ВЕЛӦДЧӦЙ ВЕРДНЫ СКӦТНЫТӦ

Колӧ вердны мӧскӧс жмыкъясӧн

Миян крестьяна ассьыныс мӧснысӧ оз торъя дӧзьӧритны. Вердӧны найӧс сӧмын идзасӧн да турунӧн. Сы вӧсна и скӧтыд миян лысьтӧ зэв-зэв этша. Серам туйӧ коми нывбабаяс ассьыныс мӧсъяссӧ шуласны «куйӧд машинаӧн». Этша йӧлысь мыжалӧны мӧссӧ, прамӧй ногӧн кӧ эськӧ асьныс крестьянаыс мыжаӧсь.

Куш идзасӧн да турунӧн вердӧмнад мӧсъясыдлӧн йӧлыс уна некор оз содлы, кӧть мыйта сэсся верд. Ачыс скӧтыс тшыгъявныс оз тшыгъяв, сійӧ сёйӧ пӧттӧдзыс — йӧвсӧ сетас сӧмын 5−6 пунт.

Мый вӧсна? Турунад да идзасад йӧв артмӧм вылӧ коланторъясыс этша да сійӧн. Кӧсъян кӧ мӧслысь лысьтыны быд лун 12−15 пунт йӧв, колӧ сійӧс лунтырнас вердны турунӧн, идзасӧн да жугйӧн 1½−1¼ пуд. Дерт, та мындатӧ мӧскыд оз сёй. Мыйкӧ мында сёяс, мукӧдсӧ талялас кок улас.

Медым мӧскыд сетас унджык йӧвтӧ, колӧ эновтчыны миян ӧнія ногӧн скӧтӧс вердӧмысь. Колӧ вердны найӧс турун кындзи ещӧ сэтшӧм кӧрымӧн, кодлӧн эськӧ эм унджык йӧв сетанторйыс (белки). Сэтшӧм кӧрымнас лоӧны ён кӧрымъяс (жмыкъяс) да васӧд кӧрымъяс (свеклӧ, мӧс сёркни, морков). Татшӧм кӧрымъясыс зэв отсалӧны мӧслы йӧв чӧжны.

Ичӧтика тані висьталыштам жмыкъяс йылысь. Ӧні Народнӧй Видз-му Комиссариат жмыкъястӧ заграничаӧ ыстӧ этшаджык, зільӧ унджыксӧ аслыным кольӧдны.

Быд пуд жмыкыс вермас сетны куим пуд йӧв. Со Вӧлӧгдаувса, Ленинградувса, Ярославувса губерняясын мӧсъяссӧ унаӧн вердӧны жмыкӧн да, сэтшӧм мӧсъясыс вонас лысьтӧны йӧвсӧ 100 пудйӧдз, мукӧдыс весиг 120 пудйӧдз.

Ӧти мӧслы лунтырнас жмыктӧ колӧ вердны 3−4 пунт. Сідзкӧ тӧвбыдӧн ӧти мӧслы ковмас жмыкыд 24 пуд гӧгӧр. Медым жмык вайӧмыс сувтас донтӧгджык, колӧ вайны сійӧс унджыклы ӧтувтчӧмӧн тӧвариществояс пыр.

Н. С.