ГӦРДАРМЕЕЧЬЯСӦС ДОРЙӦМ ЙЫЛЫСЬ
Ставроссияса Центральнӧй Исполнительнӧй Комитет неважӧн (сентябр 14-ӧд лунӧ) вӧчис постановленньӧ гӧрдармеечьяслысь да найӧ семьяяслысь правасӧ да овмӧссӧ дорйӧм йылысь. Тайӧ постановленньӧыс петкӧдлӧ, кутшӧма тӧждысьӧ миян правительство гӧрдармеечьяс вӧсна, найӧ горт вӧснаыс.
Постановленньӧыс медвойдӧр тшӧктӧ быд удж нуӧданінлы бура да веськыда нуӧдны став законъяссӧ праваяс да овмӧс гӧрдармеечьяслысь да найӧ семьяяслысь дорйӧм кузя. Тайӧ тшӧктӧм улас веськалӧны оз куш Гӧрд армияын часьтъясын служитысьяс, тшӧтш веськалӧны армияысь гортӧ воысьяс, во гӧгӧр чӧж гортас воӧмсянь.
Медматынӧсь гӧрдармеечьяс кӧзяйстволы, медбура тӧдӧны сійӧ кӧзяйствосӧ вӧлӧсьтувса исполкомъяс. Сы вӧсна законын тшӧктыссьӧ дорйыны гӧрдармеечьяслысь да найӧ семьяяслысь правасӧ да овмӧссӧ волисполкомъяслы (карын — карса сӧветъяслы).
Волисполкомъяс видзӧдӧны да дорйӧны гӧрдармеечьясӧс, кодкӧ кӧ оз веськыда нуӧд законъяссӧ найӧс дорйӧм кузя. Сэсся семья пиын кӧ, кытысь мунӧма морт Гӧрд армияӧ служитны, лоӧны зыкъяс, споръяс, волисполком сувтӧ гӧрдармееч дор (шуам, юксигӧн ли, мый ли).
Волисполкомъяслы закон сетӧ зэв паськыд туй гӧрдармеечьяслысь правасӧ дорйӧм кузя.
Налы колӧ видзӧдны, медым законъясын индӧм быд кокньӧд сетӧма вӧлі гӧрдармееч кӧзяйстволы дзоньнас дай семья писа быд мортлы кокньӧдъяс (налогъяс кузя, челядьӧс велӧдӧм кузя, лечитчӧм кузя, сідз водзӧ). Волисполкомъяслы колӧ сёрнитны кооперативъяс, артельяс, тӧвариществояс собранньӧ вывъясын гӧрдармеечьяс пыдди, дорйыны налысь правасӧ. Ёна видзӧдны колӧ волисполкомъяслы, медым гӧрдармеечьяслӧн кӧзяйствоыс эз омӧльтчы, эз дзикӧдз киссьы, кор сэні эз коль уджавны вермысь мортыс.
Сэсся волисполкомъяслӧн мог видзӧдны, медым гӧрдармеечьяслысь кӧзяйствояссӧ эз лишитны муясысь, медым налысь дзик нинӧм эз мырддявны, медым эз вӧчны найӧ кутшӧмкӧ увтыртан договор. Лоӧ кӧ татшӧмторйыс, волисполкомъяслы аслыныс, гӧрдармеечсянь норасьӧм вотӧдз, колӧ сетны мыжасӧ судӧ дай суд вылас дорйыны гӧрдармеечлысь кӧзяйствосӧ.
Гӧрдармеечьяссянь воӧм норасьӧмъяс видлассьӧны исполкомъяс бердӧ та вылӧ нарошнӧ лӧсьӧдӧм бюроясын. Гӧрдармеечьяслӧн семьяясыс сетӧны норасьӧмсӧ мӧда-мӧдлы отсасян комитет пыр. Законын тшӧктыссьӧ волисполкомъяслы видлавны быд татшӧм воӧм норасьӧмъяссӧ куим лунӧн дай ыстыны кытчӧ колӧ. Вермӧ кӧ волисполкомыс ачыс вӧчны мый колӧ норасьӧм сертиыс, сетсьӧ та вылӧ сизим лунъя срок.
Закон серти, гӧрдармеечьяссянь дай найӧ семьяяссянь воӧм заявленньӧясысь видз-му комиссияяссӧ оз босьтсьыны некутшӧм сборъяс.
Медым эськӧ быд волисполком тайӧ закон сертиыс уджаліс, тшӧктӧма видзӧдны прокуратуралы. Коді оз кут пыдди пуктыны тайӧ законсӧ, оз кут вӧчны закон сертиыс, сійӧс кутасны сетны судӧ.
Тайӧ законсӧ колӧ тӧдны быдӧнлы, медъёнасӧ нин волисполкомъяслы да аслыныс гӧрдармеечьяслы дай семьяныслы.
Волисполкомъяслы колӧ чорыда нуӧдны олӧмӧ тайӧ законсӧ, медым гӧрдармеечьяс эськӧ эз кутны тӧждысьны горт вӧснаныс, бура велӧдчисны Гӧрд армияын.
И. Сергеев.
