УЖПИНЬ ЙЫЛЫСЬ

Кыдзи ужпинь быдмӧ. Кыдзи бырӧдны нянь пиысь

Муяс вылын шепъясын дай нянь тусь пӧвстын овлывлӧны сьӧд нянь тусь дорысь кузьджык да ыджыдджык торъяс. Найӧ шусьӧны ужпиньӧн.

Ужпинь лоӧ зэв вӧсньыдик тшак везъясысь. Везъясыс мӧда-мӧдныскӧд топыда гартчӧмаӧсь да клеитчӧмаӧсь.

Олӧ татшӧм тшакыс со кыдзи: тулысын муӧ веськалӧм мысти ужпинь вылын петӧны зэв уна гӧрд-веж быдтасъяс. Сэтшӧм быдтасъяс йылас артмӧны гӧгрӧсіник йӧгторъяс (юръяс). Тайӧ йӧгторъясас чужӧ да быдмӧ тшаклӧн кӧйдысыс. Воӧм мыстиыс кӧйдысъясыс мый вынсьыныс сявкнитӧны — петӧны йӧгтор пиысь. Сэк кежлӧ сюлӧн шепъясыс быдмӧмаӧсь нин, сӧмын абу на заводитчӧмаӧсь дзордзавнысӧ. Сю тусь артманінас веськалӧ тшак кӧйдысыд. Тані кӧйдыссьыс быдмӧны везъяс дай лоӧ тшак. Тшакыс сӧвмӧ да быдтӧ выль сикас кӧйдыс. Тайӧ кӧйдысыс петӧ артмӧм юмов вакӧд ӧтпырйӧ ортсӧ.

Уна пӧлӧс гутъяс юӧны сэтшӧм васӧ да шептысь шептӧ лэбалігӧн юмов ваыскӧд тшӧтш разӧдӧны тшак кӧйдыссӧ. Кӧйдысыс веськалӧ дзоньвидза шептӧ дай зэв ӧдйӧ сэні чужӧ. Сэтысь быдмӧ бара тшак, лоӧны бара кӧйдысъяс дай бара жӧ гутъяс отсӧгӧн паськалӧны. Вежон кык-куим мысти шепъяс вылын юмов ва лоӧм бӧрын сю тусь пыдди петӧны ужпиньяс.

Мукӧддырйиыс ужпиньыс овлӧ нянь пӧвстын зэв уна. Весиг он и тӧд, кодсӧ му вылас кӧдзӧма — сюсӧ али ужпиньсӧ.

Ужпинь петӧмыд крестьяналы, дерт, зэв омӧль. Ужпинь вӧсна, ӧти-кӧ, воӧ этшаджык нянь, мӧд-кӧ, сійӧ яда. Ужпинь сора пызьысь нянь сёйигӧн йӧзыд висьмылӧны.

Колӧ кужны вермасьны ужпинькӧд, зільны бырӧдны сійӧс нянь пиысь. Бырӧдны позьӧ зэв кокньыда со кыдзи: ведра ваӧ колӧ пуктыны да сывдыны 10 пунт сов. Ва пиас кисьтны ужпинь сора сютӧ. Сю ва пиас вӧйӧ, ужпинь кокнилунысла кайӧ ва веркӧсас. Сэтысь ужпиньтӧ зэв нин кокни шыблавны.

М. Д.