуйтӧны, сёр нин, а век на абу, — кылӧ паччӧрсянь энькалӧн гӧлӧс.
— Ёна нин ыстісны да унатор йылысь кӧнкӧ сёрнитӧны, — шуӧ Ӧгрӧ. — Со тай кок шы кылӧ, локтӧ кӧ-а.
— Но, Ӧгрӧ, мамыд вылӧ ёна элясян велӧдтӧмсьыд, да сэсся дугдыны лоӧ, — шапкасӧ босьтігмоз шуӧ айка. — Миян сиктӧ нин кӧсйӧны восьтыны гырысьӧс велӧдан школа. Ме тэнӧ тшӧтш гижи велӧдчыныс. Ӧні уджъяс эштӧма нин, рытъяснас кык час кежлад котӧртлан.
Чужӧмыс нимкодьысла ӧзйыліс Ӧгрӧлӧн, сэсся тай ӧдйӧ пызан вылад сёянтӧ ваяліс.
Кык тӧлысь бӧрын со мый гижис сійӧ верӧсыслы (мужикыслы):
«Степан, талунъя лунӧ меным зэв ыджыд праздник. Нэмӧн на татшӧм долыд эз вӧвлы. Талун ме медбӧръяысь муна школаӧ, сэсся эштіс велӧдчӧмӧй. Рытнас лоӧ гаж лыддьысян керкаын. Висьтавлам йӧзыслы асланым велӧдчӧм йылысь, петкӧдлам стен выв газетнымӧс. Ме сэтчӧ гижышті жӧ ичӧтика. Сэсся ме лыддя газет. Со ӧні тайӧ ставсӧ нин ачым гижи. Мӧд лун уна на гижа.
Тэнад гӧтыр Ӧгрӧ».
Воча юӧр.
Куим вежон бӧрти Ӧгрӧлы зэв ыджыд письмӧ вайисны. Со мый гижӧма верӧсыс воча Гӧрд армиясянь:
«Муса гӧтырӧй, тэныд кӧ вӧлі ыджыд праздник велӧдчыныд эштӧдан лунӧ, меным тэысь ыджыд праздник вӧлі письмӧыд. Миянӧс тані ёна бура велӧдӧны грамотаӧ и политика уджӧ, позьӧ шуны, ӧні гӧрд казарма — школа. Дерт, войдӧртӧ, нинӧм гӧгӧрвотӧгыд, ёна на дзебсясьлім, шулывлам вӧлі, гӧр да пиня дінад ёна велӧдчӧм оз ков. Абу тай сідз вӧлӧма. Мыйӧн неуна юрад пырыштіс, зільны кутім. Ӧні ӧтик урок огӧ кольӧй, ёна бура велӧдчам. Велӧдчӧмнад воссисныджык синъясыд, сэсся газеттӧ быд лун лыддям, унатор нин тӧдмалім. Эгӧ кӧ татчӧ волӧй, коми вӧр кындзиыд нинӧм эгӧ аддзылӧй. Бура уна ӧд эм гижаныд. Ӧні ачыд кужан лыддьыныд да, тшӧкыдджыка мӧдӧда письмӧтӧ. Ыджыд пасибӧ батьӧлы да мамӧлы тэнӧ велӧдчынытӧ лэдзӧмсьыд.
Тэнад верӧс Степан».
В—а.
