ЛОДЬЛӦН ИЗ ВЫЛЫН

— Митерастӧ, Пашӧ, абу на жӧ вунӧдӧмыд. Менӧ моз жӧ кыскӧ чужан позъяд! — сӧмын на мыччысис юрӧй кыркӧтш увсянь, горӧдіс Лодь. Аслас керка-пельӧсса ыджыд из вылын вӧлӧм пукалӧ да ылісянь на и казяліс локтӧмӧс. — Прӧмышляйтны али гажтӧмтчин эновтӧм керкасьыд? Пищаля тай... Кежав татчань.

— Мый эськӧ ёна прӧмысыс да. Гажӧй бырӧ чужанінысь, бать керкаысь.

— А тэ нӧ вӧравны? Гормӧдчана жӧ, видзӧда да. Ош вылӧ али йӧраӧс кӧсъян чергӧдны? — серала.

— Ош да йӧра вылад батьлӧн вӧсни ствола берданкаыс ӧдвакӧ туяс, а сьӧла-тартӧ ылісянь на кыйӧ, — ошкыштіс важ пищальсӧ Лодь. — Сэсся ӧд вӧрад пищальтӧгыд он пет: кӧч люкалас. Шедӧ кӧ, гоз сьӧла позьӧ и кыйны, а медсясӧ керка видзӧдлыны кайи. Айкатыласа да микуньса зонпосни ӧшиньяс тойлӧмаӧсь, кильчӧ ӧдзӧс жугӧдӧмаӧсь. Лӧсьӧдышта.

— Зарни, буди, корсьӧны. Миянлысь жуглӧмаӧсь жӧ.

— Зарни?.. Локтӧны вотчыны, а копрасьнысӧ дыш. Со и пакӧститчӧны нем вӧчигмозыс.

Лодь — менам сосед. Орчча керкаысь. Нёль арӧсӧн меысь ыджыдджык. Ичӧт грездад ӧтсормоз и артмыліс олӧм-быдмӧмным, удж-рӧбӧтаным и: коді мый вермӧ, ӧта-мӧдлы отсалыштӧмӧн.

Чышкис войнаыс мужичӧйяссӧ грездысь. Лодь, позьӧ шуны, и кольӧма мужичӧй пыддиыс — ар дас нёля зонка. Ар дассянь, кыдзи помнита, чер, мӧлӧт да клещи кисьыс эз нин и чӧвтлы. Первой классӧ, буди, котраліс, а став мужичӧй уджсӧ нин вӧлі горт гӧгӧрас вӧчӧ. Чукӧстам да и миян мыйкӧ тувйыштас.

Гожӧмнас посни зонкаяс да нывкаяс Нёмыдӧ купайтчыны лэччам и Лодь — миянкӧд жӧ. Мед ог вӧйӧй, ӧтнаннымӧс оз вӧлі и лэдз. Юыс кӧть векни, унджыклатіыс гӧгйӧдз и лоӧ, но эмӧсь и джумъяс.

Тӧкӧтьӧ быдмыштім да Опонь дедлӧн ботанӧн Нёмыдысь чери кутім кыйны. Лодь да Модя вӧтлӧны черисӧ ботанас бурскӧмӧн, а ми, ичӧт зонкаяс да нывкаяс чери ведра да налысь паськӧмъяссӧ новлӧдлам. Чери вӧтлысьясыс ӧд дзик пасьтӧмӧсь. Кынмыны кутасны да бипур ӧзтам, шонтысьыштнысӧ. Асьным купайтчам да тшӧтш ӧтлаын би дорас куткыртчӧмӧн пукалам.

Кор мойвиас, ведра джын чери кыям — сьӧд мышка мыкъяс, посньыдик сирпиян, ёкышъяс, йӧршъяс. Кыйсьӧм бӧрын Лодь да Модя юкласны черисӧ быдӧнлы ӧтмындаӧн. Мыськасны Опонь дедлысь нюйтсьӧм ботансӧ да косьтыны ӧшӧдасны. Ботан косьмигкостіыс лӧзӧдтӧдз купайтчам да бипур дорын шонтысям, а сэсся и гортӧ мӧдӧдчам. Ставным кыйдӧсаӧсь, нимкодь. Локтан асывнас мам, сідзкӧ, чӧскыд юква пуас. Картупельтор сэтчӧ шырыштас, свеклӧ, морков кор на кӧр вылас пуктас да чӧскыд ныас артмас.

Быд лун, дерт, ог кыйсьӧй, но вежоннас ӧтчыд-мӧдысьтӧ Лодь да Модя юкваӧн чӧсмӧдлісны.

Дас арӧса зонкаыд грездад мужичӧй нин. Чер кутны киын зонкаяс водз велалім. Пес вӧчыштам, пӧрны мӧдӧм потшӧс веськӧдыштам содтӧд майӧг тувъялӧмӧн. Аддзис коркӧ Лодь майӧг ёсьтӧмӧс да серавны кутіс:

— Мӧд во тулыс бара кутан таті потшны? — юалӧ.

— Ог. Во кык-куим ӧд сулалас жӧ.

— Оз сулав. Арнас зэръяссьыс и пӧрӧ.

— Мыйлакӧ и пӧрӧ? — юала.

— Майӧгтӧ карандашӧс моз ёсьтан, гӧгрӧса. Муыс нӧдздас да потшӧстӧ сэтшӧм майӧгыд оз кут, тӧв пӧрӧдас.

— А кыдзи нӧ колӧ?

— Куим пельӧсӧн потшӧс майӧгтӧ ёсьтӧны. Сэки дыр сулалас.

— А чер тышкӧн пыдӧдз кӧ майӧгсӧ тувъяла? Сэки, чайтан, пӧрӧ?

— Пӧрӧ. Куим пельӧсӧн водзӧ вылӧ потшӧс майӧгтӧ ёсьты.

Сідз-ӧ, абу-ӧ, но кывзі морттӧ да водзӧ вылӧ сэтшӧм майӧгӧн и куті потшсьыны. Бытшкынысӧ кос муас сьӧкыд да ведраысь кӧшӧн ва кисьтыштала майӧг розяс, а сэсся чер тышкӧн тувъяла. Няйт ваыс дӧрӧм-гачӧ да весиг чужӧмӧдз резсьӧ, порсь кодь лоа, но майӧгыс пырӧ.

Чер тӧчитыштны, коса лэчтыштны Лодьӧс жӧ вӧлі чукӧстлам. Ми, зонкаяс, тӧчиласӧ бергӧдлам ӧта-мӧднымӧс вежлалӧмӧн, а Лодь пукалӧ тӧчилабӧрса лабич вылын да чер-коса тӧчитӧ. Грездсалысь быдӧнлысь лэчтас, коді кутшӧм ныж струмент ваяс.

Ӧти гожӧм бушков керка бӧр вевтнымӧс косяліс. Шогыс! Выльысь вевттьынысӧ мужичӧй кияс колӧны. И тьӧскыс абу, мед жугласьӧмсӧ вежны. Лодь жӧ отсаліс. Жугласьӧм тьӧсъяс пыддиыс сюмӧд кулим. Лодь да Модя вылынӧсь, вевттьысьӧны, а Венякӧд тьӧс да сюмӧд турышъяс улісяньыс мыччалам. Лун куим ноксим, и эг весьшӧрӧ — кӧть кутшӧма оз зэр, посйылӧ, турун вылӧ оз весиг войтышт. Толь да рубероид йылысь ми сэки весиг эг кывлӧй, но сюмӧдыс бурджык на вӧлӧма. Тьӧсъяс костын во кызь, керканымӧс разьтӧдз, вӧрзьӧдлытӧгыд оліс — нинӧм абу и лолӧма. Лы кодь чорыд.

Ичӧт грездад асланым муяс, челядь синъясӧн кӧ, помтӧм-дортӧмӧсь вӧліны. Сюрліс жӧ мыркнысӧ. Колхоз вӧв оз сет гӧрны. Аслас муясыс укшаль, кок йывсьыс усялысь чибӧяснас гӧрны-пинёвтны турун пуктыны петтӧдз тырмӧ.

Опонь дед — Венялӧн пӧльыс да Лодь петан туйсӧ корсисны. Грездса тыртӧм жытникын, кӧні сулаліс ӧтувъя ыджыд из изки, туплясис кӧлесатӧм, болт-гайкаястӧм гӧр. Лодь да Модя лэччӧдлісны сійӧс кузнечаӧ. Роч кузнеч Тимофей йӧв вылӧ лун-мӧдӧн и лӧсьӧдіс гӧрсӧ.

Плугаръясыс, вежласьӧмӧн, Лодь да Модя. Воропъясӧдыс мый вермӧны йӧткӧны, а вӧвъяс пыддиыс ми, зонкаяс да нывкаяс. Гӧрнырса кольчаас домасям гезъясӧн да кыскам. Тадзи ас вылын и гӧрлім став грездсалысь ид сю муяс, а сэсся и картупель улӧ. Челядьыс ӧд быд керкаын кык-куимӧн. Квайт керкаын дас кыкӧнӧсь. Лодь мудзас, шойччӧдӧ ассьыс «вӧвъяссӧ». Модялӧн ӧд аслас «вӧвъяс».

— Но-о, Серкояс, Каркояс, Рыжкояс! — серам сорӧн горӧдӧ плугар, и муткырасьӧ-путкыльтчӧ лэчыд амысь бокӧ шоналӧм нин му.

Арын картупель гӧбӧчӧ оз тӧр. Вартӧм бӧрын идйыс лар тыр чукӧрмӧ, но кузь тӧвнад тай ставыс няръявсьӧ. Картупель вундалӧмӧн пуктам. Нырассьӧмаыс — кӧйдыс, мӧд джынйыс — шыдӧ. И мед эськӧ выль урожайӧдз тырмис, муяснымӧс быд тулыс содтылім — эжа вылӧ градтор вӧчыштӧмӧн. А видлы эжасӧ зыръявны! Ӧдйӧ гаддялас киыд. Первой воас сёркни кӧдзам. Выль муыс ӧд коркӧ юнь помын вӧчсьывліс, картупель улӧ сёр нин, а сёркниыслы — буретш. Мӧд воас и картупель нин пуктам.

— Тэ тай, Пашӧ, эжасӧ важ муӧс моз зыръялан, — аддзис гӧрӧмӧс Лодь. — Тадзнад лунтырӧн олан жыр ыджда мутор он удит вӧчны. Мудзыс сюрӧ, а тӧлкыс этша.

— А кыдзи нӧ эськӧ ӧдйӧсӧ? Гӧрйӧн?

— Гӧрнад эжатӧ он косяв.

— Вот, ме и зыръяся.

— Вӧч бӧрӧзда да сэтысь мусӧ эжа вылас ки вомлӧс кызтаӧ шыблав, мед лудйыс бура тупкыссьӧ. Уль му улас, шонді югӧр улын эжаыс пӧжсяс, турун вужъясыс сісьмасны да арнас зэв кокньыда, важ муӧ моз зырйыд эжаас кутас пырны. Зэръясыс да шондіыс эжа градтӧ небзьӧдасны.

Кытысь бара кывлӧма татшӧмторсӧ, но ӧд сы ног ёна вӧлӧм кокни муясӧн паськӧдчыны. Ӧдйӧ гӧрсьӧ сісьмӧм эжаыс.

Гӧрӧмысь ӧдвакӧ эм сьӧкыдджык удж. Мамъяс тайӧс гӧгӧрволісны да пажын кежӧ чӧскыдджык сёян миян дасьтылісны. Кодлӧн курӧгъяс эмӧсь, колькъяс пуасны, эм кӧ, тшӧтш и яй. Челядь чукӧр ставсӧ ӧтувтам, кодлӧн мый, да ӧти пызан сайын и сёям. Луныс кузь да кыкысь пажнайтам.

Лодьлӧн батьыс, Ӧльӧш Миш, зэв киподтуя морт вӧлӧма. Митерасӧ овмӧдчӧмаяслы ӧшиньясас стеклӧяссӧ сійӧ и вундавлӧма. Бур алмаз Лодьлы айыс колис. Сӧмын чилснитас — стеклӧыс ачыс, чегтӧг, гольсмунӧ, торъялӧ визь кузяыс. Ӧшинь рама вылас Лодь и вундасьӧ. Уси Лодьлӧн батьыс война вылын — пиыс мӧдіс дзоньтавны грездсаяслысь ӧшиньяссӧ.

Ӧтчыд, миянын кыз стеклӧ вундігӧн, чукті алмазыс паяйтӧминтіыс.

— Мамлы бара эн жӧ висьталӧй, — повзис Лодь. — Виас, батьлысь татшӧм струмент жугӧді да.

— Кутшӧм нин висьталӧм. Ме ӧд, веськыда кӧ, мыжаыс. Тӧді кӧ водзвыв, мый татшӧм ускӧттьӧ суас...

Стрӧгпырысь видзис Августа тьӧт челядьсӧ, торйӧн нин Лодьсӧ, медыджыд писӧ. Грӧзсӧ ӧтвыв ылыстім. Ӧта-мӧд костын челядь сёрнитчим да ӧшинь дзоньталӧм йылысь Августа тьӧт дырйи сёрни эг нуӧдлӧй да сійӧ эз и тӧдлы пиыслӧн ыджыд мыж йылысь.

Квайтымынӧд воясӧ киссис Митерасным. Кодсюрӧлӧн стрӧйбаяссьыс кер эз коль. Том йӧз, коді Микуньӧ, ыджыд деньга вылӧ ыштӧмӧн, пышйис — керкасӧ пес вылӧ вузаліс, коді разис да Шожымӧ выль нитш вылӧ кыпӧдіс.

Быдмисны челядь, семьитчисны. Нывъяслӧн верӧсъясыс, дерт, ылі грездад оз овмӧдчыны. Би ни радио пӧ Митерасад абу, школа ни лавка. Усадьбаяссӧ во-мӧд-коймӧд гӧрисны-кӧдзисны-пуктісны на, а сэсся и эжсьӧдісны. Шожымӧ овмӧдчӧм митерасса войтыр, мӧскаыс, вӧвлӧм сю да картупель муяс вылысь сӧмын турун пуктісны.

Совхоз ылі муяссӧ эновтіс жӧ. Медбӧръяысьсӧ рудзӧг кӧдзлӧмаӧсь да квайтымын кыкӧд воын лым усигас нин ытшкӧмаӧсь-зорӧдалӧмаӧсь. Тӧвбыд, гожӧмбыд зорӧдын сюыс варттӧг сулаліс, бур войтырыслы совхозса веськӧдлысьяслысь идӧртӧмлунсӧ петкӧдліс, а сэсся, мед оз мыжмыны, кык мужикӧс совхозсянь мӧдӧдлӧмаӧсь сотны. Вӧвлӧм колхоз муяс вылын кутіс быдмыны кыддза-пипуа да ӧтка-ӧтка коз-пожӧмъяса вӧр.

Но Лодь, тшӧтш и ми да нӧшта семья-мӧд эжсьӧм муяс эг эновтӧй. Быд гожӧм пӧшти мӧснымӧс тӧвйӧдмӧн турун вӧвлӧм муяс вылысь ытшкылім. И Лодьлӧн и менам керкаяс сулалісны на. Кӧть «синъястӧмӧсь», но кусӧм олӧма грезднымлӧн пасыс вӧлі на.

— Пашӧ! Лок пажнайтам. Мед турунным лёддзас нӧшта косьмыштӧ юравтӧдзыс да чӧвттӧдзыс, — чукӧстіс соседӧй. Орччӧн ӧд куртам-зорӧдасям.

— Пажнайтам кӧ и пажнайтам. Луныс мича, оз тэрмӧдлы, — босьті сёян тыра сумкаӧс да Лодь дорӧ и муні. Сылӧн керка пельӧсас куйліс пӧшти пызан пӧв ыджда плавкӧс из. Сы вылӧ и тэчим сёяннымӧс. Лодь нопсьыс перйис да из вылӧ сувтӧдіс еджыд доз.

— Винатӧ и гортын позис юны. Коддзан да уджыд оз эшты! — вомаліс Лодьӧс мамыс.

— А менам тані гортыс! — ярскӧбакодь вочавидзис Лодь. — Кӧсъян кӧ пуксьыв тшӧтш.

— Меным бара оз ков.

— Оз кӧ и... Мый нӧ, сідзкӧ, миян костӧ сюйсян? Пашакӧд гежӧда паныдасьлам, а ӧтлаын ӧд быдмим. Соседъяс.

— Гашкӧ нӧ мамыд збыльысь бур вылӧ шуӧ. Дозтӧгыс пажнайтыштам, а этайӧ — гортад: эз ло лӧсьыд, ме вӧсна, быттьӧ, вензьӧмыс кыптӧ да.

— Кывзы сійӧс, велӧдас бур вылӧ, — мам вылас доровтліс видзӧдлассӧ Лодь, но вочавидзис лӧнь гӧлӧсӧн нин. — Тані менам гортыс. Кӧть бӧр татчӧ кай Шожымсьыс да овмӧдчы.

Августа тьӧт, тӧдчӧ, дӧзмыштіс пиыслӧн татшӧм кывъяс вылас, муніс миян дінысь да вӧрдорса лёдзьяссӧ мӧдіс бергӧдлыны.

— Абу, эськӧ, мича. Мамтӧ со лӧгӧдін...

— Лӧгӧдан сійӧс... Ичӧт дырйи велӧдіс, кызь арӧсӧн велӧдіс... Комын ар вуджи — пыр на мывкыдӧс содтӧ. «Пора пӧ, судар и своим умом жить», — шулӧма ӧти роч гижысь, а вот эз артмы олӧмыс...

— Хы, мый нӧ сідз? — аслым тӧдлытӧг юавсис каличтӧм вомалӧн. Помкаыс юалӧм бӧрын нин юрӧ воис... Мыйсюрӧ кывлі Лодь йылысь. Армияӧ ичӧтик юӧр гижлісны нин. Но, со ӧд! юавсис йӧйлӧн.

Лодьӧс армияас эз нулыны. Служба вылас босьттӧдз во-мӧд войдӧр, патронъяс зарадитігӧн капсюльыс свинеч тупйӧднас шуйга синмас лыйӧма. Синсӧ больничаын перйӧмны, стеклӧ «син» пуктӧмны. Кыйсьыны-вӧравны-лыйсьыны — матігӧгӧрас гежӧд сэтшӧм лыйсьысьыс, но армияад син пӧлаястӧ оз босьтны...

Менам служитігкості Лодь кӧсъяс гӧтрасьны. И нылыс шань, но мамыслы, Августа тьӧтлы абу туйӧма. Гуляйтӧ пӧ зонъяскӧд...

Нылыд, дерт, казялас энькаыслысь кӧдзыд видзӧдлассӧ, йӧзсянь на кывлас содталӧмӧн суклясьӧмъяс.

— Ме ӧд абу манашка, кызь арӧсӧн клубӧ ветлытӧг гортын пукавны ог кут! — шуас тадзи да Лодь сайӧ оз и пет. Мӧд жӧникӧс аддзас, верӧс сайӧ петас да и мунасны Шожымысь том гозъя целина вылӧ. Бура пӧ олӧны. Деньга воӧ да нӧшта и шобдіӧн пӧ мынтысьӧны. Верӧсыс шопер. Шобдісӧ пӧ вузалам сійӧ жӧ совхозыслы...

Дерт, таысь и скӧралӧ мам вылас Лодь. А грездын быдмылӧм зонмыд яндысьысь да нӧшта и изъянсӧ ассьыс тӧд вылас кутӧмӧн, кӧть и зэв киподтуя, сяма морт, абу вермӧма мӧд нывкӧд тӧдмасьны. А код тӧдас сэсся? Вермас лоны — воштӧм радейтчӧмсӧ вунӧдны оз вермы.

— Гортын пӧ юан, — броткыштіс Лодь. — Гортын со и юам. Давид чуйдіс: «Лэччам да лэччам Шожымас. Ме со стрӧитча. Кивежасям. Меным керка кыпӧдам, а сэсся и тэныд. Челядьлы школаӧдзыс квайт верст. Бӧра-водзӧн — дас кык верст коньӧръяслы ковмас ветлӧдлыны. А тӧвнас и турӧбалӧ, туй тыртӧ. Би ни радио тані... Ышӧдіс со. Сылы керка кыпӧдім, а сэсся и меным, вӧр лэдзим да сруб тшупим-кыпӧдім,.. — висьтавлігкостіыс Лодь кисьталіс стӧканъясӧ, джын мындаӧн водка. — Но, вай юам, казьтыштам дед-бабнымӧс, батьясӧс.

Татшӧм бур вӧзйӧм вӧснаыс и юим.

— О-о-о! Сювъясӧс кыдзи сотыштіс, — норасьыштіс Лодь. — Пежасьӧма сювйӧ, вируля дой врачьяс рентгенӧн аддзисны. Водкаыс сотыштас, весалыштас да дугӧдӧ висьӧмсӧ, а гӧрд винасӧ вомӧ оз позь босьтны. Орӧдны мӧдас да кӧть стенӧ кай. Спирт пӧ эськӧ, тшыг вылӧ ӧти паньӧн, дойсӧ бурдӧдӧ, но кытысь сійӧс босьтан. А сідзсӧ зэв гежӧда юлывла. Оз кыскы, кӧть олӧмӧй и абу юмов. Оз кӧ бурд сювйӧ, мӧссьыс ковмас эновтчыны. Вӧрӧн сэки тырӧ усадьбаным.

Вируля дой висьӧмыс Лодьлӧн сідзи эз и бурд. Эз отсавны ни порошкияс, ни водка, ни спирт, а гашкӧ и ӧддзӧдісны на гырк пытшкӧс висьӧмсӧ. Вируля доя сюв висьӧмыс вуджӧма нӧшта на сьӧкыдджыкӧ, бурдтӧмӧ да нелямын арӧсӧ вель на уна во вотӧдз Лодь кувсис. Митерас грездсаяс дзебигас эз унаӧн чукӧрмывны: разӧдчӧмны разі-пели, кодлы кытчӧ юӧртан, а рӧдвужыслы сэтчӧдз-ӧ. Колльӧдім, рӧдвужыс да кодъяс нӧшта чукӧрмим.

Уна во сэтысянь коли. Лодьлысь керкасӧ пес вылӧ разисны. Ми некодлы жӧ эг вузалӧй, пес вылӧ жӧ и лоис. Вӧвлӧм гажа грездын ӧні ни ӧти кер абу. Кузь каднас весиг керка местаясыс вутшъяса ситурунӧн бердӧмаӧсь, он и куж корсьны, кӧніджык вӧліны керка пельӧсъясыс. Эновтчим мӧскысь и муяс местаын сёйтӧм турун кутӧма быдмыны да козпиян. Ошъяс ветлӧдлӧмаӧсь. Найӧ и миян олігӧн пӧшти йӧр помӧдз волывлісны, пешкылялісны эжасӧ — чӧсмӧдлісны пиянсӧ номыръясӧн, кусьыс петтӧдзныс дӧзмӧдлісны домӧдтӧг видзан грездса понъясӧс. Страститчӧмаӧсь коньӧръяс, войбыд увтӧны, а вӧтлыны оз вермыны. Митерас ӧні — ошъяслӧн сарство, некод найӧс оз повзьӧдлы. Но грездыслӧн пасыс колис. Лодьлӧн керка лунвыв пельӧсын ыджыд изйыс.

Коркӧ ветымынӧд воясын колхозлысь муяссӧ кутісны гӧрны тракторӧн. Плуг амӧсьыс мусьыс беровтіс зэв ыджыд из.

Лодьлӧн и петӧма вежыс ыджыд из вылас, кодйӧма, прӧстмӧдӧма мусьыс сійӧс, но мый ӧтнас вӧчас? Корис помечавны Модяӧс, Веняӧс да менӧ. Воськов комын сайын и куйліс изйыс керкасяньыс, а час куим мырсим. Кырсьсӧ вольӧм пуясӧн гатьим-вӧчим лежневӧй туй модаӧс, лӧмъясӧн кыдзкӧ-мыйкӧ кыпӧдім изсӧ кырссьӧм потшъяс вылас да зоръясӧн-лӧмъясӧн жӧ бертлӧмӧн — ки вомлӧс да ки вомлӧс, вайӧдім пурысь потшӧс дорӧдз.

Потшӧс вомӧныс сійӧс он шыбит. Лодь босьтіс лэчыд черсӧ да «тутш-тотш» мӧдіс керавлыны потшувса ньӧр кӧртӧдъяссӧ.

— Разян нӧ потшӧссӧ? — шай-паймуніс Модя. — Колкознӧй потшӧстӧ кералӧмысь ӧд...

— Хы! Потшӧс! Изйыс мед керка пельӧсӧдз волас, а потшӧстӧ ме часӧн крепыдджыкӧс на сувтӧда.

Коркӧ йӧтким жӧ валун-изсӧ Лодьлӧн керка пельӧсӧдз.

— Но, ыджыдсьыс-ыджыд аттьӧ, ёртъяс, отсӧгсьыныд. Ӧні туй йӧзлы лоӧ кӧні пукыштны-шойччыштны. И тракторыс гӧригас оз кут кытшлавны. Аттьӧ. Ме, часлы, бӧр потшышта йӧрсӧ.

Ми, дерт, эг разӧдчӧй, ӧтув ветлім раскӧ ньӧръясла да ӧтлаын и потшсим.

Зэв гежӧда ӧні удайтчывлӧ лэччывны Айкатылаӧ, кайлыны Митерасӧ. А кор слӧймыла, вель дыр пукала Лодьлӧн из вылын, казьтыла челядь кадся гажа олӧм, йӧзлы быдторйӧн отсавлысь Лодьӧс. Син водзӧ сувтлӧ челядясяна йӧй уджным. Изйыслы ӧд ӧткодь кӧні куйлынысӧ. Но воӧны юрӧ и соседлӧн кывъясыс: «Туй йӧзлы лоӧ кӧні пукыштны-шойччыштны».

Бур мортыс весиг со тӧдтӧм войтыр вӧсна тӧждысис, а шойччысьяс ӧд чайтӧны: тайӧ изйыс уна-уна нэмъяс чӧж пыр ӧти местаын куйлӧ. И мед сідз чайтӧны.