МЫЙ КОЛӦ ТӦДНЫ ВЫЛЬ МЕСТАӦ ОВМӦДЧЫНЫ МУНЫСЬЯСЛЫ

СССР-са Видз-му удж нуӧдан Комиссариат лӧсьӧдіс план таво кежлӧ выль местаӧ овмӧдчыны мунӧм йылысь. Поволжйӧӧ (Волга ю пӧлӧн) позьӧ выльысь овмӧдчыны ветымын сюрс (50.000) мортлы; войвывса Кавказӧ — кызь сюрс (20.000) мортлы; Уралӧ — дас вит сюрслы (15.000); Сибырӧ — комын вит сюрслы (35.000); Дальньӧй Востокӧ — кызь вит сюрс (25,000) мортлы, — ставсӧ кӧ ӧтлаавны, тайӧ план серти видз-му удж нуӧданінъяс пыр таво позьӧ выль местаӧ овмӧдчыны сё нелямын вит сюрс (145.000) крестьяналы.

Миян коми йӧз пытшкысь сюрасны, дерт, выльлаӧ мунны окотитысьяс. Мунтӧдз войдӧр колӧ тӧдны крестьянинлы:

кытчӧ бурджык овмӧдчыны.

Босьтам Поволжйӧ. Сэні свободнӧй местаяс матынӧсь тӧваръяс вузалан-ньӧбаланінъяссянь (рынки), сідзжӧ кӧрт туйяссянь дай юяссянь матынӧсь. Позьӧ бура нянь уджавны дай скӧтӧс видзны.

Татшӧма жӧ позьӧ овмӧдчыны Уралын да Кавказын. Кавказас торъя ёна верман овмӧс кыпӧдны скӧт вӧдитӧм помысь.

Сибырын эмӧсь весиг свободнӧй местаясыс важ (эновтӧм) оланінъясын, оз нин ков видз-мутӧ выльысь вӧчны да весавны — няньтӧ уджавны прамӧя позьӧ. Эмӧсь и вӧрзьӧдлытӧм местаяс (тайгаяс-пармаяс); сэні зэв бура позьӧ вӧр лэдзӧмӧн да прӧмысъясӧн тшӧтш овны, верман лӧсьӧдны ёна доходнӧй кӧзяйство.

Дальньӧй Востокын эмӧсь жӧ эновтӧм (войдӧр уджавлӧм) местаясыс видз-муӧн вӧдитчыны да скӧт видзны. Сэсся сэні зэв лӧсьыда позьӧ овны чери кыйӧмӧн. Колӧны сэтчӧ и роботникъяс.

Государство овмӧдчысьяслы отсалас.

Сӧвет власьт, дерт, отсӧгтӧг оз эновт выль местаӧ овмӧдчысьясӧс. Таво кежлӧ сетӧ казнаысь налы дас миллион (10.000.000) шайт. Сэсся лӧсьӧдӧма налы быдсяма кокньӧдъяс (льготы). Туйсьыс мунысьяслысь кутас босьтсьыны донсӧ сӧмын нёльӧд юкӧнсӧ (¼); став грузсӧ (кӧлуйсӧ) кутасны нуны места вылӧдзыс ньӧти дон босьттӧг (бесплатно). Первой воясас овмӧдчӧм бӧрын дзикӧдз мездасны налогъясысь; том йӧзӧс оз кутны призывайтны военнӧй служба вылӧ. Сэсся налы кутас сетсьыны овмӧссӧ кок йылӧ сувтӧдӧм вылӧ сьӧм уджӧн — ичӧт прӧчентӧн дай кузь срок кежлӧ, сідз жӧ водзӧсӧн (ссуда) — скӧт, кӧйдыс, мукӧдтор.

Сӧмын быд мунысьлы колӧ тӧдны со мый: куш государствоса отсӧг вылӧ лачаӧн (надеяӧн) выль местаӧ овмӧдчыны он вермы, мед вӧлі и аслад мыйкӧ мында сьӧмыд первойсӧ овмӧдчыныд. Этша вылӧ нин мед вӧлі шайт 500−800 быд кӧзяйство вылӧ.

Выль местаын кӧзяйство лӧсьӧдны вывті сьӧкыд (пӧжалуй он и вермы) торъя семьяӧн. Сы понда колӧ выль местаӧ мунысьяслы ӧтувтчыны артельясӧ, эмбур вӧчан кооперативъясӧ (производственные кооперативы) да мукӧд ногӧн. Сэки кокньыдджык лоас овмӧдчыныд.