АС НЯНЬ ВЫЛӦ

Веня другкӧд торъялім, да грездысь быттьӧ шудсӧ-гажсӧ гусялісны. Сійӧ арыс кажитчис букышджыкӧн, тшака-вотӧса пармаыс — пемыдджыкӧн, а пыді вӧрыс — шуштӧмджыкӧн. Сӧмын сьӧла-тар бӧрся ставсӧ вунӧдӧмӧн, ыззьӧмӧн вӧтлысигӧн и кыпавліс сьӧлӧмӧй, вунліс ӧткалунӧй.

Тӧвнас, Лунбок кыр вылын ислалігӧн, эз кыв Венялӧн гора гӧлӧсыс да гажтӧм жӧ вӧлі. Вочасӧн кӧдзалі сэтчӧ петавлӧмысь. Весиг школаӧ ветлан туйсӧ быд лун бӧра-водза талялӧмыс уджйӧз мынтӧмӧн кажитчис: колӧ да — быть. Ни дурыштны, ни ворсыштны бурпӧт некодкӧд.

А ставсьыс мыжа пужъявлӧм гожӧм бӧрын воӧм гӧль арыс. Сійӧ и торйӧдіс миянӧс, кык ёртӧс, быттьӧ пожналіс. Ме, томджык на да, кыдйыс моз пожъяс коли, а Веняӧс ыджыдджык чой-вокыс Сыктывкарӧ ремесленнӧй училищеӧ велӧдчыны иналісны.

Письмӧясын сӧмын и сёрнитлі другкӧд, нораси сылы гажтӧм олӧм вылӧ. Но Венялы, тыдалӧ, сэні эз вӧв гажтӧм: ошйысис на.

«Гортын дорысь тані чӧскыдджыка да пӧтӧсаджык вердӧны, казеннӧй кӧм-паськӧмӧн новлӧдӧны. Училищеӧ ветлам стать серти вурӧм сьӧд ной шынельӧн, а мастерскӧйӧ, практика вылӧ — кокньыдик шоныд бушлатӧн. Комбинезон на сэні сетӧны и — мед ог няйтӧссьӧй, — гижӧ тадзи, и некутшӧм норасьӧм письмӧсьыс ог аддзы. — Сизим класстӧ помалан да миян училищеӧ жӧ лок, — корӧ Веня. — Бур специальность тані сетасны — электрикъясӧн лоам. Сэсся, гашкӧ, ӧтлаын на и кутам уджавны. Гожӧмнас локта да шыӧдчӧмтӧ ӧтлаын гижам. Пӧтӧсь, кӧм-паськӧмаӧсь тані велӧдчысьясыс, мастерӧвӧй йӧзӧн лоӧны, а гортын?.. Гортын миян тшыг нисьӧ пӧт олӧм: тӧлын кыдъя кӧлӧб, а гожӧмын — масьтӧм идзаса, ньыв пу кача сӧчӧнъяс да тшака шыд. Сэтшӧм сёяннад кынӧмыд тыр, а ачыд пыр тшыг».

Татшӧм письмӧяссӧ лыддьӧм бӧрын училищеас жӧ кӧсйи сетчыны, виччи гожӧмсӧ, кор воас гортас Веня, медым сыкӧд сёрнитыштны да падъявтӧг нин сетны шыӧдчӧмсӧ училищеас. Но ӧти письмӧын Веня быттьӧ кӧдзыд ва ведра юр вылӧ койыштіс: «Гожӧм кежлас став группаӧн мунам Ношульӧ. Югыд би сюръяяс сэні кутам сувтӧдны, сутугаяс ӧшлыны. Нажӧвитчыштны кӧсъя, бура пӧ мынтысьӧны, — гижис Веня. — Аслым деньгаторйыс преник-кампет вылӧ колыштӧ и ичӧтджык чойлы паськӧм вылас мӧдӧдышта».

Лӧгасьлі ёрт вылӧ, а сэсся и ошки думысь: «Нажӧткаыс ачыс киас вӧзйысьӧ. Веня сяммӧ на водзӧ видзӧдлӧмӧн мӧвпыштнытӧ! Со ӧд, преник-кампет вылӧ пӧ аслым колыштӧ и ичӧтджык чойлы паськӧм вылас мӧдӧдышта...»

Велӧдчан воыс, позьӧ шуны, бура сигӧртсис. Сизим класс помалӧм йылысь свидетельствоын кӧть «пятьяс» эз тыдавны, но «триясыс» гежӧд жӧ вӧліны — сьылӧмысь да рисуйтчӧмысь сӧмын.

Водзӧ школаын велӧдчыны эг нин кӧсйы, кӧкъямысӧд классӧ пырӧм йылысь шыӧдчӧмсӧ эг сет. Пыралі директор дінӧ характеристикала.

— Мыйла дас классӧ он кӧсйы помавны? — юаліс Александр Иванович. — Помав шӧр школасӧ да сэсся сэки нин и бӧрйы олӧмас туйсӧ...

— Менам бӧрйӧма нин. Ремесленнӧй училищеӧ кӧсъя мунны... Электрикӧ...

— Электрик — бур профессия. Сэтчӧ кӧ туйдысян, ошка, — шуис директор да сэсся кыв шутӧг и гижис характеристикасӧ. Сійӧ ачыс физик вӧлі да пыдди пуктіс кӧрта кӧлуйӧн уджалысь йӧзсӧ.

Ӧтчыд, тайӧ сёрни бӧрас регыд, муна Айкинаті. Видзӧда: моски бокас югыд би сюръя дорын зон гу кодйӧ. Меысь кык-куим арӧсӧн, тӧдӧмысь, и ыджыдджык. Водзысь, сюръя кост сайысь, бара аддзи кодйысьысьӧс.

— Честь труду! — шуа. — Мыйся раскопка эськӧ нуӧданныд тані?

— Зарни корсям! — гылыда серӧктіс зон. — Этайӧ сёй ёкмыль ыдждаыс кӧ сюрӧ — озырмам. Чудь гу корсям... Кывлін чудь гуяс йывсьыс?

Чудь гуяс йылысь ме немтор эг кывлы, но гӧгӧрвои: зонмыс ме вылын тешитчӧ.

— Вывті нин сюсьӧ пуксян, няйт чужӧма учёнӧй-археолог... Мӧс тай гидсьыс петігас лэдзӧ, тӧдан? Сэтысь, косьмӧм сӧчӧнъяс увсьыс корсь. Вуграсьнытӧ нидзувъяс вермасны сюрны, — вочавидзи зонлы да бергӧдчи нин мунны. — Зільджыка кодйысь, муош!

— Кытчӧ нӧ тэрмасян, сувтлы! — горӧдіс зон. — Нем абусьыс и скӧрмин? Кутшӧм ӧд серьёзнӧй!

— А мый нӧ, тешитчан да? Ме тэнсьыд мортлысь моз юалі, а тэ кутшӧмкӧ чудь гуяс йылысь кутін сӧрны. Вит арӧса кагаӧс моз бӧбйӧдлан!

— А со, видзӧд! — ассьыс ышмылӧмсӧ зілис веськӧдны зон. Сійӧ чеччыштліс гусьыс, перйис полевӧй сумкасьыс отвёртка да сутшкис сійӧс сюръяас дзик му бердтіыс. Отвёрткаыс воропӧдзыс лыаӧ моз пырис сюръяас: — Аддзылін?

— Дзик тай нӧ сісь! — чуйми весиг. — Мый вылын нӧ сулалӧ?

— Сьӧвмӧсыс килутш кызта кольӧма. Сы вылын и кутчысьӧ. Зэвтӧм сутугаясыс пӧрнысӧ оз лэдзны. А бушков кӧ... Кутшӧм бушков, шӧр вына тӧв ныр кӧ пӧльыштас — став линияыс керкаяс вылас либӧ туй шӧрас пластнитчас-пӧрас. Со и тэрмасям крепитны, кытчӧдз неминучаыс эз су, пасынкуйтам сюръяяссӧ. Кодъям гу, сувтӧдам орччӧн пазитӧм кер, мусяньыс морт судтаӧ мед чурвидзис, кӧрталам-гартлам кыз сутугаӧн вывсӧ-увсӧ, да сюръяыс мӧд сы дыра на сулалас. Став линияыс татшӧм, ой уна уджыс!

— Кодйысянныд, а керъясыс абуӧсь на да? Тадзитӧ быть нин пӧрӧ линияыд!

— Мунісны машинаӧн. Ваясны.

— Но, но... Ті сідзкӧ электрикъяс?

— Электрикъяс. Электромонтёръяс ми...

— Велӧдчылін сэтчӧ и?

— Сизим класс бӧрын — кык во. Сыктывкарын, Рушесьын...

— Ру-шесьын? Менам ёрт сэні жӧ велӧдчӧ, электрикӧ... Гашкӧ, и тӧдан на?

— Кыдзи овыс?

— Маслов! Веня Маслов!

— Ог тӧд... Унаӧн сэтӧні велӧдчӧны... Сэсся мӧд вонас ми унджык кадсӧ мастерскӧйынӧсь, а найӧ классъясынӧсь... Ог тӧд...

— Арнас ме сэтчӧ жӧ муна... А кыдзи тэнӧ шуӧны?

— Викторӧн... А тэнӧ?

— Паша... Павел...

— Бу-ур!

Ме, дерт, эг гӧгӧрво, мый тані бурыс: сійӧ, мый тӧдмасим, либӧ бур, мый ме налӧн жӧ училищеас кӧсъя пырны. Дерт кӧнкӧ, училищесӧ ошкис. Мый сылы быд ме кодьыскӧд тӧдмасьӧмсьыс бурыс?

— Веня корӧ ас дінас да школаысь характеристика нин босьті... Арнас муна.

— Думайта, он кут каитчыны, — сьӧлӧм сетіс Виктор. — Дерт, миян уджад быдторйыс жӧ сюрлӧ. Тӧвнад, медкӧдзыд дырйиыс проводыс орӧ — йитны колӧ. Ӧні со — кодйысям, кыдз шуин, муошъяс моз, но гожӧмнас вывса уджыс — благодать: му вылас жарысла места он аддзы, а выліас, проводъяс дінас, ыркыд, кӧть он и лэччыв.

— Сэсся нӧ монтёръясыс пыр тадзи, зырйӧн пыр и кодйысьӧны? Некутшӧм машина абу?

— Выль линиятӧ ӧні му кодъян напаръяа машинаясӧн да кранъясӧн нин сувтӧдӧны. Кык метр судта розьтӧ вит минутӧн трактор писькӧдӧ, а сюръясӧ кран лэптас да дінсӧ сӧмын веськӧдышт розяс — сюръяыд, крукъяса-изоляторъяса весиг, местаас нин сулалӧ. Но ми вокыслӧн зырйыд гожӧмнад киысь оз жӧ усьлы. Оз кокниа шед няньным.

— Да-а! — артмис менам ышловзьӧмӧн.

— Мый нӧ, повзин нин? Он нин кӧсйы мунны училищеас? — серӧктӧмӧн юаліс Виктор, а синъясыс, видзӧда, кӧдзыд биӧн югнитлісны. — Но, но, кыдз кӧсъян. Миян уджыд и збыльысь абу пыр романтика, раяс и адас веськавлан: гожӧмын жар, а тӧвнас му вылас йӧзыс нырсӧ дзебӧны, но сэні, сюръя йылас, сійӧ и видзӧд, чунь помъясыд чишкалысь кӧдзыд проводас лемасясны — катарга. Поводдя вылӧ видзӧдтӧг, быдтор миянлы сюрӧ вӧчны... Ог нӧк чунялӧй, миян уджыд, овлӧ, о-ё-ёй!

— А ме эськӧ эг и повзьы. Сюръяяссӧ тай, висьталан, зэв ӧдйӧ сувтӧдӧны, да сійӧ дивӧ лоис.

— Техникаыд ставсӧ ӧдйӧ вӧчӧ, ёна кокньӧдӧ. А тані, видзӧдлы, кыдзи техникасӧ уджӧдан? Ни писькӧдчан машина, ни кран оз сибав сюръя дінас: гӧгӧр провод везйӧдлӧма сюръя йылас.

— Татчӧ и збыльысь нинӧмӧн он сибав. А джуджыда-ӧ нӧ гусӧ колӧ кодйыны?

— Кык метр судтаӧ.

— Кы-ык? Мыйла нӧ сы джудждасӧ? Мед нин оз пӧр?

— Кынмалан слӧйсӧ колӧ вуджны. Кынмалігас муыс бӧр кыпӧдас сюръясӧ.

— А тешкодя кыдзкӧ кодйысянныд. Ступкаясӧн...

— Монтёръяс моз и кодйысям. Тадзсӧ кокниджык и ӧдйӧ лоӧ — лишнӧй зыр му ковтӧгыс оз шыбитсьы. Со, видзӧд: сюръяыслӧн діныс — уна вылӧ — кык весьт. Сідзкӧ, гуыслӧн пасьтаыс ветымын сантиметрысь унджык оз и ков, а гуыслӧн кузьтаыс — зырйысь унджык. Первой ступканас помсянь помӧдзыс, траншеяӧ моз, коскӧдзыд пыран, мусӧ ылӧ шыблалан. Мӧднас, бӧръя стенсяньыс воськов водзӧ вешъян, мед сулавны гу пыдӧсас зумыда позис да сэсянь помӧдзыс, водз стенӧдзыс, бара кодйысян. Гуыс нин пельпомӧдзыд лоӧ. Мусӧ, кыдз позьӧ, ылӧджык жӧ шыблалан, мед оз мешайт, сьӧктанас гусӧ оз буждӧд. Сэсся лэччан мӧд тшупӧдас да водзлань вешйыштӧмӧн сы вывсянь нӧшта зыр судта мусӧ лэпталан. Гуыс помӧдыс метр джын пасьта да сы кузьта жӧ сӧмын и лоӧ. Буретш сюръя тӧрмӧныс: ӧтарсяньыс ступкаяса, а куим боксяньыс веськыда лэччӧ. Сюръясӧ сувтӧдан да сӧмын тыртышт, топӧд чорыд стенланьыс. Оз нин вӧрзьы некодарӧ.

— А менӧ эськӧ тіянӧ босьтасны оз, гожӧмсӧ уджыштны?

— Монтёрас? Эн на велӧдчы, а практика вылӧ нин вӧзйысян? — серӧктіс Виктор.

— Мыйла монтёрӧ, гуяссӧ кодйыны... Ӧти сайын и видзӧдла да тӧдны кута, мыйся рӧбӧта тіян, водзвыв мыйсюрӧ кута сяммыны.

— Ме ог тӧд да, босьтасны-ӧ, оз-ӧ... Абу ӧд ме босьтысьыс... Сьӧкыд ӧд му уджыд...

— Мый сэні вывті сьӧкыдыс? Чайтан сэсся — зырсӧ нин киӧ эг босьтлы?

— Со эсійӧ, ме водзын кодйысьысьыс, миян электротехник. Ветлам. Мердян Атауловичлы кӧ туян — босьтам, милости просим! Кодйысь...

— Нимыс кутшӧм сьӧкыд, Мердян Атаулович!

— Татарскӧй ним-вич, овыс — Ахмиров. Ми сійӧс Генякӧд Миша дядьӧн шуам... Райкомхозас сійӧ да ми, кык монтёр, и уджалам. Та мынданад уна он берт. Ветлам сы дінӧ. Вӧзйысям, гашкӧ, босьтас...

Мердян Атаулович донъяліс менӧ синъяснас юр вывсянь кок улӧдз да юаліс арлыдӧс, кымын класс помалі юаліс и.

Арлыдӧс, дерт, содтышті, но грамотаӧс стӧча висьталі.

— Паша Ру-шесьӧ жӧ арнас пырӧ, а ӧні со практикуйтчыштны кӧсйӧ, — сюйсис сёрниӧ Виктор. — Ас нянь вылас кӧсйӧ петавны.

— Тӧдмасинныд нин? — видзӧдліс Виктор вылӧ Ахмиров.

— Босьт, босьт, мортыс кӧ вӧзйысьӧ, — вашмуніс Виктор. — Сэсся бӧрас гырддзатӧ курччан, да он на судзӧд!

— Тэ эськӧ! Ала-балаыд сӧмын аслад и эм! — вомаліс Викторӧс Мердян Атаулович. — Пажнайтан кад матысмӧ, а пыр на ӧти местаын лукйысян!

— Пажынӧдзыс ылын на, сэтчӧдз мӧд тшель на кӧповта! — ошйысьыштіс Виктор.

— Тэ помысь, пукалігад! — кӧритыштіс Викторӧс Ахмиров да синъяссӧ бара чӧвтіс ме вылӧ: — Сьӧкыд ӧд лунтыртӧ кодйысьны... Дойман на ещӧ...

— Дойман пӧ! Пельпомӧдзыс муас кодйысяс да му вылас бӧр оз усь! — сералӧ Виктор. — Уна сям сэтчӧ оз ков ни: босьт унджык — шыбит ылӧджык! Сідз ӧд, Пашӧ? Аттьӧавны на, Ахмиров ёрт, менӧ мӧданныд, уджалысьӧс корси да! Нёль мортыд — вын! Став линиятӧ кынмавтӧдзыс дзоньталам-пасынкуйтам.

Ог тӧд, ёна-ӧ отсаліс меным Викторлӧн серам пыр корӧмыс, но Мердян Атаулович нӧшта сёрнитыштіс мекӧд да шуис:

— Уджалысь миян колӧ... Мӧвпыштлы нӧшта, сёрнитышт мамыдкӧд да, кор окотитан, лок райкомхоз контора дінӧ ӧкмыс час кежлӧ... Зыртӧ эн босьт, миян зэв лэчыд, пуалӧм зыръяс эмӧсь... Кымын гу кодъян, сымынысь и мынтысям, ог пайкӧй, но рака лыддьӧмысь нарядъяс ог жӧ гиж.

Мӧд луннас урчитӧм кадӧ локті райкомхозлӧн контора дінӧ.

— В нашем полку прибыло! — кыпыда паныдаліс менӧ Виктор. — Тӧдін кӧ, Геня, кыдзи тӧрыт Ахмировӧс кесйӧдлі, мед босьтас мортсӧ! И сэтысянь, и этасянь матыстча — ни в какую! Ар кежлас, мися, став линиятӧ нёльнад выльмӧдам, шуи. Вӧлись небзис мортыд. Ме, Паша, тэныд вежайӧн лои.

Меным весиг эз ло лӧсьыд Викторлӧн бызгысьӧмысь, но немтор эг шу. Сійӧ электромонтёр, а ме коді? Некод, сідз, временнӧй... Талун локті, а аски — код тӧдас...

Райкомхоз контораысь петіс Ахмиров, киас напаръя, пельпом саяс кошкаяс, чолӧмасис мекӧд.

— Локтін, сідзкӧ?.. Но, но... Петкӧдлам, кыдз-мый, велӧдыштам... А эсылы вывтісӧ эн сетчы, больгӧмсӧ пыдди эн пукты... Виктор!.. Петкӧд сарайсьыс зыръяссӧ, черъяс, гез, багыр, укват, монтировка... Гӧлчитнытӧ сӧмын... Мед тэнад ӧнӧдз ставыс нин дась вӧлі.

— А мыйӧн нӧ ме тӧда, мый ковмас? — дорйысис Виктор. — Геня, отсышт тшӧтш... Кывлін, мыйта лыддьӧдліс: чер, багыр... Вунӧда ещӧ мыйкӧ...

Кӧлуйыс нумӧн быдӧнлы лоис. Ӧти пельпом вылын ме нуи зэв кузь воропъяса багыр да кӧрт вожка, кодӧс Ахмиров укватӧн шуис, а мӧд киын — зыр.

— Мый кутанныд багыръяснас да укватнас вӧчны? — юала Викторлысь.

— Укватнас Миша дядь, а багырнас Геня шондісӧ кутасны пыкны, мед луныс нюжалӧ, а ми тэкӧд пасынкуйтчам, — серӧктіс Виктор.

— Вот пыдӧстӧм туисыд! — серамыс петіс и Ахмировлӧн. — Волам вот местаӧдзыс! Сюръясӧ дінӧдыс пельпом вылад лэптам, а асьным йылас кутчысям... Нуан гу дінӧдзыс — лӧнялан... Ӧти сюръя вежны ковмас, вылӧдыс тшӧтш сісь... Сійӧс и лэптам укватнас да багыръяснас, — висьталіс меным Ахмиров.

Тайӧ медводдза лунас ме электромонтёръяслӧн став мувыв уджъяснас тӧдмаси. Воим сюръя дінӧ. Виктор ышмис да ошйысьӧм могысь и збыльысь керсӧ ӧтнас дінтіыс, лэптісны пельпом вылас да, гу дорӧдзыс нуис. Кашкӧ, кокъясыс тіралӧны сьӧкыдысла, но некодӧс эз сибӧд, нуис, вынсӧ петкӧдліс.

Сюръя дінсӧ гу шӧрас кузьта ногыс пуктісны: гу помас, стен бердас, паськыд пӧв сувтӧдісны; кер йывсӧ кыпӧдісны, да Геня сы улӧ сувтӧдӧм укватсӧ сюйыштіс. Сюръяыс джынвыйӧ кыпӧдӧма лои, вожка вылын ӧшалӧ. Ахмиров да Виктор кер шӧрланьыс ӧтар-мӧдар бокланьыс багырсӧ сатшкисны, сой выланыс лэптісны сюръясӧ нӧшта на вылӧджык. Сэк кості Геня прӧстмӧм укватнас водзлань котӧртыштіс, выныштчис, да кер діныс сӧмын шливкмуні пӧв пыкӧд кузяыс гу пыдӧсас — сюръяыс и сувтіс местаас. Керъяс кутчысьлыны эг удитлы, сэтшӧм пелька сійӧс кыпӧдісны да сувтӧдісны.

— Есть! — дӧвӧльпырысь рочалыштіс Геня.

— Аддзылін, мый вылӧ колӧны укватыс да багыръясыс? — юалӧмӧн стӧчмӧдіс Виктор. — Тадзи и лэпталӧны сюръяяссӧ — электрикъяс и связистъяс.

— А нем тай татчӧ шунысӧ! — пыр на дивуйтча. — Кыдз жӧ, мися, та кузьтаыс лыбас, а со!

— Багырыд сійӧ — вын! Кӧрта бетон кока сьӧкыд анкеръяс багыръясӧн да укватъясӧн лэпталӧны-мачӧдлӧны, — ассьыс став монтёрскӧй сямсӧ дась вӧлі ӧтчыдысьӧн висьтавны Виктор.

— Мый сэтшӧм анкерыс? — юала.

— Сюръя жӧ, «А» буква кодь, аддзывлан тай линия чукыльясысь.

— А-а-а! Аддзывлі, дерт, кыдзи нӧ! — шуа.

Велӧдчӧм мортыд, Виктор, ставсӧ тӧдӧ да унатор на меным, нинӧм тӧдтӧмыдлы, уджалігмозыс висьтавліс.

Сюръясӧ местаас сувтӧдӧм бӧрын кыским гусьыс помӧд пӧвсӧ, тыртім-масьтім гусӧ, а сэсся Виктор кошкаасис да ур моз, котӧрӧн, кайліс сюръя йылӧ, напаръяӧн писькӧдліс сутугаяссӧ кутысь чашка-изоляторъяса крукъяс улас розьяс, важ сюръясьыс жӧ разис крукъяса изоляторъяссӧ, гартіс выль сюръяас да крепитіс проводъяссӧ. Сэк кості ми важ сюръясӧ пӧрӧдім да кражъялім. Геня кӧсйис сійӧс пес вылӧ нуны. Часыс эз коль — ӧти сюръя дінын уджыс помасис. Багыръяс, укват, дугдісны ковны да, моски бокас пукталім, а асьным водзӧ вешйим, мӧд сюръя дінӧ, пасынкуйтчыны. Дженьыдик керсӧ йывладорӧдыс виджадӧн пилитім, а сэсся Виктор кольччис сэтчӧ паз перйыны, мед сулалысь сюръя бокас топыда сувтӧдӧм пасынокыс пуксис. Быдӧн морт ӧтиӧн сюръяысь сюръяӧ разӧдчим тадзи.

— Тэ видзӧд, кыдзи ме пазсӧ перъя, а сэсся аддзылан, кыдзи колӧ вӧчнысӧ, да коркӧ, колӧкӧ, и тшӧтш кутан пазитчыны.

— Мыйла коркӧ, ӧні жӧ муна этійӧ орчча гу дінас да и перъя пазсӧ, — шуи Ахмировлы. — Ӧти плӧтниккӧд, миян грездын олӧ, миянлы пывсян тшупим... Сямма.

— Но-о? Сямман кӧ — дава-а-ай! — нимкодьмис Ахмиров. — Пыр нин — водзӧ! Мый сяммыштан, сійӧс и вӧч тшӧктытӧг-индавтӧг.

Викторсянь ме дінӧдз — куим сюръя коласт, но, видзӧда, пазсӧ перйыны пӧшти мекӧд тшӧтш жӧ помаліс, кӧть куим сюръя костсӧ локтігӧн да и Ахмиров дінын здук сулыштігӧн менам кадыс дӧза уна воши. Ордйысьны кӧ быттьӧ — панйи сійӧс тайӧ уджас. Лажыньтчылі му бердас, видзӧдлі перйӧм пазйӧс — шогмас, чайта, пуксяс сулалысь сюръя дінас.

Инструментъяс, кыз сутуга кытшыс, Виктор дінын вӧлі. Сідзкӧ, сэтысянь и кутам пасынкуйтчынысӧ. Сэтчӧ со чукӧртчисны, да тшӧтш муні. Локті да тӧкӧтьӧ эг серӧкты — Викторлӧн пазйыс сикӧс-сякӧс, чер йылыс, кыті веськалӧма, сэті и гурйӧма керсӧ. Тӧдчис: мортыс черсӧ киас этшаысь босьтлӧма. Аддза тайӧс, но немтор ог шу. Некод нинӧм оз шу ни. «Кыдз вот лӧсялас пазйыс важ сюръя дінас?» — думысь уджсӧ кулита. Но, дзумгим пасыноксӧ гуӧ, гартім сотӧм кыз сутугӧн кӧкъямыс пӧвстӧн, а сэсся лӧмӧн да монтировкаӧн путшпӧвъяссӧ ӧтарсяньыс увлань, а мӧдарсяньыс вывлань гартім. Топӧдіс ӧд кертӧ. Он шу, мый костас спой эз коль, но топыда жваньгысис сюръя бердас.

Коркӧ сэсся и менам уджалан местаӧ воим.

— Велӧдчы, Виктор, кыдзи колӧ пазитчынысӧ! — шуис Мердян Атаулович. — Молодеч, Павел, киподтуйыд чера уджас тэнад эм.

— Сідз тай эськӧ да, — гыжйыштіс балябӧжсӧ Виктор. — А черыд эськӧ абу жӧ кивыв: воропыс тоин кодь, черыс ныж, нальӧ сӧмын, пусӧ дойдалӧ...

— Висьтав! Сямӧй, шу, сэтшӧм! — сералӧ Ахмиров.

Виктор та бӧрын сэсся гежӧдджыка нин серавліс ме вылын. Арлыд костнаным матынӧсь, да пырджык ӧтлаын лун-лун и бергалім. Геня кӧть том на жӧ вӧлі, но семейнӧй морт нин. Кык во сайын армиясьыс воӧма. Яслиӧ нин нывкасӧ новлӧдліс. Варов морт жӧ, но дурнытӧ эзджык нин сетчыв.

Кодйысян уджыс первойсӧ менам вель сьӧкыда муніс: пажынӧдз — ӧти гу да сёйыштӧм бӧрын, рытӧдзыс, — мӧд. Но сы пыдди мукӧд уджас ёна эг кольччывлы. Весиг трансформатор сувтӧдны анкер сюръяяс, мый йылысь войдӧр эг кывлы, тшӧтш тшуплі. Виктор озджык сяммы чернас уджавны да кодйысьӧ, а Ахмиров меным чера удж индӧ.

Пӧшти гожӧм помӧдзыс кодйысим-пасынкуйтчим, сюръяяс сувтӧдалім, а сэсся, алюминий провод воис да, вӧвлӧм кӧрт провод местаас сійӧс ӧшлім. Важыс эськӧ сё во на, колӧкӧ, ӧшаліс, но электротехник Ахмиров райкомхозса начальниклы быттьӧ сьылі вылас пуксис: «Мукӧдыслӧн важӧн нин алюминий ӧшалӧ, а миян — пыр на кӧрт. Корӧй, мед мӧдӧдасны — вежлалам. Мыйта татшӧм линия вылас энергияыс вошӧ!»

Райкомхозса начальник эськӧ мӧдліс ыстысьны деньга абутӧм вылӧ, но, Ахмиров эз лэдзчысь да, вит барабан вайисны, морт судта тюрикъяс.

Пӧшти став уджыс сюръяяс йылын лоис, проводъяссӧ линия бокас нюжйӧдлім да. Найӧс ковмис лэптавны, кӧртавлыны быд изолятор-чашка бердӧ, бӧр йитны керкаясӧ пырысь вожъяссӧ. Виктор велӧдіс менӧ кошкаӧн сюръя йылӧ кайны. Но электротехник сэні уджавнысӧ дыр на менӧ эз лэдз.

— Безопасность техника сдайттӧдз вылын уджавны оз позь! Лэччы сэтысь ӧдйӧ! — видӧ, кор аддзас сюръя йылысь, а сэсся Викторлы тшӧктіс экзамен кежлӧ дасьтыны менӧ, отсавны велӧдны тайӧ безопасность техникасӧ. И велӧдім. Тӧдны куті, кыдзи колӧ видзчысьны доймӧмысь сюръя вылын уджалігӧн. А сэсся и сдайтӧдісны экзамен да удостоверение весиг сетісны. Дерт, временнӧйӧс на.

— Но вот, — радліс Виктор. — И тэныд корочка сетісны.

«Корочка» меным сетісны, но сямтӧ тай сійӧ оз содты. И вылын уджалі, разяси-кӧртаси, но джын морт кодь на вӧлі. Сулала сюръя йылын, кошка кокӧ пысалӧма; коскын ки пыдӧс пасьта уна пӧвста ён брезентысь вурӧм тасма; гартовтчӧма кыз чепӧн сюръя гӧгӧрыс, чеп помсӧ бокӧ, тасмаас крепитӧм ён кольчаас, томналӧма — он, майбыр, усь, но кутчысьтӧг уджавны выліас пола. Веськыд киӧн нылӧс моз сывйышта сюръясӧ да ки пӧлӧн и гартла проводсӧ, изолятор бердас кӧртала.

— Кыкнан кинад уджав, кыкнан кинад! — горзӧ-велӧдӧ улісянь Виктор.

— А чепыс кӧ орӧ? Пола кутчысьтӧгыс, — шуа сылы.

— Ха-ха-ха! Чепыс пӧ орӧ! Кывзы, Геня, Пашӧ кӧртасян чепсӧ кӧсйӧ орӧдны! Да сійӧ куим арӧса ӧшкӧс выдержитас, а тэ сӧмын на ӧд ыж сьӧкта! Ха-ха-ха!

— Но, оз, шуам, ор, а мынӧ кӧ томаныс? — ог эскы, ки пӧлӧн и уджала.

Кор монтёръяс некытчӧ оз тэрмасьны, сэки Виктор нарошнӧ менӧ сюръя йылас мӧдӧдӧ.

— Мун кай да велӧдчы сэні уджавнысӧ, эн пов!

Ме, дерт, кая, а сійӧ дэльӧдчӧ, повзьӧдчӧ: тракнитлас му вылын куйлысь вӧсньыдик гез помӧд. Мӧд помсӧ сылысь коскӧ кӧрталӧма, медым, мыйкӧ кӧ ковмас, крук ли, провод пом ли, лэччывтӧг позис гезнас лэптыны, шыркнитасны да. Уджала сюръя йылын ки пӧлӧн, полігтырйи, а Виктор тешитчӧ ме вылын, кыдз сяммӧ. Но кытчӧкӧ монтёръяс кӧ тэрмасьӧны, сэки менӧ сюръя йылӧ оз лэдзны.

— Кадсӧ сӧмын сёян, некор! — шуас Виктор. — Ачым кайла, а тэ видзӧд. — И кайлас здук кежлӧ, оз и чепасьлы, оз пов.

Тадзи шуӧм бӧрад, дерт, ог сэсся вӧзйысь, кӧть вылас уджавнысӧ и окота, сайкыд сэні да. Не кӧ эськӧ полӧмыс, лунтыр сюръя йылас пукалі, ньӧжйӧник кӧртаси-разяси. Бӧръяпомас весиг напаръяӧн сэні куті писькӧдчыны, но тшукӧдлывлі йывсӧ пуас да бура кутчысьтӧдзыс ки пӧлӧн жӧ бергӧдлі. А сэсся, кор напаръя йылыс пыдӧкодь нин пырас, кыкнан киӧн воропӧдыс повтӧг нин бергӧдла. Круксӧ джынйӧдзыс ки пӧлӧн жӧ гарта, а сэсся, крепыда кутчысяс да, и кыкнан киӧн зэлӧда, полӧмӧй пыр и бырӧ.

Айкинаын сэки дас куим электростанция вӧлі: пекарнялӧн, ремстройлӧн, местпромлӧн, кӧрт туйлӧн, заготзернолӧн, комилеслӧн, сурплӧн, сплавконторалӧн, почталӧн, леспромхозлӧн, клублӧн, больничалӧн — быдӧнлӧн асланыс движок либӧ трактор двигатель жургӧ. Райкомхозлӧн, дерт, медвына, но гожӧмнас сӧмын кык лун токсӧ сетіс — пывсянӧ. Ахмиров сэки пывсянас уджаліс: электромоторъяссӧ видлаліс, выключательяс, магнитнӧй пускательяс дзоньталіс, счётчикъяс видзӧдаліс. Ме вӧзйыся отсасьны, да век вӧлі босьтӧ. Быдторъяс мортыд велӧдіс: и розетка, и патрон, и счётчик пуктыны да весиг моторъясысь куті гӧгӧрвоны. Позьӧ шуны, тайӧ йӧзыс электрикӧн вӧчисны ӧти гожӧмӧн. Сӧмын полӧмысь ог вермы мынтӧдчыны, а быд удж нин вӧча.

Воис ар. Колӧ вӧлі ремесленнӧй училищеӧ мунны, а менӧ эз лэдзны гортысь. Мыйсюрӧ черӧн горт гӧгӧрын тутш-тотш вӧчлі, вӧлӧн пес, турунтор вайыштлі, эг ӧтнам, дерт, но чойяс дінын тӧлк вылас нин вӧлі. Со и эз лэдзны гортысь. А сы пыдди ме лунъя школаӧ эг пыр велӧдчыны. Уджавны, мися, мӧда. Сідзи и эновтчи школаысь, кӧть рӧдвуж и видісны-дивитісны.

Сёрниті Генякӧд, Викторкӧд, а сэсся и Мердян Атаулович дінӧ шыасим. Куимӧн и матыстчылім корӧмнас сы дінӧ, мед пыр кежлӧ босьтас уджавны.

— Мед уджалас, — шуис Ахмиров. — Гожӧмбыднас ас морт кодь нин лоис... Сӧмын школанад нӧ кыдзи?

— Мӧд во рытъяӧ пыра, — кӧсйыси.

— Велӧдчынытӧ, дерт, некор абу сёр, но дзикӧдз сыысь эновтчыны оз ков. Тулысъявывсӧ тӧлысся курсъяс вылӧ мӧдӧдлам, ремесленнӧй училищетӧг линейнӧй электромонтёрнас лоан, — кӧсйысис Ахмиров. — Тӧвнад ӧд уджыд миян: сюръя йылӧ предохранитель, сотчас кӧ, пуктыны да кодлыськӧ жугалӧм выключатель либӧ розетка вежны, лампочка кытчӧкӧ пуктыны — со и ставыс обслуживание вылад.

Сідз менӧ и босьтісны электрикъяслӧн штатӧ пыр кежлӧ нин, кыдзи шуасны, кадрӧвик лои. Но кӧть Ахмиров и шуис: тӧвнас пӧ уджыс этша — предохранитель да жугалӧм выключатель кодлыськӧ керкасьыс вежны, но абу дзик сідз вӧлӧма. Линиясӧ сӧмын сикт шӧрсьыс удитім выльмӧдны, а помъясас да боки уличаясын проводыс сюръяяс вылас кӧлуй косьтан гезъяс моз бовъялісны. Муртса тӧвзьысьлас, бара нин кӧнкӧ замыкание — биыс то ӧтилӧн, то мӧдлӧн кусӧма. Лунтыръясӧн, ог и пуксьылӧй, сикт ӧтар помсяньыс мӧдарӧдзыс котралам. Быд лун дас керкаӧ, гашкӧ, лоӧ пыравны. Геня ӧтилаӧ мунас, Виктор — мӧдлаӧ, а ме коймӧдлаӧ котӧрта. Сӧмын локтам контораӧ, а бара нин некымынласянь звӧнитлӧмаӧсь: биыс оз ӧзйы. Кор татшӧм шыӧдчӧмыс этшаджык, сэки Викторкӧд кыкӧн мунам, и, колӧ кӧ сюръя йылӧ кайлыны, сійӧ пыр менӧ ыстӧ. Ме ог ыръянит, но пола да пыр на ки пӧлӧн нокся.

— Оз артмы тэысь монтёрыс, кытчӧдз кыкнан кинад он велав уджавны! — дивитӧ менӧ Виктор. — Сэсся нӧ мӧд нянь вылӧ петан?

Меным, дерт, тайӧ шуӧмыс зэв эз во сьӧлӧм вылӧ, но аскӧд вӧчны немтор эг вермы. Пола и — пом. Уджыс мен кажитчӧ. Кыпыдлун сетӧ, и йӧзыс со тэнӧ пыдди пуктӧны. А кыдзи нӧ: менам волытӧдз быдса керкаын карасина лампаӧн либӧ сиська биӧн пукалісны, а вола, да жыръясас электрическӧй би сявкнитас-ӧзъяс. Нимкодьныс — кӧзяйкаыс радысла чай ютӧг оз и лэдз.

Серамыд петлас и. Ӧтчыд ӧти пӧч ордӧ ыстісны. Муні, гонькнитлі синмӧн ӧшинювса сюръя йылас — предохранительыс, юрси сі кызта сутуга, видзӧда, местаас, гыӧртӧма весиг, тыдалӧ. «Сідзкӧ, помкаыс керкаас, оз и ковмы сюръя йылас, веж кӧдзыдас, кайлыны», — мӧвпала. Пыри, да пӧчлы зэв любӧ лои.

— Тӧрыт нин битӧг пукалі, — шуӧ. — Соседкалысь нывсӧ талун, контораас мунӧ вӧлі, аддзи да сылы тшӧкті юӧртны — би оз ӧзйы. Ог эськӧ лыддьысь, но битӧгыс гажтӧм жӧ... А тэ нӧ эськӧ кытысь, кодлӧн лоан?

Висьтаси.

— Тӧдлі, тӧдлі, батьтӧ тӧдлі и мамыдкӧд уна тулыс орччӧн падъянъясысь кӧдзлім, кытчӧдз кок новлӧдліс, — варовмис пӧч. — Войдӧр ӧд став муяссӧ киӧн кӧдзлім, картупельтӧ гӧр улӧ пуктылім и. Кыдзкӧ тай ставыс ас кадӧ помасьліс... Но, мый нӧ ме... Тэ, пиӧ, вай видзӧдлы, кыті биыс тогалӧма, а ме плита пач вылӧ чайник чӧвтла, пӧсь чайӧн юктӧда.

Видзӧда, баблӧн кук йӧр кодь ыджыд жыръяс ӧти лампочка ӧшалӧ сӧмын. Сэсся, ни счётчик, ни пробкаяс, ни розетка, немтор абу.

— Тіян нӧ сэсся, розетка ни утюг, нинӧм и абу?

— Утюгыс эськӧ эм, шомӧн шонтана, а рӧзеткаыс абу. Мый меным пӧрысьыдлы рӧзеткаяссьыс.

— Сей минут корсям помкасӧ, — шуа пӧчлы. — Ӧти лампочка косттӧ токыслы некытчӧ дзебсьынысӧ. Со проводыс выль на и. Неважӧн на битӧ пыртӧдісны?

— Арнас. Ва сайысь племянничалӧн нылыс, школьнича, олӧ, да сылы биыс колӧ. Муніс гортас, и биӧй дугдіс ӧзйыны.

— Эн шогсьы, бӧр ӧзъяс, — босьті улӧс да разьлі патронсӧ. — Ывлаӧдыс лючки, керкаад мыйкӧ лои.

Ставыс вӧлі и сэні лючки. И лампочкаыс, видзӧда, бур.

«Дивӧ тай! — думайта. — Ӧти лампочкаа проводкасьыд кӧ нелючкисӧ ог аддзы, янала дзикӧдз! Весиг и выключательыс оз тыдав. Абу и вӧчлӧмаӧсь буди?»

Вешті улӧсӧс стен дорас, сэті видлалі. Казялі, шпалер увтіыс шкап сайланьыс провод лэччӧ. Нуӧді киӧн сы кузя — выключатель... Точниті — ӧзйис би.

«Со тай! — весиг аслым эз ло лӧсьыд, мый сы дыра нокси, патронсӧ разьлі, винтъяссӧ зэлӧдышталі, бӧр ставсӧ чукӧрті, лампочка гаровті, а би абу. — Вот ме и монтёр. Бур на, мый Виктор орччӧн эз ло, яналі эськӧ!»

— Выключательыд включиттӧм вӧлӧма, — висьталі баблы.

— Но-о? А ме, пӧрысь йӧйыд, ог и тӧд. Мися, рытыс воас, да биыс ачыс ӧзйӧ. Тайӧ, сідзкӧ, внучкаӧй, Марина, вӧлӧм, ӧзтӧ-кусӧдӧ бисӧ. Ме ог кутчысьлы сэтчӧ. А со, гортас тӧрыт муніс, да и битӧм коли. Ме ордын олӧ да сійӧ и пыртӧдіс бисӧ, тӧлысь сайын на сӧмын. Водзті ме пыр карасина лампаӧн олі.

Велӧді бабӧс, кыдзи колӧ ӧзтыны-кусӧдны бисӧ. Кужны мӧдіс.

Чукӧрті инструментӧс полевӧй сумкаӧ да кӧсйи нин мунны, но бур бабыс чай ютӧг гортсьыс эз лэдз, а мунігӧн кымыныськӧ сё пасибӧтӧ висьталіс жӧ.

Электростанцияын, висьталі би ӧзтыны ветлӧмӧс да, мыйкӧ этша сералісны жӧ.

— Но, сідзкӧ, бур электрик нин, позьӧ и разрядтӧ кыпӧдыштны, — вашъялӧ Геня. — Гуся провод серти выключатель нин сяммӧмыд корсьны, бабыслы бур вӧчӧмыд, бисӧ ӧзтӧмыд. Контролёркӧд, Санякӧд, сідзкӧ, тэнӧ и кутам мӧдӧдлывлыны счётчикъяс прӧверайтны. Сюсь синнад став гуся розеткаяссӧ эрдӧдан!

— Павеллы эськӧ сюръя йылас кыкнан кинас уджавны велӧдчыны, — сералӧ и Виктор, — сэк эськӧ миянлы на ковмас сылысь велӧдчынысӧ.

— Кыдзкӧ тай, выключательыс эм-ӧ, абу-ӧ, юрӧ эз волы, — правдайтча. — Проводсӧ шпалернас вевттьӧмаӧсь да. Лампочкасӧ бергӧдыштӧмӧн бисӧ, мися, кусӧдӧны, — серала жӧ, — ме нӧ тӧді, мый бабыслӧн «гуся» выключатель, абу ӧдзӧс дорас, а шкап саяс...

Быд лун пӧшти ӧти пӧлӧс удж. Сідз кольӧны вежонъяс, тӧлысьяс. Электрикъяслысь уна удж нин кужа вӧчны, но пыр на джын мортӧн ачымӧс лыддя. И мыйысь? Да дзик немторйысь. Пола кыкнан киӧн сюръя йылын уджавны. Шула нин аслым чорыда: «Талунсянь дугда повны!» Но кольӧ кадыс, а полӧм оз быр. Сідзи и вийся-мучитча.

Ставыс пуксис ас местаас Выль во рытӧ. Лунтыр турӧбаліс. Кок эбӧс бырмӧн котралім, рытъядорӧдзыс керкаясысь кусӧм бияссӧ ӧзталім, гортӧ нин вӧлі дасьтысям мунны. И сэки электростанцияӧ пырис Мердян Атаулович.

— Вомын сиктын ни ӧти керкаын биыс оз ӧзйы, — юӧртіс Ахмиров. — Кӧть мый, а быть ковмас ветлыны... Дерт, аслым, но сьӧрысь кодӧскӧ ковмас жӧ босьтлыны... Трансформаторнӧй подстанцияыс, буди, выключитчис, но мый помкаыс? Проводыс ори да замкнитіс?

— Вой-на-ас? — повзьыштіс Геня. — Меным садйӧ колӧ мунны. Гӧтыр сёрӧдз уджалӧ. Кытчӧ кагаӧс коля?

— А меным рытывбыд на ковмас утюжитчыны, ёлка вылӧ мӧдӧдчам Галякӧд, — аддзис помка и Виктор. — Аски водз асывнас ветлам да вӧчам...

— Ті кӧсъянныд Выль вося ёлка дінын гажӧдчыны, а дзонь сикт праздниксӧ битӧг кутас пукавны? — курыд нюмӧн юаліс электротехник.

Геня да Виктор, дерт, гӧгӧрвоисны: абу мича сы мында йӧзӧс, быдса сикт, кольны битӧг, но найӧ ӧд лунтырнас и сідзи нин мудзтӧдзыс котралісны, турӧб вылас кынмалісны, да ӧні налы зэв дыш вӧлі квайт километр сайӧ подӧн ветлыны. И коді на тӧдас, дыр-ӧ сэні ковмас ноксьынысӧ?

— Мед водзджык юӧртісны дай! — эз сетчы Виктор. — Пемыдын ток улын уджавны оз позь! Ті та йылысь бура тӧданныд, Ахмиров ёрт, — эз лэдзчысь Виктор.

— Ӧти войнад оз кувны, — Виктор дор сувтіс Геня. — Аски, лӧз югыднас, жӧ и петам... Югыднад здукӧн вӧчам, а ӧні — корсь кӧні-мый.

— Оз позь тадзи сёрнитны! Мыйла тадзи сёрнитны! — ыззьӧмысла коминас эз мӧд мичаа артмыны сёрниыс Мердян Атауловичлӧн. — Талун колӧ! Мунам, талун и вӧчам. Йӧзыс ӧд абу мыжаӧсь...

Геня да Виктор видзӧдлісны ме вылӧ, тыдалӧ, кӧсйисны, медым эськӧ на дор жӧ сувті.

— Павеллы со гортӧдзыс вит километр на ковмас туйтӧм туйӧн собавны и, — быттьӧ жальпырысь шуис Геня. — Тэ, Павел, мун гортад да аски эн и лок, шойччы праздниксӧ, а ми тэтӧг Вомынас Викторкӧд ветлам.

— Сы мында войтырӧс ыджыд праздник рытъяӧ битӧг кольны оз позь. Ми йӧз вылӧ уджалам. А ещӧ армияын служитлӧм морт! — кӧритыштіс Геняӧс Ахмиров.

— Армияас ас кадӧ водтӧдӧны, ас кадӧ чеччӧдӧны. Салдатлысь шойччан кадсьыс минут оз пайкны...

— Сідзкӧ, и мунӧй гортаныд! — дӧзмис Ахмиров. — Ӧтнам ветла да ӧзта бисӧ.

— Ме тэкӧд ветла, Миша дядь, — шыаси Ахмиров дінӧ. — Ме талун заявкаяс вылас Геня да Виктор дорысь этшаджыкысь ветлі, эг мудз ни эг кынмав.

Меным кыдзкӧ эз ло лӧсьыд, мый кыптіс вензьӧм. Пыр кӧ, кор сӧмын на пансис сёрниыс, вӧзйыси, сэки эськӧ Ахмиров некодӧс эз вид, а ӧні со ёртъяс вылӧ скӧрмис, кӧть найӧ оз ме моз, а кык пӧв, куим пӧв на ме дорысь бурджыка уджалӧны. Геня кӧть старшӧй электромонтёр, а Викторыс ме мында жӧ удждонсӧ босьтӧ, но эг кывлы, мед коркӧ та йылысь кӧнкӧ мыйкӧ шуліс. Оклад эм оклад, сэтчӧ абу гижӧма, мый ме кӧ сюръя йылас ки пӧлӧн уджала, меным уджсьыс джынсӧ колӧ мынтыны. Таысь меным деньга босьтігъясӧн медъяндзим вӧлі, но он ӧд шу: та мындаыс пӧ мем оз пӧлагайтчы. Ӧні со дон быттьӧ аслым лэпті.

Мӧвпышті та йылысь да эскӧданаа, тшӧктӧм моз, мед босьтас, шуи:

— Мекӧд ветлам, Миша дядь!

— Тэныд и сідз ылын гортӧдзыд, вит километр!

— Мед вит кӧ. Менам бӧрдысьыс ни виччысьысьыс абу. Гортӧй оз пышйы! — серӧкті.

— Но, инӧ, ветла нин сідзкӧ ме, — яндзим жӧ, тыдалӧ, лоис Викторлы. — Ковмас, гашкӧ, сюръя йылӧ кайлыны да... Кытчӧ нӧ Павелыс татшӧм поводдянас сюръя йылас каяс... Ки пӧвнас на уджалӧ дай.

— А ме водзджык вӧзйыси! — сувті ас кыв вылӧ. — Ме и ветла талун!

Виктор первойысь на шуис электротехник дырйи, мый ме сюръя йылас уджала ки пӧлӧн. А Ахмиров та йылысь эз тӧд.

— Ветлам и эм, сідзкӧ, Павел. Бур йӧз водзас оз позь нимнымӧс воштыны. Сиктса войтырыс, дерт, карасина лампаяс, сисьяс нин дасьтісны, а ми босьтчам да и ӧзтам югыд бисӧ! Мед Выль во сувтӧмсӧ кыпыда пасйӧны... Лӧсьӧдчы, Павел, мунам. А ті, — Ахмиров шыасис Геня да Виктор дінӧ, — мунӧй гортаныд. Талун кежлӧ сэсся заявкаяс сиктсаяссянь абуӧсь. Бура пасйӧй Выль восӧ. Ставыс кӧ лючки артмас, и ми на бӧр удитам воны гортӧ вой шӧрӧдзыс, кывлам на радио пырыс Москвалысь чолӧмалӧмсӧ, — Ахмиров быттьӧ эз и кывлы Викторлысь удтысьӧмсӧ.

Вӧла туйсӧ турӧбыс шыльӧдӧма — бедьтӧг да битӧг кӧ, некытчӧ он и волы эськӧ. Но Ахмиров — туйын вӧвлӧм морт — босьтіс аккумулятора югыд пӧнар, кольчатӧм лыж бедь да водзас сійӧн тшуклалӧмӧн, югыд бинас туйсӧ югдӧдӧмӧн, восьлаліс син ни пель ыззьӧм турӧбыслы паныд. Мыш саяс сылӧн ӧшаліс сюръя вылӧ каян кошка пара, крукнас пельпом вылас ӧшӧдӧма, кинас кутны оз ков. Паськыд брезент тасмасӧ ме пысалі коскӧ, йиасьӧмнас турӧбыслы паныд муннысӧ шоныдджык, тӧлыс оз жургы пальто пытшкын. Веськыд пельпом вылын нуа алюминь сутуга кытшыль: сюръя йывсьыс кӧ проводыс орис, ньӧрйӧн сійӧс он йит. «Зиль-зёль, зиль-зёль» — сутуга кольчаӧ инмалӧ тасмаын ӧшалысь чеп, висьталӧ Миша дядьлы: ме сы бӧрысь кольччытӧг локта, да мортыс бергӧдчывтӧг и восьлалӧ.

Кок йывсьыд пӧрӧдысь турӧб дырйиыд он ёнатӧ варовит; мунам сёрниттӧг. Ахмиров сӧмын кык-куимысь бергӧдчыліс туй чӧжыс.

— Эн на дзикӧдз кынмы? — юалӧ.

— Ловъя на, ловъя, эн маитчы, Миша дядь, — шуа. — Кок туяд таляла да кокни муннысӧ. Чизыр тӧвсьыс со сайӧдан и.

— Регыд нин воам, — сьӧлӧм сетӧ Ахмиров. — Подстанцияас бензин сулея эм, шонтысьыштам, а гортӧ мунны, тӧв бӧртӧ, лӧсьыд лоӧ, сӧмын лэптав кокъястӧ, тӧлыс ачыс йӧткыны-котӧртӧдны мӧдас.

Подстанция дінӧ сьӧд пемыдӧн нин воим. Трансформатор быттьӧ кулӧма, оз уджав.

— Предохранительясыс высоковольтнӧйсьыс сотчалӧмаӧсь, — висьталіс Ахмиров. — Эз, дерт, ичӧтторйысь. Сиктланьыс мунысь линиясьыс, низковольтнӧйсьыс, проводъясыс, тыдалӧ, гаровтчисны.

Электротехник выключитіс ыджыд рубильниксӧ.

— Электростанциясянь трансформаторас локтӧ дас тысяча вольт, тасянь нин, Вомынланьыс, мунӧ электромоторъясӧ нёльсё вольт, а керкаясӧ — кыксё кызь; вит провод сиктас мунӧ: куим фаза, ноль, да нӧшта ӧти провод, улича би вылӧ, — велӧдӧ менӧ электротехник. — Рубильник выключиттӧг трансформаторын уджавны оз позь. Дас киловольта напряжение — шомӧдз сотас. Напряжение улын некор эн уджав!

Ме та йылысь тӧді, тӧдісны и Геня да Виктор, но Ахмиров — сы вылӧ и электротехник, медым велӧдны.

— Электрикыд нэмнас ӧтчыд сорсьылӧ! — скӧрысь шуас сійӧ, Геня ли Виктор кӧ «тӧдам-тӧдам» вочавидзасны. — Вунӧдчанныд — овсис таладор светас, а меным — тюрьма... Да мый сійӧ... Мортыс оз ло, вот мый лёкыс.

Ахмиров видзӧдаліс проводъяссӧ пӧнар югӧрсӧ ӧти-мӧдлаӧ веськӧдӧмӧн, а сэсся шуис:

— Турӧбыс вӧчыштӧма миянлы уджсӧ!.. Со, видзӧд, низковольтнӧйсьыс, Вомынланьыс мунысь линиясьыс: увсяньыс видзӧдӧмӧн коймӧд проводыс орӧма, замыкайтіс кӧнкӧ. Ковмас йитны.

— Перво, либӧ, подстанция вылас уджыштам, предохранительяссӧ вежам, а сэсся нин проводсӧ йитам да лэптам, — шуа.

Но Мердян Атаулович подстанция вылӧ менӧ эз босьт.

— Нинӧм сэні кыкнаннымлы кынмӧдчынысӧ. Ме ӧтнам кайла да вӧчышта. Пӧнарсӧ трансформатор вылас крепита да кутнысӧ оз и ковмы. А тэ босьт кошкаяссӧ пельпом вылад, сьӧрсьыд вайӧм проводсӧ тшӧтш да и мун орӧм провод кузяыс мӧд сюръяланьыс. Орӧминас воан, йит, кыдзи велӧдлім, сутуга помъяссӧ да водзӧ, сюръя дорӧдзыс мун ньӧжйӧник, йитчӧм бӧрас тӧбӧм проводсӧ разигтыр. Сэні и виччысьыштлы менӧ. Помала подстанция вылас уджсӧ, локта тэ дінӧ дай ӧшӧдам орӧм проводсӧ сюръя йылас.

Татшӧм рӧбӧтатор сӧмын и индіс меным Ахмиров.

— Ставсӧ вӧча, сей жӧ минут! — рочалышті-ошйысьышті Мердян Атаулович водзын. — Тайӧ меным абу служба, а службишка. Лым вывтіыд ме кӧч моз тринькъяла.

— Но давай, сідзкӧ. Проводыс тэнӧ ачыс сюръя дорӧдзыс вайӧдас.

Электротехник мӧдіс кавшасьны сюръя бокӧ крепитӧм кӧрт поскӧд подстанция вылӧ, а ме кутчыси орӧм проводас, лэдза сійӧс ки пыр да бувска войся пемыдас, быттьӧ кутшӧмкӧ полярник.

Медводдза воськовъяс серти и гӧгӧрвои: водзджык ошйыссьӧма. Кутшӧм нин сэні кӧч моз тривкъялӧм — ӧдва бувска-муна. Восьса ыб вывтіыс лымйыс эськӧ и абу зэв джуджыд, пидзӧсысь весьтӧн и вылӧджык воӧ, но лэчыд тӧвъясыс сійӧс ёна топӧдӧмаӧсь. Воськовта ӧти кокӧн, сӧмын на ступита южмӧм лым вылас, ассьым сьӧктаӧс сы вылӧ лэдза, медым мӧд кокӧн воськовтны, но ог на удит тайӧс вӧчнысӧ — булсмуна-вӧя. Быттьӧ налькйын тринькйыся. Ӧти кокӧс перъя южмӧм лым пиысь, а сэсся, воськов вӧча да, — мӧдсӧ. Метр кызь кымын тадзи кипыралі лым вылас усьӧм проводсӧ — дзикӧдз эбӧсысь уси. Орӧм сутугаыс кӧ первойсӧ пельпом вылнаӧд нюжвидзис, то ӧні сійӧ лым пытшкас нин вӧлі, йизьыштӧма, замкнитігас ток улас пымавлӧмысь, да, быттьӧ сутшкасьысь йӧн град вылысь нетшышта, ӧдва и перъя сійӧс лым пытшкӧссьыс. Джуджыда нин сійӧс лымнас тыртӧма-нӧбӧдӧма. А пельпомъяс сайын кошкаыс да сутуга кытшыльыс ёна жӧ торкасьӧны, кӧть шыбит. Но кыдзи нӧ шыбитан — кольнысӧ кошкаяссӧ, кӧть и ёна мешайтчӧны, оз позь: вошӧ да тулысӧдзыс оз сюр. Бокӧ пӧльтысь тӧлыс, мыйӧн нетшышта лым письыс проводсӧ, урви-сӧрви сійӧс кватитӧ, весиг менӧ нетшыштас, воськов боклань шыбитас. Ни таӧдз, ни та бӧрын сэтшӧм турӧб улас сэсся эг веськавлы.

Ог тӧд, дыр-ӧ соби лымйӧдыс, но вои жӧ орӧм провод помас. Нетшышті, кыдзи и водзджыкъясысьсӧ, но сійӧ кокньыда шедіс да ме гатшӧн уси — помыс нин вӧлӧма да вывті кокньыда шедіс.

А турӧбыс тай, турӧбыс! Ӧдйӧ тай кутіс вӧчны ассьыс лёк уджсӧ — тӧкӧтьӧ эз тырт! Удиті сувтны, но сэки бушков кодь тӧв нырыс бара на аслас сывъяс менӧ кватитіс да воськов-мӧд-коймӧд, мед выльысь ог усь, ковмис тӧв ньылыдсӧ сетчыштны. Бур, мый провод помсӧ киысь кыдзкӧ эг лэдз: корсь эськӧ сэсся сійӧс, кытчӧ вына тӧлыс ковкнитас да лымнас тыртас.

Дась пӧсялӧм вылысь, ӧдйӧ шыбиті пельпомъяс вылысь кошкаяс, чинтышті кусачкиӧн сотчӧм провод помсӧ да крепыда йиті пельпом вылын вайӧмаыскӧд, весьтӧн-джынйӧн падвежӧн, ӧти помсӧ мӧд вылас гартӧмӧн.

Ӧти удж лои вӧчӧма, ӧні колӧ водзӧ мунны, разьны вочасӧн сутуга кытшыльӧс.

«А кӧні нӧ эськӧ сюръяыс? — видзӧда пемыдас. — Гӧгӧр син ни пель».

Зэлӧдышті бӧрвылысь проводсӧ. «А-а! Татчань сідзкӧ колӧ сетчыны! — артышті думысь да мӧвпала. — Тӧлыс, дерт, мыйтакӧ кежӧдіс проводсӧ усигас линиясьыс боклань, сідзкӧ водзланьсӧ тӧв паныдджык колӧ сетчыны... Неуна, мед аддзытӧгыд линиясӧ да сюръясӧ оз жӧ вуджсьы. Сэки — шабаш! Бурджык нин линия бокӧдыс воськов кызь, мед нин надейнӧджык — комынӧс мунны, а сэсся сюръясӧ проводнас тывъявны! Со кыдзи колӧ! Некытчӧ тэ меысь он пышйы, вошӧм сюръяӧй!»

Ӧні ӧти киӧй прӧстмис, проводсӧ лым увсьыс оз нин ков нетшкӧмӧн перъявны, да кокньыдджык лои. Разя вочасӧн сутуга кытшӧс, восьлала водзӧ и водзӧ, а мыш сайӧ нюжалӧм проводыс да бокӧ пӧльтысь тӧлыс, маитчыны оз ков, меным туй индалӧны.

Сьӧрысь босьтӧм сутуга тӧбйын джынйыс бырис. Шойччышті.

«Ӧні сэсся и тывйыштны позьӧ, сюръясӧ кыйны, — мӧвпышті, но сэк жӧ и падъялышті: — А эг на кӧ во сюръяӧдзыс? Сэки нин ог сюръясӧ, а подстанциясӧ кута тӧбны-гартны, кытшӧн, кытшӧн ветлыны».

Мед нин надейнӧ лоӧ кыйӧма сюръясӧ менам тывйӧ, ещӧ на водзӧ муні, куим гӧгӧртас на тӧбйысь рази да и мӧдӧдчи, бауӧн моз нин, — синъясӧс, чужӧмӧс видза — веськыда тӧв паныд кысся. Пон моз, нёль кокӧн, муна-муна — зэлӧдышта проводсӧ, — кокньыда на бӧрысь локтӧ, абу крукассьӧма. Сідзкӧ, тывйӧй тыртӧм на. Куимысь кымын тадзи вӧчлі да тывъялі ӧд сюръясӧ! Зэлӧда проводсӧ — оз лок, быттьӧ якӧритӧма...

Тӧв ньылыдсӧ ӧдйӧ и вои зэлалӧм провод кузяыс сюръя дінӧдзыс. Метр кызь лишнӧй разьсьылӧма тӧбйысь проводсӧ. Надейнӧй тыв артмӧма.

Чинті проводсӧ колана мында, гаровті помсӧ сюръя гӧгӧрыс, гӧрддзышті. Видзӧда, Ахмировлӧн пӧнарыс подстанция вылын: муртса-муртса, чигарка пом моз, чискӧ-ломалӧ.

«Век на сэні! Ёна, тыдалӧ, сотчалӧма кыткӧ тшӧтш. Виччысь пӧ менӧ... Лӧсьыд шуны — виччысь! Чизыр тӧв вылас!.. А мый, ачым кӧ проводсӧ ӧшӧда? — воис юрӧ ыззьӧдана мӧвп. — Бура чептася, да оз жӧ ӧд нӧбӧд сюръя йывсьыс?»

Падъялышті неуна, а сэсся кӧмалі кошкаясӧс, бура зэлӧді тасмаяссӧ гынкӧм бӧрладорті, чептаси дженьдӧдӧмӧн кыз чепнас, провод помсӧ паськыд тасмаӧ гаровті да, тӧв бӧрсӧ сувтӧмӧн, ньӧжйӧник мӧді кайны сюръя йывлань. Тӧлыс, кымын вылӧджык, сымын ыджыдджык вынӧн пӧльтӧ, личкӧ менӧ кынӧмӧн да морӧсӧн сюръя бердас. Вои медулысса, улича би проводӧдзыс.

Кӧть монтёръяс сюръя йылын пыр уджалӧны проводъяссьыс ортсын, боксяньыс, но ме кӧсйи вӧчны ас ног, сюсялыштны: зэлӧдны да кӧртавны орӧма сутугасӧ пытшкӧссяньыс, проводъяс костас пырӧмӧн. Выгӧдаыс эськӧ сэки вӧлі ыджыд: ог нин, майбыр, усь — зэлыд проводъясыс менӧ ӧтар-мӧдарсянь надейнӧя мӧдасны кутны, да и уджавнысӧ, сідз ног кӧ, пӧшти тӧв бӧр. Тӧв бӧр жӧ и кайи улыс проводъясӧдзыс, но вӧсньыдик сюръя йылӧ ӧшлӧм проводъяс костӧ, кӧть кыдзи эг видлы пырны, эг тӧр.

Ковмис петны проводъяс увсьыс, бергӧдчыны бокас, ортсыӧ, чизыр тӧлыслы воча чужӧмӧн. Бергӧдчи — синъяс здукӧн тыртіс лымйӧн, ёсь чизыр тӧлыс сотӧ чужӧмӧс, голя дорті шарф улӧ пырӧ, йиджӧ, кажитчӧ, лыясӧдз. Но мый вӧчны, босьтчӧма нин уджас да бӧр он эновтчы. Кималасӧн водзӧ кайи.

«Вӧліны ӧд син видзан ӧчкиясыс, вӧліны! Эз тай со юраным волы — ни меным, ни Ахмировлы! — кор ковмис, пыр и уси дум вылӧ ӧчкиыд да скӧрала: — Кутшӧма эськӧ ӧні сгӧдитчис!»

Кавшася ньӧжйӧник. Со, ывла югдӧдан проводыс, медся улыссаыс, коскӧдз нин воис. Водзӧ кайны сэсся кӧртасян чептӧй оз лэдз, колӧ быть пӧрччывны сійӧс, провод вылас лэптыны. Но тайӧ, мем кажитчӧ, медся ӧпаснӧйыс: мынтӧдан карабинсӧ — тадз шусьӧ чеп томаныс — кӧртасьтӧм колян. Мынӧ кӧ киыд — увлань юрӧн гатшасян да ӧшъян кошкаяс вылад дзугйӧ кыкнан кокъяснас пысассьӧм кеня моз. Усигад сюрса лыыд на вермас чегны либӧ юр чашкаыд, сюръяас балябӧжнад тангысян да, жугалӧ. Кутшӧмӧн перъясны-лэччӧдасны сэки тэнӧ сюръя йывсьыс!..

Шуйга киысь пӧрччи ыж куысь вурӧм шоныд кепысьӧс, сюйи сійӧс вомӧ да курччи: питшӧгысь, мися, нӧшта и усьӧ — кепысьтӧм коля.

Инмӧдчи вазьыштӧм чуньясӧн чеп томанас — чирыштіс, сибдыліс весиг, но сыӧдз-ӧ. Мынтӧді чеп помсӧ тасма кольчасьыс, лэпті провод вылас, зэв видзчысьӧмӧн кытшовтӧді сюръя гӧгӧрыс да сійӧ жӧ сутуга вылас, изолятор мӧдарас ӧшӧді. Сэсся бӧр кепысяси — кык кепысьыс ӧд вомӧ оз тӧр, абу пон. Прӧстмӧм, шуйга, киӧн нин ӧні сывйышті сюръясӧ, а веськыдӧн, дерт, кепысьтӧг жӧ, пысалі карабинсӧ тасмаӧ, веськыдладорбокса кольчаас, да бара кайышті асладорса мӧд проводӧдзыс.

Мӧдысьсӧ чепсӧ вуджӧдігас ковмис сідз жӧ ноксьыны, а веськыд киысь кепысьӧс весиг кыкысь пӧрччылі — карабинсӧ мынтӧдігӧн да кольчаас бӧр пысалігас.

Дыркодь, тадзинад, ковмис кайны орӧм проводӧдзыс. Видлі шуйга киӧн сиктланьыс мунысь проводсӧ — зэлыд. Бура изолятор бердас кӧртавлӧмаӧсь да абу кырдӧма. Кусачкиӧн чинті орӧмладорсӧ, помсӧ весьт кык запасӧ кольӧмӧн, медым чашка гӧгӧрыс судзис да нӧшта гартлынысӧ на тырмис. Веськыд киӧн сюръясӧ сывъялӧма, а шуйга киӧн гарта провод помсӧ, путшпӧлӧн-путшпӧлӧн, мед крепыд лоис. Кепысьтӧм. Чуньясӧс емавны мӧдас да вомын шонта, а сэсся паськӧмӧ косӧда да бара гартча.

Викторлӧн кывъясыс юрӧ воисны: «Оз кокниа шед няньным... Ог нӧк чунялӧй... Миян уджыд, овлӧ, оё-ёй! Раяс и адас волан!»

«Збыль тай сідз, Виктор! — мурга-скӧрала ас кежысь. — Кутшӧм нин нӧк чунялӧм! Збыльысь адас и веськалі! Да, Виктор, збыльысь тай оз, вӧлӧм, кокньыда шед монтёрыдлы няньыс! Татшӧм поводдянад сьӧлӧмыд вирӧн ойдлӧ дойдан кӧдзыдсьыс! Со кутшӧм тіян уджныд!»

Ӧтарладорыс коркӧ лоис дась, коли зэлӧдны да йитны подстанциядорса проводсӧ. Бур электромонтёрлы, да нӧшта шоныдӧн кӧ, — кык-куим минут удж, а меным, ки пӧлӧн ноксигӧн...

Бара шонтышті чуньясӧс вомӧ сюйӧмӧн, мынтӧді тасмаысь сьӧрысь кыпӧдӧм сутуга помсӧ, лэпті крук вылас да метр вит кокньыда кыски, а сэсся, кор зэлалыштіс, чинті мешайтчысьсӧ, водзӧ зэлӧда проводсӧ. Кыскышта — кусыньта крук бердас, мед бӧр оз исковт, кыскышта — кусыньта. Сьӧкыда нин кутіс локны. Кад нин проводсӧ изолятор вылас лэптыны да водзӧсӧ сідз зэлӧдны. Бӧрас сэсся, кор струна кодь лоӧ, он кыпӧд. Лэпті, водзӧ зэлӧда нетшкӧмӧн да нетшкӧмӧн.

Ӧні сэсся киӧс шонтыштны, проводыс ёна нин зэлаліс да, оз позь. Лэдза кӧ киысь проводсӧ, сійӧ ас сьӧктанас бӧр шливкнитас-исковтас. Мӧд киӧн, мыйӧн сюръясӧ сывъялӧма, уна он кут, сійӧ ачыс уджа: менам чайтӧм серти, менӧ усьӧмысь, гашкӧ, смертьысь видзӧ. Чеп вылӧ ӧд пыр на ог надейтчы...

«Сэсся нӧ мӧд нянь вылӧ петан?» — бара воисны юрӧ Викторлӧн кывъясыс. Скӧрми, ёна скӧрми ас вылӧ, полӧм вылӧ.

«Пета кӧ и пета, но ог талун! Талун менӧ отсасьны босьтісны!»

Сэки синмӧс чӧвтлі подстанциялань. Аддза — пӧнар би увлань нин лэччӧ. Ахмировлӧн, сідзкӧ, помассьӧма нин уджыс, здук мысти тані лоӧ, а менам...

«Ещӧ видны кутас? Мыйла пӧ тшӧктытӧгыс кайин сюръя йылас, — ӧні нин и сыысь повзи, тшӧктытӧмторсӧ вӧчӧмысь. — Кӧть мый, а босьтчӧма нин да, уджсӧ колӧ аслым эштӧдны! Талун со Виктор шуис нин, янӧдіс! Збыльысь мӧд бригадаӧ ковмас мунны! А коді босьтас, кодлы ме кола!»

Бара зіля босьтчи уджӧ. Тӧдчӧ: провод личыд на, колӧ на зэлӧдны, а ки пӧлӧн сэсся оз нин лок. Пиньясӧс мурч курччӧма, нетшкыся мый вынысь, а шыльыд изолятор жӧлӧбтіыс сутугаыс, мый кыскыштла, сы мында жӧ и бӧр исковтӧ. Шливйӧдча ӧтарӧ-мӧдарӧ, быттьӧ дурӧмкодь артмӧ. Кашка, лов тырӧма, весиг кӧдзыдсӧ дугді кывны, турӧб йывсьыс вунӧді — сэтшӧма скӧрми тайӧ ыкша провод вылас.

Ӧні ог нин помнит, кыдзи артмис, но менам мынтӧдсьӧма киӧс сюръя гӧгӧрсьыс. Кошкаяс вылын кыкнан кокӧн зумыда сулала да эг и казявлы, кутшӧм здукӧ тайӧ лоис. Доровтчӧмӧн, чепта паськыд тасма вылӧ мыджсьӧмӧн, кватитчи, уджала.

«Хе-хе! — гораа вашмуні ас кежысь. — А чепыс ён, зэв на тасма вылас и лӧсьыд вӧлӧма ӧшавнысӧ: паськыд да, быттьӧ потанын, — зыбнитчышті, качнитчылі: — Благодать тай вӧлӧма, а ме полі!»

Тадзинад вынӧй куим пӧв содіс да проводсӧ ещӧ на, матӧ метр, кыски.

— Э-э-э-эй! Паша, кӧні тэ? — кӧнкӧ дзик матын кыліс увсяньыс Ахмировлӧн гӧлӧсыс.

— Та-ні, та-ні, Миша дядь! — горӧді сылы воча. — Видзӧдлы, лючки-ӧ зэлӧдӧма проводыс.

Мердян Атауловичлӧн пӧнар югӧрыс исковтіс проводъяс вывті.

— Вывті нин зэлӧдӧмыд, лэдзышт ки вомлӧс кымын! — горӧдіс Ахмиров.

— Ӧні? — мыйта тшӧктіс, личӧдышті проводсӧ да юала.

— Ӧні шань! Бур, мися, бур! Гаровт изолятор шейка гӧгӧрыс мӧд пӧв, чинты лишнӧйсӧ да глушит!

Тайӧ нин здука удж. Клотшниті кусачкиӧн алюминь провод помсӧ, топыда гаровті изолятор гӧгӧрыс да йитчи сиктас мунысь линияас.

— А мӧдарсӧ кӧть глушитін-ӧ? — юаліс Ахмиров.

— Мӧдарыс бур! Вӧчӧма, кыдз колӧ!

— Но, сідзкӧ, лэччы вай ӧдйӧджык... Бензинсӧ, сулеясьыс коляссӧ, вайышті, лымъяс гутор вӧчышта да биасьла...

Муртса на ыпнитіс бензинӧн киськалӧм рузумтор, ме вӧлі нин му вылын, Ахмировкӧд орччӧн.

— Шонтысь вай ӧдйӧджык! Изӧймитін, кӧнкӧ?

— Кӧ-ӧ-дзыыд! Ок, кӧдзыд талун сюръя йылас! — веськыда, тшапитчытӧг висьталі Ахмировлы. — Чуньяс, мися, колясны проводас! Куснясьӧны на тай, доймӧны, кыла, и... Сідзкӧ, эг кынты... Шонтысьышта, часлы!..

— А ме эськӧ тэнӧ ӧлӧдлі жӧ да... Эн, мися, кай, менӧ виччысьлы... Шонтысь вай ӧдйӧджык, шонтысь.

— А сэки, весь виччысигас, эськӧ и дзикӧдз кынми... Сывдны ковмис, — серӧкті.

— Но бур, бур! — небыда мургыштӧмӧн ошкис Ахмиров. — Кыкӧннад век нин кыкӧн, кык ӧдъяӧ со делӧсӧ и вӧчыштім. Туяна электромонтёр нин... Вот курсъяс вылӧ нӧшта ветлан да, мый миян уджын коланаыс, ставсӧ кутан тӧдны...

— Велӧдчынытӧ ветла! — нимкодь лоис меным. — Окотапырысь.

Шонтысьыштӧм бӧрын мунім подстанция дінӧ.

— Но, кыдз шуасны электрикъяс, мед лоас би! — шуис Ахмиров да зутшнитіс-йӧткыштіс рубильник воропсӧ вывлань.

«З-з-з...» — мазі моз лӧня кутіс дзизгыны трансформатор.

Ме видзӧдлі сиктлань. Весиг лымйӧн койысь турӧбыс эз вермы сайӧдны Вомын весьтын ыпнитӧм кыасӧ.

— Мед гажӧдчӧны бур йӧзыс, — дӧвӧльпырысь мургыштіс Мердян Атаулович.