КООПЕРАЦИЯ ЭМБУР ЛОТАЙТӦМЫСЬ ЧОРЫДА МЫЖДӦНЫ

«Югыд туй» газетын дай мукӧд газетын зэв нин унаысь гижлісны кооперацияясысь сьӧм (капитал) лотайтӧм йылысь. Сійӧ лотайтӧмыс тӧлысьысь тӧлысьӧ пыр содӧ. Босьтны кӧ миянлысь Коми кооперациянымӧс, аддзам: гусясьӧм кооперативъясын кутіс паськавны (Межӧгын, Волсяын, Нэмдінын, Туръяын, Аныбын дай мукӧдлаын). Сы вӧсна миян кооперацияным омӧля уджалӧ, сы вӧсна медъёнасӧ йӧзыс кооперацияӧ пырӧмысь полӧны.

Сӧвет власьт ёна зільӧ вермасьны кооперативъясын эмбур лотайтӧмкӧд. Сійӧ зільӧ лэптыны кооперативлысь уджсӧ, сійӧ зільӧ вермасьны быд нелючкикӧд. Ӧні Наркомюст сетіс став обласьт да губерняувса судъяслы да прокуроръяслы гижӧд юнь 22-ӧд лунся 1925 воын № 121 татшӧм мыжысь судитӧм йылысь. Тайӧ гижӧд кузя, став мыж вӧчысьясыс кутасны судитчыны 185 ст. УК кузя, веськодь — постояннӧй уджалысь ли абу кооперативас. Ӧнӧдз сэтшӧмъясыс юксьӧны вӧлі кык пельӧ: мыжаыс кӧ постояннӧй служащӧй — судитсьӧ вӧлі 185 ст. кузя, абу кӧ постояннӧй (агент, срокӧн медалӧны) сэтшӧмыс — 113 ст. кузя. Тайӧ юкӧмсӧ Сӧвет суд кооперация водзын ӧткодяліс.

Сэсся гижӧдас шуӧма: судитны пӧ колӧ и лотайтысьяссӧ да накӧд тшӧтш сэтшӧм йӧзсӧ, кодъяс асланыс лёк уджӧн отсалісны лотайтнысӧ, гусявнысӧ. Шуам, правленньӧ либӧ приказчик гусялӧны вӧлі кооперативысь сьӧм асланыс выгӧда вылӧ. Ревизионнӧй Комиссияыс сы вылӧ оз вӧлі видзӧд, оз видлавлы касса ни, тӧвар ни. Тадзитӧ мыжаӧн кутас лыддьыссьыны Ревизионнӧй Комиссияыс 108 ст. УК кузя.

Сэсся Наркомюст гижӧдас шусьӧ, мый кооперация йылысь судын делӧяс колӧ видлавны ӧти тӧлысся срокӧн. Ӧнӧдз ми аддзылім, 1922−23 вося мыждан делӧяс видлавлісны 1924 воын. Сереговса Рабкопысь 1500 шайт лотайтӧмысь сетӧма вӧлі судӧ январ тӧлысьын, да ӧні на оз кывсьы, кор лоӧ судыс.

Ӧні миянлы, коми кооператоръяслы, оз ков вунӧдны: бура кӧ асьным кутам уджавны, тшӧкыдджыка тшӧтайтны уджалысьясӧс, быд лёктор йылысь висьтавлыны бӧрйысь йӧзлы, сэки Сӧвет суд отсӧгӧн регыд вермам дугӧдны лёк йӧзӧс гусясьӧмысь да регыдджыкӧн вермам ёнмӧдны ассьыным кооперациянымӧс.

Н. Рам.