МЫЙ ГИЖНЫ ШЕФЪЯС ЙЫЛЫСЬ ДА НАЙӦ УДЖ ЙЫЛЫСЬ

Коймӧд во нин СССР пасьта мунӧ шефство. Гашкӧ, уналаын на оз прамӧя тӧдны, мый лоӧ шефствоыс да мый колӧ сылы уджавны. Сы понда ми гижыштам ичӧтика сы йылысь.

Деревняясын олӧмыс, дерт, пемыдджыка на мунӧ каръясын серти. Крестьяна костын неграмотнӧйясыс унджык рабочӧйяс пӧвстын дорысь. Вот карса йӧзыс (рабочӧйяс да) и босьтчисны отсавны деревняяслы югдӧдчыны, велӧдчыны. Тайӧ и шусьӧ мӧд ногӧн «шефство», а отсасьысьыс — «шеф». Карын (обласьтын и уездын) быд ячейка РКП, РЛКСМ да профсоюзъяслӧн кутшӧмкӧ деревнялы шефствуйтӧны, корсюрӧ (колӧ частӧджык эськӧ да) ветлӧны асланыс шефувса деревняӧ, вӧчавлӧны собранньӧяс, сёрнитӧны крестьянакӧд, висьтавлӧны налы, кыдзи бурджыка овны, — тайӧ и шусьӧ культурнӧй шефствонас.

Быд шеф ячейка вылын эмӧсь карса комитетъяс, на вылын эм обласьтувса комитет, Мӧскуаын эм центральнӧй (став СССР пасьта шефъяс вылас) комитет. Ӧні самӧй центральнӧй комитетыс «Беднота» газет редакциякӧд кӧсйӧны тӧдмавны: кутшӧма мунӧ шефъяслӧн уджыс деревняын, мый найӧ вермисны ӧнӧдз бурсӧ вӧчны сылы, — мӧд ногӧн кӧ шуны, лоас смотр шефъяс уджалӧмлы. Тайӧ смотрыс кутас мунны кык тӧлысь чӧж.

Миян Коми обласьтын сідзжӧ мунӧ шефство, колӧ тшӧтш тӧдны и миян шефъяслысь уджсӧ. Веськыда кӧ шуны, ми пӧшти нинӧм огӧ тӧдӧ сы йылысь. Газетӧ некод оз гижлы сы йылысь деревнясянь — шочиника тай (зэв шоча) гижласны шефъясыс асьныс. Налӧн гижӧдыд, гашкӧ, абу дзик веськыд (асьтӧ ӧд некод оз кут кулитны-увтыртны). Сы понда шефъяс удж йывсьыс колӧ гижны деревнясяньыс, уджаланінъяссяньыс — селькоръяслы, сэтчӧс роботникъяслы, крестьяналы аслыныс.

Мый колӧ гижны та йылысь?

Медвойдӧр: шефлы колӧ корсьны веськыд (вернӧй) туй аслас уджлы деревняын, колӧ кужӧмӧн (правильнӧя) сибӧдчыны деревняса организацияяс дорӧ да крестьяна дорӧ. Шефлы оз ков аслыс быдлаӧ нырсӧ сюйны да ассьыс план мырдӧн тшӧктыны нуӧдны; оз ков распоряжайтчыны, приказывайтны да сэтчӧс организацияяссӧ бокӧ вештыны. Шефлӧн удж — отсавны ёнмӧдчыны сэтчӧс организацияяслы, медым налы вӧлі крестьянасяньыс доверйӧ. Шефыд — гӧсьт деревняад. Медыджыд уджыс сылӧн — быдтыны крестьяна костысь бур уджалысьясӧс.

Сэсся, мӧд удж шефлӧн — лӧсьӧдны ён кутӧд крестьянаыскӧд, не толькӧ организацияяскӧд либӧ сэтчӧс сӧветса удж нуӧдысьяскӧд.

Ленин шуліс: мед пӧ шеф уджын вӧлі бура гӧгӧрвоӧм да план. Оз ков уджавны кыдзсюрӧ да корсюрӧ деревняӧ волӧмӧн, сійӧ — омӧль удж.

Мӧдтор шуӧм Ленинлысь оз жӧ ков вунӧдны: «Лучшӧ этшаджык да бурджык». Оз ков вӧтлысьны лыд бӧрысь, колӧ этшаджык уджсӧ бурджыка лӧсьӧдны. Лучшӧ 2 лыддьысян керка бура лӧсьӧдны, чем 5-ӧс омӧлика.

Быд уджалігӧн колӧ помнитны шефлы — мыйысь медъёна крестьяна нуждайтчӧны, сійӧ и вӧчны медвойдӧр. Вывті гырысь планъясӧн оз ков ылавны (увлекаться).

Коймӧдтор со мый: миян шефство шусьӧ культурнӧйӧн. Мукӧдыс тайӧ гӧгӧрвоӧны тадзи: быттьӧкӧ колӧ уджавны толькӧ йӧзӧс югдӧдӧм вылын. Абу сідзи. РКП-лӧн Центральнӧй Комитетыс неважӧн шуис: шефъяслӧн культурнӧй уджыс медым ӧтлаасьӧ вӧлі кӧзяйство кыпӧдан уджкӧд. Дерт, оз позь видзӧдны шеф вылӧ кутшӧмкӧ казна вылӧ моз, «озыр барин» вылӧ моз. Ичӧтика рабочӧйяссянь торйӧдӧм сьӧм вылӧ он вермы выльысь вежны став деревнятӧ.

Мый вермӧ шеф вӧчӧ, медъёнасӧ, дерт, культурнӧй удж вылӧ сетӧ сьӧмторсӧ. Омӧль лоӧ, кор школа, либӧ кооператив, либӧ мукӧдтор лӧсьӧдны деревняын куш шефъяс вылӧ лэдзчысьӧмӧн. Колӧ кыскыны сійӧ уджас став деревнясӧ, став крестьянасӧ. Шефлы тані колӧ сӧмын отсавны.

Бур уджӧн позьӧ шуны, кор шефыд вермӧ этшаджык рӧскодуйтчӧмӧн да ичӧтджык вынӧн сэтшӧма деревняын уджсӧ нуӧдны, медым крестьянаыс асланыс вынӧн да сьӧмӧн кутчысисны бурмӧдны школа, кооператив, ассьыныс став овмӧснысӧ.

Оз ков видзӧдчыны, шефсянь босьтны лишнӧй шайт, коді вӧяс паськыд деревняса овмӧсӧ. Колӧ лӧсьӧдны сідзи, медым шефса вит ур ӧтувтіс крестьянасянь шайтъясӧн.

Тайӧ — медгырысь уджъяс шефлӧн деревняын. Та йылысь и колӧ гижны деревняяссянь «Беднота» газетлы дай асланым «Югыд туйлы» тшӧтш (копиясӧ).