КЫДЗИ ЛЫСЬТЫНЫ МӦСЪЯСӦС
Унаысь нывбабаяс норасьлывлӧны, бурыс пӧ мӧсъясысь этша, йӧв пӧ омӧля лысьтӧны; колӧ пӧ вежны бурджык пӧрӧда мӧс вылӧ.
Миян кодя вердӧмӧн, юкталӧмӧн да миян картаяс вылын быдтӧмӧн вермӧны сетны йӧвтӧ сӧмын миян мӧсъяс, велалӧмаӧсь нин сэтшӧм видзӧмнад да. Мукӧдлаысь кӧ бур мӧсъяс ваян, миян вердӧмнад найӧ ещӧ на этша кутасны вайны йӧвтӧ либӧ дзикӧдз кулӧны.
Бура видзӧмӧн да вердӧмӧн и миян мӧсъяс вермасны лысьтыны уна йӧв, сетасны 15 пунт пыдди 30 пунт либӧ унджык на.
Тані ме кута гижны мӧс лысьтӧм йылысь. Лысьтыны кыдзсюрӧ мӧстӧ оз позь. Омӧля лысьтӧмӧн ёна вермас чинны йӧлыд. Велӧдчӧм йӧз тӧдмалісны — бура кӧ пӧ мӧскӧс видзан, сійӧ йӧвсӧ сетӧ унджыкӧс, мыйта эм йӧлыс вӧраас. Сэсся найӧ бара тӧдмалісны — кужӧмӧн лысьтӧмӧн пӧ йӧлыс лысьтігас ёна вермас содны. Кыдзсюрӧ лысьтӧмӧн йӧлыс оз сод.
Со кыдзи колӧ мӧсъястӧ лысьтыны:
1) Колӧ лысьтыны пыр ӧти кадӧ.
2) Первой тӧлысьяссӧ куканясьӧм бӧрас лысьтӧны куимысь лун кежлӧ.
3) Оз позь сетны сёян лысьтӧм водзвылас либӧ лысьтігас.
4) Лысьтігӧн мӧсъяс вылӧ оз позь горзыны, видчыны, медся нин нӧйтны.
5) Лысьтытӧдз войдӧр колӧ вӧрасӧ да нёньяссӧ мичаа мыськавны ваӧн, бурджык ещӧ майтӧгӧн да сӧстӧм рузумӧн косӧдз чышкыны. Сэки сӧмын позьӧ заводитны лысьтыны. Няйтыс кӧ йӧлад веськалӧ, йӧлыд регыдджык шузьӧ, дай нӧкйыс ставыс оз вермы торъявныс, лоӧ этшаджык.
6) Лысьтігӧн оз ков кык чуньӧн кутны да кыскыны увлань. Сідзтӧ мӧскыдлӧн вӧраыс дай нёньыс ёна зэв доймӧ. Медся нин ёна доймӧ гожӧмын, кор нёньыс сылӧн варччӧма. Колӧ вӧрасӧ кутны водз чуньнад да певнад вуж бердтіыс да топӧдны ки пыдӧсад. Сэсся мукӧд чуньяснас вочасӧн личкыны нёнь вылас: войдӧр шӧр чуньӧн, нимтӧм чуньӧн, сэсся чалльӧн. Сідзтӧ йӧлыс кокньыда петӧ дай нёньыс мӧскыдлӧн оз доймы.
7) Лысьтыны колӧ помӧдз, мед йӧлыс ньӧти оз коль вӧраас. Бӧръя йӧлыс сукджык, дай помӧдз лысьтӧмӧн йӧлыс содӧджык.
8) Медводдза йӧвсӧ колӧ лысьтыштны муас.
9) Лысьтыны кык нёнь ӧтпырйӧ. Бурджык лысьтыны войдӧр веськыд водз нёньсӧ да шуйга бӧр нёньсӧ, сэсся бӧрыннас мӧд кыксӧ.
10) Лысьтысьӧм бӧрын колӧ мавтны нёньяссӧ тӧпитӧм выйӧн.
Тадзи лысьтӧмӧн йӧв вермас содны прӧчент 20−30 мында.
Иванов.
